دانلود دانلود ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص

دانلود ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص

دانلود ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص تحقیق ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص مقاله ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص

دسته بندی	برنامه نویسی
فرمت فایل	zip
حجم فایل	20 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	36

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

تمام فایل ها

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : 36 صفحه

ایمنی وبهداشت شغلی 1ـ عناصر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی: 1ـ1ـ الزامات کلی : سازمان باید یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ایجاد نموده و برقرار نگهدارد که الزامات آن در کل بند 4 تشریح می شود .
باید توجه داشت که هدف از استقرار سیستم ایمنی و بهداشت شغلی همانگونه که در ویژگیهای OHSAS 18001 درج شده است ، بهبود عملکرد سازمان در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی است .
نکته مهم اینست که پیاده سازی یک سیستم مدیریت به خودی خود برای سازمان مفید نیست بلکه هنگامی این امر پسندیده است که بتواند موجب بهبود عملکرد سازمان در زمینه ای شود که سیستم مدیریت برای آن طراحی و اجراشده است.
ویژگیهای مندرج در OHSAS 18001 نیز همگی بر این پایه استوارند که سازمان به طور مداوم سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود را بررسی ، ارزیابی و بازنگری می کند تا فرصتهای بهبود را شناسایی کند و آنها را به کار گیرد .
در نهایت بهبود در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان باید موجب بهبود در عملکرد ایمنی و بهداشت شغلی سازمان شود .
تنها در این صورت است که می توان انتظار داشت پیاده سازی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی موجب افزایش ارزش افزوده برای فعالیتهای سازمان شود .
پیامد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، ایجاد فرایندی منسجم برای دستیابی به بهبود مستمر است که میزان و دامنه این فرایند ، با توجه به جنبه های اقتصادی و سایر شرایط ، توسط سازمان تعیین می شود .
1ـ2ـ خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی ( OH & S Policy ) : مدیریت ارشد باید خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی سازمان را که در آن اهداف و تعهد به بهبود عملکرد بهداشتی ـ ایمنی به روشنی مورد تاکید قرار گرفته است ، تعریف و مدون نماید .
مدیریت مذکور باید اطمینان یابد که خط مشی تدوین شده متضمن موارد ذیل باشد : الف ) متناسب با ماهیت و گستردگی و میزان ریسکهای بهداشتی ـ ایمنی سازمان باشد .
ب )‌ شامل تعهد به بهبود مستمر باشد .
ج ) حداقل شامل تعهد به تبعیت از قوانین بهداشت شغلی و ایمنی مرتبط و نیز الزامات دیگری که سازمان آنها را تقبل نموده است ،‌ باشد .
د ) مدون ، اجرا و برقرار نگهداشته شود .
ه ) به کلیه کارکنان ابلاغ گرد تا ایشان را از الزامات بهداشتی ـ ایمنی خود آگاه نماید .
و ) برای عموم و افراد علاقه مند ( جهت هرگونه پیشنهاد یا انتقاد ) قابل دسترسی باشد .
ز ) به طور متناوب مورد بازنگری قرار گیرد تا از ارتباط و تناسب آن با سازمان اطمینان حاصل شود .
خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی عبارت است از اصول هدایت کننده اجرا و بهبود سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان به گونه ای که بتواند عملکرد ایمنی و بهداشت خود را برقرار نگهدارد و امکان بهبود آن را فراهم کند .
خط مشی ، اهداف کلی را در سطحی از عملکرد که مورد نیاز سازمان است بیان می کند و سایر فعالیتهای سازمان باید در طول خط مشی و در همان راستا و نشات گرفته از آن باشد.
در حقیقت خط مشی ، ساختاری را بنا می نهد که سازمان بر روی آن ، طرحهای ایمنی و بهداشت شغلی خویش را استوار می سازد .
به همین دلیل در خط مشی بایستی تعهد مدیریت رده بالا به تبعیت از قوانین ذیربط و بهبود مستمر بازتاب یافته باشد .
در خط مشی ایمنی و ب

دانلود ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 صتحقیق ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 صمقاله ایمنی وبهداشت شغلی آن 33 صایمنی وبهداشت شغلی آن 33 ص

دانلود دانلود امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص

دانلود امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص

دانلود امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص تحقیق امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص مقاله امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص

دسته بندی	برنامه نویسی
فرمت فایل	zip
حجم فایل	35 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	68

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

تمام فایل ها

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : 68 صفحه

امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان چکیده این مقاله به بررسی یکی از عوامل مهم نگهداری کارکنان یعنی ایمنی و سلامت حرفه‌ای می‌پردازد.
در ابتدا تعریف و مفاهیم مربوط ارائه می‌شود و سپس روش‌های متداول بررسی و اقدام در زمینه بهداشت و ایمنی محیط کار نام برده شده و به قوانین ایمنی و سلامت حرفه‌ای در ایران اشاره می‌گردد.
همچنین فرهنگ، سخت افزار و سیستم‌ها که عوامل کلیدی در ایمنی و سلامت حرفه‌ای هستند مورد بررسی قرار می‌گیرند.
مواردی راهنما به منظور ارزیابی عملکرد ایمنی و سلامت ارائه می‌شود.
انواع برنامه‌های ایمنی بر مبنای مشوق و برمبنای رفتار تحلیل می‌شوند.
بعد از این مطالب استرس مرد بررسی قرار می‌گیرد.
پس از تعریف استرس و عوامل بوجود آورنده آن، عواملی که بر آن اثر گذاشته و از آن اثر می‌پذیرند، بررسی شده و سپس راهکارهایی در چارچوب مدیریت استرس برای بهینه کردن آن ارائه می‌شود.
کلیدواژه : ایمنی و سلامت حرفه ای؛ امنیت شغلی؛ خطر بالقوه؛ بهداشت محیط کار؛ برنامه های ایمنی؛ استرس؛ فشار روانی؛ مدیریت استرس؛ ایمنی؛ شغل
1- مقدمه یکی از رسالت‌های اساسی مدیریت منابع انسانی نگهداری کارکنان توانمند می‌باشد.
از آنجا که اقدامات نگهداری، مکملی بر سایر اقدامات و فرایند‌های مدیریت منابع انسانی است، حتی اگر عملیات کارمندیابی، انتخاب، انتصاب و سایر اقدامات پرسنلی به نحو بایسته انجام شود بدون توجه کافی به امر نگهداری نتایج حاصل از اعمال مدیریت چندان چشمگیر نخواهد بود.
نظام نگهداری منابع انسانی ابعاد متعددی را شامل می‌شود که می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم نمود: دسته اول در رابطه با حفظ و تقویت جسم کارکنان است مانند برقراری بهداشت و ایمنی در محیط کار، اجرای برانامه‌های ورزش و تندرستی و بعضی خدمات مشابه.
دسته دوم شامل مواردی است که تقویت‌کننده روحیه علاقمندی کارکنان به کار و محیط کار می‌باشد مانند خدمات بیمه و بازنشستگی و خدمات پرسنلی.
در صورت داشتن توجه و بکارگیری این موارد امنیت شغلی در کارکنان ایجاد شده و به رضایت شغلی آنها منتهی می‌شود که این امر خود از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در مقاله حاضر تأکید اصلی بر روی موارد دسته اول است به این صورت که در ابتدا در مورد اصطلاحات ایمنی و سلامت و جنبه‌های قانونی آن بحث می‌شود و در ادامه به برنامه‌ها و راهکار‌های مدیریت ایمنی و سلامت حرفه‌ای پرداخته می‌شود.
در قسمت دوم مقاله بحث سلامت کارکنان با توجه به عامل کلیدی استرس در محیط کار با تمرکز بر روی شناخت و بهینه سازی میزان استرس بررسی می‌شود.
در پایان امید است که توجه و بکارگیری مطالب و راهکار‌های این مقاله در افزایش ایمنی و سلامت محیط کار، بهینه سازی سطح استرس و ایجاد امنیت شغلی مناسب و در نهایت ایجاد رضایت شغلی موثر باشد که این نیز یکی از عواملی است که در بهبود مستمر و تعالی سازمان‌ها باید در نظر گرفته شود.
2- امنیت شغلی1 در آینده در آینده و در تجارت تغییرات سریع باعث کوچک‌تر شدن سازمان‌ها می‌شود و سازمان‌ها به سمت مجازی شدن پیش می‌روند.
سازمان‌ها به صورت یک هسته مرکزی در می‌آیند و سایر قسمت‌ها و کارکنان به صورت موقت در اطراف آنها قرار می‌گیرند و اکثر مردم

دانلود امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 صتحقیق امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 صمقاله امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 صامنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 68 ص

دانلود دانلود امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص

دانلود امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص

دانلود امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص تحقیق امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص مقاله امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص

دسته بندی	برنامه نویسی
فرمت فایل	zip
حجم فایل	23 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	37

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

تمام فایل ها

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : 37 صفحه

مقدمه هر روز که میگذرد بر علم گسترده و بزرگ کامپیوتر و شبکه اطلاعات بیشتری اضافه میشود.
هر روز حفره های گوناگون کشف میشود و پچ های جدید ساخته میشود و.
.
.
در دنیای امروز دیگر هکرها فکر و ذهن خودشان را به هک کردن سایتها مشغول نمی کنند.
هدف امروز هکرها سرورها و شبکه های گسترده میباشند.
با خک کردن یک سرور میزبان میتوان صدها سایت را هک کرد.
وقتی یک شبکه مثلا شبکه لن یک دانشگاه هک میشود٬ می توان با استفاده از ابزار گوناگون به هزار کامپیوتر نفوذ کرد.
با توجه به این موارد باید برای محافظت از سرورهای خود کارهایی انجام داد.
سیستم یکی از اقداماتی است که در این زمینه میتوان انجام داد.
(IDS) تشخیص نفوذ امنیت اطلاعات در اینترنت امروزه شبکة جهانی اینترنت و خدمات متنوع آن به عنوان یک ابزار نوین جهت اطلاع رسانی و تجارت الکترونیکی شناخته شده است.
بسیاری از سازمان ها و مؤسسات دولتی و خصوصی، تلاش گسترده ای را برای ورود به دنیای ارتباطات و استفاده از خدمات وسیع اینترنت آغاز نموده اند.
با توجه به خدمات متنوع و مختلفی که اینترنت به کاربران خود ارائه می دهد، تعداد کاربران آن روز به روز رو به افزایش می باشد، طوری که در حال حاضر میلیون ها رایانه در سطح اینترنت به یکدیگر متصل می باشند و خدمات مختلفی را در اختیار کاربران خود قرار می دهند.
با توجه به گستردگی بیش از حد شبکه جهانی اینترنت و عدم امکان استفاده از کنترل مرکزی بر کاربران آن، حفظ امنیت اطلاعات در اینترنت یکی از مسائل مهم و اساسی می باشد زیرا همواره افرادی در دنیا پیدا می شوند که بنا به دلایل مختلفی از جمله ارضای حس کنجکاوی خود، مایل به حمله به اطلاعات موجود در سایت های اینترنت می باشند.
با گسترش تجارت الکترونیکی و استفاده از اینترنت به عنوان ابزار نوین برای تجارت جهانی، مسئله امنیت اطلاعات در اینترنت اهمیت خود را به خوبی نشان می دهد.
سازمان ها و اداراتی که به اینترنت متصل می باشند، برای حفظ اطلاعات خود باید از سیستم های امنیتی خاصی استفاده کنند.
در این زمینه اولین قدم، تعیین یک سیاستگذاری و شیوة امنیتی مناسب می باشد.
مدیریت حفاظت اطلاعات در شبکه های رایانه ای، از سه بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از: حفاظت اطلاعات در مقابل دسترسی های غیرمجاز، اطمینان از صحت و درستی اطلاعات و اطمینان از در دسترس بودن به موقع اطلاعات.
یکی از روش های حفاظت شبکه های رایانه ای متصل به اینترنت، کنترل دسترسی داخلی و خارجی به خدمات خاص شبکه می باشد.
در این روش با استفاده از یک سیستم خاص به نام دیواره آتشین، سیاستگذاری حفاظتی یک سازمان که به اینترنت متصل می باشد، پیاده سازی می شود.
با استفاده از یک دیواره آتشین، مدیر شبکه امکان دسترسی کاربران غیرمجاز و نفوذگران از بیرون شبکه را به خدمات داخلی شبکه، محدود می سازد.
هر چند استفاده از سیستم های امنیتی، سهولت و دسترسی اطلاعات را برای کاربران مجاز شبکه تا حدی با مشکل روبرو می سازد، ولی جهت حفظ اطلاعات و جلوگیری از دسترسی های غیرمجاز، امری لازم و ضروری می باشد.
انواع مختلف حملات و ابزار کار مخربین در اینترنت برای مقابله با نفوذ افراد مخرب در شبکه اینترنت، شن

دانلود امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 صتحقیق امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 صمقاله امنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 صامنیت شبکه سیستم تشخیص نفوذ 23 ص

دانلود دانلود اشتغال 46 ص

دانلود اشتغال 46 ص

دانلود اشتغال 46 ص تحقیق اشتغال 46 ص مقاله اشتغال 46 ص اشتغال 46 ص

دسته بندی	برنامه نویسی
فرمت فایل	zip
حجم فایل	39 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	45

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

تمام فایل ها

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : 45 صفحه

اشتغال استخدام و مشغول بودن به کار – حالت شاغل بودن شامل مزد بگیران وافرادی که برای خود کار می کنند .
اشتغال تمام وقت به فعالیتی گفته میشود که ساعات مقرر ومعمول کار را بطور پیوسته شامل گردد قانون کار جمهوری اسلامی ایران 8 ساعت در روز و جمعاً 24 ساعت کار در هفته را تعیین نموده است .
متوسط 7 ساعت و 20 دقیقه برای 6 روز .
اشتغال پاره وقت به اشتغال منظم و اختیاری برای یک دوره روزانه یا هفتگی اطلاق می شود که مدت آن بمراتب کمتر از ساعات کار معمول باشد.
اشتغال مزد بگیری هر نوع استخدام در بخش دولتی ویا در موسسات بخش خصوصی در برابر مزد ،حقوق ،پاداش ،و انواع در یافتیهای قانونی را اشتغال مزد بگیری می گویند .
اشتغال غیر مزد بگیری در این نوع اشتغال افراد در استخدام کار فرمای معینی نیستند مستقل وآزاد برای خود کار می کنند افراد خود اشتغال کار آفرین کارگران کارگاههای خانوادگی بدون مزد – صاحبان کار اصناف وتما م افرادی که به حساب خود کار می کنند در این بخش از اشتغال قرار دارند .
خود اشتغالی یا کار برای خود نوعی اشتغال در بخش غیر مزد بگیری است در این بخش افراد شاغل با اتکا به توان شخصی ابتکارو خلاقییت خود به کارهای تولیدی وخدماتی ودر نتیجه به کسب در آمد می پردازند حدود یک میلیارد نفر خود اشتغال وکارگر خانوادگی بدون مزد در جهان وجود دارد اگر بخش کشاورزی را کنار بگذاریم بیش از 130میلیون نفر در بخش خود اشتغالی فعال هستند که 28میلیون نفر مربوط به کشورهای صنعتی دارای اقتصاد برنامه ریزی متمرکز می باشد.
زنان کشورهای سازمان توسعه وهمکاری های اقتصادی نیز سهم بسیار بزرگی از خود اشتغالی را در تجارت وتولید تشکیل می دهند در کشورهای پردرآمد زنان عمومأ اکثریت را بین خود اشتغالان ( در مشاغل خدماتی ) تشکیل می دهند وحدود نیمی از کارگران بدون مزد جهان را زنان تشکیل می دهند .
از ویژگیها و امتیازات این بخش از اشتغال آن است که فرد را به تدریج آماده کسب توانائیهای لازم برای ورود به بازارهای بزرگتر و گسترده تر می کند .
خود اشتغالی هر نوع فعالیت تولیدی خدماتی مولد ارزش اقتصادی در بخش غیر مزد بگیری را شامل می شود وتمامی مشاغل فردی موجود در بخش غیر مزد بگیری اشتغال وهمه افرادی که در زمینه های تولیدی –صنعتی –کشاورزی – خدمات فنی وصنوف دیگر برای خود کار می کنند در محدوده فعالیت های خود اشتغالی قرار دارند .
طرحهای خود اشتغالی مجموعه فعالیتهایی هستند که به لحاظ اشتغالزایی در ایجاد فرصت های شغلی در بخش غیر مزد بگیری مناسب با هر سطحی از استعداد و توانمندی دانش و مهارت حرفه ای می توانند به صورت طرح های تیپ برای بخش قابل توجهی از جویندگان کار در کوتاهترین مدت با کمترین هزینه سرمایه گذاری فرصت اشتغال ایجاد نمایند گامهای نخستین خود اشتغالی 1- طرح توسعه اشتغال در صنایع دستی سنتی وصنایع خانگی طرح توسعه اشتغال در صنایع دستی – سنتی و صنایع خانگی : طرح توسعه اشتغال در صنایع دستی – سنتی وصنایع خانگی علاوه بر ایجاد فرصتهای اشتغال برای بخشی از بیکاران جامعه واحیاءصنعت وهنر بومی می تواند نیازهای داخلی را نیز تا حدودی زیاد از طریق جایگزین کردن محصولات سنتی ودستی با کالای کارخانه ای وتولید انبوه تامین نماید که این گام از یکسو در جهت قطع وابستگی ب

دانلود اشتغال 46 صتحقیق اشتغال 46 صمقاله اشتغال 46 صاشتغال 46 ص

دانلود دانلود ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص

دانلود ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص

دانلود ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص تحقیق ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص مقاله ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص

دسته بندی	برنامه نویسی
فرمت فایل	zip
حجم فایل	23 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	24

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

تمام فایل ها

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : 24 صفحه

ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی : هزینه مواد اولیه اغلب حدود 50 درصد هزینه کل تولید شیر را در یک کارخانه تولید مواد لبنی در بر می گیرد .
صرفه جویی در هزینه خوراک حتی مقدار کمی دلار در هر تن ، باعث صرفه جویی مهمی در طول یک سال در یک شرکت تولید لبنی خواهد شد .
در بسیاری از کارخانه جات تولید مواد لبنی یک نرم فزار برای بالانس کردن سهمیه غذایی استفاده می شود که در آن از تکنیک برنامه ریزی خطی استفاده می شود ، این برنامه جهت شناسایی هزینه یا تعیین قیمت یک خوراک جدید در سهمة غذایی به کار می رود ، اگرچه نیاز به تخصص در نرم افزار بالانس سهمیه وجو دارد و اتخاذ یک تصمیم سریع و درست بدون آن ممکن نیست .
منظور از این راهنمایی که روش های دیگر قیمت گذاری غذاها مختلف را توضیح دهیم .
در این خصوص در باره 4 روش که شامل : هزینه تغذیه مواد مغذی ، شاخص ، معادلات همزمان و روش یکسان سازی محصول بحث خواهیم کرد .
محاسبات دستی این روش ها در اینجا توضیح داده شده است ، اما یک برگه گسترده که این روشها از آن استفاده می کنند برای تعیین ارزش غذایی در دسترسی از طریق سرویس گسترش شرکت N M S U به وسیله ارتباط با جورج بتورد ، متخصص لبنیات با شماره ( 646 – 6454 ) – ( 505 ).
چه اطلاعاتی لازم است ؟
برای گرفتن یک تصمیم مناسب درباره خری یک خوراک ، اطلاعاتی درباره خوراک لازم است .
تجزیه آزمایشگاهی خوراک شامل ماده خشک ، پروتوئین خام ( C P ) و فیبر { مجموع مواد غذایی قابل هضم ، ( TDN ) یا شبکه انرژی برای تولید شیر ( NEL ) } و پیش بینی انرژی مورد نیاز را شامل میشود .
باید به خاطر داشته باشیم که انرژی { مجموع ما غذایی قابل هضم ، ( TDN ) یا شبکه انرژی برای تولید شیر ( NEL ) } در آزمایشگاه اندازه گیری نشده اند اما حجم فیبر حساب شده است .
آزمایشگاه از معادلات متفاوتی برای پیش بینی انرژی از فیبر ، به خصوص برای علوفه ها استفاده می کند .
به این دلیل اگر شما علوفه خریداری کنید منبع انرژی پیش بینی شده ای را ملاحظه خواهید کرد .
همچنین با استفاده از جداول چاپ نشده مانند ( ماده مغذی مورد نیاز احشام ) در سال 1989 استفاده کنید ، که اغلب حجم ماده مغذی در تنوع تغذیه قابل ملاحظه است .
برای شرکتهای لبنیاتی تغذیه بر اساس یک مبنا خشک بحرانی است .
بسیاری از خوراک اولیه تولید لبنیات مخصوصا علوفه تازه شامل 50 در صد آب است.
تجزیه آزمایشگاهی ، به طور کلی یک منحنی مخصوص نمایش مواد غذایی بر اساس مواد خشک تهیه می کند ، تمرکز موئاد غذایی مانند : پروتوئین خام ، NET , TDN یا مواد معدنی بر مبنای مواد غذایی خورانده شده تعیین می گردند.
تقسیم مواد خشک بر حسب درصد اجزا تمرکز بر این مبنای خشک را به دست می دهد : درصد مبنای خشک = درصد مواد خشک / درصد اجزای مبنای خشک برای مثال : فرض کنید یک ماده غذایی شامل 40% ماده خشک و 8% پروتوئین خام بر مبنای مواد غذایی خورانده شده باشد .
روی یک مبنای خشک 20% = 40 % / 8 % برای بر گرداندن پوندهای ماد غذایی تغذیه شده به پیوندهای مواد خشک ، ضرب ساده تعداد پیوندهای مواد غذایی تغذیه شده در درصد مواد خشک : مقدار مواد خشک = درصد مواد خشک × مقدار مواد تغذیه

دانلود ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 صتحقیق ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 صمقاله ارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 صارزیابی اقتصادی مواد اولیه غذایی برای شیر سازی 16 ص

دانلود دانلود اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص

دانلود اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص

دانلود اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص تحقیق اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص مقاله اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص

دسته بندی	برنامه نویسی
فرمت فایل	zip
حجم فایل	19 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	15

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

تمام فایل ها

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : 15 صفحه



استاد ارجمند : جناب آقای جمشید شرفی ارائه دهنده : حسام خسروی زمستان 86 فهرست مطالب عنوان صفحه شرح پروژه 3 نرم افزارهای مورد استفاده 7 طراحی فرم ها 8 امکانات 10 بازیابی 10 اعطای اشتراک 11 گزارش گیری 11 وضعیت مالی 11 ورود به بانک 12 5- سخن آخر 15 شرح پروژه تمامی اختراعات، اکتشافات و پیشرفت های بشر زمانی توجیه شده و مفید واقع می شوند که از آنها استفاده شود و به صورت کاربری دربیایند.
یکی از مهمترین و پرکاربردترین این اختراعات کامپیوتر است که به جرأت می توان آن را پدیده قرن نامید.
پدیده ای که امروزه در تمامی زمینه ها برای خود جایی باز نموده است.
در اینجا نیازی به برشمردن فواید و کاربردهای کامپیوتر نمی باشد زیرا که امروزه برای همگان پدیده ای توجیه شده است و در کمترین زمان ممکن بصورت یکی از لوازم ضروری زندگی انسان در آمده است.
زندگی ماشینی ای که بدون کامپیوتر اگر متوقف نشود، حتماً مختل خواهد شد.
بارزترین ویژگی کامپیوتر که امروزه انسانها را ناچار به استفاده گسترده از آن نموده است، انجام عملیات تکراری، حجیم و کسالت آور به دفعات و در زمانی بسیار کم است.
ایده انجام این پروژه نیز بر اساس همین تفکر شکل گرفته است یعنی انجام حجم زیادی از عملیات تکراری در زمانی کم.
درست است که این طرح، طرح جدید و تازه ای نیست و در گذشته نیز اجرا شده است، اما به نظر من تمرین بسیار خوبی است برای آشنایی با روش ها، اصول و مراحل ایجاد یک پروژه و ارتباط نزدیک و تنگاتنگ با مسائلی که در رابطه با هر پروژه وجود دارد.
اولین گام برای بررسی پروژه، آشنایی با محیط های کاری و مکانهایی است که از این نوع نرم افزارها استفاده می کنند.
ارتباط نزدیک با این مکانها، باعث می شود که به طور دقیق و کامل بتوان سیستم را ارزیابی نمود و از نقائص و نیازهای سیستم با خبر شد تا با آگاهی کامل، سیستمی جدید و کارآمد، جایگزین سیستم های قبلی ناکارآمد شود.
شاید نیاز به این نرم افزار در محیط های کوچک کاری و آژانس هایی که محدوده بسیار کوچکی را تحت پوشش دارند، احساس نشود و سیستم های قبلی به نظر مفیدترباشند.
اما این سیستم های ناچیز، مدنظر این پروژه نیست.
پروژه به طور قطع جوابگوی سیستم های بسیار بزرگتر و عظیم تر از این تفکر محدود است.
به عنوان مثال شبکه تاکسی 133 و یا 129 که محدوده فعالیتشان بسیار وسیع است و تمامی شهر را در بر می گیرد ، مد نظر ماست.
با ارزیابی و بررسی دقیق این دو شبکه، در جریان روند کار و سرویس دهی آنها از سالهای ابتدایی تأسیس تا کنون که چیزی قریب به پنج سال می باشد قرار گرفتم .
یک سیر صعودی پیشرفت بسیار جالب توجه که پرداختن به آن خالی از لطف نیست.
به عنوان مثال، شبکه تاکسی 133 را بررسی می کنیم که در هر روز با هجده اپراتور تلفنی و ده اپراتور بیسیم، 6000 مشترک را در سطح شهر، سرویس دهی می کند.
در سالهای ابتدایی تأسیس شبکه روند کار به این صورت بود که اپراتور تلفن، پس از تماس مشتری، کلیه اطلاعات لازم را به صورت دستی در فرم هایی که مخصوص همین کار طراحی شده بود، ثبت می نمود.
سپس فرم ر

دانلود اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 صتحقیق اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 صمقاله اتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 صاتوماسیون حمل و نقل درون شهری تحت وب 15 ص

دانلود بررسی و رتبه بندی مسائل و مشکلات مددکاران اجتماعی در بیمارستانهای دولتی در سال 86 در تهران

بررسی و رتبه بندی مسائل و مشکلات مددکاران اجتماعی در بیمارستانهای دولتی در سال 86 در تهران

هر بررسی هنگامی شروع می شود که در زمینه معینی قبلاً دانشی به دست آورده باشیم و بدانیم که این دانش ناقص است، درباره آن چیزی وجود دارد که ما نمی دانیم این دانش ممکن است دانشی باشد که ما درباره آن، برای پاسخ به یک پرسش اطلاعات کافی نداشته باشیم و یا اطلاعات موجود آنچنان پراکنده و بی سامان است که نمی توان آن را به سادگی به یک پرسش مربوط ساخت در هر صور

دسته بندی	علوم اجتماعی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	271 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	162

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فصل اول

کلیات پژوهش

فصل اول: کلیات موضوع مورد پژوهش

هر بررسی هنگامی شروع می شود که در زمینه معینی قبلاً دانشی به دست آورده باشیم و بدانیم که این دانش ناقص است، درباره آن چیزی وجود دارد که ما نمی دانیم. این دانش ممکن است دانشی باشد که ما درباره آن، برای پاسخ به یک پرسش اطلاعات کافی نداشته باشیم و یا اطلاعات موجود آنچنان پراکنده و بی سامان است که نمی توان آن را به سادگی به یک پرسش مربوط ساخت. در هر صورت با یک مسأله روبرو هستیم. تدوین و پرورندان مسأله به ویژه از این لحاظ مهم است که ما را در بقیه راه پژوهشی هدایت می کند.

این فصل با ذکر مقدمه و چکیده آغاز می شود. سپس بیان مسأله اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف، سؤالات پژوهش بیان می شود و در انتها متغیرها و اصلاحات مهم پژوهش تعریف می گردد.

1-1- مقدمه

در زندگی پیچیده امروزی که هر روز ماشینی تر و پیچیده تر می شود و ارتباط انسانها با یکدیگر از جامعه کوچک خانواده گرفته تا جوامع بزرگتر مانند مدرسه ، دانشگاه ، اداره ....بسیار کم رنگ تر می شود.

و انسانها گاهی احساس می کنند تبدیل به یک ماشین شده اند. و دیگر جایی برای بروز احساسات و نیازهای روحی و فکری وجود ندارد.

در حالی که مهمترین و پیچیده ترین نیاز انسان نیاز روحی و فکری و احساس او است بطوری که امروزه حتی درست فکر کردن و مثبت اندیشی در موفقیت انسانها و تغییر منشا زندگی آنها و حتی در معالجه بیماریهای جسمی نیز ثابت شده است.

در این برهه از زمان نیاز مبرم جوامع به مددکاران تحصیل کرده و آموزش دیده که تسلط زیادی برعلم مددکاری داشته باشند ،آشنایی به ارتباط درست و دقیق با مددجویان داشته باشند و نه تنها خود بر افکار و احوال روحی خود احاطه داشته باشند و آنها را درست تربیت کرده باشند.

بلکه به انسانهای دیگر نیز این مهارت را بیاموزند و در زمان لزوم به کمک انسانهای دیگر بروند و انها را نیز آموزش دهند و در صورت نیاز با آنها همراهی و همفکری کنند تا آنها نیز بتوانند بر مشکلات خود فائق آیید.

و این نیاز مبرم در جامعه بیمارستان که انسانهایی که به آنجا مراجعه می کنند بیمار هستند و برای معالجه بیماران به آنجا می آیند بیشتر احساس می شود.

انسانی که بیماری دارد ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهد یا زجرو ناراحتی ناشی از بیماری جسم و فکر اداره را نیز ضعیف و خسته کند با تنی رنجور و افکار آشفته نتواند بر بیماری خود غلبه نماید تا به سمت بهبودی برود و اگر مشکل مالی نیز فرید برعلت شود این نیاز (نیاز به مددکاری اجتماعی بیمارستان) بیشتر احساس می شود این نیاز زمانی پررنگ تربه چشم می خورد که وقتی می بینم همراهان بیمار به جای اینکه بتوانند کمک و یار و یاوری برای او باشند خود نیز احتیاج به مددکاری و آموزش درست دارند تا نتوانند به بیمار خود کمک کنند.

و این نیاز در مورد بیماران خاص خیلی به چشم میخورد و به دلیل مسئولیتهای متعدد ومتفاوت پرسنل پزشکی و پرستاری بیمارستان و متفاوت بودن حیطۀ شغلی آنها با مددکاران اجتماعی و محدود بودن وقت انها و برخوردار نبودن آنها از دانش مددکاری عملا باعث می شود که آنها تنوانند مانند یک مددکار حرفه ای به مددجویان خدمات رسانی کند.

این مسئله باعث پدید آمدن مسائل و مشکلات بسیار فراوانی در بیمارستانها می شود که ممکن است تا حد زیادی بر روی خدمات پزشکی و پرستاری تاثیر معکوس بگذارد و اینجاست که نقش مهم یک مددکار حرفه ای در بیماستان باعث جلوگیری از بروز مشکلات عدیده شده و روند معالجه بیماران تسریع پیدا می کند و کمک بسزائی به پرسنل دیگر بیمارستانی اعم از پزشک و پرستار ....می کنند.

انیجاست که بخش مددکاری اجتماعی بیمارستانها بعنوان یکی از مهمترین بخشهای بیمارستان به حساب می آید. و دید مسئولین بیمارستان به بخش مددکاری باید تغییر کنند . به جای اینکه بخش مددکاری را یک بخش فرعی و در غیرمهم در نظر بگیرند، باید بعنوان یک بخش مهم که تاثیر بسیار مهمی در بازدهی دیگرقسمتهای بیمارستانی دارد تلقی شود و به همان اندازه نیز امکانات و تسهیلات مورد نیاز این بخش را در نظر داشته باشند و همان انداز ه نیز از بخش مددکاری بیمارستان توقع بازدهی داشته باشند.

1-2- چکیده :

پژوهشی که تحت عنوان بررسی و رتبه بندی مسائل و مشکلات مددکاران اجتماعی در بیمارستانهای دولتی در سال 86 در تهران عرضه می گردد دارای دو بخش است :

بخش اول: به مباحث نظری در مددکاری اجتماعی اختصاص دار که ابتدا به تعریف مددکاری، تعریف بیمارستان دولتی و سپس روشهای مددکاری می پردازد.

و بخش دوم که محقق پرسشنامه و اطلاعات را از جامعۀ آماری یعنی بیمارستان و نمونه ها که مددکاران اجتماعی این جامعه است ارتباط دارد و سپس به تفسیر و جمع بندی اطلاعات و داده ها می پردازد.

آنچه که موجب تشویق اینجانب به پژوهش در مورد مسائل و مشکلات مددکاران اجتماعی بیمارستان شده است دو علت داشت. علت اول کمبود شدید توجه به مسائل و مشکلات مددکاران اجتماعی و مخصوصاً مددکاران اجتماعی در بیمارستان از طریق مدیران موسسات بود. که البته جواب کافی به این کمبود ،تنها با همت و همکاری جبران کننده خواهد بود اطلاعات کافی در مورد این رشته و کار در بیمارستان در جامعه که باید دوباره هم خود مددکاران اجتماعی و هم مردم از مدد کاری اجتماعی بیمارستان آشنایی این رشته و کار در بین مردم شود. که این مطلب خود به کمک مددکاران آمده تا بتواند مشکلات مددجویان را برطرف و همچنین شناختی که مددجویان از این کار پیدا می کنند به خود آنها در مسائل و مشکلاتشان کمک می کنند. جامعه و مردم باید بیشتر با این رشته و نیز کار یعنی مددکاری اجتماعی واقع در بیمارستان اطلاعات کسب کنند تا بتوانند بهتر از امکانات موجود استفاده کنند در ضمن مددکاران اجتماعی نیز باید سعی براین داشته باشند که در عین اینکه به وظایف کاری خود عمل می کنند ولی در عین حال باید عزت نفس مددجویان را نیز در نظر بگیرند.

1-3- بیان موضوع و مساله پژوهش

در بین کشورهایی که روبه صنعتی شدن دارد ، به علت تغییر روشهای زندگی ماشینی تر شدن زندگی و بروز مشکلات و معضلات به واسطۀ ماشینی شدن زندگی مشکلات جدیدتر را پیش رو انسانها قرار می دهد در محدودیت که نتیجه آن سردی و محدودتر شدن روابط بین انسانها می باشد در ضمن به علت ماشینی ترشدن شهرها و نیاز مبرم به وجود مشاغل متعدد که جزء زندگی انسانها می باشد در جهان امروزی دهها هزار شغل و فرصت شغلی ایجاد شده است که یکی از مشاغل مددکاری اجتماعی است که از زمان زندگی امروز بشری است و یکی از دیگر گروههای مددکاری اجتماعی ، مدد کاری اجتماعی بیمارستان می باشد که کار در این بخش با مسائل و مشکلات مخصوص به خود همراه است .

مشکلاتی از قبیل:

1- میزان علاقه مندی مددکاران اجتماعی در بیمارستان به کار در رشتۀ خود.

2- شناخت این رشته برای خانواده های مددکاران.

3- شناخت رشتۀ مددکاری اجتماعی بیمارستان به مسولین.

4- میزان علاقه مددکاران اجتماعی در توسعه ارتباط.

5- میزان علاقه مددکاران اجتماعی در بیمارستان به کارهای تیمی و مشارکت و فعالیت در این کارها

6- میزان شناخت محدود و مددجویان بیمارستان از رشتۀ مددکاری و تاثیر آن برروی راندمان کاری مددکاران.

7- وجود فضا و امکانات مناسب به مددکاران اجتماعی در بیمارستان.

8- میزان آرامش و راحتی در محل کار مددکاران باعث بالا رفتن کارکرد مددکاران می شود .

و من به عنوان یک پژوهشگر می خواهم تمامی زوایای این مشکلات را مورد بررسی قرار دهم تا بتوانم یک بررسی و رتبه بندی از مسائل و مشکلات مددکاران اجتماعی در بیمارستانها داشته باشم.

1-3-1- اهمیت و ضرورت پژوهش:

1. شخصیت مددکار اجتماعی در روند کاری وی موثر است.

2. عزت نفس بالا می تواند باعث کارکرد بیشتر مددکاران اجتماعی در بیمارستان شود.

3. وقتی مددکار اجتماعی از منبع کنترل در کارخود استفاده کند باعث افزایش کارکرد می شود.

4. اثربخشی مددکاران اجتماعی باعث گسترش ارتباط بین مددکاران در مددجویان می شود.

5. نیاز به قدرت (تمایل به کنترل محیط کاری) در مددکاران اجتماعی بیمارستان ها باعث تغییر روند کاری آنها می شود.

6. شوق خطر کردن (ریسک کردن) در کار در مددکاران اجتماعی در بیمارستان باعث بالا رفتن راندمان کاری آنها می شود.

7. حالت ریسک کردن در بین مددکاران اجتماعی بیمارستانها باعث بالا رفتن حالت رقابت بین آنها می شود.

8. نگرش یک مددکار اجتماعی بیمارستان به کارش باعث بالا رفتن راندمان کاری آنها می شود.

9.نگرش مددکار اجتماعی در بیمارستان نسبت به همکارانشان در بیمارستان باعث تغییر رفتار در مددکاران می شود.

10. نحوۀ نگرش (احساس مثبت یا منفی به شخصی یا شیی) نسبت به مدیران بیمارستانها به مددکاران اجتماعی باعث تغییر در روند کاری مددکاران اجتماعی می شود.

11. نحوۀ نگرش مددجوهای به مددکاران اجتماعی در بیمارستان باعث تغییر رویۀ کاری در مددکاران می شود.

12. رضایت از کار در مددکاران اجتماعی در بیمارستان باعث تغییر رویۀ کاری در مددکاران می شود و راندمان کاری را بالا می برد.

13. بین عملکرد در کار مددکاران اجتماعی و عدم رضایت از کار در مددکاران اجتماعی بیمارستان رابطه وجود دارد.

14. همانند سازی به سازمان به ارزشهای مددکاران اجتماعی در بیمارستان تاثیر دارد.

1-4- اهداف پژوهش

1-4-1- اهداف کلی پژوهش :

هدف اصلی در این پژوهش رتبه بندی و بررسی مشکلات و مسائل مددکاران اجتماعی در بیمارستانهای دولتی سال 86 تهران است.

1-4-2- اهداف کاربردی

1- کمک به ارتقاء شناخت مسئولین دست اندر کار بیمارستانها با مسائل مددکاران اجتماعی.

2- بستر سازی جهت ارتقاء توان علمی و مهارت شغلی مربیان (با معرفی مسائل و مشکلات آنان).

3- بسترسازی جهت برقراری یک رابطۀ صمیمانه و در عین حال کاری در بین مسئولین بیمارستان و همکارانشان با مددکاران اجتماعی.

4- بسترسازی جهت ایجاد یک تیم کاری منسجم بین مددکاران اجتاعی با تیم ها ی مربوطه .

1-5- سوالات تحقیق

1- آیا میزان آگاهی و علاقه مددکاران اجتماعی در مورد کارشان در بیمارستان های دولتی در کارکرد آنها تاثیر می گذارد؟

2- آیا سلامتی جسمی و روحی در کارایی مددکاران در بیمارستانهای دولتی تاثیر دارد؟

3- آیا شرح وظایف و اهداف کاری مددکاران با روحیه و قدرت مددکاران اجتماعی در بیمارستانهای دولتی همخوانی دارد؟

4- آیا آیین نامه ها و برنامه ریزی هایی که تنظیم می شود با آیین نامه های کلی و دستورالعمل های جهانی یکی است ؟

5- آیا مسئولین بیمارستانها در جریان کار مددکاران خود هستند؟

6- آیا مسئولین بیمارستانها مددکاران اجتماعی را در کارهای تیمی سهیم می کنند؟

7- آیا مشارکت مددکاران اجتماعی با تیم های مربوط در بیمارستان ها در روند کاری آنها تاثیر می گذارد؟

8- آیا آگاهی عمومی از طریق رسانه ها (مانند تلویزیون و رادیو و ...) در مورد کار مددکاران اجتماعی در بیمارستانها داده می شود و این آگاهی ها کافی ا ست؟

9- آیا خانوادۀ مددکاران نسبت به کارها، سختی ها و مشکلات کارشان آگاهی دارند؟

10- آیا مددکاران اجتماعی در بیمارستانها از امکانات رفاهی و روانی کافی برخوردار هستند؟

1-6- تعاریف ، اصطلاحات و واژه ها:

مددکاری اجتماعی:

تعریف نظری: مددکاری اجتماعی یک خدمت حرفه ای است که بر دانش و خاصی قرار گرفته است که شامل انواع

مددکاری اجتماعی کار با فرد

مددکاری اجتماعی کار با گروه

مددکاری اجتماعی کار با جامعه

تعریف عملی : در این پژوهش مددکار اجتماعی خدمتی حرفه ای است که براساس دانش و مهارتهای ویژه بنا شده و هدف آن کمک به افراد گروهها و جامعه است تا بتوانند استقلال شغلی و اجتماعی و رضایت خاطر فردی و اجتماعی را بدست آورند و در سلامتی فیزیکی، روانی و اجتماعی مسئولیتهای فردی و اجتماعی خود را انجام دهند.

موسسات درمانی و بیمارستان دولتی: به موسسه ای اطلاق می گردد که بودجه و محل اعتبار این موسسات از مالیاتهای دولتی (عمومی ) می باشد. که از مددکاری اجتماعی به عنوان رسیدگی برای عرضۀ خدمات به مراجعان خود استفاده می کنند. در موسسات درمانی یا بیمارستانهای دولتی از منبع اختیارات حرفه ای استفاده می کنند این موسسه اختیارات و قدرت تام و تمام در قبول مسئولیتها و کارکرد دارند؛ در این دسته از موسسات بخش خدمات اجتماعی در درجۀ دوم اهمیت قرار گرفته است به کار گرفتن و بهره برداری از خدمات اجتماعی در این گونه موسسات به شناخت در واقعیت مهم ارتباط مستقیم داشته است . نخست آنکه هرگاه مشکل آشکار فردی به یک موسسه مربوط آورده می شود. مانند مراجعه بیمار به بیمارستان پیوسته این گمان می رود که عامل شرایط ساز این مشکل یکی از دشواریهای اجتماعی یا روانی با شد که در آن صورت برای بازشناخت و کمک به از منابع حرفه ای مددکاری اجتاعی می توان یاری جست.

مددکاری اجتماعی بیمارستان دولتی: در بیمارستانها اعم از دولتی خصوصی و مخصوصاً دولتی مددکاری اجتماعی می تواند نقش بسیار مهمی داشته باشد در بیشتر بیمارستانهای دولتی برای درمان بیمار درجه اول از خدمات مددکاری اجتماعی استفاده می شود. که برای بهتر شدن وضع اجتماعی بیماران و بیان احساساتشان می تواند مددکار اجتماعی بسیار موثر باشد.

15- مددکار اجتماعی در بیمارستان که ارزشهای سازمان (بیمارستان ) را به مانند ارزشهای خود بداند در روند کاری وی تاثیر می گذارد و باعث بالا رفتن کارکرد آنها می شود.

16- وقتی مددکار اجتماعی برای ادارۀ هرچه بهتر بخش مددکاری بیمارستان تلاش خود را به کار گیرد مشکلات محل کار و مسائل کاری برطرف می شود.

17- در صورتی که مدیران بیمارستانها ، مانند مددکاران اجتماعی همانند سازی با بخش مددکاری را مدنظر داشته باشند مشکلات بین مدیران و مددکاران مرتفع خواهد شد.

18- بیمارستانهایی که در تصمیم گیریهای خود از مددکاران اجتماعی نیز بهره می گیرند از کارائی بالای مددکاران استفاده می کنند .

19- امنیت شغلی مددکاران اجتماعی در روند کاری آنها در بیمارستان موثر است.

20- نگرش مثبت مددجویان به کارمددکاران اجتماعی بیمارستانها بر روند کاری مددکاران موثر است.

21- نگرش صحیح مردم و (جامعه) نسبت به کار مددکاران بیمارستانها تاثیر بسزایی در روند کاری مددکاران می گذارد .

23- سهیم بودن مددکاران اجتماعی در فعالیتهای تیمی در میزان بازدهی کار آنها موثر است.

24- به دلیل موقعیت خاص مدیریت بیمارستان که باعث دوری مدیر از مددکار اجتماعی بیمارستان می شود ،همین امر باعث بروز مشکلاتی می شود.

25- پایبند بودن به اصول اخلاقی در مددکاران اجتماعی بیمارستانها باعث بالا رفتن ارزش شخصیتی آنها در دید مددجویان می شود.

26- می توان در بین مددکاران اجتماعی این بارو را گسترش داد که نباید مسائل کاری را در زندگی شخصی دخالت دهند.

27- وقتی مددکار اجتماعی در بیمارستان به مهارتها و استعدادهای خود مطمئن باشد این اطمینان باعث بهتر شدن شرایط کاری آنها می شود.

28- ارزش نهادن به مقام انسانی و عزت نفس مددجود به هنگام ارائه خدمات به آنها باعث بالا رفتن بازدهی کاری مددکاران می شود.

29- مثبت اندیشی مددکاران اجتماعی مبنی بر اینکه تا چه اندازه می توانند مددجو را آموزش داده تا بتواند بر مشکلات خود فائق آیند . تاثیر بسزایی در روند کاری مددکاران خواهد داشت.

فصل دوم: پیشینه پژوهش:

بدون تردید، شناخت دانش و تجربیات گذشته، از ضروریات یک تحقیق علمی به شمار می رود. مطالعه منابع مربوطه به موضوع تحقیق به پژوهشگر کمک می کند تا بینشی عمیق در زمینه موضوع مورد پژوهش، حوزه­ای که تحقیق به آن تعلق دارد، کسب کند. آگاهی از تجربیات گذشته معلوم می دارد که این موضوع، از چه زمانی و به چه ترتیبی در جامعه به صورت مسأله درآمده و متعاقب آن چه تحولی را در پی داشته است. کسب اطلاع از آنچه در گذشته روی داده است، توأم با دانش موجود، ضمن افزایش آگاهی محقق از موضوع مورد تحقیق، استواری و استحکام یافته های جدید را برای افزایش بهره وری عملی تضمین می نماید. همچنین اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت، نیازمند اطلاع دقیق از نتایج تحقیقات گذشته دارد تا بتوان با بررسی همه جانبه آنها، پیشنهادهایی اصولی و دقیق جهت بهبود و پیشرفت امور ارائه نمود. بنابراین در این بخش ابتدا، تاریخچه، نظریه ها و یافته های پژوهشهای پیشین مربوط به موضوع مددکاری اجتماعی است. مفاهیم پایه، عوامل مؤثر، آثار و تبعات، نظریه ها و تحقیقات انجام شده قبلی، وضعیت موجود در ایران .

شناخت مفاهیم و اصطلاحات پایه و کلیدی هر دانش و حرفه­ای برای صاحبان آن ضروری است. به همین دلیل، در شناسایی هر دانشی ابتدا تعریف اصطلاحات پایه آن ارائه می شود. مددکاری اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

2- 1-

تعریف مددکاری اجتماعی: دکتر قندی در کتاب مددکاری اجتماعی، این حرفه را چنین تعریف کرده است:

«مددکاری اجتماعی یک خدمت حرفه­ای است که بر دانش و مهارتهای خاصی قرار گرفته است. هدف از آن کمک به افراد گروهها یا جامعه است تا بتواند استقلال شخصی، اجتماعی و رضایت خاطر فردی و اجتماعی را بدست آورند.»

(قندی / محسن / مددکاری اجتماعی / ص 12 / 1380 تهران)

پرلمن ضمن اینکه معتقد است مددکاری اجتماعی رویدادی زنده است و به این دلیل نمی توان آن را به تعریفی ساده محدود کرد، این تعریف را ارائه می کند: «مددکاری اجتماعی فعالیت و شیوه­ای است که برخی از مؤسسات رفاهی آن را به مراجعان خود عرضه می دارند و به آنان یاری می دهند تا با کارآیی بیشتری با مشکلاتی که در انجام دادن کار و وظایف اجتماعی فرد [با آن] روبرو شده­اند مقابله کنند».

(پرلمن، هلن هریس، مددکاری اجتماعی، ص 4)

در کتاب مددکاری اجتماعی و جامعه شناسی مسائل اجتماعی نیز تعریفی به شرح زیر ارائه شده است: «خدمت حرفه­ای است مبتنی بر دانش و مهارت در روابط انسانی. این خدمت، به افراد به طور انفرادی یا گروهی کمک می کند تا بتوانند استقلال مالی و نیازهای شخصی خود را به دست آورند که این امر معمولاً از سوی مددکاران اجتماعی و سازمانهای مشابه آن اعمال می شوند».

(شیخی، محمدتقی، مددکاری اجتماعی و جامعه شناسی مسائل اجتماعی، ص 9 و 10)

مری دابلیو، مافت و خوزه بی. اشفورد در کتاب خود چهار تعریف ارائه کرده­اند که به ترتیب آنها را ذکر می کنیم:

تعریف اول: «مددکاری اجتماعی کارکرد اجتماعی افراد را خواه به صورت فردی یا گروهی افزایش می دهد. برای این منظور فعالیتهای خود را بر روابط اجتماعی آنها که موجب شکل گیری کنشهای متقابل افراد و محیط می گردد، متمرکز می سازد. این فعالیتها در سه زمینه ظاهر می گردد: ترمیم و اصلاح قابلیتهای مختل شده ، تأمین منابع و امکانات اجتماعی و فردی و پیشگیری از کژکارکرده­های اجتماعی.»

تعریف دوم: «مددکاری اجتماعی فعالیتی تخصصی است مبتنی بر یاری رساندن به افراد، گروهها یا جوامع به منظور فراهم آوردن یا اصلاح قابلیتهای آنها جهت کارکردهای اجتماعی و ایجاد شرایط مساعد به منظور دستیابی به هدف تعیین شده».

تعریف سوم: «مددکاری اجتماعی فرایندی است برای تغییر برنامه ریزی شده و هدف دار».

تعریف چهارم: «مددکاری اجتماعی به کنشهای متقابل افراد و آن دسته از نهادهای اجتماعی که بر قابلیت آنها در انجام وظایف زندگی، خواسته­ها و ارزشها تأثیر گذاشته و فشارها را تخفیف می دهد، توجه دارد و به آنها می پردازد. این کنشهای بین افراد و نهادهای اجتماعی، در درون بافت رفاهی اجتماعی بزرگتر پدید می آید».

(مانت، مری دابلیو، خوزه بی، اشفورد، با اصول و مبانی مددکاری اجتماعی، ص 44)

کثرت تعریفهایی که از مددکاری اجتماعی به دست داده شده است جمع همه آنها و ارائه تعریفی جامع و مانع را دشوار می کند از سوی دیگر، تحولات سریع و پیچیده دنیای کنونی و تنوع مشکلات و نیازها و افرادی که از خدمات این حرفه استفاده می کنند، خود مانعی در ارائه تعریفی دقیق است. با این همه، تعریف زیر که برگرفته از تعاریف ارائه شده برای مددکاری اجتماعی است، مناسب می نماید:

مددکاری اجتماعی حرفه­ای است مبتنی بر دانش، اصول، مهارت و روشها که هدف از آن کمک به افراد، گروهها و جامعه است تا بتوانند با تکیه بر تواناییها و امکانات موجود، برای حل مشکل و یا رفع نیاز خود اقدام کنند و به استقلال نسبی و رضایت خاطر فردی دست یابند. در تعریف فوق چند نکته اساسی وجود دارد که به آنها اشاره می شود:

1- مددکاری اجتماعی حرفه ست ، یعنی بخشی از اطلاعات آن را هنگام کار و اجرا (با تجربه کردن) می توان آموخت.

2- مددکاری اجتماعی مبتنی بر دانش است به این معنا که باید بخش عمده­ای از دانش مربوط به این حرفه را از طریق آموزش فرا گرفت. مددکاری اجتماعی باید دو دسته ازدانشها را به طور نظری فراگیرد:

الف) اطلاعات خاص حرفه مددکاری (که معمولاً در دانشگاهها تدریس می شود).

ب) اطلاعات عمومی از علوم و دانشهای دیگر از جمله روانشناختی، روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی، حقوق، مشاوره و مردم شناسی مددکاری اجتماعی به همین دلیل بین رشته­ای است. در واقع، آگاهی عمومی مددکاری اجتماعی از رشته های دیگر علوم او را در خدمت رسانی بهتر یاری می دهد، خواه از طریق افزایش مهارت او در برطرف کردن مشکل مراجع باشد یا ارجاع درست مراجع به متخصص مربوطه.

3- مددکاری اجتماعی بر اصلهایی استوار است. این اصول ششگانه که در بسیاری از رشته های دیگر نیز مطرح است، عبارت است از: پذیرش فردیت، رازداری حرفه­ای، رابطه حرفه­ای، شرکت دادن مراجعه در فعالیتها و خودآگاهی مددکاری اجتماعی.

4- مددکاری اجتماعی مبتنی بر مهارت است. مددکاری اجتماعی در مقام فردی متخصص، برای جمع آوری اطلاعات، تشخیص مشکلات یا نیازها و غیره باید مهارتهای خاصی داشته باشد که از جمله آنها می توان به مهارت مصاحبه، مشاهده، خوب گوش دادن و بازدید از منزل اشاره کرد.

5- مددکاری اجتماعی روشهایی دارد ، یعنی مددکاری اجتماعی در عرضه خدمات می تواند از سه روش مددکاری فردی، گروهی یا جامعه­ای به صورت تلفیقی و کلی استفاده کند.

6- مددکاری اجتماعی هدف دارد. مددکار از رعایت اصل رازداری، ایجاد رابطه حرفه­ای، فراهم کردن زمینه مشارکت مراجعان در فعالیتها، خودآگاهی ، و غیره اهدافی را پیگیری می کند.

7- مددکاری اجتماعی کمک کننده است، به این معنا که برای حل مشکل یا رفع نیاز مراجعان خود به تنهایی همه کارها را انجام نمی دهد، بلکه در کنار آنان قرار می گیرد.

8- در مددکاری اجتماعی ، گروه هدف وجود دارد. در این حرفه سه گروه هدف تعیین شده­اند:

الف) فرد: یعنی فردی که مشکل یا نیاز دارد ، مثل معتاد، زندانی، دانش آموز، بیمار و ... البته در مددکاری ، خانواده دچار مشکل نیز در این گروه قر ار می گیرند.

ب) گروه: یعنی گروهی از افراد که دچار مشکل مشترک هستند، مانند افراد دچار مشکل سرطان، ایدز، طلاق و ....

ج) جامعه: گاهی، خدمات مددکاری اجتماعی به کل جامعه و بیشتر از اعضای گروه (که معمولاً بین دوازده تا پانزده نفرند) عرصه می شود، مثلاً عرضه خدمات پیشگیری از اعتیاد برای دانش آموزان منطقه یا محله­ای که اعتیاد در آنجا رواج زیادی دارد. یا پیگیری برای ساخت بیمارستان و درمانگاه در یک منطقه یا محله.

9- در مددکاری اجتماعی تکیه بر تواناییها و امکانات موجود است. وظیفه مددکاری اجتماعی این است که در کار با گروههای هدف اعم از فرد، گروه یا جامعه، آنها را با تواناییها و استعدادهای خود و منابع موجود در جامعه آشنا کند تا از این تواناییها برای حل مشکلات یا رفع نیازها استفاده کنند و در انجام دادن امور وابسته به مددکاری اجتماعی نباشند.

10- مددکاری اجتماعی با گروههای هدف دچار مشکل و یا نیازمند سر و کار دارد، یعنی هم گروههایی که مشکل دارند (مثل بیمار دیالیزی) می توانند از خدمات مددکاری اجتماعی استفاده کنند، هم کسانی که ممکن است مشکلی نداشته باشند. اما نیازهایی را احساس می کنند و به منظور راهنمایی شدن از خدمات مددکاری اجتماعی استفاده می کنند (مثل فردی که برای عمل جراحی قلب به مددکاری اجتماعی مراجعه می کند تا درباره مراحل جراحی از وی کمک بگیرد.)

11- در مددکاری اجتماعی، دستیابی به استقلال نسبی مهم است، یعنی اینکه وظیفه مددکاری اجتماعی این است که با استفاده از تواناییهای گروه هدف و منابع موجود در جامعه ایجاد استقلال نسبی آنان را فراهم کند تا بتوانند بدون نیاز به حمایت و کمک مستمر دیگران به زندگی مهم خود ادامه دهند.

رفاه اجتماعی: در زمینه رفاه اجتماعی نیز تعاریف متعددی ارائه شده است که به برخی از آنها اشاره می شود:

«رفاه اجتماعی عبارت است از سیستم و نظامی از خدمات یا مؤسسه ها و یا نهادهای اجتماعی که به منظور خدمت کمک به افراد به وجود آمده است تا سلامت، زندگی بهتر و موجبات روابط مناسبتری را برای پیشرفت استعدادها، قابلیتها، ظرفیتها و تواناییهای انسانها به منظور رفاه آنها فراهم کند.»

(قندی، محسن، مددکاری اجتماعی، ص 12)

تعریف دیگری نیز در کتاب تأمین اجتماعی ارائه شده است که به این شرح است: «رفاه اجتماعی نتیجه فعالیتهایی است که نهادهای اجتماعی برای دستیابی افراد گروهها و جوامع به سطح قابل قبولی از زندگی، تندرستی و فرصتهایی که اجازه می دهد آنان تمامی استعدادهای خود را پرورش دهند و مسائل خود را در سازگاری با جامعه حل نمایند، عرضه می دارد».

(طالب ، مهدی، تأمین اجتماعی، ص 23)

هری ام. کسیدی رفاه اجتماعی را چنین تعریف می کنند: «رفاه اجتماعی عبارت است از فعالیتهای سازمان یافته که مستقیماً به حفظ، نگهداری و بهبود منابع مربوط است و شامل خدمات اجتماعی نظیر کمک های اجتماعی، بیمه های اجتماعی، رفاه کودک، بهداشت روانی، آموزش و پرورش، تفریح و گذراندن اوقات فراغت، حمایت از نیروی کار و حل مشکلات مسکن است.»

(شیخی، محمد تقی؛ مددکاری اجتماعی و جامعه شناسی مسائل اجتماعی، ص10)

موسسه رفاه اجتماعی : مکانی که مدد جو برای دریافت کمک به خاطر مشکلاتش رجوع می کند، یک موسسه رفاه اجتماعی نامیده می شود. هرگاه موسسه امدادهایی از قبیل کمکهای اقتصادی، تعویض موقعیت، مشاوره و روان درمانی در اختیار مددجوی بگذارد ویا حتی مجموعه ای از این خدمات را براساس نیازهای فردی هر مددجو درکار مارکسیسهای فردی ارائه دهد و طرز کار خود را بر اصول روشها ی ویژه­ای پایه گذاری کند، آن موسسه را یک سازمان مددکاری اجتماعی فردی خواهند نامید. موسسات مددکاری اجتماعی هر یک با دیگری تفاوتهایی دارد. سه عامل اصلی را می توان نام برد که وجه تمایز موسسات از یکدیگر می شوند و عبارتند ازمنابع امداد موسسه، منابع اختیارات حرفه ای، وکاردکرد ویژه موسسه و هدفهای خاص آن. هر موسسه این عوامل رابه نحوی تواما درسازمان اداری خود مدعی می دارد وترکیب بخصوص هر یک از این سه عوامل در هر موسسه، هدفهای و نوع و شرایط آن را برای مددکاری فردی معین می کند. بودجه و محل اعتبار مؤسسات از مالیاتهای دولتی و یا اعانات بخش خصوصی تأمین می شود. مؤسسات نوع اول را مؤسسات عمومی یا دولتی می نامند که نه فقط شامل برنامه هایی با درآمد زیاد مثل کمک اطفال متکی می شود، بلکه شامل رفاه کودکان و برنامه های بهداشت جسمانی و روانی نیز می گردد، و مؤسسات خصوصی با همکاریهای افراد یا گروههای داوطلب اداره می شوند و خدماتی مشابه اینها را تدارک می بینند. هر دونوع مؤسسه می توانند از مددکاری اجتماعی به عنوان وسیله­ای برای عرضه خدماتشان به مراجعان خود استفاده کنند، ولیکن خط مشیها و روشها را انعطاف پذیری برنامه­شان به طرق مختلف تحت تأثیر منابع امدادی آنها قرار خواهد گرفت. همچنین چارچوب مقررات قانونی که یک مؤسسه دولتی باید در قالب آن انجام وظیفه کند، قوانین و مقتضیات مردم عادی و فرصتهای متساوی و یکسانی که برای مراجعان ذیصلاحیت خود فراهم می سازد. همه این عوامل بر میزان و نوع خدمات مؤسسه تأثیر می کنند. برای مؤسسات خصوصی نیز همین عوامل موجوداند: مقررات و انتظارات اعانه دهندگان، قوانین کلی مؤسسه، حقوق اختیاری، تعداد مراجعان، و غیره همه شکل، رنگ، آزادی یا محوریت و کیفیت خدمات مؤسسه و شرایط آن را مشخص می کنند.

عامل دوم در رده بندی یک مؤسسه اجتماعی دولتی یا خصوصی، منبع اختیارات حرفه­ای آن است. برخی از مؤسسات اختیارات و قدرت تام و تمام در قبول مسئولیتها و کارکرد دارند؛ بعضی دیگر به خاطر آنکه بخشی از یک موسسه وسیع ترانه، الزاماً باید حدود مسئولیتها و اختیارات خود را از سازمان اصلی به دست آورند. سازمانهای نخستین را «مؤسسات نوع اول» و سازمانهای دوم را «مؤسسات نوع دوم» می نامند.

در مؤسسات نوع اول (مانند مؤسسه های حمایت اطفال و خانواده ها) برنامه ها و منابع متفاوتند. بعضی از برنامه ها برای مقابله با نوع سازگاریهای اجتماعی که در نتیجه شکستهای اقتصادی یا جسمانی بروز می نمایند طرح ریزی شده­اند. کارکنان این نوع مؤسسات همه از میان مددکاران اجتماعی برگزیده شده اند و مقاصد حرفه­ای آنان با هدفهای مؤسسه هماهنگی کاملی دارند.در روش اصلی عرضه خدماتشان « مددکاری اجتماعی فردی» است. چنانچه اعضای حرفه­های دیگر نیز با این مؤسسه همکاری موقت یا دائم داشته باشند، خدماتشان تحت الشعاع و به خاطر همکاری با مددکاران خواهند بود. گونه های دیگر مؤسسات اجتماعی مانند بیمارستانها، مؤسسات آموزشی (دبستان و دبیرستان)، درمانگاهها، دادگاه­ها، شیرخوارگاه­ها نیز با یک مؤسسه مددکاری اجتماعی یا نماینده­ای از آن معمولاً روابط نزدیک و همکاریهایی برقرار می سازند و یا در دوران تشکیلات کلی خود یک بخش خدمات اجتماعی دایر می کنند و مددکاری اجتماعی را به کار می گمارند. در این دسته از مؤسسات بخش خدمات اجتماعی در درجه دوم اهمیت قرار گرفته است. به کار گرفتن و بهره برداری از خدمات اجتماعی در این گونه، مؤسسات با شناخت در واقعیت مهم ارتباط مستقیم داشته است. نخست آنکه هرگاه مشکل آشکار فردی به یک مؤسسه مربوطه آورده می شود – مانند مراجعه بیمار به بیمارستان ، شک یا تنبلی و کاهلی دانش آموز به رئیس دبستان – پیوسته این گمان می رود که عامل زیرساز این مشکل یکی از دشواریهای اجتماعی یا روانی باشد که در آن صورت برای بازشناخت و کمک به آن از دانش و منابع حرفه­ای مددکاری اجتماعی می توان یاری جست . دوم از آن جهت که افراد غالباً در به کار بردن و استفاده کردن از امکانات موجود آنطور که باید و شاید توانایی ندارند، از قبیل کودکانی که به دبستان می روند و قادر به فراگیری دروس نیستند و یا به بیماری که به استراحت نیاز دارد اما وضعیت خانوادگی او اجازه این قبیل آسایشهای تجملی را به او نمی دهد و یا مادری که نسبت به قابلیت و صلاحیت روانپزشک معالج فرزند خود مشکوک است. اصلاح همه این موقعیتها نیاز به نوعی کارکرد ویژه دارد تا بتوان خدمات مؤسسه به کار بست و بیشترین بهره برداری را برای مراجعان میسر ساخت . مددکاری اجتماعی یکی از خدماتی است که یک مؤسسه اصلی به مراجعان خود توأم با تسهیلات و خدمات دیگر عرضه می دارد. و می توان مشاهده کرد که نوع، هدف نیست و خدمات مددکاری به مقررات مؤسسه عمومی یا خصوصی بودن آن بستگی دارد.

مشکلات مددکاران اجتماعیبیمارستانهای دولتیمددکاری

دانلود آشنایی با عملیات‏های اساسی در Eviews

آشنایی با عملیات‏های اساسی در Eviews

در این فصل قصد داریم تا بخشی از مهمترین عملیات اساسی در Eviews را که شامل چگونگی خلق یک فایل کاری چگونگی وارد ساختن داده‏ها از طریق صفحه کلید چگونگی ترسیم سریهای اقتصادی و چگونگی اجرای رگرسیونهای حداقل مربعات معمولی (OLS ) را تشریح کنیم در این بخش از داده‏های مندرج در جدول (11) از کتاب پیندیک و رابینفلد برای ترسیم نمودار پراکنش و تخمین OLS در مثا

دسته بندی	کامپیوتر و IT
فرمت فایل	doc
حجم فایل	63 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	100

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فصل اوّل

آشنایی با عملیات‏های اساسی در Eviews

(ورود داده‏ها, ترسیم سری‏های اقتصادی, چگونگی اجرای رگرسیون‏های حداقل مربعات معمولی OLS )

مقدمه بر الگوی رگرسیونی

در این فصل قصد داریم تا بخشی از مهمترین عملیات اساسی در Eviews را که شامل : چگونگی خلق یک فایل کاری, چگونگی وارد ساختن داده‏ها از طریق صفحه کلید, چگونگی ترسیم سریهای اقتصادی و چگونگی اجرای رگرسیونهای حداقل مربعات معمولی (OLS ) را تشریح کنیم. در این بخش از داده‏های مندرج در جدول (1-1) از کتاب پیندیک و رابینفلد برای ترسیم نمودار پراکنش و تخمین OLS در مثال (1-1) کتاب استفاده شده است.

بخش (1-1)

در ابتدا موقعی که شما تجزیه و تحلیل داده‏ها را در EViews را آغاز کنید, شما می‏توانید با خلق یک فایل کاری در EViews کار را آغاز کنید.

برای خلق یک فایل کاری جدید, با کلیک کردن بر نوار ابزار مسیر ذیل را طی کنید:

File/New/Workfile

تصویر (1-1) ص 22

سپس بایستی کادر محاوره‏ای ذیل برای تعیین اطلاعات در مورد فایل کاری را مشاهده کنید:

تصویر (2-1) ص 22

داده‏های مندرج در جدول (1-1) از کتاب پیندیک و رابینفلد مربوط به داده‏های مقطعی است از این ور بایستی در کادر محاوره‏ای فوق گزینه‏ی irregular or Undated را انتخاب کرده سپس تعداد مشاهدات موجود را وارد کنید. چون تعداد مشاهدات 8 می‏باشد, پس از وارد ساختن آن با اشاره بر کلید OK شما بر پنجره قبلی باز می‏گردید و در این صورت تصویر ذیل را بایستی مشاهده کنید.

تصویر (3-1) ص 23

هر فایل کاری در EViews شامل دو object پیش فرض است, c یک بردار از ضرایب است و resid که نشان دهنده‏ی پسماندهای رگرسیونی است. موقعی که شما یک الگوی رگرسیونی را در EViews اجرا می‏کنید , ضرایب تخمین زده شده در c و پسماندها در resid نگهداری می‏شوند. هر گاه که شما یک الگوی رگرسیونی دیگری را در محیط workfile اجرا می‏کنید EViews “ محتوی c و resid را بر اساس آخرین الگوی برازش شده تغییر می‏دهد. این نکته بسیار مهم ست که اگر شما قصد داشته باشید, ضرایب یا پسماندهای الگوی خاصی را برای انجام محاسبات جدیدی نگهداری کنید, فقط یک امر زمانی امکان دارد که شما محتویایت c و resid را تحت نام‏های جدیدی save کنید. یک آیکن کوچک در سمت چپ یک object نوع آن object را نشان می‏دهد. مثلاً --- نشان دهنده‏ی بردار ضرایب c و ---- نشان‏دهنده‏ی یک سری اقتصادی است.

گام بعدی وارد کردن (import_ داده‏ها از جدول (1-1) کتاب پیندیک و رابینفلد به فایل کاری خلق شده است. برای این منظور شما می‏توانید داده‏ها را ازطریق صفحه کلید وارد کنید. به همین خاطر از مسیر (series Edit) Group Empty Guick/ و کلیک کردن در نوار ابزار اصلی مطابق تصویر ذیل می‏توان این کار را انجام داد.

تصویر (4-1) ص 24

سپس بایستی پنجره‏ی صفحه گسترده‏ی ذیل بازگردد. در ستون اول بایستی سری اول و در ستون دوم بایستی سری دوم را وارد کنید. با استفاده از کرسر می‏توانید در نقاط مختلف صفحه گسترده جابجا شده و اطلاعات مختلفی را وارد کنید. EViews به طور پیش فرض نام ser01 را برای سری اقتصادی اول و نام ser02 را برای سری اقتصادی دوم در نظر می‏گیرد. این روش برای سریهای بعدی نیز ادامه خواهد داشت. اگر شما قصد دارید نام سری را تغییر دهید, می‏توانید با کلیک کردن بر سلولی که نام ser01 و ... وجود دارد, نام جدید متغیر را از طریق صفحه کلید تایپ کنید.

از انجایی که در کتاب پیندیک و رابینفلد متغیر اول ” معدل نمرات“ (average point grade) و متغیر دوم ”درآمد“ (Income) است, پس برای ser01 نام اختصاری gpa و برای ser02 نام اختصاری inc را در نظر می‏گیریم. موقعی که شما پش از وارد کردن داده‏ها و تغییر نام سریها پنجره فوق را می‏بندید, سپس پنجره ذیل (تصویر 6-1) را مشاهده خواهید کرد.

تصویر (6-1) ص 25

در این لحظه ممکن است شما بخواهید فایل کاری را ذخیره کنید. برای این منظور بایستی گزینه‏ی save را از روی نوار ابزار اصلی با کلیک کردن یا به روش ذیل فایل کاری را ذخیره کنید.

File/Save As

در این حال یک پنجره باز شده و اسم فایل را می‏خواهد, پس از آن که نام فایل را وارد کردید می‏توانید مکان ذخیره شدن فایل کاری را نیز مشخص کنید. پسوند اسامی فایل کرار در EViews با wf1 نشان داده می‏شود. (شما نیز فایل کاری فوق را ذخیره کرده و نام‏گذاری کنید, این فایل کاری به طور مجدد در مثال (8-1) مورد استفاده قرار می‏گیرد.)

گام بعدی ترسیم یک نمودار پراکنش بین دو متغیر gpa و inc است. برای این منظور دو متغیر مزبور را , های لایت کرده و با راست کلیک کردن بر آن‏ها و با انتخاب گزینه‏ی Group Open صفحه گسترده‏ای را مشاهده خواهید کرد کا اطلاعات ”معدل نمرات“ و ”درآمد“ در آن ذخیره شده است. برای ترسیم این سریها می‏توان با انتخاب View/Graph تصویر (7-1) را مشاهده کرد.

تصویر (7-1) ص 26

در این تصویر تمام سریها به طور گروهی در یک تصویر ترسیم می‏گردد, که هر کدام رنگ‏های مختلفی دارند. شما می‏توانید هر کدام از سریها را در یک نمودار مجزا ترسیم کنید به شرط آن که مسیر Graphs View/Multiple را انتخاب کنید و EViews به صورت پیش فرض از سریها یک نمودار خطی ترسیم می‏کند. برای تغییر آن می‏توان با دو بار کلیک کردن بر محیط تصویر, یک کادر محاوره‏ای را باز کرد که به صورت گزینشی می‏توان انواع نمودارها را ترسیم کرد. تصویر این کادر محاوره‏ای را در ذیل می‏بینید.

تصویر (8-1) ص 26

برای تغییر دادن یک نمودار خطی (Graph Line) به یک نمودار پراکنش (Diagram Scatter) می‏توان نوع نمودار را از بخش Type Graph تغییر داد, نمودار پراکنش را فقط می‏توانید برای دو سری اقتصادی ایجاد کنید. اگر شما بخواهید خط رگرسیونی را نیز در تصویر بیاورید, می‏توانید گزینه‏ی Line Regression را نیز در کادر محاوره‏ای تصویر (8-1) انتخاب کنید. حال با فشار دادن کلید OK تصویر (9-1) را مشاهده خواهید کرد.

تصویر (9-1) ص 27

برای پرینت تصویر فوق بایستی بر کلید Print اشاره کنید.

مثال (1-1)

در این مثال ما رگرسیون حداقل مربعات معمولی (ols) را اجرا کرده و GPA را بر یک جمله ثابت (عرض از مبدا) و درآمد (lnc) رگرس می‏کنیم. برای اجرای این رگرسیون ابتدا بایستی یک معادله را که معادله رگرسیونی است, خلق کنیم. برای این منظور به شیوه‏ی ذیل عمل می‏کنیم.

Objects/ New Object/Equation

و یا از طریق Equation Quick/Estimate عمل کرده و الگوی رگرسیونی را اجرا می‏کنیم, سپس کادر محاوره‏ای ذیل را مشاهده خواهید کرد, که از شما می‏خواهد تا معادله‏ی رگرسیونی را تصریح کنید.

تصویر (10-1) ص 28

نحوه‏ی نوشتن اسامی متغیرها از سمت چپ به راست است که اولین متغیر تایپ شده, متغیر وابسته و متغیرهای بعدی متغیرهای توضیحی هستند. به c(1) توجه کنید این همان جمله‏ی ثابت (عرض از مبدا) در ا لگوی رگرسیونی است. این c با c موجود در workfile که یک بردار از ضرایب تخمینی است بسیار متفاوت است. در این کادر (در بخش تحتانی آن) شما می‏توانید نوع تخمین را نیز مشخص کنید. در این مثال شیوه تخمین حداقل مربعات (ٍSquares Least) است. با کلیک کردن بر کلید OK , EViews یک Object که معادله رگرسیونی تخمین زده شده است را خلق می‏کند. خروجی این تخمین در ذیل گزارش شده است.

تصویر ـ11-1) ص 29

می‏توان از خروجی فوق نتایج دیگری را نیز به دست آورد. مثلاً با کلیک کردن بر مسیر ذیل, مقادیر واقعی متغیر وابسته, برازش شده و پسماندها را با هم مشاهده کرد.

تصویر (12-1) ص 29

فصل دوم

کاربرد نرم‏افزار EViews در محاسبه آمار توصیفی

(محاسبه انحراف معیار و واریانس , لگاریتم)

مروری بر آمار مقدماتی

در این فصل نشان خواهیم داد که چگونه می‏توان از بسته‏ی نرم‏افزاری EViews برای محاسبه‏ی آمار توصیفی مانند, میانگین, انحراف معیار, کواریانس و ضریب همبستگی متغیرهای اقتصادی استفاده کرد. در این فصل از داده‏های مثال (1-2) و تمرین (15-2) کتاب پیندیک و رابینفلد استفاده شده است.

مثال (1-2)

ابتدا یک فایل کاری خلق کرده و داده‏های دو متغیر را از طریق صفحه کلید وارد کنید. (اگر این کار را نیاموخته‏اید می‏توانید به فصل اول مراجعه کنید) متغیرهای این مثال به شرح ذیل است :

جدول ص 31

برای دیدن آمار توصیفی هر دو متغیر, دو سری را در فایل کاری, های لایت کرده و با راست کلیک کردن گزینه‏ی Group Open را انتخاب کرده , در این صورت صفحه گسترده‏ای باید به نمایش درآید که دو سری اقتصادی را نشان می‏دهد. سپس با انتخاب

View/Descriptive States

می‏توان مشاهده کرد که این انتخاب نیز دارای دو گزینه‏ی انتخاب است که یکی مربوط به ”نمونه‏ی انفرادی“ و دیگری مربوط به ”نمونه مشترک“ است. اگر هیچکدام ا زسریها دارای مشاهدات مفقود نباشند, آنگاه نتایج هر دو یکسان خواهد بود. نتایج مربوط به آمار توصیفی سریهای x و y در تصویر (2-1) گزارش شده است.

تصویر(1-2) ص 32

در این تصویر انحراف معیار هر کدام از سری‏ها با (N-1) تصحیح شده است و در جدول فوق با (std.Dev.) نشان داده شده است. میزان چاولگی توزیع هر کدام از متغیرها و میزان کشیدگی آنها نیز توسط Skewness و Kurtosis نشان داده شده است. آماره‏ی جارگ ـ برا (jarqre-Bera) نیز چاولگی و کشیدگی توزیع نمونه‏ای Inc و Edu را با چاولگی و کشیدگی توزیع نرمال مقایسه کرده و آزمون می‏کند که آیا توزیع نمونه‏ای Inc و Edu را با چاولگی و کشیدگی توزیع نرمال مقایسه کرده و آزمون می‏کند که آیا توزیع نمونه‏ای Inc و Edu از توزیع نرمال متفاوتست یا خیر؟

بزرگی میزان احتمال (P-Value) نشان می‏دهد که هم درآمد و هم سطح تحصیلات تقریباً به صورت توزیع نرمال توزیع شده‏اند. این مورد با (Probability) در تصویر فوق نشان داده شده است.

برای به دست آوردن واریانس هر کدام از سریها بایستی از طریق View/Covariances عمل کرد:

تصویر(2-2) ص 33

در اینجا واریانس‏ها برای درجات آزادی تصحیح نشده است؛ چون مجموع مجذور انحرافات بر N تقسیم شده است. در ضمن ماتریس همبستگی سریها را می‏توان از طریق View/Correlations مشاهده کرد:

تصویر (3-2) ص 33

تمرین (15-2)

داده‏های این تمرین از نوع سریهای زمانی هستند. در زمانی که برای این تمرین یک workfile خلق می‏کنید, فراوانی سالانه (Frequency Annual) را انتخاب کرده و زمان شروع و پایان نمونه را بر حسب سال وارد کنید. شروع سال 1978 و پایان نمونه سال 1997 است.

تصویر (4-2) ص 34

برای وارد کردن داده‏های میزان بارش (rain) از طریق

Quick/Empty Group (Edit series)

اقدام کنید. برای یافتن آمار توصیفی لگاریتم میزان بارش, ما بایستی ابتدا لگاریتم میزان بارش را به عنوان یک سری جدید خلق کنیم. برای این منظور کلید Genr را از نوار ابزار منوی اصلی نرم‏افزار و یا از طریق Series Quick/Generate انتخاب می‏کنیم. سپس کادر محاوره‏ای ذیل را مشاهده خواهید کرد که از شما تقاضا می‏کند که فرمول خلق سری جدید را وارد سازید:

تصویر (5-2) ص 34

در بخش فوقانی نام متغیر جدید – لگاریتم میزان بارش که در این حالت Log-rain را برای نام متغیر جدید انتخاب کرده‏ایم, وارد کرده و پس از علامت = فرمول مربوط به لگاریتم را مطابق تصویر (5-2) وارد کنید. پس از اشاره کردن به کلید OK , سری جدید را خلق کرده‏اید. برای مشاهده‏ی آماره‏های این سری جدید با دو بار کلیک کردن بر Log-rain در فضای فایل کاری و انتخاب گزینه stats and statisitic/Histogram View/Descriptive تصویر (6-2) را مشاهده خواهید کرد:

تصویر (6-2) ص 35

آماره‏ی جارگ- برا (Jarque-Bera) و p-value آن حاکی از آنست که نمی‏توان فرضیه‏ی لوگ نرمال بودن توزیع لگاریتم میزان بارش را رد کرد. توجه کنید که واریانس نمونه‏ای Log-rain در جدول فوق گزارش شده است. راه‏های متفاوتی برای یافتن واریانس Log-rain وجود دارد. یک راه محاسبه‏ی واریانس از انحراف معیار است. شما می‏توانید از ماشین حساب موجود در EViews استفاده کنید, برای این منظور در پنجره‏ی فرمان (Window Command) EViews , ابتدا علامت = را تایپ کرده و سپس عبارت مورد نظر خود را که انحراف معیار به توان دو است را تایپ کرده و کلید Enter صفحه کلید را فشار دهید, سپس پاسخ را در کادر بسیار کوچک در نوار وضعیت EViews مشاهده کنید.تصویر (7-2) را نگاه کنید.

(توجه شود که Std.Dev.=0.293981 است.)

تصویر (7-2) ص 36

واریانس نمونه‏ای 0.07778 برای درجات آزادی تصحیح نشده است. اگر بخواهید واریانس نمونه‏ای را برای درجات آزادی تصحیح کنید, یک راه آلترناتیو این است که ابتدا واریانس نمونه را (بدون تصحیح درجات آزادی) از فرمول ذیل محاسبه کنید:

=@Var (log-rain)

این رابطه را در پنجره‏ی دستور تایپ کرده و اجرا کنید. تذکر این نکته ضروری است که اشاره کنیم در EViews دستورات از پیش نوشته شده‏ای وجود دارند که با علامت @ آغاز می‏گردد.

برای آزمودن این که آیا واریانس لگاریتم میزان بارش معادل است یا خیر, آماره‏ای را که دارای توزیع کایسکور با (N-1) درجه‏ی آزادی است, تحت فرضیه‏ی H_o محاسبه می‏کنیم. چندین راه برای انجام این آزمون در EViews وجود دارد, یک راه به شرح ذیل است:

ابتدا یک بردار ضرایب را که با result نامگذاری می‏شود را خلق کرده و نگهداری می‏کنیم. برای خلق این بردار ضرایب (Vector Coefficient) با کلیک کردن بر object Objects/New , گزینه‏ی Matrix-Vector-Coef را انتخاب کرده و برای آن نام result را مطابق تصویر (8-2) در نظر بگیرید:

تصویر (8-2) ص 37

پس از آن که کلید OK را فشار دادید, EViews کادر گفتگوی جدیدی را باز می‏کند که از شما در باره‏ی ابعاد بردار ضرایب سوال می‏کند. شما می‏توانید تعداد سطرها (Rows) و تعداد ستونفها (columns) را مشخص کنید. برای این منظور تعداد سرها را 10 و تعداد ستون را 1 در نظر بگیرید و بر کلید OK کلیک کنید.

تصویر (9-2) ص 37

پس از اشاره کردن بر کلید OK پنجره‏ای را خواهید دید که در آن عناصر بردار ضریب resulf را نشان می‏دهد. اگر شما این پنجره را همچنان باز نگه‏دارید با انجام محاسبات جدید, می‏توانید تغییرات در آرایه‏های این بردار را مشاهده کنید. حال اجازه دهید آماره‏ی آزمون نمونه را در اولین سطر بردار result محاسبه کنیم. برای انجام این امر, می‏توانید در پنجره دستور عبارت نشان داده شده در تصویر (10-2) را تایپ کرده و اجرا کنید:

تصویر (10-2) ص 38

توجه کنید که فرمول موجود در پنجره‏ی دستور؛ تابع واریانس @Var() را اجرا کرده که EViews نمی‏تواند آن را برای درجات آزادی تصحیح کند. برای تصحیح واریانس همانطور که مشاهده می‏شود, تابع واریانس را در تعداد مشاهدات N ضرب کرده‏ایم. پس از اجرای این دستور اگر به پنجره result (همان بردار ضرایب) بازگردید, مشاهده می‏کنید که به طور خودکار عدد 19.44560 در سطر اول جای گرفته است.

همچنین می‏توانید با در دست داشتن آماره‏ی محاسباتی, میزان p-value آزمون را به دست آورید. موقعی که p-value را محاسبه و نگهداری می‏کنید, می‏توانید آن را در سطر دوم بردار ضرایب result نگهداری کنید. به تصویر (11-2) دقت کرده و همان دستور موجود در پنجره‏ی دستور را اجرا کنید.

تصویر (11-2) ص 39

تابع @chisq(reslt(1),9 , میزان p-value آزمون را محاسبه می‏کند. توجه به این مسئله بسیار مهم است که تعداد درجات آزادی N-1=9 است. میزان p-value نیز نشان می‏دهد که H_o را در سطح معناداری %5 رد می‏کنیم ولی در سطح معناداری %1 نمی‏توان H_o را رد کرد.

آشنایی با عملیات‏های اساسی در Eviewsالگوی رگرسیونیمحاسبه انحراف معیار و واریانس

دانلود ارتباطات ماهواره ای در ایران

ارتباطات ماهواره ای در ایران

ماهواره‌ها امروز جایگاه ویژه ای نزد دولتها و نیز زندگی انسان ها دارند همه ساله، صدها ماهواره به فضا فرستاده شده و نقشهای فراوانی را ایفا می کنند و نقش ماهواره در جنگ و صلح با اهمیت شمرده می‌شود عصر فضا و ماهواره‌ها از چهارم اکتبر سال 1957 میلادی با پرتاب نخستین ماهواره ساخت دست بشر (اسپوتنیک – 1) آغاز شد امروزه بیش از 1000 ماهواره در مدارهای مختلف

دسته بندی	الکترونیک و مخابرات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	75 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	105

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

ماهواره‌ها امروز جایگاه ویژه ای نزد دولتها و نیز زندگی انسان ها دارند همه ساله، صدها ماهواره به فضا فرستاده شده و نقشهای فراوانی را ایفا می کنند و نقش ماهواره در جنگ و صلح با اهمیت شمرده می‌شود. عصر فضا و ماهواره‌ها از چهارم اکتبر سال 1957 میلادی با پرتاب نخستین ماهواره ساخت دست بشر (اسپوتنیک – 1) آغاز شد. امروزه بیش از 1000 ماهواره در مدارهای مختلف در اطراف کره زمین در حال چرخش هستند و تاکنون بیش از 4000 ماهواره به فضا پرتاب شده است. یعنی به طور متوسط هر سه روز یک ماهواره.

این همه در حالی است که جمهوری اسلامی ایران صاحب هیچ ماهواره‌ای در مدار زمین نیست و در واقع فن‌آوری ساخت و پرتاب ماهواره را در اختیار ندارد. چند سالی است که مسوولان محترم کشوری به توصیه دانشمندان و صاحبنظران توجه کرده و دستور آغاز بررسیهایی برای انتقال فن‌آوری ساخت و پرتاب ماهواره را صادر نموده اند. مقاله کنونی حاوی اطلاعات گوناگونی در این زمینه بوده و این موضوع را از زاویه های مختلف مورد بررسی قرار داده است. در پایان، توصیه های کاربردی نیز ارائه شده است.

ماهواره (satellite) یک وسیله پرواز کننده در فضاست که در یک مسیر بسته به نام مدار (orbit) به مدت طولانی به دور زمین در حال گردش می‌باشد. مرکز زمین در صفحه مدار قرار دارد. نیروی جاذب (گریز از مرکز) روی ماهواره که از دو عامل مهم فاصله ماهواره از مرکز زمین (R) و سرعت حرکت ماهواره (V) ناشی می‌شود معمولاً در تعادل با نیروی جاذبه زمین است و بنابراین ارتفاع ماهواره از زمین، ثابت حفظ می‌شود به طور کلی مدار ماهواره‌ها بیضی است که مرکز زمین در یکی از کانونهای آن قرار دارد. شکل، اندازه، سمت و زاویه صفحه مدار بستگی به سرعت ماهواره و شرایط پرتاب دارد.

ماهواره باید از زمین به مدار مورد نظر حمل شده و در آنجا رها گردد. شیوه نصب ماهواره در سه مرحله انجام می‌شود: 1- ماهواره به وسیله یک راکت نیرومند بالابرنده، در یک مدار دایره ای رها می‌شود (به طور معمول راکت پس از رها کردن ماهواره در مدار مربوط، به سمت زمین باز می گردد و اغلب در برخورد با جو می سوزد). 2- با کمک موتورهای کوچک ماهواره، مدار آن به بیضی تبدیل می‌شود تا ارتفاع افزایش یابد. 3- با روشن شدن موتور اوجگیری، ماهواره در یک مدار دایره ای با شرایط از پیش تعیین شده قرار می گیرد. شکلهای 1 و 2 مراحل گوناگون پرتاب یک ماهواره ‌اینتلست به مدار ثابت زمین را نشان می‌دهند.

شکلهای 3و 4 بخشهای اصلی دو ماهواره تایروس- اِن واسپات را نشان می دهند. هنگامی که یک ماهواره در مدار قرار گرفت، به دلیل نبود نسبی هوا، تقریباً هیچ مانعی برای جلوگیری از حرکت ماهواره وجود ندارد بنابراین سرعت، تقریباً ثابت می ماند. چون سرعت ثابت است پس ارتفاع ماهواره از زمین نیز ثابت باقی می ماند. به طور معمول ماهواره سه بخش اصلی دارد: 1- صفحه خورشیدی به منظور تولید انرژی الکتریکی برای مصرف سیستمهای داخلی ماهواره 2- سیستمهای داخلی (الکترونیکی، مخابراتی، اپتیکی و...) به منظور انجام ماموریت، 3- سیستم هدایت و کنترل ماهواره، شامل موتورهای راکتی، مخازن سوخت و مکانیزم کنترل مسیر

ماهواره : از کجا تا کجا

تاریخ ماهواره‌ها را به مقالة آرتور. سی. کلارک ـ علمی‌نویس مشهور ـ نسبت می‌دهند که در مقاله‌ای در اکتبر 1945 اظهار داشت که با سه ماهواره واقع در فاصلة 000,36 کیلومتری زمین می‌توان تمام سطح زمین را تحت پوشش امواج آن قرار داد. البته، پیش از او دانشمندان آلمان هیتلری پژوهش‌های فراوانی را در این خصوص انجام داده بودند و مهاجرت این افراد به امریکا و شوروی سابق به انتقال سریع تجارب و اسناد تحقیقاتی و رشد صنایع ماهواره‌ای این دو کشور رقیب شد. این دو کشور، با هدف بهره‌برداری نظامی به رقابت با یکدیگر پرداختند و به تدریج، ماهواره‌های هواشناسی، مطالعة جو و سطح زمین و دریاها، ناوبری هوایی و دریایی و نظایر آن‌ها را در مدار زمین قرار دادند. نخستین ایده مربوط به استفاده از ماهواره‌های مخابراتی در اواسط دهة 1950 میلادی ابراز شد و از اوایل دهة 1960، به تدریج ماهواره‌های مخابراتی نیز در مدار زمین قرار گرفتند. در طول دهه‌های 60 و 70 میلادی، عمده‌ترین کاربرد ماهواره‌های مخابراتی عبارت بودند از انتقال مکالمات تلفنی و تصاویر تلویزیونی از یک ایستگاه زمینی به ایستگاه زمینی دیگر (این ماهواره‌های نقطه به نقطه را FSS می‌نامیدند). نکتة مهم در این دهه‌ها آن بود که تقریباً تمام فعالیت‌های مخابراتی و تلویزیونی ماهواره‌ای در وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های دولتی صورت می‌پذیرفتند و در نتیجه، اعمال حاکمیت و کنترل ملی بر محتوا یا کنترل ایستگاه‌های ماهواره‌ای و رسانه‌ای محقق می‌شد.

در طول این دوران، تولید و ارسال ماهواره‌ها به مدار زمین صنعت پرهزینه اما سودآوری بود و در نتیجه، رقابت شدید بین کشورها و صنایع بزرگ جهانی و نیز رقابت با فن‌آوری‌های توزیعی دیگر (به ویژه کابل نوری) باعث رشد سریع فن‌آوری ‌ماهواره‌ای شد. این فن‌آوری‌ها، در دهه‌های 80 و 90 میلادی، کوشیدند تا ظرفیت انتقال محتوا و قدرت پخش خود را افزایش دهند و از محدودة فرکانس وسیع‌تری که قبلاً بدون استفاده بود، بهره گیرند. همچنین، تلاش برای افزایش کارایی ماهواره‌ها باعث توجه جدی سرمایه‌گذاران به قابلیت‌های حاصل از قراردادن ماهواره‌ها در مدارهای پایین‌تر شد و در نتیجه، چندین برنامة وسیع جهانی برای استفاده از ماهواره‌های پایین مدار (Low Earth Orbit = LEO) و میانه‌مدار (Medium Earth Orbit = MEO) در سال‌های اخیر راه‌اندازی گردیده‌اند یا در سال‌های آتی به بهره‌برداری خواهند رسید. نخسـتین مـاهواره مخابراتی کـه در مدار همزمان زمین (GES) قرارگرفت ماهوارة آنیک 1- آ (Anik A-1) کانادا در سال 1972 بود که توسط اتحادیة رادیو ـ تلویزیون این کشور (CBC) در مدار زمین قرار گرفت و از آن برای اتصال ایستگاه‌های FSS و نه پخش مستقیم برای گیرندگان استفاده می‌شد. اولین ماهوارة پخش مستقیم برای گیرندگان در سال 1976 به نام هرمس (Hermes) در همین کشور به کار گرفته شد. نخستین ماهواره پخش مستقیم تلویزیونی (DBS) آسیا در سال 1984 در کشور ژاپن با نام یوری 2ـ آ(Yuri-2A) به فضا پرتاب شد که سرریز امواج آن به جزایر کشورهای همسایه مسأله‌ساز شد. اما تبدیل شدن پخش مستقیم ماهواره‌ای به یک مسألة مهم جهانی با پرتاب ماهوارة ASTRA در دسامبر 1988 و آغاز فعالیت آن در فوریه 1989 مصادف شد. در قارة آسیا، این پدیده با پرتاب ماهواره آسیاست (Asia Sat 1) در آوریل 1990 و شروع پخش مستقیم تلویزیونی توسط شرکت هنگ‌کنگی استارتی وی (STAR TV) ، از طریق آن ماهواره در اکتبر 1991، به طور جدی طرح شد. دریافت کانال‌های تلویزیونی این ماهواره در مناطق حاشیه‌ای (مثلاً در ایران) تنها با بشقاب‌هایی به قطر سه متر عملی بود. اما، با تقویت امواج، در سال 1993، بشقاب‌های به قطر 8/1 متر تصویر واضحی را دریافت می‌کردند. افزایش قدرت پخش ماهواره‌ها به کاهش فزایندة اندازه و قطر بشقاب‌ها منجر شد و همزمان نیز قیمت دستگاه‌های رسیور (به دلیل تولید انبوه) کاهش یافت. نتیجه این تغییرات بالا رفتن مطلوبیت ماهواره برای مصرف‌کنندگان در کل دنیا و از جمله ایران بود.

در هر حال، امروزه فشار ناشی از تقاضا برای خدمات متنوع و بهتر ماهواره‌ای (نظیر ارائه اینترنت با کیفیت باند وسیع، ارتباطات صوتی و تصویری بین فردی و پخش رادیو ـ تلویزیونی) و گسترش روزافزون بازار و در نتیجه، سودآوری قابل توجه، صنایع ماهواره‌ای را به سرمایه‌گذاری و توجه جدی در امر تحقیق و توسعه رهنمون شده است. در نتیجه، علی‌رغم شکست برخی از برنامه‌های ماهواره‌ای در واپسین سال‌های قرن بیستم، بسیاری از متخصصان و دانشمندان بر این باورند که ماهواره‌های ارتباطی و مخابراتی در آینده شاهد نوآوری‌های جدید خواهد بود و از این رو نقش و حضور گسترده‌تری در عرصة ارتباطات فردی و جمعی جهانی خواهند داشت. سرعت رشد فن‌آوری ماهواره‌ای به حدی است که سیاست‌گذاری ملی و بین‌المللی، بر پایة نظر برخی از متخصصان، مانع اصلی به کار گیری قابلیت‌های فنی فعلی است. به عبارت دیگر، حتی در حال حاضر، امکانات فنی ماهواره‌ها بسیار بیش‌تر از میزان عملی‌شدن کنونی آن است و علت اصلی توقف نسبی برنامه‌های نوین را باید در ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های ناشی از سیاست‌های ملی و بین‌المللی جستجو کرد تا در امکانات فنی و سرمایة در دسترس.

در هر حال، پخش مستقیم برنامه‌های تلویزیونی از طریق ماهواره‌ها در طول ده سال گذشته به عنوان یک مسالة جهانی مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته است و در این میان، کشورهای دارای حساسیت‌ها و ملاحظات فرهنگی (به ویژه از منظر ارزش‌های سنتی، ملی و یا مذهبی) و سیاسی توجه بیش‌تری را به آن مبذول داشته‌اند. پیامدهای فرهنگی، سیاسی و حتی اقتصادی مورد انتظار طیف وسیعی از سیاست‌ها را در کشورهای آسیایی (به ویژه کشورهای اسلامی) به وجود آورد. این سیاست‌ها از پذیرش مطلق تا طرد کامل را شامل می‌شدند. یک تحقیق در سال 1373، کشورهای آسیایی را براساس سیاست‌های ماهواره‌ای آن‌ها به شش گروه تقسیم کرد:

1. کشورهایی که ماهواره را مجاز دانستند و حتی تسهیلاتی را برای مردم فراهم کردند؛ مانند سنگاپور، هنگ‌کنگ، اسرائیل و کویت.

2. کشورهایی که مانع حقوقی به وجود نیاوردند اما، همزمان با وضع مالیات و عوارض برای نصب بشقاب‌های ماهواره‌ای، به اقدام‌های رقابتی نیز دست زدند؛ مانند پاکستان.

3. کشورهایی که ماهواره را مجاز دانستند اما به جستجو و اعمال برنامه‌های رقابتی دست زدند؛ مانند هند، اندونزی، کره جنوبی و سریلانکا.

4. کشورهایی که ممنوعیت‌های قانونی ایجاد کردند اما به راه‌حل‌های رقابتی نیز دست زدند؛ مانند عربستان، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و مالزی.

5. کشورهایی که با پشتوانة امکانات غنی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خود ممنوعیت‌های قانونی ایجاد کردند؛ مانند ژاپن.

6. کشورهایی که تا زمان تحقیق هنوز تصمیم رسمی و قانونی مشخصی را اعلام نکرده بودند و در نتیجه، اقدام اساسی برای رقابت نیز نداشتند.

تحقیقات نشان می‌دهند که سیاست ماهواره‌ای کشورهای آسیایی غالباً در یک مدت بسیار کوتاه بین 1993 تا 1995 (1372 تا 1375) دستخوش تغییرات بسیاری شد. این تغییرات معمولاً حاکی از حرکت سیاستی از دو سوی افراطی طیف پذیرش مطلق/طرد کامل به سوی نقاط بینابینی بود. در طول این سال‌ها، بسیاری از کشورهایی که ماهواره‌ها را ممنوع دانسته بودند به جستجوی راه‌های مناسب برای ارائة برنامه‌های جذاب تلویزیونی (داخلی یا خارجی) به شهروندان خود از طریق راه‌اندازی شبکه‌های تلویزیونی زمینی یا ماهواره‌ای پرداختند. کشورهایی نیز که ماهواره را (به طور مطلق یا با وضع مالیات و عوارض) آزاد دانسته بودند به تدریج وارد رقابت شدند و با هدف اقتصادی یا فرهنگی و سیاسی به جذب وقت شهروندان خویش و در نتیجه، دور کردن آن‌ها از کانال‌ها و شرکت‌های رقیب دست زدند. به عبارت دیگر، سیاست ماهواره‌ای مبتنی بر «آزادی قانونی» یا «ممنوعیت قانونی» در اغلب کشورهای پیشرفته و در حال توسعه (و در سطح آسیا و حتی کشورهای اسلامی) به چشم یک سیاست کامل و مطلق نگریسته نشده و تلاش برای جذب وقت و توجه مردم کشور به شیوه‌های مختلف انجام گرفته است.

در حال حاضر، کشورهایی نظیر ترکیه، اندونزی، مالزی، پاکستان، هند، سریلانکا، ژاپن، چین و اغلب کشورهای عرب زبان به بهره‌گیری از سیستم‌های مختلف (برحسب منبع تأمین محتوا، میزان اعمال تغییر در محتوا، مالکیت و مدیریت سازمان‌های مربوطه، پخش زمینی یا ماهواره‌ای و ...) از کانال‌های ماهواره‌ای موجود برای تأمین خواسته‌ها و نیازهای مخاطبان داخلی خود بهره می‌گیرند. برخی از کشورها نیز هدف فوق را با اجرای برنامه‌های مشترک پیگیری می‌کنند. مثلاً در کشورهای عرب زبان چند شرکت بین‌الدولی یا خصوصی (نظیر عرب‌‌ست، شبکة الجزیره، MBC، ANN و ...) وظیفة تهیة برنامه‌ها از منابع داخلی یا جهانی برای پخش ماهواره‌ای به کشورهای تحت پوشش خود را به عهده گرفته‌اند. با این توضیح کلی، بهتر است به بررسی وضعیت بهره‌وری از فن‌آوری ماهواره‌ای در چند کشور آسیایی بپردازیم و سپس، درس‌های احتمالی حاصل از تجارب این کشورها برای ایران را به بحث بگذاریم.

وضعیت فعلی ماهواره در کشورهای آسیایی

همان‌گونه که پیش‌تر ذکر شد، اغلب کشورها از اواسط دهة 1370 برنامه‌هایی را برای بهره‌وری ملی از ماهواره به اجرا گذاشته‌اند ـ خواه این کشورها دریافت سایر کانال‌ها را ممنوع کرده یا به انتخاب شهروندان واگذار کرده باشند. اما بهتر است در ابتدا انواع بهره‌وری از ماهواره را مشخص کنیم. در دهة اول می‌توان سه نوع بهره‌وری ملی از ماهواره را نشان داد. الف) استفاده از ماهواره برای پخش مستقیم برنامه‌‌های کانال‌های تلویزیونی ملی به درون کشور. این اقدام برای فایق آمدن بر موانع طبیعی گسترش پوشش شبکه‌های تلویزیونی ملی به نقاط دوردست و کم‌جمعیت یا بالا بردن کیفیت دریافت برنامه‌ها توسط بسیاری از کشورها (نظیر هند و استرالیا صورت گرفته است؛ ب) استفاده از ماهواره برای پخش مستقیم برنامه‌های کانال‌های تلویزیونی ملی یا کانال‌های جدیدالتأسیس و پخش برای سایر کشورها. معمولاً پخش ماهواره‌ای تلویزیونی برای سایر کشورها به منظور حضور جهانی فرهنگ کشور مبدأ، اطلاع‌رسانی جهانی و تأثیر بر افکار عمومی کشورهای مقصد یا به ویژه با هدف ارائه برنامه‌های تلویزیونی به جمعیت‌های مهاجر به کشورهای دیگر انجام می‌گیرد. پخش ماهواره‌ای شبکة خبر، شبکه‌های جام‌جم و شبکه‌های سحر ایران به منطقة خاورمیانه، اروپا و امریکا را می‌توان در این طبقه جای داد. امروزه، تعداد بسیار زیادی از کانال‌های در دسترس را همین نوع کانال‌های تلویزیونی تشکیل می‌دهند.

بدیهی است که دو نوع بهره‌وری فوق نمی‌توانند تأثیر چندانی بر میزان گرایش مردم به کانال‌های ماهواره‌ای خارجی و رواج غیرقانونی و کنترل‌نشدة دستگاه‌های گیرنده داشته باشند. آن‌چه در این نوشتار به عنوان بهره‌وری ملی مطرح می‌شود نوع سوم است که مشتمل است بر: ج) استفاده از برنامه‌های کانال‌های ماهواره‌ای خارجی (ملی یا خصوصی؛ متعلق به کشور خاص یا جهانی) برای بالا بردن حجم، تنوع و کیفیت کانال‌های در دسترس مردم کشور.

هدف از این نوع بهره‌وری از ماهواره را می‌توان جبران نقصان‌های کمی و کیفی تولیدات و محتوای کانال‌های تلویزیونی مرسوم و جلب توجه مخاطبان به کانال‌های کنترل شده دانست که خود برای جلوگیری از گرایش مردم به خرید و نصب تجهیزات دریافت ماهواره‌ای و در نتیجه، قرار گرفتن در معرض پیام‌های مخرب فرهنگی و سیاسی کانال‌های نامطلوب صورت می‌گیرد. تنها با نیل به این هدف می‌توان به اجرایی شدن سیاست ممنوعیت تجهیزات و کانال‌های کنترل‌نشده امیدوار بود یا حتی، در صورت آزادی مردم در بهره‌وری از تجهیزات دریافت ماهواره‌ای، تا اندازه زیادی اطمینان داشت که دست‌کم اکثریت مردم به کانال‌های تلویزیونی و فرهنگ ملی خویش وفادار می‌مانند و جذب پخش‌کننده‌های خارجی نخواهند شد.

در ادامه، وضعیت بهره‌وری از ماهواره در چند کشور آسیایی و مدل‌های خاص هر یک تشریح می‌شود. گفتنی است که محدودیت اطلاعات و منابع، امکان تشریح و تحلیل دقیق‌تر این مدل‌های را فراهم نمی‌کند. [در این بخش، از منابع بسیار متعددی استفاده شده و از این رو برای هر مورد منبع خاصی ارائه نشده است. اطلاعات مربوط به مالزی، اندونزی، تایلند و سنگاپور با استفاده از گزارش‌های سفر هیأت فرهنگی کشور به کشورهای فوق (21/2/1381 الی 3/3/1381) ارائه شده است]

در پاکستان، کانال NTM با عقد قراردادی با تلویزیون این کشور (در سال 1994) به مدت ده سال یک کانال 24 ساعته را راه‌اندازی کرده است و برنامه‌های کانال‌های CNN و BBC را پس از حذف صحنه‌های نامناسب پخش می‌کند. شبکة خصوصی ETV نیز روزانه 6 ساعت برنامه پخش می‌کند و این شبکه صددرصد خصوصی و متعلق به اتباع پاکستانی است که با سرمایه‌ای حدود 5/6 میلیون دلار راه‌اندازی شده است و برنامه‌هایش را از سنگاپور به طور همزمان در ماهواره‌های آسیاست و استارپلاس ارائه می‌کند. هرچند در پاکستان محدودیتی برای خرید و نصب دستگاه‌های ماهواره‌ای وجود ندارد و برنامه‌های این شبکه‌ها تحت سانسور و کنترل قرار دارد، راه‌اندازی شبکه‌‌های فوق و به ویژه NTM گرایش به خرید گیرنده‌های ماهواره‌ای را به شدت کاهش داده است.

در ترکیه، با وجود صدها شبکة تلویزیونی سراسری و منطقه‌ای (دولتی و خصوصی)، حدود ده کانال تلویزیونی خارجی نظیر (RTL CNN، BBC Prime، Euronews) از طریق ایستگاه‌های رلة زمینی برای ساکنان مناطق مختلف (به ویژه شهرهای بزرگ استانبول و آنکارا) یا مشترکان شبکه‌های کابلی پخش می‌شود. در این کشور، محدودیتی برای استفاده از تجهیزات دریافت ماهواره‌ای وجود ندارد.

در سریلانکا یک شرکت خصوصی برنامه‌های شبکه‌های وابسته به BBC (به ویژه برنامه‌های خبری و ورزشی) را به صورت 24 ساعته رله و پخش می‌کند و در حال حاضر، حدود 80 درصد کل کشور را تحت پوشش قرار داده است. همچنین، سریلانکا تحت پوشش دو شبکة ETV-1 و ETV-2 قرار دارد که اولی به اخبار و گزارش‌های خبری و دومی به برنامه‌های ورزشی و نیز فیلم‌ها و سریال‌های امریکایی اختصاص دارد. در این شبکه‌ها، هیچ‌گونه سانسوری اعمال نمی‌شود. اما خود شبکه‌ها فرهنگ مخاطبان را مورد توجه قرار می‌دهند.

چین از جمله کشورهایی است که تجهیزات دریافت برنامه‌های ماهواره‌ای را غیر مجاز اعلام کرده، اما با توجه به گستردگی جغرافیایی و کثرت جمعیت اقدام به راه‌اندازی سیستم‌های ماهواره‌ای برای پخش مستقیم کانال‌های خود نموده است. در این کشور، از بشقاب‌ها و رسیورهای خاص برای دریافت کانال‌های ملی استفاده می‌شود و سایر انواع دستگاه‌ها ممنوع‌اند.

در تایلند، حدود ده کانال تلویزیونی داخلی وجود دارد که حجم زیادی از برنامه‌های خود را به برنامه‌های خارجی اختصاص می‌دهند و آن را به صورت دوبله (و همراه با زبان اصلی با موج FM رادیویی یا دو زبانة تلویزیونی) پخش می‌کنند. افزون بر این، شرکت UBC به صورت یک شرکت سهامی متولی تلویزیون کابلی و ماهواره‌ای است که ده‌ها کانال بین‌المللی فیلم، ورزشی، سرگرمی و خبری را با استفاده از سیستم توزیع کابلی و ماهواره‌ای پخش می‌کند. سیستم کابلی در بانکوک و برخی از شهرها و سیستم ماهواره‌ای در سراسر کشور در دسترس قرار دارد. 86 شرکت مجاز نیز به صورت محدود محلی خدمات تلویزیونی کابلی را ارائه می‌کنند که متوسط مشترکان هر یک از این شرکت‌ها 1500 مشترک تخمین زده می‌شود. در تمام کانال‌های تلویزیونی شرکت UBC، آگهی‌های تجاری و مطالب غیراخلاقی یا مغایر با موازین امنیت ملی و نظم اجتماعی سانسور می‌شوند.

در کشور اندونزی چند شرکت خصوصی تلویزیونی برنامه‌های خود را به صورت ملی یا محلی به مشترکین و دریافت‌کنندگان خود ارائه می‌کنند. برخی از این شبکه‌ها از سیستم پخش کابلی استفاده می‌کنند و خدمات اینترنتی را نیز در دسترس مشترکان خود قرار می‌دهند. در این کشور، استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای کاملاً آزاد است و هیچ‌گونه محدودیت قانـونی وجود ندارد، به طوری که حتی برخی از شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی، مانند شبکة استار ـ که در هنگ‌کنگ مستقر است ـ برای این کشور برنامة ویژه پخش می‌کند. در حال حاضر وضعیت کلی رسانه‌های جمعی در اندونزی مورد رضایت دولت و احزاب نیست و اقدامات قانونی برای اجرای برنامه‌های اصلاحات در جریان است.

کشور سنگاپور، با وجود قرار داشتن در چهار راه تجاری و ارتباطاتی جنوب‌شرقی آسیا، قوانین ویژه‌ای برای محدودیت اطلاعات و فعالیت رسانه‌ها دارد. در این کشور، نصب تجهیزات ماهواره‌ای توسط افراد و حتی ادارات (غیر از شرکت‌ها، سفارتخانه‌های خارجی، سازمان‌های رسانه‌ها وزارتخانه‌های دولتی) ممنوع است. اما تلویزیون کابلی رواج بسیاری دارد و دست‌کم، 18 شرکت به توزیع کابلی ده‌ها کانال تلویزیونی به مشترکان خود می‌پردازند. محتوای این کانال‌ها با توجه به ارزش‌های فرهنگی جامعه سنگاپور کنترل می‌شود و محدودیت‌های خاصی در مورد اهانت به مذاهب و ملت‌ها و پخش سکس، خشونت، و مواد مخدر اعمال می‌گردد.

قطر در سال 1993 به سازمان ارتباطات راه دور خود اجازه داد تا یک شرکت تلویزیونی کابلی بی‌سیم (QVC) را راه‌اندازی کند. این شکرت که امتیاز انحصاری خدمات تلویزیون کابلی تا سال 2013 را در اختیار دارد، در حال حاضر، ده کانال تلویزیونی ملی و خارجی (عربی، امریکایی، اروپایی و آسیایی) را در اختیار مشترکان خود قرار می‌دهند. برخی از این کانال‌های عبارت‌اند از: بی‌بی‌سی ورد (BBC World) دیسکاوری(Discovery) دی‌تی‌وی (DTV) پی‌تی‌وی 2 (PTV2) سی‌ان‌ان (CNN) ای‌اس‌سی (ESC) ام‌بیٍ‌سی (MBC). قطر اخیراً اقدام به رفع ممنوعیت خرید و نصب تجهیزات دریافت ماهواره‌ای بر شهروندان خود کرده و این اقدام از تعداد مشترکان و درآمد شرکت تلویزیونی کابلی بی‌سیم کاسته است.

مالزی با راه‌اندازی شرکت ماهواره‌ای آسترو (ASTRO) ، در سال 1995، یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های ماهواره‌ای ملی در قاره آسیا را به وجود آورده است. این شرکت با بودجه‌ای حدود 700 میلیون دلار توسط دولت تأسیس شده است و اداره می‌شود. در حال حاضر، شبکة ماهواره‌ای آسترو 38 کانال تلویزیونی و 16 کانال رادیویی را از طریق ماهواره‌های خود برای کل کشور و کشورهای منطقه (مانند اندونزی، سنگاپور و تایلند) پخش می‌کند. استفاده از سیستم دیجیتالی و استفاده از ماهواره‌هایی با قدرت پخش زیاد موجب شده است تا دریافت این کانال‌ها با استفاده از یک بشقاب کوچک 60 سانتی‌متری علمی شود. همچنین، برای حفظ منافع مالی رسیورهای خاصی طراحی شده‌اند. این شرکت، در حال حاضر، 000,800 مشترک داخلی (و نیز 000,10 مشترک در کشور برونئی) دارد و برنامه‌ها را از تعداد بسیار زیادی از شبکه‌های جهانی تهیه و پس از نظارت و کنترل دقیق و مستمر پخش می‌کند. در این کانال‌ها، آگهی‌های تبلیغاتی خارجی، صحنه‌های خشونت بار و مستهجن، تبلیغ مسیحیت و موارد مشابه دیگر ممنوع‌اند. برای کنترل محتوایی برنامه‌ها، از سه روش سانسور متفاوت استفاده می‌شود: در مواردی برنامه از ماه‌ها قبل مورد بازبینی قرار می‌گیرد و به شرکت اصلی اجازه پخش داده می‌شود. برخی از کانال‌های خبری، ورزشی و سرگرمی (به ویژه کانال کارتون برای کودکان) به صورت تأخیری و با سانسور همزمان و برخی از کانال‌ها نیز با تأخیر نیم‌ساعته تا یک ساعته پخش می‌شوند. این تأخیر، در مواردی، می‌تواند تا چند ساعت انجام گیرد (مانند روش پخش شبکة الجزیره). در هر حال، هر برنامه که نیازمند سانسور بیش از 5 دقیقه باشد به طور کامل حذف و برنامة دیگری جایگزین آن می‌شود. در کشور مالزی، تجهیزات ماهواره‌ای غیر از شرکت آسترو ممنوع‌اند و طبق قانون، متخلفان به جریمة نقدی تا 000,25 دلار محکوم می‌شوند.

بررسی وضعیت ماهواره پخش مستقیم در این کشورها نشان می‌دهد که بهره‌وری از برنامه‌های مطلوب و مورد قبول ماهواره‌ای جزء بسیار مهمی از سیاست ماهواره‌ای تمام کشورها است و در واقع، ممنوعیت مطلق یا آزادسازی بدون محدودیت و بدون تمهید روش‌های مناسب برای استفاده شهروندان را نمی‌توان یک سیاست کامل و موفق دانست. یک عنصر و مؤلفة بسیار مهم در سیاست ماهواره‌ای گرایش و خواست مردم برای دسترسی به برنامه‌های (غالباً مطلوب و مثبت) ماهواره‌ای است و عدم توجه به این خواست عمومی سیاست ممنوعیت مطلق را غیرقابل اجرا خواهد کرد. از سوی دیگر، سیاست آزادسازی مطلق و بدون محدودیت نیز شهروندان مشتاق برنامه‌های مطلوب و مثبت را در دنیای رسانه‌ای انباشته از پیام‌ها و محتواهای نامطلوب و زیانبار رها خواهد ساخت. پاسخگویی به خواسته‌های رسانه‌ای مردم اصلی‌ترین محور سیاست‌گذاری رسانه‌ای است و این ضرورت ملی، با راه‌اندازی یک سیستم تحت کنترل و تابع سیاست‌ها و ملاحظات فرهنگی و سیاسی ملی، تحقق می‌یابد.

این نوع بهره‌وری می‌تواند شامل طیف وسیعی از برنامه‌های عملیاتی مربوط به ویژگی‌های محتوا و سازمان باشد. از نظر نوع محتوا، می‌توان تمام گونه‌های برنامه‌ای موردنظر را در چنین روشی در دسترس مردم قرار داد: برنامه‌های خبری و گزارشی، فیلم و سریال، برنامه‌های مستند، علمی و آموزشی، مسابقه و غیره. محتوای دریافت‌شده از منابع خارجی می‌تواند، به زبان اصلی یا با زیرنویس یا به صورت دوبله‌شده یا حتی (با استفاده از چند باند صوتی) به صورتی چند زبانة همزمان پخش شود. در این روش، امکان اعمال کنترل محتوایی (سانسور) به صورت قبل از پخش یا همزمان (با تأخیر زمانی چند ثانیه‌ای تا چند ساعتی) بر تمام انواع محتواها، براساس اصول و سیاست‌های کشور مقصد، به طور کامل وجود دارد. سازمان متولی راه‌اندازی و بهره‌وری از چنین سیستمی را نیز می‌توان به اشکال مختلف سازماندهی کرد. از نظر نوع مالکیت، سازمان مورد نظر می‌تواند به صورت دولتی، عمومی یا خصوصی (شرکت سهامی عام یا خاص) ایجاد شود. بدیهی است که هر چند امکان کنترل سازمان و عملکرد آن در هر الگو متفاوت خواهد بود اما با تعیین معیارهای مشخص و لازم‌الاجرا نظارت بر خصوصی‌ترین شکل مالکیت سازمانی نیز میسر خواهد گردید. از نظر تعداد نیز می‌توان یک یا چندین ساختار را به وجود آورد تا امکان برخورداری مردم از مزایای رقابت کنترل‌شده (کیفیت بالاتر خدمات با هزینة کم‌تر) فراهم شود. محل استقرار ساختارها و بخش اداری و فنی زمینی را نیز می‌توان در هر نقطه از کشور یا حتی در یک کشور خارجی انتخاب کرد. بدیهی است که این تصمیم تابع ملاحظات اقتصادی، نیروی انسانی و سیاسی عدیده‌ای خواهد بود اما، در هر حال، محدودیت خاصی از نظر محل استقرار وجود ندارد. پخش مجدد را نیز می‌توان از طریق ایستگاه‌های زمینی، کابل یا ماهواره عملی کرد.

چنان که مشاهده می‌شود، تمام اجزای یک ساختار رسانه‌ای (خواه مربوط به محتوا یا سازمان) قابل مطالعه و سیاستگذاری است و با توجه به ملاحظات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی می‌توان اشکال بسیار متنوع را تصور و پیگیری کرد. کشورهای دیگر نیز، با توجه به ملاحظات خاص خود، یک یا چند الگو را انتخاب و اجرا کرده‌اند.

هر یک از کشورهای مورد بررسی، براساس ساختار جمعیتی، ویژگی‌های فرهنگی و ژئوپلیتیک ساختار سیاسی و ملاحظات مذهبی و ملی خویش، اشکال متنوعی از سیستم‌های بهره‌وری از برنامه‌های مطلوب ماهواره‌ای را ایجاد کرده‌اند. این کشورها، با انتخاب نوع محتوا، منبع تأمین محتوا، زبان پخش، سانسور محتوایی و همچنین نوع مالکیت و تکثر سازمان‌های مربوط، برنامه‌ها را تهیه، پاکسازی و سپس با روش‌هایی مناسب و در دسترس (زمینی، کابلی یا ماهواره‌ای) در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهند. به نظر می‌رسد که تنها در چنین شرایطی می‌توان به پایبندی شهروندان به قوانین جاری امیدوار بود و یا از آشفتگی اطلاعاتی، هنجاری و رفتاری مردم در محیطی فاقد قوانین محدودیت‌‌زا نهراسید.

با توجه به مباحث مطرح شده گزاره های زیر را می‌توان به عنوان درسهای حاصل از بررسی کشورهای آسیایی ارائه کرد:

1- تمایل شهروندان به بهره‌وری مناسب از برنامه های مطلوب ماهواره عامل بسیار مهمی در سیاست گذاری ماهواره‌ای است.

2- برآورده نمودن خواسته های شهروندان، از طریق یک سیستم ملی برای ضبط و پخش ماهواره‌ای، عملی است.

3- اغلب کشورهای آسیایی از اواسط دهه 1990 میلادی اقدام به راه اندازی سیستم های ملی بهره‌وری ماهواره‌ای کرده‌اند.

4- هر کشور می‌تواند، بر اساس ملاحظات فرهنگی، سیاسی و امنیتی خود، به طراحی یک سیستم مناسب بپردازد.

5- در طراحی سیستم ملی بهره‌وری ماهواره‌ای می‌توان و باید معیارهای مربوط به نوع محتوا، زمان پخش، روش و میزان اعمال سانسور، نوع مالکیت و روش کنترل سازمانی و غیره را مشخص کرد.

6- در کنار سیستم ملی برای بهره‌وری از برنامه های مطلوب ماهواره‌ای باید ممنوعیت یا آزادی دسترسی به محتوا و تجهیزات خارج از خدمات سیستم مذکور را روشن کرد.

7- برخی از کشورها دسترسی به محتوا و تجهیزات خارج از خدمات سیستم ملی خود را ممنوع کرده اند، در حالی که برخی دیگر از کشورها دارای سیاست آزادی هستند.

www.iranwsts.org

از هر منظور و با هر رویکرد سیاسی و فرهنگی که به وضعیت ماهواره و تجهیزات دریافت کانالهای تلویزیونی و رادیویی خارجی در ایران نگریسته شود، می‌توان آن را نامطلوب و بحران‌زا دانست، با وجود گذشت بیش از 8 سال از زمان تصویب قانون ممنوعیت به کار گیری تجهیزات دریافت از ماهواره در تاریخ 26/1/1373 (و ابلاغ آیین نامه اجرایی آن در تاریخ 21/1/1374 توسط هیات دولت)، بر اساس برخی تخمین های غیر رسمی، بیش از سه میلیون دستگاه رسیور و بشقاب ماهواره‌ای در کشور وجود دارند، در حالی که در طول مدت اجرای قانون مزبور تنها کمتر از 000.70 دستگاه کشف و ضبط شده‌اند. در حال حاضر، حدود 15 میلیون ایرانی در خلوت خانه خود دسترسی کنترل نشده ای به برنامه های صدها کانال تلویزیونی پخش شده از دهها کشور و شرکت خصوصی دارند. خطر بد‌آموزی های اخلاقی و رفتاری، به ویژه نسل جوان و خانواده ها را تهدید می‌کند و به دلیل ممنوعیت والدین و تمام مردم از انتقال تجارب به یکدیگر و آموزش بهره‌وری مطلوب و کاستن از میزان خطرات و بد‌آموزی ها محرومند.

شاید بسیاری از سیاست‌گذاران و فعالان سیاسی و فرهنگی علت شرایط جاری را به قانون ممنوعیت نسبت دهند و از این منظر، تغییر قانون و رفع ممنوعیت را راه حل وضعیت موجود بدانند. در واقع، قانون فوق از زمان طرح اولیه آن تا امروز، موضوع بحث و مناقشه بسیاری بوده است. موافقان این قانون بر آن بودند که برنامه های ماهواره‌ای عمدتاً مخرب و مبتذل بوده و عامل اصلی زدودن ارزش ها و معیارهای اصیل اسلامی و ملی به شمار می آیند. در برابر، مخالفان نیز دلایلی نظیر اجرایی نبودن قانون به دلیل پیشرفت های فنی و حتی امکان افزایش بهره‌وری به دلیل مجری را یادآور می شدند. اما بررسی مشروع مذاکرات نشان می‌دهد که هر دو گروه موافقان و مخالفان آن را اقدامی موقتی و تاخیری قلمداد می کردند تا فرصت مناسب برای تقویت و آماده سازی دستگاههای فرهنگی کشور فراهم شود. مشروح مذاکرات نشان می‌دهد راههکارهای عدیده ای برای برخورد با پدیده پخش مستقیم ماهواره‌ای اندیشیده شده بود که باید مورد پیگیری قرار می گرفت. ماده 5 قانون ممنوعیت، سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (موسسه رسانه های تصویری) را مجاز به ضبط و پخش برنامه های غیر مغایر با ارزشها و مبانی فرهنگی اسلامی و ملی دانست و ماده 4 تمام دستگاههای فرهنگی کشور را موظف به مطالعه و تبیین آثار مخرب استفاده از برنامه های منحرف کننده در جامعه ساخت. همچنین ماده 10 قانون ممنوعیت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را موظف کرد تا با همکاری وزارت پست و تلگراف و تلفن و سازمانهای ذیربط از اهرم های حقوقی و بین‌المللی در جهت حراست از مرزهای فرهنگی کشور و حفظ کیان خانواده علیه برنامه های مخرب و مبتذل ماهواره اقدام کند.

با بررسی مشروح مذاکرات و متن مصوب قانون ممنوعیت سال 1373 می‌توان چنین نتیجه گرفت که شرایط نابسامان ماهواره در کشور تنها ریشه در قانون فوق ندارد و حتی نمی توان آن را علت اصلی شرایط جاری دانست، بلکه علت اصلی عدم اجرای کامل قانون و به ویژه مواد 4 و 5 و 10 (بالاخص ماده 5) قانون فوق است. در واقع، برخی از سیاست های مورد تصویب در قانون فوق به فراموشی سپرده شد و راهبرد ==== کوتاه مدت و جانبی ممنوعیت بزرگ نمایی و تبدیل به سیاستی ظاهراً تمام عیار شد. البته، می‌توان بخشی از علت خطای جایگزینی راهبرد به جای سیاست جامع را به متن قانون فوق منتسب کرد. این قانون، به هیچ وجه، راهکارهای نظارتی مناسبی برای اجرای مواد 4 و 5 و 10 را پیش‌بینی نکرده بود. در هر حال، از زمان تصویب قانون ممنوعیت تاکنون تقریباً همه مسئولان عالی رتبه نظام، شخصیت های سیاسی و فرهنگی و احزاب و جناح های سیاسی بر لزوم بهره‌وری مناسب از ماهواره و برنامه های مثبت آن تاکید نموده و یا عدم امکان عملی و فنی اجرای قانون ممنوعیت و جمع آوری دستگاههای دریافت را گوشزد کرده اند. اصول کلی فوق مورد تایید و تاکید مردم نیز قرار دارد. شایان ذکر مجدد است که مردم مجری اصلی و نهایی قانون و سیاست ماهواره‌ای هستند و توجه جدی به خواست و نگرش آنها اهمیتی افزون دارد. زیرا، در صورت عدم همکاری آنها، مجریان اصلی قانون به مجرمان اصلی آن تبدیل خواهند شد.

یک نظرسنجی انجام شده در سال 1373، در شهر تهران، نشان داد که، از نظر پاسخگویان، مهمترین علت گرایش به استفاده از ماهواره، ضعف امکانات تفریحی و سرگرمی در جامعه و بخصوص ناتوانی برنامه های صدا و سیما در برآوردن نیازهای اقشار مختلف (از نظر برنامه های تفریحی و خبری) بوده است. پاسخگویان مهمترین راه مقابله با خطرات ناشی از ماهواره را استفاده از ابزار فرهنگی دانستند. تقویت کمی و کیفی برنامه های صدا و سیما، بالا بردن سطح آگاهی مردم، و گسترش زیر ساخت و امکانات فرهنگی در جامعه (صدا و سیما 1373 در نظرسنجی از مردم تهران درباره ماهواره) نظرسنجی دیگری در همین سال نشان داد که 35 درصد پاسخگویان عدم رضایت از برنامه های تلویزیون را عامل گرایش مردم به ماهواره دانسته بودند. (واحد سنجش افکار مرکز تحقیقات صدا و سیما دی 1373، نظرسنجی درباره ماهواره) یک نظرسنجی دیگر در سال 1376 نشان داد که نگرش مردم (به ویژه مردان) نسبت به استفاده از ماهواره در حد متوسط بوده است. در حالی که بیشتر مردم نسبت به برخی خطرات ماهواره آگاهی دارند و استفاده از ماهواره در سطح جامعه و به ویژه توسط نوجوانان و جوانان را === بد‌آموزی و مخاطرات فرهنگی دیگر می‌دانند. (صدا و سیما 1376 در بررسی نگرش مردم نسبت به استفاده از ماهواره نظرسنجی های انجام شده در شهر تهران، در سال 1380 نیز نتایج مشابه و ثابتی را به دست دادند. (وزارت اطلاعات 1380 ماهواره از نگاه مردم). همچنین در این خصوص ====== موسسه ملی پژوهش افکار عمومی (1380) بهره‌مندی و نگرش مردم نسبت به ماهواره خلاصه ای از این گزارش در روزنامه نوروز 20/12/1380 منتشر شده است.)

نظر سنجی های انجام شده در فاصله سالهای 1373 تا 1380 نشان می‌دهد که بیشتر مردم به استفاده از برنامه های ماهواره‌ای گرایش دارند. استفاده از آنها را به طور کامل یا مشروط حق خود می دانند. همچنین، پاسخ گویان بر این باور بوده‌اند که مهمترین علل گرایش به ماهواره ضعف امکانات تفریحی در جامعه و نقصان کمی و کیفی برنامه های تلویزیونی هستند. این نگرش ها به ایجاد یک تقاضای چند میلیونی برای خرید و استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای منجر گردیده است که توسط قاچاقچیان برآورده می‌شود. به طور خلاصه، می‌توان گفت که نظریه های ابراز شده توسط مسئولان عالی رتبه نظام، نمایندگان مجلس، دستگاههای اجرایی، متخصصان و مردم در طول سالهای گذشته دو اصل بنیادین و به هم پیوسته را در خود دارد. ضرورت بهره‌وری مناسب از برنامه های مطلوب ماهواره‌ای و مبارزه با رواج و دریافت کنترل نشده کانالهای بعضاً مخرب ماهواره‌ای، بررسی وضعیت ماهواره در سایر کشورهای آسیایی نشان داد که دو ضرورت فوق الزاماً مانعه الجمع نیستند و می‌توان با تمهید روش و ساختارهای سنجیده به هر دو هدف فوق نایل شد، در حالی که ممنوعیت مطلق ضرورت نخست و آزادی بدون محدودیت ضرورت دوم را === می‌کند و از این رو قابل اجرا یا قابل پذیرش نیست. با راه اندازی یک سیستم ملی می‌توان برنامه ها و کانال های مورد قبول را در اختیار مردم قرار داد و همزمان با استفاده از روش های فرهنگی و تبلیغاتی و همچنین روش های بازدارنده قانونی از تمایل به بهره‌وری از برنامه های کنترل نشده توسط برخی از شهروندان کاست. بدیهی است که روش ها و ساختارهای مطلوب برای کشور ما باید با ملاحظات مذهبی و فرهنگی و حتی اقتصادی هماهنگی داشته باشد و با مطالعه و بررسی دقیق پیش بینی و اجرا شود.

تاریخچه ارتباطات ماهواره ای در ایران

در سال 1962 کنگره ایلات متحده امریکا قانون استفاده از ماهواره‌های جهان را تصویب و همزمان با تصویب این قانون استفاده ماهواره‌های مخابراتی عملاً به اثبات رسید لیکن هنوز بسیاری از سئوالات بی جواب مانده بود و این سئوالات شامل طرح سیستم ضروری- موافقت بین‌المللی کیفیت اطمینان و توجه به اقتصادی بودن ارتباط با ماهواره و سئوالات مذکور به زودی جواب داده شده و مسایل تکنیکی حل گردید. با پرتاب اولین ماهواره‌های مصنوعی مخابراتی که از نظر حرکت به دور زمین با حرکت وضعی کره زمین همزمان باشد در سال 1964 این امکان به وجود آمد که با قرار دادن سه ماهواره در مدار نقاط مناسب در اطراف کره زمین ارتباط بین‌المللی و بین قاره ای مطمئن که تا آن روز وجود نداشت برقرار گردد و از طریق همین ماهواره‌ها برنامه های تلویزیونی را از قاره ای به قاره ای دیگر پخش نماید و همچنین ارتباط تلفنی و تلگرافی را از طریق ماهواره انجام دهد لذا دولت ایالات متحده امریکای شمالی و تحت نظر سازمان ملل متحد در سال 1964 مجمعی از نوزده کشور در واشنگتن تشکیل و موافقتنامه ای برای کنسرسیوم منظور طرح سازمان پرتاب استقرار و نگهداری ماهواره‌های مصنوعی مخابراتی با سرمایه گذاری این دولت‌ها امضاء گردید و در حال حاضر 95 کشور از کشورهای جهان به این موافقتنامه پیوسته و در سازمانی به نام انتیلستات برای استفاده از کانالهای ماهواره مخابراتی سرمایه گذاری کردند. اولین ماهواره مخابراتی در سال 1965 در مدار زمین پرتاب گردید که (ارلی برد) نام داشت و شامل 240 مدار تلفنی و یا یک مدار تلویزیونی و از این تاریخ انتیلستات تشکیل و نام ماهواره‌های مخابراتی را انتیلستات معرفی نمود و بهترین روش برای ارتباط جهانی این بود که ماهواره مخابراتی را بالای سه اقیانوس ( اطلس- هند- آرام ) به ارتفاع بین 36 هزار تا 40 هزار کیلومتر از سطح زمین پرتاب نمایند و ارتباط بین‌المللی بین ایستگاه های زمینی از طریق ماهواره‌های مذکور دایر گردید.

کشور ایران اولین کشور خاور میانه و جزء 25 کشور دنیا بود که با شرایط فنی مناسب توانست نسبت به نصب ایستگاه زمینی ماهواره مخابراتی در اسد آباد همدان اقدام نماید. این دستگاه در سیزدهم مهر ماه 1344 بطور رسمی همزمان با افتتاح دومین نمایشگاه بازرگانی آسیایی شروع به کار کرد و مراسم افتتاح نمایشگاه را به صورت تلویزیونی از طریق ماهواره به خارج از کشور مخابره نمود.

ظرفیت خطوط مایکروویو ایستگاه تهران- اسد آباد 1200 مدار تلفنی و دو مدار رفت و برگشت مخصوص تلویزیونی است که در آن واحد می توان یک برنامه ارسال و یک برنامه دریافت نمود چون حجم مخابرات ایران با کشورهای آسیایی در سالهای اخیر به دلیل برقراری مناسبات و روابط دوستانه- سیاسی و بازرگانی بالا رفته است شرکت مخابرات ایران از مدتها پیش به فکر ایجاد ارتباط ماهواره ای با این کشورها افتاد برای برقراری ارتباط با ماهواره اقیانوس هند آنتن دومی در ایستگاه مذکور ==================== هند قرار دارد با استفاده از همین آنتن ارتباط مخابراتی با کشورهای خاور و جنوب شرقی و جنوب آسیا به طرز رضایت بخش برقرار می گردد. در سال 1349 آنتن دوم ایستگاه زمینی با استفاده از ماهواره‌های مخابراتی در اسد آباد همدان با تجهیزات کامل و مدارهای تلفنی و تلگرافی رابطه خود با کشورهای شرق و شرق دور را توسعه داد. سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قادر گردیده است از طریق این دو آنتن و مایکروویو تهران- اسد آباد در یک زمان دو برنامه تلویزیونی را به تمام نقاط جهان به طور مستقیم و غیر مستقیم ارسال دارد و دو برنامه تلویزیونی را نیز از دیگر کشورهای جهان دریافت کند و از ایستگاه مذکور از طریق مایکروویو تهران- اسد آباد و شبکه سراسری به تمام نقاط کشور رله نمایند. در این توسعه ابتدا با ژاپن و بحرین و دومی ارتباط مستقیم تلگرافی و تلفنی از طریق ماهواره‌های مخابراتی اقیانوس هند برقرار گردید و در حال حاضر توسط این دو آنتن با کشورهای ژاپن- کره جنوبی- وین- دانمارک - رم- عراق و خاور دور که جمعاً 147 کانال تلفنی و 22 کانال تلکس بهره برداری می شود که در هر کانال تلکس شامل 24 کانال تلگرافی است و در آینده نزدیک تعداد و این مدارها به حد قابل ملاحظه ای افزایش می یابد ایران از طریق ژاپن با تایلند و سنگاپور و مانیل و نیز از طریق بحرین و دوبی یا بیشتر امارات خلیج فارس ارتباط فوری- تلگرافی و تلفنی دارد. سازمان هواپیمایی کشوری نیز بوسیله تلکس ماهواره ای که در مرکز مخابرات نصب شده است با کلیه کشورهای جهان ارتباط ماهواره دارد. ضمناً ارتباط این مرکز با بحرین نیز ماهواره ای است و ارتباط ماهواره ای با سایر کشورها نیز در دست اقدام می‌باشد.

انواع ماهواره‌ها

ماهواره‌ها رامی توان با توجه به نوع کاربرد و مداری که در آن مستقرهستند یا نوع سیستم طبقه بندی کرد. ماهواره‌ها از دیدگاه کاربردی به دو گروه نظامی و غیرنظامی تقسیم می شوند. در هر یک از این دو گروه کاربردهای متعددی وجود دارد که در شکل صفحه بعد به تعدادی از آنها اشاره شده است. همانطور که ملاحظه می شود، ماهواره‌ها بیشتر برای مقاصد نظامی به کار گرفته می شوند. ماهواره‌های نظامی از تنوع بیشتری نیز برخوردار هستند. ضمن اینکه با سرمایه گذاری های بسیار کلان کشورهای صنعتی، ماهواره‌های نظامی از تکنولوژی پیشرفته تری نیز استفاده می‌کنند.

سیر تحولات ماهواره‌های مخابراتی

تا اوایل سال 1960میلادی غیر از چند ارتباط محدود که توسط دستگاه بی سیم برقرار شده بود، مساله انتخاب وجود نداشت. به علت ظرفیت کم و تقاضا برای ارتباطات، انباشته بودن طیفهای فرکانس و ضعف سیستم انتقال صوتی ، تنها وسیله ارتباطی بین قاره ای، کابل تلفن زیر دریایی بود.

ماهواره‌های مخابراتیماهواره‌ماهواره در کشورهای آسیایی

دانلود بررسی تاثیر معلولیت جسمی ، حرکتی ( ناشی از فلج مغزی ) بر میزان هوش بهرکودکان

بررسی تاثیر معلولیت جسمی ، حرکتی ( ناشی از فلج مغزی ) بر میزان هوش بهرکودکان

انسان با قبول اینکه پریشانی براو مقدر بوده است به حیات خویش ادامه می دهد انسان با نگرش به مقدرات و یا درد و رنجهای گریز ناپذیر خود ارزش ها را مورد شناسایی قرار می دهد بنابراین درد و رنج نیز دارای مفهوم است از دید فرانکل انسان با نگرش به مقدرات که شامل درد و رنجهای گریز ناپذیر می باشد با معنایی خاص با آنها برخورد می کند و هر یک از درد زنجها و نقی

دسته بندی	پزشکی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	55 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	80

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

پیشگفتار

چکیده

فصل اول : کلیات

مقدمه

بیان مسئله

فرضیه تحقیق

متغیرها

تعریف معلولیت جسمی – حرکتی

تعریف هوش بهر

تعریف معلولیت

تعاریف عملیاتی

اهداف تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق

فصل دوم : ادبیات تحقیق

تاریخچه

فلج مغزی

علل فلج های مغزی

علل ناتوانی جسمی و معلولیت های حرکتی

عدم هماهنگی حرکتی

ویژگی های کودکان مبتلا به ناتوانی های جسمی- حرکتی و معلولیت های حرکتی

مقیاس های هوش و کسلر

ارزیابی و نتیجه گیری

فصل سوم : روش تحقیق

جامعه آماری

نمونه و شیوه نمونه گیری

ابزار اندازه گیری

پایایی و اعتبار

روش جمع آوری اطلاعات

روش آماری

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات

نمرات IQ افراد سالم و معلول

محاسبات آماری

جدول و نمودار توزیع فراوانی IQ افراد معلول

جدول و نمودار توزیع فراوانی IQ افراد سالم

نمودار توزیع فراوانی نمرات IQ افراد عادی در مقایسه با افراد معلول

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

خلاصه تحقیق

محدودیت ها

پیشگفتار :

انسان با قبول اینکه پریشانی براو مقدر بوده است به حیات خویش ادامه می دهد . انسان با نگرش به مقدرات و یا درد و رنجهای گریز ناپذیر خود ارزش ها را مورد شناسایی قرار می دهد . بنابراین درد و رنج نیز دارای مفهوم است از دید فرانکل انسان با نگرش به مقدرات که شامل درد و رنجهای گریز ناپذیر می باشد با معنایی خاص با آنها برخورد می کند و هر یک از درد زنجها و نقیصه های مختلف می تواند برای هر شخصی دارای معنا و مفهوم ویژه باشد .

نقص بدنی و معلولیت هرگز نمی تواند مبنایی برای جنبه های پاتولوژیک باشد چرا که انسان پویاتر و آزادتر از آن است که معلولیت مادرزادیی و بیماری وی را کاملاً در چهار چوب خویش نگهدارد و تمام زندگی وی را ترسیم کند . در حقیقت طرز تلقی فرد از معلولیت خویش بسیار اهمیت پیدا می کند . وجود یک نقص در انسان می تواند عامل تقویت ابعاد دیگر او باشد . انسان روحی دارد و جسمی و انسانیت وی وابسته به روح است نه جسم . پس بیایید توان مندی های فرد معلول را باور کنیم چرا که او از عمق جانش فریاد بر می آورد که :

مرا باور کن ، روزی خواهم شکفت

چکیده

این پژوهش که یک مطالعه پس رویدادی است توسط خانم پروین جعفری به منظور بررسی تاثیر معلولیت جسمی ، حرکتی ( ناشی از فلج مغزی ) بر میزان هوش بهرکودکان

هوش بهر و مقایسه IQ افراد سالم و معلول صورت گرفته است .

در این پژوهش 30 کودک دختر عادی و سالم و 30 کودک دختر دچار معلولیت در گروه سنی 10- 7 سال از مدارس توان خواهان 1و2 و مدارس عادی شهر تهران انتخاب شدند و به منظور گردآوری اطلاعات از تست و کسلر کودکان استفاده گردیده است . همچنین جهت نیل به اهداف تحقیق از آزمون T گروه های مستقل استفاده شده است .

نتایج یافته ها در ارتباط با هدف کلی پژوهش نشان داده است که با 99 درصد اطمینان :

کودکان با معلولیت جسمی – حرکتی ( ناشی از فلج مغزی ) نسبت به کودکان عادی از هوش بهر پایین تری برخوردارند .

فصل اول – کلیات

مقدمه :

همه ما در معرض معلولیت های جسمی قرار داریم و این نکته ای است که هرگز نباید آن را از خاطر ببریم .

معلولیت های جسمی، شاید آشکارترین نقایصی باشند که فرد مبتلا را در میان جمعی از افراد سالم انگشت نما می سازند . تاریخ بشری نشان گر آن است که معلولیت جسمی از دیر باز با زندگی بشر آمیخته بوده و نیاکان ما نیز با گروه های متفاوت از معلولان روبه رو بوده اید .

آسیب های جسمی می توانند معلول بیماری های ارثی و اکتسابی یا حوادث و سوانح باشند . با توسعه تمدن بشری و پیشرفت علم پزشکی گرچه از شمار بیماری های ارثی و اکتسابی که پدید آورنده معلولیت های جسمی هستند کاسته شده است اما شرایط و عواملی را مهیا کرده است که به گونه ای دیگر معلولیت زایی می کنند . استفاده از اشعه ایکس در دوران حاملگی استفاده از داروهای خاص دو سه ماهه اول بارداری ،سوانح ناشی از برخورد مصنوعات دست بشر با افراد و ... از جمله این عوامل به شمار می آیند .

آسیب های جسمی علیرغم اینکه با کنش زیر هنجار ذهنی، توأم نیستند ولی مبتلایان به آنها در نگاه اول با عقب ماندگان ذهنی ، روان پریش ها و سایر گروههای استثنایی یکسان تلقی می گردند . این مطلب گویای ضعف آگاهی های اجتماعی _فرهنگی ما در این حیطه است .

کودکان مبتلا به معلولیت های جسمی غالباً مورد پذیرش هم سالان خود واقع نمی شوند و گاه با تمسخر و استهزاء و طرد و تحقیر نیز روبه رو می گردند . نظام آموزش و پرورش ما هنوز نتوانسته است جایگاه خاص این کودکان را در مدارس، مشخص کند در نتیجه کودک مبتلا به معلولیت جسمی _حرکتی یا از نعمت آموزش، بی بهره می ماند یا با جایگزینی در مدارس استثنایی فرصت رشد و شکوفایی از او سلب گردیده و منجربه وازدگی او از تحصیل می گردد . در حال حاضر، دانش آموزان معلول جسمی قادرند ،اندکی از مدارس عادی استفاده کنند .

واقعیت تلخ دیگری که در این زمینه وجود دارد ضعف آگاهی های معلمان و مدیران ما در مورد این کودکان می باشد . در حالی که اگر چنین ضعفی موجود نبود بسیاری از این کودکان در مدارس عادی مشغول به تحصیل می شدند . دانش آموزان معلول جسمی غالباً به دلیل نیازهای درمانی و ناتوانی خاصی که دارند علیرغم برخورداری از هوش معمولی به دلیل غیبت های پی در پی که برای دریافت خدمات درمانی و ناتوانی که دارند معمولاً از ادامه تحصیل در مدارس عادی محروم می شوند .

بیان مسئله :

امروزه متجاوز از چهارصد میلیون کودک و فرد استثنایی در سراسر این جهان پهناور زندگی می کنند که اگر چه آنها کم و بیش برای جوامع بشری شناخته شده است ولی کمتر کسی از توانایی آنها اطلاع دقیق و واقعی دارد لذا مهمترین اصل در این طریق شناخت گروه های مختلف استثنایی از طرف جوامع و آگاهی از توانایی های آنان در کنار محدودیت یا معلولیت شان می باشد اگر پذیرای این واقعیت باشیم که همه انسان ها حتی گروهی که از هوش بهر بالایی برخوردار هستند امکان دارد. در پاره ای از علوم و فعالیت ها در حدی متوسط باشند و کمتر کسی است که در تمام علوم و فنون انسانی برتر و سرآمد به شمار آید و همچنین معلولیت در یکی از توانایی ها برای هیچ فردی نمی تواند مانع پیشرفت او در سایر جنبه های گردد ،ولی با اینهمه باید حقیقت را پذیرفت که هر معلولیتی در رابطه با جامعه محدودیت هایی را سبب می گردد که هر جامعه با خصوصیات فردی و اجتماعی این گروه بیشتر آشنا باشد این محدودیت ها کمتر خواهد بود ( پاکزاد 1363 )

همانگونه که کودکان از نظر ظاهر با هم متفاوت هستند از نظر توانایی ، کفایت ، هوش ، یادگیری و مهارت های گوناگون نیز با یکدیگر تفاوت دارند یکی از وظایف مهم مربی شناخت این تفاوت ها و استفاده از توانایی ها در تعلیم و تربیت است . برای آنکه مربی بتواند در کار خود موفق گردد قبل از هر چیز باید کودک را بشناسد، نقص او را بیابد، توانایی های او را تشخیص دهد و در کنار معلولیت و کمبود وی از سایر توانایی ها او حداکثر استفاده کند .

مسأله معلولیت های جسمی _ حرکتی و تأثیر آن بر هوش بهر کودکان از جمله موضوعات مهمی است که کمتر مورد توجه دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت و نظام آموزش و پرورش ما واقع می شود . این پژوهش در پی یافتن پاسخ روشنی به این سوال می باشد

آیا کودکان دارای معلولیت جسمی _ حرکتی از هوش بهر پایین تری نسبت به کودکان عادی برخوردار هستند ؟

فرصفه تحقیق :

الف) کودکان دارای معلولیت جسمی _ حرکتی از هوش بهر پایین تری نسبت به کودکان عادی برخوردارند .

متغیرها و تعاریف عملیاتی :

متغیر اول ( متغیر مستقل ) : معلولیت جسمی _ حرکتی

متغیر دوم ( متغیر وابسته ) : میزان هوش بهر

معلولیت های جسمی _ حرکتی :

به طور کلی معلولین جسمی _ حرکتی کسانی هستند که به دلیل نقص جسمانی دچار مشکل حرکتی می باشند این نقص ممکن است به دلیل ضایعه مغزی ، آسیب دیدگی نخاع ، ضایعات استخوانی و عضلانی و به صورت فلج عضوی یا ناموزنی عضو حرکتی ( دست ها و پاها ) نمایان می گردد باید توجه داشت که هر نقص جسمانی لزوماً دلیل بر توانایی فرد در انجام امور مربوطه نمی باشد.

به عبارت دیگر معلول کسی است که به دلیل نقص جسمی _ حرکتی قادر نیست فعالیت های عادی زندگی روزمره را به نحو مطلوب انجام دهد و یا در انجام فعالیت های مربوطه با محدودیت هایی مواجه است . معلولیت های جسمی غالباً با یک یا چند معلولیت اضافی همراه هستند مثل اختلالات ارتباطی ، مشکلات گفتاری و ... که از عملکرد صحیح و سالم یادگیری مثبت و موثر جلوگیری می کنند .

هوشبهر :

هوش عبارت است از توانایی یادگیری و انبطاق با آنچه برای ادامه حیات در فرهنگی که در آن زندگی می کنیم لازم است هوش را می توان توانشی بسیار کلی دانست می توان آن را مجموعه ای از توانش های نسبتاً کلی مثل ( مهارت های کلامی ) یا ( مهارت های عددی ) یا مجموعه ای از استعدادهای خاص مثل توانایی به خاطر سپردن اعداد و توانایی در واژه سازی دانست .

معلولیت :

سازمان بهزیستی کل کشور معلولیت را چنین تعریف می کند :

معلولیت عبارتست از محرومیت مستمر ناشی از نقص یا ناتوانی یک فرد مشخص که انجام وظیفه ای را که براساس شرایط سن و جنس و عوامل فرهنگی برای افراد غیر معلول عادی دانسته شده است محدود نموده و مانع می گردد .

معلول به کسی اطلاق می شود که بر اثر ضایعه جسمی _ روانی ناشی از توارث ، بیماری ، جنگ ، و یا حادثه اختلال قابل توجهی به طور مستمر در سلامت و کارآیی عمومی بدن و یا در شئون اجتماعی و حرفه ای او به وجود آید چنان که این اختلال از استقلال وی در زمینه های اجتماعی و اقتصادی می کاهد .

تعریف دیگری از معلول :

در حال حاضر معلول را به عنوان فردی که توانایی کمتر از حد طبیعی ( بهنجار ) یا یک نارسایی کالبد شناختی یا کنشی را داشته باشد و در نتیجه برای او مشکل است که با هم سالان خود رقابت کند تعریف می کنند .

تعریف فرد عادی ( سالم ) : از نظر ما در این پژوهش فرد عادی کسی است که دارای نقص فیزیکی و بدنی نباشد و هیچ گونه معلولیت جسمی نداشته باشد .

تعریف هوشبهر :

منظور از هوشبهر در این تحقیق غره ای است که آزمودنی در آزمون و کسلر بدست می آورد .

تعریف معلول :

معلول فردی است که از دست و پا و یا یکی از آن ها فلج شده و اختلال حرکتی داشته باشد و علت معلولیت وی یکی از انواع فلج های مغزی بوده و این معلولیت از استقلال وی در شئون اجتماعی و حرفه ای بکاهد .

اهداف تحقیق

تعیین فراوانی معلولیت های جسمی به دلیل توأم بودن با معلولیت های دیگر معمولاً با مشکلات بسیاری همراه است به همین علت برآورد دقیق و حساب شده ای از فراوانی این دسته از کودکان در دست نیست با توجه به گستر کودکان دارای معلولیت جسمی _ حرکتی لازم است به تشخیص و شناسایی آنان و طرح و برنامه و تدارک امکانات برای آنها توجه خاصی شود هدف اساسی از انجام این تحقیق، بررسی عوامل معلولیت های جسمی _ حرکتی و تأثیر آن بر میزان هوشبهر کودکان و رسیدن به این نتیجه که کدامیک از اقدامات آموزشی، برای این کودکان باید صورت پذیرد از دیگر اهداف این تحقیق است ودر آخر به این امر که میزان معلولیت فرد چه تأثیراتی یا تأثیراتی در رشد ذهنی او و ارتباط او با افراد جامعه دارد .

اهمیت و ضرورت تحقیق :

ناتوانی های جسمی در تمامی سنین گروه های اجتماعی و جوامع وجود داشته اند و برای مبتلایان مشکلات بی شمار به همراه داشته اند. متأسفانه در کشور ما ایران هنوز جایگاه خاص این کودکان روشن نشده است و آنها از حمایت های مالی و قانونی لازم که پشتوانه آموزش و پرورش این عزیزان است برخوردار نیستند امید است که این مطالعه شروعی برا ی پاسخگویی به برخی ابهامات و سوالات معلمان ، مشاوران و روانشناسان در مورد معلولیت های جسمی _ حرکتی و تأثیر آن بر میزان هوشبهر باشد و مورد استفاده تمامی دست اندرکاران تعلیم و تربیت قرار گیرد هم چنین محققان و پژوهش گران را جهت انجام تحقیقات هر چه بیشتر در این موضوع تشویق نماید و در آینده ای نه چندان دور بتوانیم در راستای خدمت به این کودکان گامی هر چند کوچک برداریم .

فصل دوم

تاریخچه :

تاریخ بشری از دیر باز با ناتوانی های جسمی آشنایی داشته است . تاریخچه فلج اطفال که یکی از عوامل پدید آورندۀ این گونه معلولیت هاست از حدود 6000 سال پیش فراتر می رود و شواهدی از وجود فلج مغزی [1] که یکی دیگر از طبقات ناتوانی های جسمی است در زمان های اولیه وجود دارد . به هر شکل تا اوخر قرن 19 برنامه هایی خاص که به منظور آموزش و پرورش این کودکان تهیه شد، باشد موجود نبود .

پیش از این کودکان مبتلا ب معلولیت های جسمی _ حرکتی به عنوان افرادی تلقی می شدند که صرفاً محتاج مراقبت جسمی و احیاناً عمل جراحی به خصوص برای کودکان مبتلا به فلج مغزی بودند . کودکان مبتلا به فلج اطفال شاید نخستین کسانی بودند که ضمن بهره وری از برنامه ریزی های صحیح آموزشی این نیاز و فکر را ایجاد کردند که کودکان معلول جسمی _ حرکتی به همان میزان کودکان طبیعی نیاز به آموزش دارند . اولین کلاس برای این کودکان در مدرسه عادی در سال 1899 در شیکاگو تأسیس شد .

این کلاس مختص معلولان جسمی بود و کودکان دارای آسیب های تندرستی را تحت پوشش خود قرار نمی داد . کودکان مبتلا به فلج مغزی به علت مشکلات جسمی و یادگیری چند گانه ای که داشتند با تأخیر بیشتری در انتظار بازگشایی مدارس مخصوص خودشان بودند . در سال 1913 اولین مدرسه عادی در شهر نیویورک تأسیس شد . در سال 1930 این کودکان ازحمایت های قانونی بهره مند شدند . جنگ جهانی اول و دوم موجب پیشرفت هایی در زمینه های توان بخشی و دفع نقایص استخوانی برای ناتوانی هایی چون قطع عضو ، ضایعات ناشی از ضربه ، اختلالات ارتباطی و اختلالات هماهنگی _ حرکتی ناشی از ضایعۀ مغزی شد .

تحقیقات در زمینۀ نقش ازدواج فامیلی در ایجاد معلولیت و بیماری های کودکان از 100 سال پیش آغاز شده و تا کنون صدها تحقیق توسط متخصصان ژنتیک در کشورهای مختلف انجام شده است . این تحقیقات نشان می دهد که میزان معلولیت در فرزندان ازدواج های فامیلی بیشتراز ازدواج های غیر فامیلی است .

فلج مغزی

فلج مغزی که بیشترین در صد کودکان مبتلا به آسیب های جسمی را در بر می گیرد شامل معلولیت های حرکتی است، که عموماً با اختلال در هماهنگی عمل عضلات ، ناتوانی در ابقاء وضعیت و تعادل طبیعی و انجام حرکات و مهارت های طبیعی همراه است . بوبات و بوبات ( Bobath ) فلج مغزی را به عنوان اختلال حرکتی و وضعیتی خاص ناشی از تغییر جسمی در بافتها و نقص دائمی و غیر پیشرونده در مغز نارس تعریف کرده اند .

فلج مغزی پیشرونده نیست یعنی حالت شخص بدتر نمی شود مگر اینکه توانایی و مهارت های موجود در اثر عدم کاربرد آنها در مدتی طولانی از بین برود . میزان توانایی جسمی باقی مانده برای یک فرد فلج مغزی تا حد زیادی متفاوت است . بعضی مبتلایان تنها در هماهنگی حرکات ظریف مشکلات جزئی دارند و برخی دیگر با اشکال زیادی راه می روند . دسته ای دیگر حتی این توانایی را نیز ندارند و محدود به صندلی چرخ دار هستند . طبقه بندی فلج مغزی بر اساس اعضای مبتلا شده یا بر اساس ماهیت حرکت غیر طبیعی است .

اصطلاحات زیر طبقه بندی بر اساس اعضای مبتلا شده می باشد :

1-مونوپلژی ( Monoplegia ) : که به فلج یک عضو گفته می شود .

2-پاراپلژی ( Paraplegia ) : به فلج هر دو عضو تحتانی اطلاق می شود .

3-همی پلژی ( Hemiplegia ) : که به فلج دو عضو در یک طرف بدن گفته می شود مثل فلج دست و پای راست یا دست و پای چپ .

4-دی پلژی ( Diplegia ) : حالتی است که در آن هر چهار عضو بدن ( دستها و پاها ) فلج هستند اما ناتوانی در پاها بیش از دستهاست .

5-کوادری پلژی ( Quadriplegia ) : به حالتی گفته می شود که در آن هر چهار عضو بدن ( دستها و پاها ) به میزانی تقریباً مساوی به ناتوانی دجار می کردند .

6-از سوی دیگر فلج مغزی را می توان بر اساس نوع اختلال حرکتی به شرح زیر طبق بندی کرد :

1 – فلج اسپاتیک ( spastic ) : در این نوع فلج مغزی انقباض عضلات غیر طبیعی داشته و به عضلات حالت سختی می بخشد . در این نوع ما با فعالیت های زیاده از حد و تشنج مانند روبه رو هستیم که به حرکات مبتلایان جنبه غیر طبیعی آشکار می دهد .

2 – فلج آتتوئید ( athetoid ) : به حالتی گفته می شود که طی آن حرکات ظاهر شده حالت پیچ و تابی دارد و تقربیاً همه بدن را در بر می گیرد . در واقع در این جا ما شاهد انقباض عضلانی نوسان هستیم که سبب ایجاد الگولهای بدون کنترل و نامنظم می شود .

کنترل اعضای ناتوان حتی برای حرکات عمده و نیز مشکل و شدت حرکت غیر عادی وقتی افزایش می یابد که فرد تحت فشار قرار گیرد یا دچار هیجان عاطفی شود . مشخصه خاص کودکان مبتلا به فلج مغزی آتتوئید بی حسی عضلانی ، حرکات تکراری و غیر ارادی آنان است . مشکل اصلی آنها در قسمت مفاصل است زیرا حرکات غیر ارادی به طور غیر منظم از مفاصل سرچشمه می گیرد .

3- فلج آتاکسیک ( ataxic ) : این نوع فلج به فقدان هماهنگی و کنترل ضعیف تعادل و حرکت اطلاق می شود . حفظ وضعیت عمودی و کنترل واکنش های تعادلی در این حالت دشوار است .

4 – فلج ترمور ( termor ) : در این نوع فلج ما با حرکت لرزشی غیر ارادی قسمتی از بدن خصوصاً در دستها و پاها رو به رو هستیم .

5- حالت مختلط ( mixed ) : در این حرکات توصیف شده بالا عموماً در ترکیب با هم اتفاق می افتند .

احتمال بروز فلج مغزی در کودکان مدرسه رو نزدیک به دو در هزار است . دستیروفی عضلات از فقدان پروئین در رنج هستند و در نتیجه مبتلایان به سرعت خسته می شوند زمین می خورند یا در انجام تکالیفی ساده چون باز کردن در با مشکل رو به رو می گردند . این بیماری معلول را به سرعت به مرگ نزدیک می کند و معمولاً در دهه ی دوم ابتلا به مرگ منتهی می شود . همراه با دستیروفی عضلانی معمولاً عقب ماندگی ذهنی حفیفی نیز دیده می شود .

معلولیتعلل فلج های مغزیتاثیر معلولیت جسمی بر هوش بهرکودکان

دانلود تأثیرجوروانی _ اجتماعی کلاس درپیشرفت تحصیلی ( پایه پنجم ابتدائی )

تأثیرجوروانی _ اجتماعی کلاس درپیشرفت تحصیلی ( پایه پنجم ابتدائی )

بنابر نظرات ، متخصصان تعلیم وتربیت دورة ابتدایی یکی ازمهمترین سطح آموزشی است که درحقیقت ارکان وبنیان آموزشهای کلاسیک برآن استواراست گفته شده است که سوادارتباط مستقیمی بافرهنگ داردوفرهنگ خودبه دوطبقه خاص وعام ویافرهنگ شخصی واجتماعی تقسیم می شود

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	69 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	87

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

بنابر نظرات ، متخصصان تعلیم وتربیت دورة ابتدایی یکی ازمهمترین سطح آموزشی است که درحقیقت ارکان وبنیان آموزشهای کلاسیک برآن استواراست . گفته شده است که سوادارتباط مستقیمی بافرهنگ داردوفرهنگ خودبه دوطبقه خاص وعام ویافرهنگ شخصی واجتماعی تقسیم می شود.

آنچه به نظرمی رسد فرهنگ غیرازسواداست اماباید توجه داشت که جهان بینی وبینش انسان به وسیله آن شکل ونشأت می گیرد هیچ کس رانمی توان بدون فرهنگ دانست . زیراروانشناسان ، جامعه شناسان وزیست شناسان براین عقیده اندکه حتی جانوران هم برای خودفرهنگی دارند که درمراحل پایین قراردارند .

باید توجه داشت که تحصیلات درمدرسه که خود یک محیط اجتماعی است فرهنگ شخص راارتقاء می دهد وطبعا" وقتی آحادملت دارای فرهنگ وبینش بالاتری باشندمنحنی فرهنگ اجتماعی قوس صعودی رامی پیماید .وقتی می گوییم مدرسه مکانی است که بابرنامه مشخص وزمان تعین ومعلم تعیطن شده درتعلیم وتربیت وآموزش تحصیل نقش اساسی دارد واین بدان معناست که درآن تغییررفتاریایادگیری ایجادمی شود ، بنابراین بایداذعان نمودکه خودجامعه سبب آموزش می شودومدرسه نیزیک محیط اجتماعی است ووقتی که تغییررفتاردراولیای محصلین انجام شدوباسوادشدند،دارای فرهنگ وبینشی خواهندشدکه نسبت به سرنوشت فرزندان خودبی تفاوت نباشندوهمکاری وهمیاری بااولیاء مدرسه ومعلمین راسرلوحه کارشان قرارمی دهند وازاین ارتباط یکی ازراههای مهم پیشرفت تحصیلی است ( سیف ، 1365 )

پیشرفت تحصیلی دریک واحدآموزشی موجب می گردد تاحس رقابت درسایردانش آموزان برانگیخته شودمسایلی ازاین قبیل درمجموعه باعث می گردد تاجوحاکم برمحیط آموزشی دارای روند پیاباشدودروضعیت زمینه های لازم برای رشد روحیه کنجکاوی ودقت دربین دانش آموزان فراهم می گرددکه درصورت هماهنگی سایرمسائل بااین وضعیت ، آینده نویدبخش ودرخشانی برای دانش آموزان متصوراست ( پورشافعی ، 1370 )

دربعداجتماعی مسئله پیشرفت تحصیلی می تواندموجبات نشاط محیط خانوادگی وابراز رضایت آنان را ازنهادآموزشی جامعه فراهم سازد واطمینان بیشترآنان رابه دست اندرکاران امرآموزشی جامعه بیشترکنداین امرنیز به نوبه خودموجب می گرددتاپیشرفت تحصیلی دانش آموزان که دراصل به معنای ایفای نقش محول به آنان است ، می توان درتعادل نظام اجتماعی نیز مؤثرواقع شود.وپیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی ازشاخص های مهم درارزشیابی آموزش وپرورش است وتمام کوشش ها وکشش های این نظام ، درواقع جامة عمل پوشاندن،بدین امرتلقی می شودبه عبارتی جامعه به طورویژه نظام آموزش وپرورش نسبت به سرنوشت کودک ، رشدوتکامل موفقیت آمیز وجایگاه او درجامعه علاقمندونگران است وانتظاردارد، ازپیشرفت تحصیلی به عنوان یکی ازابعادپیشرفت درنظام آموزش وپرورش ، مفهوم انجام تکالیف وموفقیت دانش آموزان درگذراندن دروس یک پایه تحصیلی مشخص یاموفقیت دانش آموزان درامریادگیری مطلب درسی مستفادمی شود(پورشافعی ، 1370 )

موضوع موردبررسی ماادراک انتظاردانش آموزان (دختروپسر) ومعلمان شان ازجوروانی _ اجتماعی موجوددرکلاس وهمچنین جوروانی _ اجتماعی موردتمایل درکلاس است که چقدرارتباط باپیشرفت تحصیلی داردبنابراین درصدد بررسی آن هستیم که معلمان به ویژه دانش آموزان چه برداشتی ازجوروانی _اجتماعی کلاس باجوآموزشی کلاس داردبه نظرآنان این جوچگونه باید باشد؟ این مسئله درجایگاهی موردبررسی قرارمی گیرد که دارای اهداف آموزش وپرورش است .

1) عنوان پژوهش : تأثیرجوروانی _ اجتماعی کلاس درپیشرفت تحصیلی ( پایه پنجم ابتدائی )

2) بیان مسئله : بنابراین درپهنه موردمطالعه یک طرف معلم ودانش آموزان وازطرف دیگر آموزش مطرح است دراین موردمی توان گفت آموزش به هرگونه فعالیت یاتدبیرازپیش طرح ریزی شده گفته که هدف آن ایجاد یادگیری در یاد گیرندگان است .آموزش مستلزم فعالیت متقابل بین حداقل دو نفر معلم و متعلم است .(سیف ،1375 )

در آموزش ،بر قراری رابطه با شاگردان مهم است و برای اینکه شاگردان خبر ما را دریافت کنند لازم است که به چند نکته توجه شود واین به طور اجمال عبارتند از :خبر متناسب باشد :در بیانیه قابل فهم و معنا را ذکر شود و واکنش های دانش آموزان در مقابل آن متناسب و مثبت باشد و بین معلم و دانش آموزان رابطه متقابل وجود داشته باشد .

3)سؤالات پژوهش

سؤالات مورد مطالعه در این تحقیق بارتند از :

1) آیا بین ادراک و انتظار ،دانش آموزان و معلمین از جو روانی _اجتماعی تفاوتی وجود دارد؟

2)آیا رابطه بین ادراک و انتظار دانش آموزان از جو روانی _اجتماعی کلاس با پیشرفت تحصیلی وجود دارد ؟

3)آیا رابطه ای بین ادراک و انتظار معلمین از جو روانی _اجتماعی کلاس ،با پیشرفت تحصیلی وجود دارد ؟

هر قدر متغیرها یا ادراک و انتظار که عوامل سازنده جو کلاس درس هستند به هم نزدیکتر باشند جو مناسب تر است و در نتیجه پیشرفت تحصیلی بهتر خو اهد بود بنابراین در این مورد می توان گفت :در محیط آموزشی ،شناسایی این متغیر ادراک و انتظارات دانش آموزان و معلمین از جو _اجتماعی کلاس ،معلمان را در رسیدن به اهداف آموزشی و تفکر دربارة شیوه های فعالیت آنها ما یاری می دهد واین پرسشنامه به نحوی مؤثر بازده دروس مختلف را بنابر کار برد مؤلفه های جو پیش بینی کند و یک ابزار معتبری برای پیشگیری بازده آکادمیک دروس مختلف همانند تست ها بهره هوشی است .این پرسشنامه می تواند به تنهایی همانند تستها ی بهره هوشی مورد استفاده قرار گیرد و یا اگر می خواهیم پیشگویی رابهبود بخشیم می توانیم آن را ه را ،با تستهای بهره هوشی بکار بریم .

4)اهداف پژوهش

برای اینکه مسئله ممکن باشد لازم است که مؤلفه های سازنده ادراک و انتظار جو کلاس معین گردد سه مؤلفه کلی برای جو روانی _اجتماعی کلاس تعیین می کنند .1- بعد تعامل افراد مشارکت ،ارتباط معلم شاگرد و ارتباط شاگرد با شاگرد .2_ بعد تحولی و به پیشرفت تحصیلی توافق شده به کار و به هدف 3_ بعد نگهداری مستقیم چیزی که به سازمان دهی مقررات و تغییر وابسته است (سیر کمالی ،1372 ).مؤلفه های که برای گروه بندی جزئیات مشمول جو روانی _ اجتماعی کلاس ذکر کرد به قرار زیر است مشارکت ، دلبستگی مقابل شاگرد _ شاگرد ، برخورداری از پشتیبانی معلم ، اهمیت به کار و تکلیف ،نظم و سازندهی ،مقررات ،نو آموزی ،و بر ضرورت تحقیق در این نهفته است که آموزش بر اساس علاقه به دنبال خود موفقیت و کسب لذت همراه دارد و این موفقیت به دنبال خود موجب پیشرفت تحصیلی می گردد و پیشرفت تحصیلی موجب علاقه دانش آموزان به تحصیل و ادامة آن می شود .

5)فرضیه های اصلی پژوهش

فرضیه های مورد مطالعه در این تحقیق عبارتست از :

1_ بین ادراک و انتظار دانش آموزان و ادراک جو روانی _ اجتماعی و انتظار معلمین این دانش آموزان جو روانی _اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد.

2)بین ادراک و انتظار دانش آموزان (از جو روانی _ اجتماعی کلاس ) با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد .

3)بین ادراک و انتظار معلمین از جو روانی _ اجتماعی کلاس با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معنی دار وجود دارد .

6) تعارف مفاهیم و واژه ها

الف _ تعارف نظری یا مفهو می

1-6)جو روانی[1] :عبارت است از رابطه عاطفی بین معلم و شاگرد در چارچوب کلاس (میرکمالی ،1372 ).

2-6)جو اجتماعی[2] :عبارت است از محیطی که در آن محیط شاگردان به فراگیری علم و درک روابط اجتماعی می پردازند ( میر کمالی ،1372 )

3-6) پیشرفت تحصیلی :به رتبه و راندمان کار دانش آموزان به صورت معیار عددی در هر سه ماهه دوره تحصیلی و به خصوص در انتهای سال اطلاق می شود (بهاری ،1372 ).

7)متغیرهای پژوهش

1-7) متغیر مستقل :متغیر مستقل مورد بررسی این تحقیق جو روانی _ اجتماعی کلاس است و به عبارت دیگر ادراک و انتظارات دانش آموزان و معلمینشان از جو روانی _ اجتماعی کلاس است .

2-7)متغیر وابسته :

متغیر وابسته در مطالعه با پیشرفت تحصیلی است .واژه پیشرفت یعنی تغییرات ایجاد شده در جهت مطلوب و مساعد در رابطه با مسائل آموزشی پیشرفت و درجه موفقیت دانش آموزان در رسیدن به اهداف آموزشی از پیش تعیین شده بر روی رفتار دانش آموزان اعمال می شود و جنبه هایی از آنها قابل مشاهده و قابل اندازه گیری است تغییرات حاصل شده می تواند در هر کدام از سه حیطه شناختی عاطفی و یا روانی _حرکتی جایگزین می شود با اینکه این سه حیطه اجزاء جدا نشدنی از همدیگر ند ولی به دلیل فقدان از ابزار های دقیق اندازه گیری برای تمام وسایل عاطفی عملا" قادر به بررسی هر گونه تغییربوجود آمده در رفتار دانش آموزان نیستم تا از شدت وضعف ویا در واقع از کیفییت تغییرات بوجود آمده آگاه باشیم .(صالحی حسینی ،1993 )

3) متغیر تعدیل کننده :

3-7)متغیر تعدیل کننده در مطالعه ما چنین است که شامل دانش آموزان دختر و پسر است .

4-7) متغیر مورد کنترل :در مطالعه حاضر پایه تحصیلی دانش آموزان سال پنجم ابتدایی است

5-7) متغیر مداخله گر :متغیر مداخله گر در مطالعه حاضر امر یادگیری است.

مقدمه

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی از شاخص های ههم در ارزشیابی آموزش و پرورش است و تمام کوشش ها و کشش های این نظام ،در واقع جامة عمل پوشاندن ،بدین امر تلقی می شود .به عبارتی ،جامعه به طور ویژه نظام آموزش و پرورش ،نسبت به سرنوشت کودک ،رشد و تکامل موفقیت آمیزوجایگاه او در جامعه ،علاقمند و نگران است و انتظار دارد از پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از ابعاد پیشرفت در نظام آموزش و پرورش ،مفهوم انجام تکالیف و موفقیت دانش آموزان در گذراندن دروس یک پایه تحصیلی مشخص یا موفقیت دانش آموزان در امر یاد گیری مطلب درسی مستفاد می شود و وجه مخالف آن افت تحصیلی است که یکی از معضلات نظام آموزشی است می باشد که به شیوه های گوناگون همچون عدم موفقیت دانش آموزان در دستیابی به هدف های مقاطع تحصیلی مربوط ،مردودی و تکرار پایه های تحصیلی ،ترک تحصیل زودرس و بیکاری و بلاتکلیفی خود را نشان می دهد .میزان پیشرفت تحصیلی ،یکی از ملاک های کار آیی نظام آموزشی است .پیشرفت تحصیلی ،در گرو عوامل بیشمار است که می توان آنها در دو مقولة کلی عوامل مربوط به تفاوت های فردی و عوامل مربوط .به تفاوت های فردی و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش بررسی نمود به عبارتی پیشرفت تحصیلی ،گاه به علت خصایص ویژگی های شخصیتی و شاخص ذهنی ،اجتماعی عاطفی ،خود دانش آموزان است که می تواند متأثر از عوامل مربوط به خانواده نیز باشد و گاه به علت کارکردهای مدرسه و نظام آموزش و پرورش البته این دو تا حدی با یکدیگر در تعامل اند (پور شافعی ،1370 )

مروری به تحول و پیشرفت تحقیقات در زمینة موضوع

پیشینه تحقیق

کلاس به عنوان جامعه کوچک و فرعی تشکیل از شرکت کنندگانی از جامعه اصلی هر شهر یا کشور است که از نظر فرهنگی رفتاری ،اجتماعی و شخصیتهای با هم متفاوتند و تمامی این خصوصیات را با خود به درون کلاس می آورند .

بنابراین فرهنگی که هر کلاس در خود جا می دهد ارتباط تنگاتنگ با افرادی دارد که در آن کلاس فعالند وجود تفاوت های فردی بین افراد در کلاس باعث بوجود آمدن تعاملات روانی ،فکری ،اجتماعی و اخلاقی در آن کلاس می شود که این تعاملات حکایت از جو روانی _اجتماعی کلاس دارد و از طرف دیگر چون افراد کلاس متفاوتند در نتیجه جوهای متفاوتی در کلاسها دایر است لذا تعاریف متفاوتی برای جو باید موجود باشد (به نظر بلوم[3] (1964 )و به نقل از صالحی حسینی 1393 ) .

جو عبارتست از شرایط نیرو ها و محرکهای خارجی که در انسانها تأثیر می گذارد و یا محرکهای خارجی را در عوامل فیزیکی ،اجتماعی و فکری خلاصه کرده است و دامنه متغیر جو را از درونی ترین فعل و انفعالات اجتماعی تا نیروهای خیلی دور فرهنگی و سازمانی بیان کرده است و به نظر تاگیوری[4] (1968 به نقل از صالحی حسینی )جو مجموع کیفیت محیطی داخل هر سازمان است چهار بعد بوم شناسی و قلمرو یا محیط و سیستم اجتماعی و بعد فرهنگی را بدان نسبت داده است .در این زمینه بوم شناسی ارتباط مستقیم با وجود عوامل فیزیکی مواد و یا وسائل دارد. قلمرو در بر گیرندة افراد و گروهها ست بعد سیستم اجتماعی روابط الگو شده افراد و گروههاست بعد فرهنگی افراد و گروههاست بعد فرهنگی شامل سیستم های اقتصادی ارزشها ساختارهای تشخیص معانی است ،(موس[5] ،1973 )

جو روانیتأثیرجو اجتماعی کلاس درپیشرفت تحصیلیپیشرفت تحصیلی

دانلود خیارات در مذاهب اسلامی

خیارات در مذاهب اسلامی

حمد و سپاس خدای را که ما را به حقانیّت اسلام آشنا کرد وبه صراط مستقیم هدایت نمود ودرود بر حضرت خاتم المرسلین صلی الله علیه و آله که خدای تعالی او را بر امت اسلامی با شریعت یکتاپرستی مبعوث نمود و درود بر آل او مخصوصاً صاحب الزمان ( عج ) منجی عالم بشریت که هادیان و راهنمایان بشر در طول تاریخ هستند و درود بر شهیدان راه حق و امام شهیدان خمینی روح خدا

دسته بندی	معارف اسلامی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	169 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	235

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

حمد و سپاس خدای را که ما را به حقانیّت اسلام آشنا کرد وبه صراط مستقیم هدایت نمود ودرود بر حضرت خاتم المرسلین صلی الله علیه و آله که خدای تعالی او را بر امت اسلامی با شریعت یکتاپرستی مبعوث نمود و درود بر آل او مخصوصاً صاحب الزمان ( عج ) منجی عالم بشریت که هادیان و راهنمایان بشر در طول تاریخ هستند و درود بر شهیدان راه حق و امام شهیدان خمینی روح خدا .

اما فقهای نخستین همان محدثان و مفصران و حافظان قرآن بودند که مسائل فقهی را به مردم می آموختند از جمله آنها حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام و عبد الله بن مسعود و ............ را می توان نام برد ولی در قرون بعدی ، یعنی در قرن دوم و سوم هجری ، با پیچیده تر شدن مسائل جامعه و رشد فکری جامعه اسلامی پایه های مکاتب کلامی مانند معتزلی و اشعری و همچنین مذاهب فقهی مانند حنفی ، مالکی – شافلی حنبلی به روش معمول و مصطلح آن گذاشته شد و در قرنهای بعدی به سیر خودش ادامه داد .

مسلمین از زمان ، رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله بر سر مسأله امامت اختلاف پیدا کردند واین اختلافات با گذشت زمان بیشتر و عمیق تر گشت و موجب شد تا امت اسلامی به یکی از مذاهب و مکاتب فقهی و عقلی روی بیاورند و در مقابل مذهب دیگری قرار بدهند و مع الاسف این تضارب آراء و افکار مختلف به جای تقویت جامعه مسلمین شود ، باعث تضعیف مسلمین در مسایل سیاسی و فرهنگی و اقتصادی جهان اسلام گردید که هنوز هم سوء استفاده های زیادی از جانب استعمارگران از تفرّق ملل اسلامی می برند ؛ بعنوان نمونه شاید بتوان گفت که تأسیس فرق ضالّه مانند و هابیت ، بهائیت و غیره در راستای اهداف پلید مزوّرانه استعمارگران می باشد .

حال با عنایت به مطلب یاد شده اگر بتوان این اختلاف را بررسی کرد و کینه ها و عقده های گذشته را کنار گذاشت و در بین مسلمین با توجه به مصداق آیه شریفه « واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا » [1] اتحاد برقرار کرد ؛ موجب تقویت مسلمین و در نتیجه استقلال آنها و هویت حقیقی آنها که همان « امت واحده اسلامی » می باشد ، خواهد شد .

به قول حافظ :

زفکر تفرقه باز آی ، تا شوی مجموع به حکم آنچه شد اهرمن ، سروش آمد

تأسیس دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه ، بخصوص در حال حاضر بعد از رحلت امام که تحرک بخشیدن این مرکز بزرگ و حساس را همیشه مد نظر داشتند ، پیدا شدن طلایه ها وحدت را نوید می دهد .

امید است ، در آتیه نزدیک ، امت اسلامی فارغ از تعصبات درون مذهبی و گرایشات سرشار از محبت و نوع دوستی امّت اسلامی را بدست آورند .

فصل اول

تعریف چند واژه و معنی لغوی و اصطلاحی خیارات در مذاهب اسلامی

1 – تعریف چند اصطلاح

می دانیم که هر علمی مقدمه و موضوع و بخشها و قسمتهای مخصوص و مشخصی را داراست که حیطة آن علم را مشخص می نماید .

علم فقه نیز به تبع این قانون کلی تعاریف و موضوعات گسترده ای را در بر می گیرد که شناخت و فهم آنها برای درک مفاهیم و قوانین کلی و اساسی لازم و ضروری است .

مفاهیم و کلمات مشخصی در متون فقهی معاملاتی وجود دارد که تعاریف مختصری را در اینجا برای هر کدام از مفاهیم ذکر می کنیم .

عقد جایز عقدی است که طرفین معامله یعنی خریدار و فروشنده می توانند معامله را به دلخواه خود فسخ کرده و خود را از مقررات عقد انجام شده معاف کنند از جمله عقد هبه . البته لازم به ذکر است که در بین فقها در مورد جواز یا لزوم بعضی از عقود اختلاف نظر وجود دارد .

لزوم مقررات خاصی را برای عقود ایجاد می کند که به دلخواه خود و بدون عذر شرعی نمی توانند آن عقود را به هم بزنند مثلاً عقد بیع ، عقد لازمی است که تنها در صورت وجود شرایط خاصی ، این لزوم از بین می رود . مثلاً در عقد بیع خیار مجلس وجود دارد که ضروروت و لزوم بیع را تا حدی تحت الشعاع خود قرار می دهد .

اقاله ، به هم زدن معامله و از بین بردن آثار بیع است . مثلاً بعد از انجام عقد ، یکی از طرفین می گوید که عقد را به هم بزنیم و اگر طرف دیگر راضی باشد ، معامله کان لم یکن خواهد بود .

اقاله به معنی لغوی گذشت از خطا و رهائی از ابتلا و به معنی اصطلاحی انصراف متعاملین از معامله و انحلال عقد با رضایت طرفین است . به اقاله تفاسخ و تقایل نیز گویند . همچنانکه عقد با توافق طرفین انعقاد می یابد با تفاسخ آنان نیز از بین می رود . قانون این امر را تجویز کرده است .

فسخ دارای خصوصیات ذیل است :

الف : اثر عقد معین یا ایقاع معین را از بین برده و به حالت زمان حدوث عقد یا ایقاع
( در حدود امکان و قدرت ) بر می گرداند این اختلاف در بین فقها هست که فسخ از حین وقوع عقد مؤثر است یا از حین فسخ به نظر راجح این است که فسخ از حین فسخ مؤثر است .

بیع ، انتقال عینی از شخصی به دیگری است در مقابل عوض مقدّر که از روی رضایت طرفین انجام می شود [2] .

و به نظر شیخ انصاری انشای تملیک عین به مال است [3] .

عقد عبارت است از این که یک یا چند نفر در برابر یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد . به تعبیر دیگر عقد از اسباب تملک به شمار می رود زیرا به وسیلة عقد می توان مالک عین یک مال یا منافع آن شد .

قانون مدنی در تعریف عقد اکتفا به عقد عهدی کرده که به موجب آن شخص انجام امری را که مورد قبول دیگری است به گردن گیرد و عهده دار آن شود که اگر انجام ندهد قانوناً اجبار و الزام می شود و حال آن که عقد تملیکی هم وجود دارد که عین مال از طرف کسی به دیگری انتقال یابد .

خیارات کلمه عربی است و جمع مؤنث خیار است . در اصطلاح قانون حقوقی حقی است برای متبایعین یا یکی از آنها که می تواند عقل لازم را به هم زند .

عقد :

اجرای معامله است بین خریدار و فروشنده که در گذشته با ذکر الفاظ انجام می شد ولی امروزه لفظ استعمال چندانی ندارد .

لزوم حکمی و حقی :

( فقه – مدنی ) هر گاه طرفین یک عقد لازم نتوانند در آن شرط خیار کنند لزوم آن عقد لزوم حکمی است مانند لزوم عقد نکاح و عقد ضمان . و هر گاه بتوانند در آن عقد ، شرط خیار کنند و به این ترتیب لزوم آن را برای مدتی از بین ببرند لزوم عقد مزبور را لزوم حقی گویند مانند لزوم بیع زیرا در عقد بیع می توان شرط خیار نمود .

1 – شرط در عرف به معنای رسم و شیوه نیز استعمال می شود.

2 – شرط در اصطلاح به معنای مطلق عهد است . [4]

3 – شرط در علم اصول آنچه از عدم آن ، عدم چیزی دیگر لازم آید . [5]

تعریف لغوی و اصطلاحی خیار

تعریف خیار :

برای آشنایی با بحث خیارات و احکام آنها ، لازمست در ابتدا به تعریف خیار بپردازیم :

تعاریف مختلفی برای خیار ارائه شده است . صاحب جواهر فرموده اند : خیار به معنی اختیار و انتخاب یعنی ترجیح یکی از دو شق قضیه است .

اما در اینجا ، این معنی مورد نظر نیست بلکه به معنای مالکیت و تسلط پیدا کردن بر اقرار به عقد یا از بین بردن آن است ، که بعد از وقوع عقد به مدت معلومی می تواند عقد را به هم بزند ( معنای اول معنای لغوی و دومی اصطلاح فقهی است ) و شکی نیست که خیار ثابت بلکه ضروری است که وجود داشته باشد .

در مکاسب این گونه آمده است : خیار در لغت اسم مصدر است از اختیار . و در نظرات جماعتی از متأخرین به معنای فسخ عقد است . همان گونه که در جایی از الایضاح اشاره شده است که در عقد جائز و فضولی وجود دارد . و در میراث مربوط به زیاده از ثلث می شود .

خیار در کتب حقوقی [6] به معنای تسلط بر ازالة اثر حاصل از عقد است . در قانون مدنی ، تعریفی از آن نشده است زیرا ماهیت آن تا اندازه ای بدیهی است و تعریف فقهی بالا نیز از مفهوم عرفی خیار گرفته شده است . بنابراین تسلط قانونی شخص در اضمحلال عقد را خیار گویند . خیار ممکن است ناشی از تراضی طرفین باشد (
مانند خیار شرط ) یا ناشی از حکم قانون باشد مانند خیار مجلس ( مادة 397 ق . م ) عقد خیاری آنست [7] که برای طرفین یا یکی از آنها یا برای ثالثی اختیار فسخ باشد . چنانکه می دانیم در عقد لازم می توان با توافق ، آنرا به عقد خیاری تبدیل کرد و اختیار فسخ را نه تنها برای هر یک از طرفین ، حتی برای شخص دیگری که قبلاً از بین طرفین مشخص است تفویض کرد .

به این ترتیب طرفین معامله هر وقت خواستند می توانند با استفاده از اختیار فسخ عقد آن را منحل سازند . می دانیم که عقد اجاره از عقود لازم است و برای مدت معین واقع شده است موجر یا مستأجر برای خود حق فسخ اجاره را مثلاً پس از شش ماه یا فروش یا خرید خانه قائل می شوند که اگر از این حق استفاده کردند عقد انحلال پیدا می کند و اگر استفاده نکردند عقد ادامه می یابد .

شرط فسخ یا اختیار فسخ غیر از حق فسخ است که در قانون در موارد معینی بدون ایجاد شرط فسخ برای احد طرفین یا هر دوی آنها قائل شده است . حق فسخ حق قانونی ولی شرط فسخ شرط قرار دادی است .

فسخ معامله به موجب خسارات که در قانون مدنی ذکر شده است و هر یک از آنها با حصول و وقوع خود حق فسخ ایجاد می کند به حکم قانون برقرار شده است مثل اختیار فسخ معامله به علت معیب بودن مبیع .

اما فسخ عقد به موجب شرط ضمن عقد نتیجه قرار داد و توافق طرفین است مثل این که خریدار خانه در ضمن بیع شرط کند که تا مدت یک ماه حق دارد معامله را فسخ نماید . خیار در اصطلاح عبارت است از ملکیت و تسلط برای فسخ عقد ، به این معنی که صاحب حق خیار ، مالک فسخ عقد باشد یعنی اختیار به هم زدن معامله یا باقی گذاردن آنرا داشته باشد .

شیخ انصاری در تعریف خیار به « ملک فسخ عقد » توضیح داده اند که این تعبیر به خاطر یادآوری این نکته است که خیار از حقوق است نه از احکام ، بنابراین اجازه و ردّ فضولی ، تسلط بر فسخ عقود جائزه که از احکام هستند از تحت تعریف خیار خارج اند .

حق خیار ، مانند ملکیت از امور اعتباری بوده و دارای ارزش و بهایی است و بر آن آثار و احکامی مترتب می باشد .

گاهی خیار را این چنین تعریف کرده اند : مالک بودن کسی اقرار عقد را یا فسخ و ازالة آن را ، و این تعریف متأخیرن است [8] .

خیار در اصطلاح فقه

خیار در اصطلاح عبارت است از ملک فسخ عقد ، بدین معنی که صاحب حق خیار مالک فسخ عقد باشد یعنی اختیار بهم زدن معامله یا باقی گذاردن آن را داشته باشد [9] .

محقق شیخ انصاری می گوید ؛ در تعریف خیار که به ملک فسخ عقد تعبیر شده است ، شاید به خاطر تنبیه به این نکته باشد که خیار از حقوق است نه احکام ، بنابراین اجازه ورد عقل فضولی ، تسلط بر فسخ عقود جایزه که از احکام هستند از تحت تعریف خیار خارج هستند ، حق خیار مانند ملکیت از امور اعتباری است و دارای ارزش و بهایی است و برآن آثار و احکامی مترتب است .

و گاهی خیار را این چنین تعریف کرده اند : کسی که اقرار عقد یا فسخ و از اله آن مالک باشد [10] . و این تعریف در جواهر الکلام نیز آمده است :

« خیار ، تملیک اقرار عقد و ازاله آن بعد از وقوع مدت معلوم است و فی الجمله شیک در ثبوت آن نیست بلکه آن مانند ضروریات است هر چند که اصل در بیع لزوم است یعنی بناء آن بر جواز نیست [11] .

در بین اهل سنت خیار به معانی زیر تعریف شده است :

خیار اسمی از اختیار است و آن طلب بهترین دو امر در امضاء بیع و یا رد آن است ؟

و خیار به معنی برگزیدن و اختیار دادن به فروشنده و خریدار به صحت بیع یا فسخ آن بعد از دانستن صحت بیع و بطلان آن و شارع مقدس حضرت محمد ( ص ) برای رفع حال متعاقدین در هر عقدیکه در مقابل عوض ، صیغه بیع در آن اجراء گردد خیار تجویز نموده ، لکن در هر چیزی که صیغه بیع در آن اجراء نگردد مانند شفعه ، هبه ، ابراء ، نکاح ، نذر و صداق و مساقات وامثال اینها خیار نیست [12] .

خیارات آنچنان رابطه تنگاتنگ با معاملات دارد که کاملاً می توان ادعا نمود از هنگام تشکیل جوامع بشری که انسانها به معامله با یکدیگر پرداخته اند بیگانه با خیار که امری عقلایی است نبوده اند ، اگر چه دو خیار مجلس و حیوان از احکام تأسیس دین مقدس اسلام به شمار می آیند همانطوریکه امام خمینی « ره » فرموده اند « حقیقت خیار یک چیز است و آن حقیقت عرفی است در تمام موارد شرعی بودن و عقلایی نبودن خیار مجلس و حیوان شناخته شده نزد عرف ، شرعاً در این دو مورد قرار داده شده است » بنابراین صرف نظر از دو خیار یاد شده تاریخ خیار در جوامع بشری به دوران ماقبل تاریخ هم می رسد و نمی توان مبدأ معینی برای آن تعیین کرد و از آنجا که امر خیار امر عقلایی است نمی توان هیچ یک از انواع آن را از نظر تاریخی بر دیگری مقدم شمرد .

قوم عرب نیز از این امر مستثنی نیست ، اعراب حتّی رسوم دیگر ملل را پذیرا بودند و در دوران جاهلیت از ایرانیان و رومی ها ، قوانینی را اتّخاذ کرده بودند ، که در امر خرید و فروش آنها را به کار می بردند .

فصل دوم

انواع و اقسام خیارات مشترک در مذاهب اسلامی

انواع خیار

در بین علمای شیعه و اهل سنت خیار به انواع گوناگونی تقسیم شده است :

لمعه و شرح لمعه خیارات را به چهارده قسم تقسیم کردند و آنها عبارتند از :[1]

1 – خیار مجلس ، 2 – خیار حیوان ، 3 – خیار شرط ، 4 – خیار تأخیر ، 5 – خیار چیزهایی که در همان روز فاسد می شوند ، 6 – خیار رؤیت ، 7 – خیار غبن ، 8 – خیار عیب ، 9 – خیاد تدلیس ، 10 – خیار اشتراط ، 11 – خیار شرکت ، 12 – خیار تعذّر تسلیم ، 13 – خیار تبعض صفقه ، 14 – خیار تفلیس .

و در تحریر الوسیله حضرت امام ( ره ) خیارات به هفت قسم تقسیم شده است :[2]

1 – خیار مجلس ، 2 – خیار حیوان ، 3 – خیار شرط ، 4 – خیار غبن ، 5 – خیار تأخیر ، 6 – خیار رؤیت .

در شرایع الاسلام و شرح آن جواهر الکلام خیارات را به پنج قسم تقسیم کرده اند : [3]

1 – خیار مجلس ، 2 – خیار حیوان ، 3 – خیار شرط ، 4 – خیار غبن ، 5 – خیار تأخیر .

انواع خیار در مذهب حنفیه

در مذهب حنفیه و اصحاب او خیار را به دسته های تقسیم می کنند که با توجه به کتب حنفی ها می توان به دسته های زیر نام برد :

1 – خیار شرط ، خیار رؤیت ، خیار استحقاق ، خیار عیب ، خیار تکشّف و خیار غبن [4] .

2 – خیار شرط ، خیار رؤیت ، خیار عیب ، خیار ملک یا خیار تعیین [5] .

3 – خیار در کتاب الدرر به سه باب تقسیم شده است ؛ خیار شرط ، خیار رؤیت ، خیار عیب [6] .

4 – خیارات را به شانزده دسته تقسیم کرده است :

خیار تعیین ، خیار غبن ، خیار نقد ، خیار کمیت ، خیار استحقاق ، خیار تغریر فعلی ؛ خیار کشف ؛ خیار خیانت ؛ خیار وصف و مرغوب فیه ؛ خیار تعویض صفقه ؛ ظهور بیع مستأجره یا مرهونه ؛ خیار شرط ؛ خیار رؤیت ، خیار عیب ؛ خیار مجلس ؛ خیار جس .

انواع خیار در مذهب مالکیه :

خیار در مذهب مالکیه به پنج قسم تقسیم می شود که عبارتند از :

1 – خیار مجلس ، 2 – خیار شرط ، 3 – خیار عیب ، 4 – خیار رؤیت ، 5 – خیار غبن .

انواع خیار در مذهب شافعیه :

خیار در مذهب شافعیه در وهله اول به دو قسم تقسیم می شود :

الف – خیار تشیّه ب – خیار نقیصه .

خیار تشیّه سبب آن خیار مجلس و خیار شرط می باشد .

و خیار نقیصه سبب آن ، خلف لفظی ، تغریر فعلی ، قضاء عرفی ، عیب ، تلقی الرکبان ، خیارنجش می باشد .

که مجموعاً با خیار رؤیت نه قسم خیار در مذهب شافعیه می باشد .

انواع خیار در مذهب حنابله

خیار در مذهب حنبلیه به شش قسم تقسیم می شود :

1 – خیار مجلس ، 2 – خیار شرط ، 3 – خیار عیب ، 4 – خیار تدلیس ، 5 – خیار رؤیت ، 6 – خیار غبن .

اقسام خیارات مشترک در مذاهب اسلامی که مورد بررسی قرار گرفته :

1 – خیار مجلس ، 2 – خیار شرط ، 3 – خیار عیب ، 4 – خیار رؤیت ، 5 – خیار غبن .

دو قسم از خیارات که در مذهب امامیه و حنفیه مشترک هستند عبارتند از :

1 – خیار تبغض صفقه

2 – خیار تأخیر .

فصل سوم

خیار مجلس در مذاهب اسلامی

خیار مجلس در مذهب امامیه

سند خیار مجلس

« محمد بن یعقوب عن ابی علی الاشعری عن محمد بن عبد الجبّار عن صفوان عن العلاء عن محمد بن مسلم عن ابی عبدالله ( ع ) قال : قال رسول الله ( ص ) البُیّعانِ بِالخیارِ حتّی یَفتَرقا و صاحب الحیوانِ بالخِیارِ ثلاثه ایامٍ » [7]

منظور از مجلس یکجا بودن خریدار و فروشنده و عدم تفرق آنان از محل بیع به جهت عرف و حقیقت است یا مجازاً به مواردی هم شامل می شود که مقررات این چنین بیعی در آن رعایت شود مثلاً ممکن است خریدار و فروشنده در حین راه رفتن معامله را انجام دهند و محل معامله وقتی تمام می شود که طرفین به بیع رضایت دهند و عملی حاکی از امضای بیع انجام دهند مثلاً خریدار ؟؟؟ تصرف کند یا فروشنده در ثمن ، این خیار مادامیکه از هم جدا نشده اند ثابت است و با جدا شدن از هم و شرط کردن ساقط شدن خیار مجلس خیار ساقط می شود . مراد از مجلس مطلق مکان متایعین است در هنگام عقد . علمای امامیه در این خیار یک نظر ( رای ) هستند و چون محل بیع معمولاً یکجا است با لفظ مفرد تعبیر کرده و اضافه کردن خیار به خاطر اختصاص آن و ارتفاعش در صورت انقضای آن به جهت افتراق است ؟؟؟ در مورد غایت خیار ساکت است .

پس گریزی از قول قائلین به فوریت و تراخی نیست « در تذکره این خیار را فوری می داند » . و هر دو وجه در خیارات جاری هستند . ووجه صحیح از ادله مشخص نشده است . خیار مجلس به انواع بیع اختصاص دارد و ودر غیر از آن در عقود معاوضی جایز نیست هر چند که آن عقد همچون بیع باشد و خصوصیات آن را داشته باشد مانند صلح .

و برای متبایعین خیار مجلس تا زمانیکه از هم جدا نشدند ثابت است و با حائل و مانع در بین آن دو از بین نمی رود و فرقی نمی کند که حائل و مانع کلفت باشد یا نازک و مانع اجتماع متعاقرین باشد و یا اینکه مانع آن دو نباشد چون عدم تفرق و جدائی در آنها صادق است و همچنین خیار مجلس با جدایی آن دو از مجلس عقد ساقط نمی گردد هر چند در مدت زمان طولانی باشند ، مشروط به این که فاصله آن دو در طول این زمان از مسافتیکه بینشان در وقت عقد بوده زیادتر نشود ولی فاصله کمتر به طریق اولی اشکال ندارد وخیار برای آندو ثابت است .

خیار مجلس در مذهب حنفی

حنیفه می گوید خیار مجلس جز با شرط ثابت نمی شود و وقتی که عقدی بین متبایعین بدون شرط خیار تمام شد بیع لازم می گردد ، چه در مجلس عقد باشند و یا این که از همدیگر جدا شوند چون اصل در عقود لزوم از هر دو طرف است .[8]

و حدیثی که از قول پیامبر اکرم نقل شده که فرموده اند « البیّعان بالخیار حتی یفترقا نقل شده است بدین صورت حمل می کنند که معنی خیار مجلس همراه با شرط است . [9] و دلیل این که خیار مجلس را قبول ندارد آیات و روایاتی است که آیه 1 سوره مائده که خداوند فرموده و خط بالعقولها از آنجمله است .

ازث و خیار مجلس در مذهب حنیفه

در نزد ابو حنیفه و اصحابش خیار با مرگ صاحب خیار باطل می گردد و بیع تمام می گردد و وارث نمی تواند خیار مجلس را به ارث ببرد .[10]

خیار مجلس در مذهب مالکیه

مالک می گوید حدیث رسول خدا ( ص ) المتبایعان کل واحدٍ منها ما بالخیار علی صاحبه ، ما لم یتَفَرقا لا بیع الخیار » که این حدیث گرچه صحیح است لکن نزد ما عمل اهل مدینه مقدم بر آن است چون عمل اهل مدینه مانند تواتر است و تواتر هم مفید قطع است و بر خلاف حدیث که خبروا درو مفید ظن است [11] . و همچنین اگر عاقد خیار مجلس را در بیع شرط کند عقد باطل است [12] و گرفتن ثمن مکروه است .

و در یک حدیث نقل شده که مالک در ترک به حدیث فوق توجه کرده یعنی این که حدیث را قبول کرده و در نتیجه خیار مجلس را هم قبول کرده است .

ارث و خیار مجلس در مذهب مالکیه که بطریق اولی آنها به خیار مجلس برای وارث قایل نیستند .

خیار مجلس در مذهب شافعیه

دو نظر وجود دارد :

هنگامیکه قبل از عقد آن دو شرط کنند که خیار بعد از عقد ثابت است شرط صحیح است و عقد با نفس ایجاب و قبول لازم می آید ، و در مذهب شافعی دو قول است یکی از آن دو می گوید شرط صحیح نیست و دیگری آن چه ما گفتیم می گوید شرط صحیح است [13] .

بعضی از اصحاب شافعی می گویند که خیار مجلس بعد از تمام شدن عقد بدون شرط خیار ثابت می شود و بلکه اگر عدم خیار را شرط بکنند بیع باطل است و این شرطی است که اقتضای عدم عقد را دارد چون خیار مجلس بوسیله نص ثابت شده است نه بوسیله اجتهاد .

بنابراین مقتضی عقد می گرد و هر شرطی که مقتضی عقد نباشد باطل است [14] .

آنچه که گفته شد در مورد خیار بین قطع بیع با امضاء و یا فسخ آن بوده است ولی تفرق و جدایی از مجلس عقد موجب لزوم عقد می گردد چنانچه شرط منفعت کنند همان اجازه می شود که خیار در آن وجود ندارد و مانند این که کسی بگوید من با تو صلح می کنم با در هر ، در مقابل من در خانه ات به مدت یکسال سکونت می کنم [15] .

امّا به طور کلی شافعی می گوید خیار مجلس در هر بیع ثابت می گردد و در هر عقد معاوضی که مقصود از آن مال باشد خیار مجلس ثابت می شود ، مانند اجاره و غیر آن ولی قسمت حواله ، ابراء ، صلح و ............ چون بیع نیستند خیار مجلس ثابت نمی گردد .

ارث در خیار مجلس در مذهب شافعی

اگر یکی از متبایعین بمیرد بین آنها اختلاف است .

قول صحیح تر این است که می گوید خیار مجلس به ورثه انتقال می یابد که خود شافعی بدان قائل است .

شیخ طوسی در کتاب خلاف خود می گوید .

1 – ملک به مشتری با نفس عقد منتقل می گردد .

2 – ملک به مشتری با دو شرط منتقل می گردد .

3 – مراعات می شود و اگر بیع تمام گردد و معلوم شود که ملک یا نفس عقد منتقل شده است و اگر فسخ گردد ، روشن می شود که ملکیت بایع از بین نرفته است .

بنابر قول اول ، اگر ورثه در مجلس عقد باشند تا زمانیکه از همدیگر از مجلس عقد جدا نشوند ، خیار امتداد پیدا می کند .

اگر وارث غایب باشند هنگامیکه خبر فوت بدانها رسید تا زمانیکه از مجلس خبر جدا نشده اند خیارشان ادامه دارد و هنگامیکه از مجلس خبر جدا شوند خیارشان ساقط می شود و با جدا شدن بعضی از آنها از مجلس خبر خیارشان ساقط نمی گردد .

خیار مجلس در مذهب حنبلی

از عمرو ابن عباس و ابی هریره و ابی برزه روایت شده است که :

« المتبایعان کُلُ واحد منهما بالخیارِ ما لَم یَتَفَرَقا بِاَبدانِهِما »

خیار مجلس برای متعاقدین ثابت می شود گر چه شرط نکرده باشند و یا بعد از اتمام عقد شرط کرده باشند و برای هر یک از آن دو امضاء عقد و فسخ آن مادامیکه در مجلس هستند می باشد ، هر چند آندو بیشتر از یک ماه اقامت داشته باشند ، و اگر بالاجبار جدا شوند مانند این که درنده ای آنها را جدا کند و یا ظالمی آنها را از همدیگر جدا کند ، خیار آنها ساقط نمی گردد و وقتی عقد تمام شد و آن دو از هم جدا شدند ، بیع لازم می شود و برای آنها فسخ نیست ، مگر این که به واسطه عیب یا خیار شرط باشد [16] .

جدایی و تفرق به عرف مردم و عادت آنها در آنچه که جدایی می شمارند بستگی دارد و مشتری اگر خود بایع باشد مثلاً بایع برای خودش مال فرزندش را بخرد یا اینکه برای فرزندش از مال خودش بخرد خیار مجلس در آن ثابت نیست ، چون او متولی هر دو طرف عقد است و خیار برای او ثابت نمی گردد .

جدایی بدون اذن دیگری حرام است ؛ چون در حدیث آمده است که برای هیچ یک از متبایعین با صاحبش ترس از این که او برگردد و اعمال خیار کند حلال نیست [17] . خیلی ها معتقدند که خیار مجلس در عقود ذیل جاری می گردند :

1 – در عقد بیع

2 – شرکت در ملک بایع ، همانند این که سهمی از ثمن معلوم را به بایع بدهد ، چون آن صورتی از صور بیع است ، امّا شرکت در غیر از این مورد ، خیاری نیست .

3 – صلح بر مال ، خواه بصورت عینی باشد و خواه نقدی ، برای این که نوعی بیع است .

4 – اجاره بر عین ، مثل خانه و یا اجاره برمنفعت ؛ مثل سکونت خانه را اجاره دهد .

5 – هبه به شرط عوض

6 – در هر عقد بیعی ، قبض ، شرط در صحت باشد ؛ بنابراین در بیع صرف خیار مجلس ثابت می شود چون درصحت آن قبض شرط است وبیع سلیم ، خیار مجلس در آن ثابت می شود .

7 – قسمت

در مورد ارث در خیار مجلس حنبلی ها معتقدند که خیار مجلس به ارث نمی رسد .

خیار مجلس به سه امر ساقط می شود :

1 – در ضمن عقد شرط بکنند بعد از تمام شدن عقل خیار مجلس نباشد و این شرط گاهی از هر دو طرف ساقط میشود و گاهی از یک طرف بیع یعنی سقوط خیار تابع شرط است که در ضمن عقد می کنند .

2 – بعد از تمام شدن عقد آن را ساقط می کنند . یعنی متعاقدین می گویند : « اسقطنا الخیار » ما خیار را ساقط کردیم یا « اوجبنا البیع » بیع را واجب کردیم یا « التزمناه » به بیع مکتزم و پایبند هستیم یا « اخترناه » بیع را اختیار کردیم یا الفاظثی که مقید این معنا باشند را ادا کنند .

3 – جدا شدن یکی از متعاقدین از دیگری ، هر چند که مفارقت و جدایی یک قدم باشد مشروط به این که از روی اختیار و قصد صورت گیرد . چنانچه شخصی آن دو را مجبور به جدایی کند یا این که یکی از متعاقدین دیگری را مجبور به جدایی کند ، خیار مجلس ساقط نمی گردد و در صورتی که آن دو از لزوم عقد امتناع داشته باشند و گرنه خیار مجلس در صورت اکراه اجبار ساقط می گردد.

اگر یکی از متعاقدین بیع را فسخ کرد و دیگری آن را اجازه داد فسخ کننده مقدّم است هر چند که فسخ وی از اجازه دیرتر باشد و جهت آن این است که اساساً اثبات و جعل خیار بدین منظور است که صاحب خیار از فسخ عقد قدرت داشته باشد بر خلاف ( اجازه که در آن قدرت و تمکن هم نباشد و صاحب آن بدان اقدام هم نکند نفس عقد مقتضی آن می باشد )

قانون مدنی در مورد خیار مجلس در ماده 397 می فرماید : هر یک از متبایعین بعد از عقد فی المجلس و مادام که متفرق نشده اند اختیار فسخ معامله را دارند .

جمع بندی احکام مشترک در خیار مجلس

خیار مجلس در مذهب امامیه و مذهب شافعیه و مذهب خنبلی پذیرفته شده است ولی در مذاهب مالکی و حنفی با شرط مورد قبول است که بحث شرط در آینده خواهد آمد ولی در مورد به ارث رسیدن خیار مجلس تمام امامیه معتقد هستند که خیار مجلس به وارث می رسد ولی حنفی معتقد است که وارث نمی توانند خیار مجلس را به ارث ببرند زیرا معتقد هستند که خیار با مرگ صاحب خیار باطل می گردد و بیع تمام می شود و مذهب مالکیه وقتی که معتقد است عمل اهل مدینه بر حدیث مقدّم است و خیار مجلس را قبول ندارد به طریق اولی می توان بدست آورد که خیار مجلس را برای وارث قبول ندارند .

در مذهب شافعی اختلافی بود صحیح تر آن این بود که با مرگ خیار مجلس به وارث می رسد ولی در مذهب حنبلی آنها معتقد بودند که خیار مجلس به ارث نمی رسد و مرگ را پایان کار می دانند .

فصل چهارم

خیار شرط در مذاهب اسلامی

شرط

عقد مجموعه ای هماهنگ شده است و هر چه در این مجموعه گنجانیده شود جزئی از عقد است . خواه در شمار تعّهد های اصلی باشد یا تبعی . شروط ضمن عقد چیزی جدا و مستقل از مفاد عقد نیست . بنابراین ، چون در حقوق ، شرط به طور معمول به تعهد های فرعی و تبعی گفته می شود به این اعتبار از اصل قرار داد فاصله می گیرد ، خود ، نظریه خاصی را به وجود آورده است .

رابطه عقد و شرط ، به ویژه در جایی که یکی از آن دو فاسد است ، یکی از مباحث پیچیده و مورد اختلاف حقوقی را تشکیل می دهد .

قبل از هر چیز شناخت معنای واژه شرط ضروری می نماید . این کلمه در عرف دو معنا دارد که یکی حدثی و دیگری معنای اسمی محسوب می شود .

معنای اولی حدثی – الزام و التزام

کلمة شرط بدین معنی مصدر فعل شرط بوده و دیگر مشتقات همچون شارط و مشروط از آن ریشه می گیرند .

نگاهی به گفتار فیروز آبادی در قاموس [18] :

وی شرط را چنین تعریف کرده است : « الزام شیء و التزام فی البیع و غیره ، یعنی متعهد ساختن و پذیرش تعهدی که ضمن عقد خرید و فروش و مانند آن « یعنی گونه های دیگر عقد صورت پذیرد ، شرط نامیده می شود . نیاز به گفتن ندارد که اگر بر پایة این تفسیر سپردن تعهد اگر در قالب عقد نباشد شرط نخواهد بود و بنابراین به کارگیری کلمه شرط در این گونه تعهدات ، استعمالات [19] مجازی یا غیر صحیح محسوب می گردد و حال آن که به عقیده ما این استعمال نه مجاز است نه نا صحیح .

دلیل صحت استعمال مزبور این است که در بسیاری از اخبار و روایات به سه روایت اشاره نموده است . و اما مجازی نبودن آن به استناد دلایلی اثبات می گردد . و اگر واژة شرط « به معنای مصدری ، به مشروط یعنی آنچه که شخص بدان متعهد می شود ، اطلاق گردد . مثلاً آنگاه که در خرید و فروش شرط گردد که مشتری اقدام به دوختن لباس برای فروشنده نماید ، در مورد خیاطی « مشروط » کلمة شرط به کار می رود [20] این گونه استعمالات مجاز می باشد .

خیارات در مذاهب اسلامیمذاهب اسلامیخیار مجلس

دانلود ضرورت وجود معاد

ضرورت وجود معاد

مکتب پیامبران الهی بر اساس ایمان به مبدا و معاد استوار است مهمترین امری که در تمام اعصار مورد توجه فرستادگان خدا بوده و حداکثر مجاهده را در راه تحقق بخشیدن به آن مبذول میداشتند آن بوده که انسانها را آفریدگار جهان مومن ساخته و بر ایمان به روز معادشان تأکید و تقویت نمایند

دسته بندی	معارف اسلامی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	136 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	218

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

معاد از دیدگاه امام خمینی (ره)

«و ما خلقنا السموات والارض و ما بینهما لاعبین»[1]

مکتب پیامبران الهی بر اساس ایمان به مبدا و معاد استوار است مهمترین امری که در تمام اعصار مورد توجه فرستادگان خدا بوده و حداکثر مجاهده را در راه تحقق بخشیدن به آن مبذول میداشتند آن بوده که انسانها را آفریدگار جهان مومن ساخته و بر ایمان به روز معادشان تأکید و تقویت نمایند.

ایمان به خدا پایه اصل سعادت بشر و شرط اول انسان شدن و انسان زیستن است. ایمان به خدا قیود بردگیها را می­گسلد ، آدمی ر اآزاد می­سازد، او را به ارزش انسانی خود متوجه می­نماید و راه تعالی و تکامل را به رویش می­گشاید. ایمان به روز قیامت حس مسئولیت را در نهاد بشر بیدار می­کند مردم را براه وظیفه شناسی سوق می­دهد، و آنان ر ابه رعایت حدود انسانی خود و احترام به حقوق دیگران وادار می­نماید. بیم از کیفر اخروی، به مسلمانان راستین آگاهی می­بخشد و از گناه و نا پاکی بر حذر شان می­دارد. امید به پاداش الهی، مؤمنین واقعی را فرمانبردار دین خدامی­سازد و آنها را درستکار بار می­آورد. خلاصه اینکه ایمان به معاد، ضامن اجراء اوامر و نواحی خداوند و موجب تخلق انسان به سجایای پسندیده و اخلاق است.

ایمان به روز جزا در جهان بینی مکتب اسلام یکی از ارکان ضروری دین و از جمله اصول قطعی اعتقادی است.

آنچه باید مورد توجه قرارگیرد این است که در مقابل مکتب الهی اسلام ، مکتب مادی – قرار دارد.

با توضیح مختصر از مقایسه میان جهان بینی مکتب مادی با جهان بینی مکتب الهی اسلام موضوع روشن می­شود . عدم ایمان به معاد چه تأثیری می­تواند در زندگی فردی، اجتماعی و در نهایت مسیر تکاملی انسان بگذارد.

پیرو مکتب مادی معتقد است که جهان و انسان پدیدهایی هستند صد در صد مادی و بر اثر علل و عوامل گوناگون طبیعی ، انفعال های مختلف مواد به طور تصادف و اتفاق به وجود آمده­اند.

در حالیکه پیرو مکتب اسلام عقیده دارند که هستی، منحصر به ماده و موجودات مادی نیست بلکه آنها قسمتی از عوالم وجودند و قسمت دیگر هستی، فوق ماده و ماوراء پدیده­های مادی است ، هستی تمام موجودات مادی از خداوندی است که خود منزه از ماده ومبّری از نقائص مادی است.

پیرو مکتب مادی اعتقاد داردکه جهان و انسان دو پدیده بی هدفند و در پیدایش آنها برنامه عالمانه­ای بکار نرفته ونقشه حکیمانه­ای طرح نشده است بلکه هر دو در دامن طبیعت ، بدون محاسبه و مصلحت موجود شده­اند. در حالیکه پیرو مکتب اسلام عقیده دارد که در خلقت خداوند بزرگ لغو و بیهوده وجود ندارد در تمام جهان هستی ، هیچ مخلوقی عبث و بی هدف آفریده نشده است.

مکتب مادی، انسان را پدیده یک بعدی می­داند و عقیده دارد که آدمی چیزی جز ماده و خواص و آثار ماده نیست.

اعضاء و اجزایش ، قوای ظاهری و باطنیش ، عقل و هوش و تمام فعالیتهای برونی ودرونی هم همه مادی هستند حتی اندیشه ها و افکار انسان نیز ناشی از عوامل مادی است که در مغز جای گرفته­اند در حالیکه مکتب الهی اسلام، انسان را دو بعدی می­داند، یکی بعد مادی و دیگر بعد معنوی، قرآن کریم هم به بعد مادی «ولقد خلقنا الانسان من سلله من طین»[2] و هم به بعد معنوی انسان اشاره می­کند که همان نفس یا روح آدمی است «ثم انشأناه خلق آخر»[3]

پیرو مکتب مادی خود را مخلوق ماده نادان و معلول عوامل اتفاقی می­داند پیرو مکتب الهی اسلام خود را مخلوق خدا می­داند و عقیده دارد که خالق دانا او را بر مبنای حکمت و بر اساس مصلحت آفریده است به او عقل و هوش و فطرت توحیدی داده و با هدایت تشریعی مسیر حق را به او ارائه کرده است پیرو مکتب مادی تصور می­کند که حیات انسان همانند سایر جانوران فقط در همین دنیای مادی است و با رسیدن مرگ به کلی پایان می­پذیرد. در حالیکه پیرو مکتب الهی اسلام عقیده دارد آنچه زوال می­پذیرد جسم مادی انسان است و روح انسان همچنان باقی است و پس از مرگ با شرایط تازه­ای به حیات خود ادامه می­دهد.

امام خمینی (ره) یکی از شخصیتهای بزرگ دینی و سیاسی معاصر ماست که در نوع خود بی نظیر یا کم نظیر بود . امام در عرفان هم در حوزه نظر یک استاد مسلم بودنند، هم در حوزه عمل عارف و اهل طریقت بودنند.

آنچه قابل توجه است اینکه شخصیت سیاسی و عرفانی و فقهی امام (ره) بر اکثریت روشن است. البته با شدت و ضعف ، لکن اعتقاد دارم کمتر کسی از شخصیت فلسفی امام آگاهی دارد، و این درحالی است که ایشان حدود سه دهه فلسفه تدریس کردند. ایشان استادی همچون آیت الله رفیعی قزوینی درفلسفه داشته و شاگردی چون استاد مطهری تحویل جامعه داده­اند.

مسأله معاد یکی از مهمترین مسائل در حوزه دین بوده و فیلسوفان در تبیین و اثبات آن بحث های مفصلی داشته­اند در این تحقیق می­خواهیم:

معاد از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) مورد بررسی قرار دهیم که قطعاً این امر ما را با اندیشه­های فلسفی امام آشنا خواهد کرد. از خداوند بزرگ استمداد می­طلبم این حقیر را در این تحقیق موفق گرداند.

ان شاالله

نگارنده

فصل اول

ضرورت وجود معاد

ضرورت وجود معاد :

مقدمه: هر انسانی فطرتاً میل به کمال و جاودانگی دارد، شاید بسیاری از انسانها تصویری منطقی از کمال و جاودانگی در ذهن خود نداشته باشند وهر انسانی کمال را چیزی بداند که حقیقت کمال غیر از آن باشد، اما آنچه مسلم است اینکه بشر در جستجوی کمال است فقدان انسانها سبب شده است که همواره به سوی وجدان در حرکت باشند.

میل به بقاء که مهمترین عامل آن حب ذات می­تواند باشد از دلایل مهم گرایش انسان به مسأله جاودانگی است. قوانینی که در طبیعت حاکم است عقلاً نشانگر آن است که تحقق کمال و جاودانگی در این عالم برای انسان ممکن نخواهد بود و عالم دیگری باید وجود داشته باشد تا تحقق کمال میسر شود. مسأله معاد از این جهت اهمیت فراوان دارد چرا که کمال و جاودانگی با وجود آن معنای واقعی پیدا می­کند، تبیین عقلائی و اثبات آن ، می­تواند میل به جاودانگی را در انسانها به صورت منطقی و هدفمند تقویت نماید و این امر در سیر زندگی بشر به لحاظ کیفی تأثیر بسزائی خواهد داشت. تأکید ادیان الهی ، خصوصاً دین مبین اسلام و فیلسوفان حاکی از اهمیت این موضوع است.

«ایمان به زندگی پس از مرگ از جمله الهامات فطری است. شواهد تاریخی نشان می­دهد که بشر در طول تاریخ زندگی پس از مرگ ایمان راسخ داشته است، این اعتقاد را می­توان از چگونگی ساختمان قبرها و اشیائی که همراه مردگان به خاک می­سپردند مشاهده کرد»[4]

بنابراین بشر با حب ذاتی که دارد میل به بقاء و دوام همیشه در او جریان دارد و همواره در مقابل فناء مبارزه می­کند. هر عاملی تحت هر شرایطی بخواهد به هستی او آسیبی برساند با تمام قوا ایستادگی می­کند، البته با کمی دقت این میل به بقا و جاودانگی درغیر انسان مثلاً حیوانات می­توان مشاهده نمود،چرا که حیوانات هم با عواملی که بخواهد هستی انها را به خطر بیاندازد مقابله می­کنند.قدر مسلم کیفیت میل به جاودانگی در حیوانات نسبت به انسانها یکسان نیست، میل به حیات ابدی درفطرت انسان سبب شده است که همواره برای حفظ آن تلاش کند واین درحالی است که می­داند روزی می­میرد. با این وجود همچنان به جاودانگی می­اندیشد.

«انسان یک طور خلق شده است که علاوه بر حیات طبیعی، حیات ماوراءالطبیعه هم دارد وآن حیات مابعد الطبیعه حیات صحیح است . تمام تعلمیات انبیاء برای نشان دادن راه و مقصد که همان عالم مابعد الطبیعه است می­باشد»[5]

می­توان گفت وجود حیات مابعدالطبیعه و ارتباط آن با فطرت انسان سبب شده است انسان علیرغم آن که می­داند روزی خواهد مرد لکن آنرا فناء نداند و همواره به بقاء و جاودانگی بیاندیشد.

اهمیت اعتقاد به معاد:

بی شک اعتقاد به معاد زندگی را برای انسان هدفدار می­کند، آگاهی از کیفیت معاد و علت وجودی آن انسان را مسئولیت پذیر کرده و سبب می­شود تا او خود را یک موجود رها شده و بی هدف نبیند وجود معاد یعنی رابطه انسان با کمال، به عبارتی دیگر انتقال از یک نقص به سوی کمال ، و دین همان چیزی است که انسان در جستجوی آن است.

« اگر انسان باورش آمد که یک مبدئی برای این عالم هست و یک باز خواستی برای انسان هست، مردن فنا نیست بلکه انتقال از یک نقص به کمال است، انسان را از لغزشها محفوظ نگه داشته و به کیفیت و میل به زندگی او افزوده می­کند.»[6]

اگر روزی انسان به این نتیجه برسد که هیچ غایتی برای زندگی او نیست و دسترسی به کمال نیز ممکن نخواهد بود ویا اساساً کمال با توجه به مرگ انسان معنایی ندارد دلیلی نمی­بیند تا در جستجوی حقیقت و کمال باشد اما همین که انسان همواره در تلاش برای تحصیل کمال است نشانگر آن است که کمال و حقیقت وجود خارجی دارد و دست یافتنی است. و اگر گروهی نسبت به اهمیت معاد بی اعتنا هستند عدم شناخت و معرفت آنها نسبت معاد و حقیقت انسان است.

«گروهی از دهریون و عده­ای از علمای طبیعی و دسته­­ای از اطباء که اعتقاد عامیانه نسبت به معاد دارند در فلسفه اعتنایی به آنان نبوده و اینها بهره­ای از شریعت اسلام و شرایع آسمانی ندارند.»[7]

بنابراین چنانچه معاد به خوبی برای انسان تبیین شود معلوم می­شود که تحقق کمال انسان منوط به تحقق معاد است.

حرکت جوهریه و استمرار حیات:

از حرکت جوهری ملاصدرا به راحتی می­توان معنای حیات ابدی و تحقق منطقی جاودانگی را فهمید وقتی انسان که حقیقت آن نفس اوست در ابتدا جسمانی الحدوث بوده و به تدریج در اثر حرکت جوهریه به تجرد رسیده و بعد هم به عقل فعال متصل می­شود و در این مرحله نفس بدون جسم بقاء پیدا می­کند و روحانی البقاء می­شود این امر نشانگر جاودانگی نفس است چرا که هیچ نیازی به بدن جسمانی جهت تداوم حیات و بقاء ندارد و این به معنای همان پیوستگی حیات دنیوی انسان با حیات اخروی و به معنای دیگر جاودانگی حیات است.

«برهان حرکت برای ضرورت معاد از این نظر کافی است که حرکت مجموع نظام طبیعت یقیناً مقصد دارد .چون هیچ حرکتی بدون هدف نخواهد بود .همچنین حتماً به آن مقصد می رسد چون هیچ مانعی در بین نیست که مزاحم نیل به هدف باشد زیرا مجموع نظام با همه اجزایش یک واحد خقیق سیال است که به سمت مقصد معین در حرکت است .بنابراین چون اصل هدف داشتن حرکت ضروری است وهم نیل به آن برای مجموع نظام حتمی خواهد بود جریان قیامت به عنوان یک اصل قطعی خلل ناپذیر می باشد»[8]

این از جمله دلایل ضرورت وجود معاد است .

«بدان که برای هر یک از موجودات عوالم غیب و شهادت، دنیا و آخرت ، مبداء و معادی است گرچه مبدا و مرجع کل، هویت الهیه است، لکن چون ذات مقدس حق، را من حیث هو، بی حجاب اسماء تجلی بر موجودات عالیه یا سافله نیست، و به حسب این مقام بی اسم و رسم ومتصف به اسمای ذاتیه و صفاتیه و افعالیه نیست واحدی از موجودات را با او تناسبی نیست، پس مبدئیت و مصدریت ذات مقدسش در حجب َاسمائیه است و اسم در عین حال که عین مسمی است حجاب او نیز هست. پس تجلی در عوالم غیب و شهادت به حسب اسماء و در حجاب آنهاست و هر اسمی را به تعیین علمی در نشه خارجیه، مظهری است که مبدا و مرجع آن مظهر همان اسمی است که مناسب با آن است.[9]

امام (ره ) در این بیان خود به همان حیات ابدی اشاره و تأکید دارند، هر چیزی که قابلیت وجود پیدا کرد در واقع در دایره وجود پا نهاده است و هیچگاه از این دایره خارج نمی­شود. استمرار حیات به این معناست که برای هر موجودی مبدا و مقصدی است که هم مبدا و هم مقصد خداوند است و لذا هیچ موجودی حیاتش پایان نمی­پذیرد زیرا اولا هر چیزی که قابلیت وجود پیدا کرده است دیگر برای آن موجود عدم وارد نمی­شودو چون میان هر موجودی رابطه علی ومعلولی با واجب الوجود بر قراراست چرا که خداوند مبدا و مقصد هر موجودی است بنابراین هیچ موجودی فانی نمی­شود و همه موجودات تجلی واجب الوجود هستند. وقتی علت اصلی و حقیقی همه موجودات از حیات ابدی برخوردار باشد لزوماً و ضرورتاً موجودات که معلول آن علت هستند از حیات ابدی برخوردار خواهند بود از این جهت حیات انسان استمرار داشته و جاودان خواهد بود.

« انسان می­خواهد به حق مطلق برسد تا فانی در خدا شود، اصولاً اشتیاق به زندگی ابدی در نهاد هر انسان ، نشانه وجود جهان جاوید و مصون از مرگ است.»[10]

روشن است که وقتی انسان می­خواهد به کمال دست پیدا کند به این معناست که از نقص بر خوردار است و این نقص متوجه حقیقت وجودش هست انسان این فقر وجودی را درک می­کند و می­داند که از وجود کاملی بر خوردار نیست. بنابراین اگر انسان خود، عامل وجودش بود سعی می­کرد خود را کامل خلق کند و هیچ نقصی در وجودش نباشد لکن چنین نیست و معلوم است که انسان وجودش را از واجب الوجود گرفته است. چون خالق انسان از حیات ابدی برخوردار است و از طرفی رابطه علی ومعلولی با معلول خود یعنی انسان دارد لذا میل به حیات ابدی درانسان همواره جریان دارد.

از مسائلی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اساساً تحقق کمال و سعادت در عالم مادی میسر و ممکن نیست چرا که طبیعت عالم مادی ایجاب می­کند موانع برای تحصیل کمال وجود داشته باشد زمان و مکان می­تواند از موانع مهم تحقق کمال محسوب شود. گاهی مکان شرایط لازم را برای کسب کمال وسعادت ندارد و گاهی زمان این فرصت را در اختیار انسان قرار نمی­دهد.

« هیچ چیز به اندازه زمان و مکان مانع معرفت نفس به خدا نیست، چرا که زمان و مکان دارای ابعاض است حال آنکه خدا واحد است لذا اگر روح بخواهد خدا را بشناسد باید بیرون از حیطه زمان و مکان او را بشناسد.»[11]

امر مسلم آن است که به هر صورت شخصیت حقیقی انسان در همین دنیا شکل می­گیرد، نفس در عالم طبیعت استعداد و قوای خود را می­تواند به فعلیت برساند و پس از مقام تجرد به عقل فعال متصل شود اما همه اینها فراهم شدن بستر لازم برای دستیابی به کمال نهایی است، آنچه در این عالم تحقق پیدا می­کند مراتبی از کمال و سعادت است و آن سعادت حقیقی در ورای این عالم و روز معاد برای انسان بدست می­آید. برای روشن شدن این موضوع که دنیا محل سعادت و کمال نمی­تواند باشد نکاتی را یاد آور می­شویم:

«یکی از فطرتهای الهیه که مفطور شده­اند جمیع عائله بشر وسلسله انسان بر آن، فطرت عشق به راحتی است که اگر از تمام افراد، عالم و جاهل سوال شود که این تعلقات مختلفه برای چیست و این همه تحمل و زحمات در دوره زندگی برای چه مقصودی است همه متفق الکلمه با یک زبان صریح فطری جواب دهند که ما همه هر چه می­خواهیم برای راحتی خود است و غایت مقصد راحتی مطلق است. آن راحتی مطلق معشوق همه است لکن این معشوق گمشده را هر کس در چیزی گمان می­کند و امکان رسیدن به آن در این عالم میسر نخواهد بود.[12]

همه زحمات و تلاشها و تحمل همه مشتقات انسان غایتی دارد، و آن اینکه می­خواهد به مرتبه­ای برسد که دیگر این همه سختیها نباشد و آن راحتی مطلق است. عشق به راحتی، چیزی است که معشوق همه انسانهاست، لکن با توجه به شرایط عالم طبیعت این معشوق دست یافتنی نیست و رسیدن به هر مرحله­ای از راحتی خود نوعی مشقت به همراه دارد و انسان با تحمل همه زحمات وقتی به یک راحتی می­رسد فکر می­کند به مرادش رسیده است لکن به این نتیجه می­رسد که چنین نیست و آن راحتی که در ذهن خود به تصویر کشیده بود تحقق پیدا نکرده است. بنابراین راحتی مطلق که خواسته همه است در عالم دیگر قابل تحقق خواهد بود.

عشق به حریت وآزادی :

عشق به حریت و آزادی از مواردی هست که دلالت بر ضرورت معاد دارد، از خواسته های فطری انسانی این است که هیچ مانعی ، وقید و بندی برای امیال و اهداف او وجودنداشته باشد و به مقامی دست پیدا کند که آنچه بخواهد انجام دهد.

«انسان به حسب فطرت ، عاشق حریت و آزادی است که هر چه بخواهد انجام دهد. حتی اراده او نیز نافذ باشد تا آنجا که هیچ مانعی برای آن نباشد معلوم است که در این عالم چنین قدرتی و نفوذی اراده­ای یافت نشود بلکه تحقق چنین عالمی فقط در عالم مابعد الطبیعه که بهشت اهل اطاعت است ممکن خواهد بود.»[13]

مسلماً انسان در عالم دنیا با توجه به ساختاری که دارد هیچگاه به چنین مرتبه­ای نمی­رسد که هر چه بخواهد بتواند انجام دهد اینکه انسان به قدرتی دست پیدا کند که هرگاه اراده کند آن خواسته درونی­اش تحقق پیدا کند و از طرفی هیچ چیز هم مانع او نشود. با شرایط دنیا و قانون طبیعت منافات دارد چرا که عالم مادی، عالم محدودیت هست و وجود موانع با طبیعت عالم دنیا سنخیت دارد. انسان می­بایست در عالمی قرار بگیرد که هیچ حدودی برای آن نبوده و انسان با موانعی روبه رو نباشد و چنین عالمی ، عالم مابعد الطبیعه بوده و تحقق نهایی آن معاد است انسانها به مرتبه­ای دست پیدا می­کنند که هر گاه اراده کنند آن خواسته متحقق شده و هیچ مانعی برای آن وجود ندارد این مسأله نشانگر آن است که باید معاد تحقق پیدا کند و اساساً وجود معاد برای نهایت حرکت انسان ضرورت دارد و انسان بایستی روزی این خواسته های فطری خود را قابل تحقق ببیند، عشق به ابدیت و بقاء، معشوق فطرت انسان است، انسان فطرتاً با حب ذاتی که دارد میل به بقاء داشته ومی­خواهد جاودان و ابدی باشد.

«عمده تنقر از موت از باب این است که در قلب محجوبین ایمان به عالم بعد الموت و حیات و بقای ابدی وارد نشده، و موت را فنا گمان می­کنند و چون فطرت، از فنا متنفر است و به بقاء عاشق است لذا از مرگ متنفر است چون حیات دنیایی ممکن نیست ابدی باشد، فطرت انسان که عاشق بقای ابدی است، در واقع همان عشق به معاد و عالم ما بعدالطبیعه خواهد بود.[14]

پس انسان به نوعی از حیات و هستی می­اندیشد که در آن فناء نباشد و آن معاد است، چنانچه چنین محلی در انتظار انسان نباشد میل انسان به بقاء وهستی جاویدان یک امر خیالی خواهد بود و هیچ فکر و برنامه­ای غایت منطقی نخواهد داشت . برای تحقق یک حیات جاویدان و بدون آفت وفناء نیاز به یک عالم فناء پذیر است و این دنیای مادی که آفت و فساد و فناء در آن راه دارد قطعاً نمی­تواند به این خواسته­های فطری انسان که عشق به ابدیت است پاسخ گو باشد بنابراین جهان غیب معشوق فطرت انسان خواهد بود.

«علاقه به جاودانگی با حیات بشری عجین شده است حتی کسانی که اقدام به خودکشی می­کنند علت اینکار را راحت شدن از این زندگی می­دانند. غافل از اینکه اگر مرگ پایان زندگی باشد دیگر راحت شدن معنایی ندارد.[15]

انسان هیچگاه تصور فناء را در ذهن خود تقویت نمی­کند و اساساً از این کار متنفر است انسان بر مبنای فطرتی که دارد همیشه به هستی می­اندیشد. لذا به ندرت پیش می­آید که به مرگ بیاندیشد. با وجود اینکه مرگ نزد عامه مردم امر تلخی است و معنای فناء می­دهد لکن به گونه­ای انسان میل به جاودانگی دارد که گاهی دست به خودکشی می­زند و می­خواهد مرگ را بپذیرد تا به یک راحتی دست پیدا کند و این بدین معناست که انسان می­خواهد دست به عملی بزند که راحت شود و عملاً مرگ را پایان کار قرار نداده است.

یکی از مسائل مهم برای هر انسان،مسأله سعادت یا شقاوت است ، وجاودانگی ارتباط منطقی با آن دارد این ارتباط با بیان قضایای شرطی روشن می­شود:

«اگر انسان جاودانه باشد و زندگی پس از مرگ همراه ثواب و عقاب باشد، آن گاه بدکاران گرفتار شقاوت ابدی می­شوند و از سعادت به دور خواهند ماند.

اگر انسان جاودانه باشد وزندگی پس از مرگ همراه ثواب وعقاب باشد آن گاه نیکوکاران از شقاوت ابدی دور می­شوند و از سعادت ابدی برخوردار خواهند بود.

این قضایا نشان می­دهد که جاودانگی می­تواند از موارد مرتبط با سعادت یا شقاوت بشر باشد»[16]

این مطلب بیانگر این موضوع است که حیات ابدی ومسأله جاودانگی ضامن تحقق سعادت یا شقاوت برای انسان است اگر قرار باشد انسان حیاتش روزی فناء شود و از بین برود تکامل، سعادت و شقاوت چه معنایی خواهد داشت آن تعریف جامعی که از سعادت وشقاوت ارائه می­شود چنین نتیجه می­دهد که تحقق هیچ کدام در دنیای مادی امکان پذیر نبوده. و باید دنیایی دیگر باشد اینکه کیفیت سعادت یا شقاوت به لحاظ جاودانگی چگونه خواهد بود مطلب دیگری است لکن این مطالب که باید یک حیات جاویدان باشد تا سعادت و شقاوت تحقق پیدا کند امر مسلم است.

«تبیین مسأله زندگی پس از مرگ از منظری عمل گرایانه نیز ارزشمند است، آنانی که روحیه لذت گروی دارند باپیامهای رحمت بخش ادیان مبنی بر اینکه فقط صالحان از چنین نعمتهایی برخوردار می­شوند با تلاش در مسیر ادیان سعی می­کنند تا خود را به لذتهای جهان دیگر نزدیک کنند و با عمل کردن بر وفق قوانین الهی خود را از عذابهایی که دین آنها را برای بدکاران معرفی کرده برهانند. وکسانی که فضلیت محورند هنگامی که دریابند با عمل بر طبق فضایل به سرچشمه فضایل رسیده و با جان و دل در مسیر اخلاق زندگی می­کنند:

«ارتباط درمسأله اخلاق وجاودانگی را در نظریه کانت به طور واضح می­توان مشاهده نمود کانت که اخلاق وظیفه گرا رامی­پذیرد ضامن اجرای اصول اخلاقی را خداوند و زندگی جاویدان می­داند و بدون خداوند و جاودانگی انسان اخلاق رنگ خود را می­بازد[17]»

وقتی برای هر عمل انسان یک غایتی باشد برای تحقق آن غایت باید مکانی و محلی وجود خارجی داشته باشد. واخلاق که از امور مهم در زندگی انسان محسوب می­شود قطعاً غایتی برای آن وجود دارد. دست یابی به فضیلتهای اخلاقی اولاً ضمانت اجرایی می­خواهد ثانیاً عالمی که همیشگی باشد و ثالثاً یک حیات ابدی و جاودان. بنابراین جاودانگی، حیات پس از مرگ و در نهایت معاد برای تحقق سعادت و کمال امر ضروری خواهدبود.

حرکت جوهری که حرکت ازنقص به کمال است امری ذاتی و قهری بوده و خلاف آن ممکن نیست ،غایت و انتهای این حرکت کمال نهفته است و آن غایت حرکت همان معاد خواهد بود.

«انسان اول جمادی است و سپس وارد رحم می­شود و در ابتدای حیات دررحم، حقیقتاً یکی از نباتات است بدون اینکه حیوان یا انسان باشد ومثل درخت است که فقط قوه نامید دارد بعد از این حرکت می­کند و به جایی می­رسد که حیوانیت هم دارد.به همین ترتیب به حرکت جوهریه حرکت نموده و رو به عالم تجرد بالا می­رود و غیر ممکن است که سیر تکاملی برای آن حاصل نیاید این موجود قطعاً سیر به عالم تجرد می­نماید و این از ذاتیات اوست. بنابراین انسان به حرکت جوهریه دارای تکامل جوهری است وبر طبق آن رو به تجرد می­رود و بر پاشدن قیامت حتی اگر انبیا هم نبودند بر طبق این حرکت جوهری ، قهری و ذاتی بود.[18]

از مواردی که بر ضروری بودن معاد تأکید دارد حرکت جوهریه است که ملاصدرا به خوبی آنرا تبیین نموده است از ابتدای خلقت انسان برای او مبدا و مقصدی در نظر گرفته شده است و انسان در حرکت جوهریه به سوی همان مقصد حرکت می­کند و به تدریج از مرتبه­ای به مرتبه دیگر صعود می­کند تا اینکه نفس به تجرد نائل آمده و بدن را ترک می­کند. این حرکت که از نقص آغاز می­شود در نهایت به کمال مطلق رسیده و آن کمال مطلق که غایت حرکت نفش است همان معاد خواهد بود.

معاد از دیدگاه امام خمینیمعادضرورت وجود معاد

دانلود مقایسه رضایت شغلی پزشکان عمومی زن ومردمنطقه 16 تهران

مقایسه رضایت شغلی پزشکان عمومی زن ومردمنطقه 16 تهران

امروزه سازمانها از جمله وسائل و امکاناتی به شمار می آیند که درجهت ارضاء نیازها به کار می روند نظریه های گوناگون سازمانی دیدگاههای متفاوتی درمورد ارضاء نیازهای افراد از طریق سازمانها دارند چنان که فرضیات متعدد نگرش های گوناگون را ایجاد می کند، این نگرش ها به روابطی بستگی دارد که بین فرد وسازمان موجود است تئوری کلاسیک کارگران را به عنوان نخستین عامل

دسته بندی	علوم اجتماعی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	69 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	117

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

امروزه سازمانها از جمله وسائل و امکاناتی به شمار می آیند که درجهت ارضاء نیازها به کار می روند نظریه های گوناگون سازمانی دیدگاههای متفاوتی درمورد ارضاء نیازهای افراد از طریق سازمانها دارند چنان که فرضیات متعدد نگرش های گوناگون را ایجاد می کند، این نگرش ها به روابطی بستگی دارد که بین فرد وسازمان موجود است تئوری کلاسیک کارگران را به عنوان نخستین عامل اقتصادی می پندارند بر این مبنا به نظر می رسد که آنان تلاش می کنند تانیازهای زیستی خود را از طریق انگیزش مادی برآورده سازند گرچه تئوری مدیریت علمی، تئوری اداری همگی چنین تصوری را القاء می کنند اما باید دانست که این دونظریه چشم اندازها و دورنماهای متفاوتی را بدنبال می کنند.

دیدگاه نوین یا پیشرفته نیازهای انسان را بسیار پیچیده و بغرع تصور می کند و در نظریه نوین اعتقاد براین است که نه تنها انسانها توسط پاداشهای مادی، امنیت و تعلق برانگیخته می شوند بلکه تحت تاثیر میل به منزلت وعزت نفس خود ودیگران و همچنین خویشتن یابی و تعالی نیز قرار می گیرد. مبحث رضایت شغلی نیز رابطه نزدیک و هماهنگ با مفهوم ارضاء نیاز دارد برخی رضایت شغلی را به مفهوم خشنودی و ارضاء نیازهای اصلی در محل کار عنوان نمودند و نارضایتی شغلی را به عنوان مغایرت میان آنچه یک فرد انتظار دارد از کارش دریافت کند و آنچه که آن فرد واقعاً دریافت کرده است می دانند. از دیدگاه دیگر رضایت شغلی به عنوان یک پاسخ احساس کامل به شرایط و محیط کاری در نظر گرفته شده است.

بیان مسئله

رضایت شغلی نگرشی است که افراد درباره شغل خود دارند که نشأت گرفته از ادارک افراد از شغلشان است نتایج تحقیقات نشان می دهد که افراد با رضایت شغلی بالاتر از نظر فیزیک بدنی و توان ذهنی در وضعیت خوبی قرار می گیرند. نبود رضایت از کار تاثیرات منفی بر نحوه عملکرد افراد خواهد داشت و پی آمدهای این نارضایتی در مشاغل حساس بیشتر نمودخواهد کرد ( مهداد، 1381)

پزشکی از جمله مشاغلی است که رضایت در آن از اهمیت خاصی برخوردار است وجواب به این سوال که آیا جنسیت می تواند تاثیری درمیزان رضایت شغلی پزشکان داشته یا خیر؟ می تواند تا حدودی ما را در پی بردن به عوامل تاثیرگذار بر رضایت شغلی این قشر فرهیخته یاری دهد.

ضرورت و اهمیت تحقیق

پیشرفت و موفقیت هر جامعه ای درگرو سلامت روحی و جسمی افراد آن جامعه می باشد و درجامعه ای که افراد آن از بیماری روحی وجسمی رنج می برند نمی توان انتظار پیشرفت های چشمگیری داشت.

هرگاه که صحیت از بیماری های جسمی می شود تمام چشمها به طرف پزشکان دوخته می شود سپیدی مکانی که گمنام وبی ادعا هرجایی که فریاد استمداد مردم را شنیدند سراز پا نشناخته در دل حوادث، حضوری فعال و ایثارگرانه یافتند آنهایی که این شغل را با مشقات زیاد برگزیدند تا بتوانند دردی از انسانهایی که به دانش آنها محتاجند دوا کنند و مطمئناً رضایت شغلی آنها تاثیر مستقیم و بسزایی در نحوه عملکرد آنها خواهد داشت وچنانچه رضایت و انگیزش شغلی وجود نداشته باشد ادامه اشتغال ملال آور و حتی غیرممکن خواهد بود.

بنابراین رضایت از شغل درگروه پزشکی می تواند اهمیتی دوچندان در پیشرفت یک جامعه داشته باشد و هنگامیکه پزشکان از نظر مادی و معنوی ارضا نشوند مطمئناً تمایلی برای تلاش وتحقیق بیشتر نخواهد داشت و این همان چیزی است که امروزه ها درجامعه فعلی با آن روبرو هستیم و با جملاتی از قبیل در نشریات ومجلات و روزنامه ها روبرو می شوید که : سطح علمی پزشکی وطن ما (20) سال عقب گرد کرده و از پاکستان و کویت وجهان سوم عقب تر است (نشریه سراسری سازمان پزشکی – شماره 58 – اردیبهشت 1382)

اهداف پژوهش

هدف کلی

بررسی رضایت شغلی پزشکان زن و مرد منطقه 6 تهران

سوالهای پژوهش

- آیا بین میزان رضایت شغلی پزشکان مرد و زن تفاوت وجوددارد؟

- فرضیه پژوهش

- بین میان رضایت شغلی پزشکان مرد و زن تفاوت وجود دارد.

تعریف اصطلاحات

رضایت شغلی

تعریف نظری:

رضایت شغلی عبارت است از رضایتی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضای نیازها و تمایلات و امیدها که فرد از کار خودبه دست می آورد.

تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از رضایت شغلی نمره ای است که فرد در آزمون رضایت شغلی بریفیلدورث کسب می کند.(شفیع آبادی)

پزشک زن ومرد

منظور از پزشک زن و مرد پزشکان با مدرک تحصیلی دکتری حرفه ای در رشته پزشکی است که سن آنها بین 40-35 بوده و درمنطقه 16 تهران در مطلب شخصی خویش با دارا بودن پروانه نظام پزشکی بصورت تمام وقت مشغول خدمت رسانی می باشند.

متغیر کنترل: سن، جنس، متاهل بودن.

رضایت شغلی

یکی از مطمئن ترین نشانه های ناهماهنگی اوضاع یک سازمان، خشنودی پایین آن است . در شوم ترین شکلهای خود خشنودی شغلی اندک سرچشمه گروههای بی اجازه، غیبتها، پایین آمدن آهنگ کار و جایگزینی کارکنان است. ناخشنودی شغلی می تواند بخشی از شکایتها، کارکردهای ناچیز، دزدی کارکنان در سازمان، دشواریهای انظباطی و دیگر مشکلات باشد. هزینه های ناخشنودی شغلی می تواند ارقام نجومی پیدا کند. از سوی دیگر، خشنودی شغلی بالا ، دلخواه مدیریت است، زیرا این پدیده با پی آمدهای مثبتی که خواست مدیران است پیوسته است (دیویس و نیواستورم، 1995)

خشنودی شغلی بالا نشانه نمایان سازمانی است که نیک کارگردانی می شود و به طور بنیادی پی آمدهایی است که از مدیریت رفتاری کار ساز سرچشمه می گیرد. خشنودی شغلی یک معیار اندازه گیری از فراگرد پدیدآوردن فضای انسانی پشتیبان در هر سازماناست.(دیدیس وتیوانستورم، 1995)

در سالهای اخیر که مسئله رضایت شغلی کارکنان توجه بیشتر مدیران ومسئولان بخش خصوصی و دولتی را در سراسر جهان به خود جلب کرده است، درکشور ما نیز مدیران سازمانهای دولتی و موسسات بخش خصوصی اغلب این پرسش را مطرح می کنند که چگونه می توان کارمندان را برانگیخت و موجب رضایت و خشنودی آنها گردید تا از حداکثر استعداد و توانایی خویش در رسیدن به اهداف سازمان استفاده کنند؟

اگر پذیرفته شود افرادی که در یک سازمان کار می کنند، در پی ارضاء نیازمندیهای مادی ومعنوی خویش می باشند، برجسته ترین مشخصه ارتباط میان کارکنان و مدیران در هر سازمان، چشم داشت وامیدی است که کارکنان از مدیران و رهبران دارند، تا بدین ترتیب به خواسته های مادی و معنوی خودجامه عمل بپوشانند.

تعاریف رضایت شغلی

از رضایت شغلی تعاریف متعددی توسط دانشمندان ارائه گردیده که هر کدام بانگرش خاصی به توصیف آن پرداخته اند. در زیر برخی از اهم آنها عنوان می گردد:

فیشر و هانا[1] (1931) رضایت شغلی را عاملی روانی قلمداد می نمایند و آنرا نوعی سازگاری عاطفی با شغل وشرایط اشتغال می انگارند. یعنی اگر شغل موردنظر لذت مطلوب را برای فردتامین نماید در این حالت فرد از شغلش راضی است. در مقابل چنانچه شغل مورد نظر رضایت و لذت مطلوب را به فرد ندهد در این حالت فرد شروع به مذمت شغل می نماید و درصدد تغییر آن بر می آید (شفیع آبادی، 1385)

به نظر هاپاک[2] (1935) رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چندبعدی است و با عواملی روانی، جسمانی و اجتماعی ارتباط دارد. تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی شود، بلکه ترکیب معینی از مجموعه عوامل گوناگون سبب میگردد که فرد شاغل در لحظه معین از زمان از شغلش احساس رضایت نماید و به خودبگوید از شغلش راضی است واز آن لذت می برد. فرد با تاکیدی که بر عوامل مختلف از قبیل میزان درآمد، ارزش اجتماعی شغل، شرایط محیط کار وفرآورده اشتغال در زمانهای متفاوت دارد به طرق گوناگون احساس رضایت از شغلش می نماید.(شفیع آبادی، 1385)

گینزبرگ[3] وهمکارانش (1951) که رضایت شغلی را از دیدگاههای گوناگون مورد توجه قرار داده اند به دو نوع رضایت شغلی اشاره می کنند:

1) رضایت درونی که از دو نوع منبع حاصل می گردد: اول احساس لذتی که انسان صرفاً از اشتغال به کار وفعالیت عایدش می شود و دوم لذتی که بر اثر مشاهده پیشرفت و یا انجام برخی مسئولیت های اجتماعی و به ظهور رساندن توانایی ها و رغبتهای فردی به انسان دست می دهد.

2) رضایت بیرونی که با شرایط اشتغال و محیط کار ارتباط دارد و هر لحظه در حال تغییر و تحول است. از عوامل رضایت بیرونی بعنوان مثال شرایط محیط کار، میزان دستمزد و پاداش، نوع کار و روابط موجود بین کارگر و کارفرما را می توان نام برد. عوامل درونی که خصوصیات وحالات فردی را شامل می گردند در مقایسه با عوامل بیرونی که شرایط کار واشتغال را در بر می گیرد از ثبات بیشتری برخوردارند. لذا رضایت درونی پایدارتر از رضایت بیرونی می باشد. رضایت کلی نتیجه تعامل بین رضایت درونی و بیرونی است(شفیع آبادی، 1379).

به نظر فیشر وهانا (1931) رضایت شغلی تا حد زیادی ناآگاهانه انجام می گیرد. زیرا دقیقاً نمی داند که چرا کارش را دوست دارد. به عبارت دیگر، عواملی که رضایت شغلی را موجب می شوند از نظر فرد کاملاً شناخته شده نمی باشند. شیفر[4](1935) عدم رضایت شغلی را عملی آگاهانه می داند و معتقد است فرد می داند که چرا از شغلش ناراضی است. ولی عوامل رضایت بخش شغلی بطور کامل شناخته شده نیستند ( شفیع آبادی، 1379)

رابینز رضایت شغلی را از جنبه های گوناگون تشریح می نماید. وی در یک تعریف معتقد است که رضایت شغلی عبارت است از «تفاوت بین مقدار مزایا و پاداشی که کارمند دریافت می کند و آنچه را که به باور خود می بایستی دریافت می کرد»(رابینز، 1998)

و در جای دیگر عنوان می دارد که «عبارت رضایت شغلی به نگرش کلی فرد درباره شغلش اتلاق می شود وکسی که از کارش ناراضی است نگرش وی نیز نسبت به کارش منفی است. هنگامی که افراد درباره نگرش کارکنان صحبت می کنند معمولاً مقصودشان رضایت شغلی است.»

رضایت شغلی رضایتی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضای نیازهای تمایلات وامیدها است که فرد ازکار خودبدست می آورد (فرنج و ساورد، 1993).

شرینگتون[5] در این زمینه اذعان می دارد «هر چند که رضایت شغلی و روحیه کارکنان اغلب تحت تاثیر عوامل متعددی به خصوص تفاوتهای بوجود آمده بین آنها، تغییر پذیرند، ولی به نگرشهای انفرادی افراد مادامی که روحیه بیانگر احساسات جمعی گروهی از کارکنان باشد مربوط می گردد. رضایت شغلی اساساً به میزان علاقه کارکنان نسبت به کارشان مربوط است (رابینز، 1998).

از نظر کیت دیوس وجان نیواستورم (خشنودی شغلی بعدهای بسیار دارد و می تواند نمایانگر نگرشی کلی باشد یا تنها به پاره هایی ازشغل انسان بازگردد. خشنودی شغلی مجموعه ای از احساسهای سازگار و ناسازگار است که کارکنان با آن احساسها ه کار خود می نگرند)(دیویس و نیواستورم، 1995).

برخی از دانشمندان دامنه رضایت شغلی را بحدی وسعت داده اند که آنرا معادل با روحیه تعریف نموده اند. از نظر گوردن[6] روحیه عبارت است از درجه نارضایتی که کارمند از ارضای نیازمندیهای خود بوسیه شغلش تحصیل می کند» (جعفری، 1379).

اما وایت[7] اظهار نظر می کند « هرگونه تعریفی از روحیه که محدود به رضایت شغلی باشد ناقص است» (جعفری، 1379).

مفهوم رضایت شغلی تحقیقات انجام گرفته روی رضایت شغلی ما را در فهم دو دیدگاه رضایت جزئی و رضایت کلی یاری می دهد:

رضایت جزئی: دیدگاه نگرشهای تمایل به چیزها نامیده می شود. لذا این طور به نظر می رسد که رضایت شغلی واقعاً نگرشهای بسیار متعددی درباره اجزاء مختلف تشکیل دهنده شغل می گردد. نبابراین کارکنان دارای نگرشهای ویژه در مورد حقوق، سرپرستاران، گزارشی که تهیه می کنند، رستوران و عوامل دیگر خارجی که مراجع نامیده می شوند، می باشند.

همه این نگرشها به یک اندازه مهم نیستند. نگرشهایی که بسیار مهم تر ظاهر می شوند، آنهایی هستند که به ماهیت کار، اگر منطقی، مطابق میل و مشروع بوده و حقوق اگر مناسب وعادلانه، مربوط می گردند(شفیع آبادی، 1385)

رضایت کلی: دیدگاه دیگری برای مطالعه رضایت شغلی، بررسی آن به عنوان یک حالت درونی به نظر می رسد که کارکنان یک احساس درونی مرکزی رضایت یا عدم رضایت کلی داشته باشند.

تجربیات مثبتی از قبیل نتیجه یک همکاری گروهی، حقوق مناسب، سرپرستی دوستانه ومطابق میل بودن مشاغل یک حالت درونی مثبت و سازنده محسوب می گردند. تجربیات منفی که از حقوق کم، کارسخت و انتقاد و سختگیری عارض می شوند یک حالت درونی منفی می باشند. احساس کلی رضایت یا عدم رضایت، احساس آمیخته ای است که از طریق شدت و تعداد تجربیات مثبت ومنفی حاصل می گردند( شفیع آبادی، 1385).

انتخاب شغل و رضایت شغلی

گنیزبرگ و همکارانش (1951) معتقدند انتخاب شغل فعالیتی سازشی است . بدین معنی که انسان از طریق انتخاب شغل مناسب می خواهد به آرزوهایش را برآورده سازد ورضایت شغلی بدست آورد، از رغبتها و استعدادهایش حداکثر استفاده را بنماید وبه ارزشهای خود جامه عمل بپوشاند. دراین حالت انتخاب شغل، سازگار و هماهنگ باخواسته ها و رغبتها و استعدادهای فرد می باشد (شفیع آبادی ، 1385).

درباره مفاهیم انتخاب شغل عقاید متعددی از طرف دانشمندان ابراز شده است . تفاوت در تعاریف ارائه شده براثر دگرگونی در ساخت نظریه ها نیز طرز تلقی صاحب نظریه درباره ماهیت انسان می باشد، مثلاً گروهی ازعلما معتقدند انسان موجودی است آزاد وتصمیم گیرنده و آگاهانه شغل خود را برمی گزیند، درحالیکه گروهی دیگر انسان را موجودی وابسته وجبرگرا می انگارند که در انتخاب شغل خودهیچ نقشی نداشته و ناآگاهانه شغل خود را انتخاب می کند به نظر آدامس [8] (1975) انتخاب شغل، رفتار و تلاشی آگاهانه است وانسان به خوبی می داند درجستجوی چیست و چگونه باید آنرا بیابد.

پیروان نظریه خصیصه- عامل[9] معتقدند انتخاب شغل رفتاری آگاهانه و فرایندی عقلانی برای حل مشکل می باشد. به عبارت دیگر، انسان با آگاهی از ضرورت انتخاب شغل بطور آگاهانه به شناسایی وتجزیه وتحلیل تواناییها و ضعف های خود اقدام می نماید و سپس درباره مشاغل مورد علاقه اش اطلاعات کافی را جمع آوری می کند. در مرحله بعد از طریق سازش و استدلال منطقی به انتخاب مناسب ترین شغل که با خصوصیات فردی سازگار باشد، موفق می گردد.

به نظر فروید[10] انتخاب شغل بطور ناآگاهانه صورت می گیرد. انسان از عوامل انتخاب شغل و نیروهایی که باعث تلاش فرد درجهت انتخاب شغل می گردند آگاهی ندارند. این گروه معتقدند فشار واجبار واضطراب انسان را وامی دارد تا شغلی را برگزیند. به نظر فروید علل رفتار دقیقاً برای فرد شناخته شده نمی باشد وانسان هیچگونه آگاهی عمیق ازچگونگی و کیفیت اعمالش که انتخاب شغل یکی از آنهاست ندارد.

به نظر سوپر[11] انتخاب شغل به موازات رشد پیش می رود. رشد مرحله ای مداوم وفزاینده است و درخلال آن شخصیت فرد به مرور زمان کاملتر می شود.

انسان درجریان انتخاب شغل آزاد است به مطالعه و بررسی و حتی انجام مشاغل مختلف نیز بپردازد وضمن کسب اطلاع و آگاهی ازویژگیهای مشاغل و شناسایی خصوصیات شخصی دائماً انتخاب خود را تکامل و بهبود ببخشد.

به نظر پاسونز[12] (1909) انتخاب شغل مهمترین فعالیت دوران زندگی است و انسان باید خود را در لحظه ای برای ورود به دنیای مشاغل آماده نماید. ویلیامسون ودارلی[13] (1973) نیز معتقدند که فرد در لحظه معینی از زمان به انتخاب شغلش موفق می شود (شفیع آبادی، 1385) .

ویلتز[14] اظهار می دارد «تردید نیست که افزایش میزان باطنی نسبت به شغل یعنی رضایت ناشی از نفس شغل از طریق اجرای برنامه راهنمایی حرفه ای و روشهای گزینش و انتخاب و از طریق شناخت نفس شغل نتایج نیکویی به بار خواهد آورد»(جعفری، 1379).

نظریه های رضایت شغلی

نظریه های مرتبط با رضایت شغلی نیز مانند تعارف آن متنوع و گوناگون می باشد و دانشمندان درمورد این نظریات اتفاق نظر ندارند. مثلاً شرینگتون[15] چهار نظریه ارضای نیاز، پاداش، تمایز و برابر را جهت توجیه رضایت شغلی ابراز نموده و بروفی (1959) معتقد به نظریات نیازها، انتظارات و نقش بوده و براهام کور من (1370) نظریه های نیازها، گروههای مرجع و نظریه انگیزشی را عنوان می دارد که در زیر به شرح آن پرداخته می شود:

نظریه ارضای نیازها

اساس نظری این دیدگاه بر این مفهوم استوار است که 1) شخص اگر آنچه را که می خواهد بدست آورد خشنود خواهد شد و هنگامیکه آنرا بدست نیاورد ناخشنودتر خواهد گردید (کورمن، 1933).

برطبق این تئوری رضایت شغلی تحت تاثیر ارضای نیازهاست ، و این مورد از طریق میزان ارتباط بین نیازهای فردی ومیزان نیازهایی که ارضاء شده اندمشخص می شود. بنابراین ، عدم رضایت زمانی حاصل می شود که نیازهای مهم ارضاء نشوند.

هرچند که این توضیحات خوشایند به نظر می رسد، اما این تئوری، تئوری مفیدی جهت دستیابی به رضایت شغلی نمی باشد، زیرا مقوله کمبودهای فیزیولوژیکی و فلسفی درونی، ماهیتاً به گونه ای نیستند که مستقیماً قابل مشاهده باشند. نیازها معمولاً زمانی معنی دار می شود که ملاکهایی به عنوان تشریح رفتار بوجود آیند. بنابراین همواره مشکل دانستن اینکه فرد به موقعیتهای مطلوب یا نامطلوب(بدون آگاهی از نیازهای اساسی وی) چگونه پاسخ خواهد داد وجود دارد (شرینگتون، 1989).

میزان رضایت شغلی هر فرد که از اشتغال حاصل می شود به دو عامل بستگی دارد: اول چه مقدار از نیازها و به چه میزانی از طریق کار و احراز موقعیت مورد نظر تامین می گردد و دوم ، چه مقدار از نیازها و به چه میزانی از طریق اشتغال به کار مورد نظر تامین نشده باقی می ماند. نتیجه ای که از بررسی عوامل دسته اول و دوم حاصل می شود میزان رضایت شغلی فرد رامعین می کند(بروفی، 1999).

6- نظریه نقشی

در این نظریه به دو جنبه اجتماعی و روانی توجه می شود.در جنبه اجتماعی تاثیر عوامل نظیر نظام سازمانی و کارگاهی و شرایط محیط اشتغال در رضایت شغلی مورد توجه قرار می گیرد.این عوامل همان شرایط بیرونی رضایت شغلی را شامل می شود.جنبه روانی رضایت شغلی بیشتر به انتظارات و توقعات فرد مربوط می گردد.به عبارت دیگر ، احساس فرد از موقعیت شغلی و فعالیت هایش در انجام مسئولیتهای محوله و ایفای نقش خاص به عنوان عضوی از اعضای جامعه میزان رضایت شتاثیر عوامل نظیر نظام سازمانی و کارگاهی و شرایط محیط اشتغال در رضایت شغلی مورد توجه قرار می گیرد.این عوامل همان شرایط بیرونی رضایت شغلی را شامل می شود.جنبه روانی رضایت شغلی بیشتر به انتظارات و توقعات فرد مربوط می گردد.به عبارت دیگر ، احساس فرد از موقعیت شغلی و فعالیت هایش در انجام مسئولیتهای محوله و ایفای نقش خاص به عنوان عضوی از اعضای جامعه میزان رضایت شغلی فرد را مشخص می نماید.رضایت کلی نتیجه ای است که از ترکیب دو جنبه اجتماعی و روانی حاصل می گردد (بروفی ، نقل از شفیع آبادی ، 1385).

7- نظریه گروه مرجع

نظریه گروه مرجع با نظریه کامروایی نیازی مشابه است با این تفاوت که این نظریه بعنوان نقطه عطف خود ، خواستها ، نیازها و علایق فرد را در نظر نمی گیرد ، بلکه دیدگاهها و عقاید گروهی را مورد نظر قرار می دهد که فرد برای هدایت و ارشاد به آن می نگرد.چنین گروههای به گروه مرجع معروفند ، زیرا این گروهها [16]رویه و نگرش را از دنیا و نیز از چگونگی ارزشیابی وی را از پدیدارهای گوناگون در محیط (به انضمام خودش تا اندازه زیادی) تعیین می کند.بنابراین نظریه می توان پیش بینی کرد که اگر شغلی علایق ، خواستها و شرایط گروه مرجع شخص را برآورد ، شخص آن را دوست خواهد داشت و اگر چنین نکند به آن علاقه ای نخواهد داشت (شکر کن ، 1384).

8- نظریه بهداشتی- انگیزشی

نظریه بهداشت- انگیزش بوسیله یک روان شناس به نام فردریک هرزبرگ ارائه شده است.هرزبرگ می گوید که نارضایتی از کار نقطه مخالف رضایت نمی باشد (برعکس باورهای سنتی).اگر عوامل نارضایتی از محیط کار حذف شود الزاماً موجب رضایت شغلی نخواهد شد ، هرزبرگ پیشنهاد می کند که دستاوردهایش بیانگر این مطلب است که یک طیف دو جنبه ای وجود دارد ،‌ نقطه مقابل رضایت ، نارضایتی است.

طبق دیدگاه هرزبرگ عواملی که به رضایت شغلی منجر می شود جدا و متمایز از آنهایی هستند که به نارضایتی شغلی می انجامند (رابینز، 1988).

هرزبرگ به این نتیجه رسید که دلایل ارائه شده برای رضایت یا موجبات عدم رضایت از نظر ماهیت در افراد یکسان نبوده ، بلکه با یکدیگر متفاوت هستند ، از این رو او مدل ایجاد انگیزه خود را دو دسته عوامل مجزا و منفک از یکدیگر ارائه کرده است :

یک گروه شامل عوامل و شرایطی هستند که فقدان آنها در درجه نخست موجب عدم رضایت می گردد ، ولی وجود و تامین آنها باعث ایجاد انگیزه شدید و قوی نمی گردد.هرزبرگ این عناصر را عوامل بهداشتی یا عوامل موثر در حفظ وضع موجود نامید.این عوامل به زعم هرزبرگ عبارتند از طرز تلقی و برداشت کارکنان درباره شیوه اداره امور و خط مشی های سازمان ، ماهیت و میزان سرپرستی فنی ، استقرار روابط متقابل و دو جانبه با سرپرستان ، همگنان و مرئوسان ، سطح حقوق و دستمزد ، امنیت کاری ، زندگی شخصی کارکنان ، شرایط کاری ، مقام و منزلت.

دسته دوم عوامل موثر در ایجاد انگیزه می باشند.وجود این عوامل در درجه نخست موجب رضایت و انگیزش افراد می گردد ، حال آنکه غیبت آنها تنها عدم رضایت ضعیفی را موجب می شود.به نظر هرزبرگ عوامل موثر در ایجاد انگیزه عبارتند از : موفقیت کاری ،‌ شناخت و قدردانی فردی و ماهیت مسئولیت محوله ، توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که عوامل حفظ وضع موجود عموماً با محیط و شرایط کاری مرتبط می باشد ، حال آنکه عوامل موثر ایجاد انگیزه ، مربوط به محتوی شغل هستند (کوکلان ، 1991).

9- مدل پورتر- لالر[17]

اگرچه رضایت خاطر از جمله داده های مفهوم ظرفیت در مدل وروم است و اگرچه پیامدها بطور ضمنی بر عملکرد دلالت دارد ، اما پس از پالایش و گسترش مدل و روم توسط پورتر و لالر بود که ارتباط بین رضایت خاطر و عملکرد در یک مدل انگیزشی ، مستقیماً مورد بررسی قرار گرفت.

پورتر و لالر با این فرض آغاز کردند که انگیزش (تلاش یا نیرو) با رضایت خاطر و عملکرد مساوی نیست.انگیزش ، رضایت خاطر و عملکرد همه متغیرهای جداگانه ای بوده که به شیوه های متفاوت از آنچه طبق سنت تصور می رفت با یکدیگر ارتباط دارند (لوتانز ، 1993).

مسائل حل نشده در رضایت شغلی

به نظر کرانیز (1969) چندین سوال در زمینه رضایت شغلی بلا جواب مانده است و با انجام تحقیقات بیشتر باید پاسخ مناسب به این پرسشها تعیین شود.برخی از این پرسشها عبارتند از :

آیا بین رضایت کلی در زندگی با رضایت شغلی ارتباطی وجود دارد؟ مطالعات اندکی که در این مورد انجام شده نشان میدهد که رابطه مثبتی بین رضایت کلی در زندگی و رضایت شغلی وجود دارد.یعنی ، افرادی که از زندگی خود راضی هستند از شغلشان نیز رضایت دارند و برعکس رضایت شغلی تا حدود زیادی تامین کننده رضایت در زندگی است.

آیا می توان برای رضایت شغلی حداکثری قائل شد؟

راهنما و مشاور شغلی و حرفه ای به مراجع کمک می کند تا حداکثر رضایت شغلی از اشتغال را به دست آورد.

آیا رضایت شغلی حدی دارد و آیا می توان برای کلمه حداکثری حدی را تعیین کرد؟ متاسفانه تعیین حد رضایت شغلی غیر ممکن است و میزان آن به نوع شغل و فرد شاغل بستگی دارد.

آیا رضایت شغلی از روزی تا روز دیگر در حال تغییر و تحول است؟ رضایت شغلی بطور کلی در حال تغییر و دگرگونی است.مثلاً ممکن است فردی در لحظه معینی از زمان بطور کلی از شغلش راضی باشد و در زمان دیگر رضایت قبلی را از شغلش دائما در حال تغییر هستند.

آیا رضایت شغلی آگاهانه انجام می پذیرد یا ناآگاهانه؟ به نظر فیشر وهانا (1931) رضایت شغلی تا حد زیادی ناآگاهانه انجام می گیرد.زیرا فرد دقیقاً نمی داند که چرا کارش را دوست دارد.بعبارت دیگر ، عواملی که رضایت شغلی را موجب می شوند از نظر فرد کاملاً شناخته شده نمی باشند.شیفر (1953) عدم رضایت شغلی را عملی ناآگاهانه می داند و معتقد است فرد می داند که چرا از شغلش ناراضی است.ولی عوامل رضایت بخش شغلی به نتیجه قطعی نرسیده است و باید قبول کرد که برخی عوامل رضایت شغلی آگاهانه و برخی دیگر ناآگاهانه انجام می پذیرند (شفیع آبادی ، 1385).

سنجش رضایت شغلی

رضایت شغلی را با ابزار و ادواتی می توان سنجید و اندازه گرفت.بر خلاف عوامل فیزیکیی از قبیل ارتفاع و وزن ، رضایت شغلی فقط در درون هر فرد وجود داشته و مستقیماً قابل اندازه گیری نیستند.سه روش از مهمترین روشهای اندازه گیری رضایت شغلی ، مشاهده کردن کارمندان ، مصاحبه با آنان و پرسش از آنها از طریق تکمیل پرسشنامه کتبی می باشد ، پرسشنامه مشهورترین روش تعیین میزان رضایت شغلی می باشد.هرچند ممکن است برخی از انواع پرسشنامه ها دارای روایی و اعتبار پایینی باشند ، برخی دیگر به دقت طراحی شده و دارای روایی و اعتبار برای سنجش رضایت جزیی و رضایت کلی هستند (شفیع آبادی ، 1385).

قبل از تهیه پرسشنامه مناسب برای سنجیدن رضایت شغلی ، باید روش و فلسفه کار معین و مشخص گردد.پس از تعیین روش و اساس کار به تهیه پرسشنامه مناسب اقدام شود و سپس اجرا گردد.به نظر بری فیلد و روث[18] (1951) هر پرسشنامه سنجش رضایت شغلی باید دارای خصوصیات زیر باشد.(1) رضایت شغلی را از دیدگاه مشخص و معینی اندازه گیری کند ، (2) سوالات بطور واضح و روشن مطرح گردند ، (3) بین آزمون شونده و اجرا کننده پرسشنامه همکاری لازم بوجود آید ، (4) پرسشنامه حتی الامکان موثق و معتبر باشد ، (5) پرسشنامه به آسانی نمره گذاری و تعبیر و تفسیر شود و (6) ضمن اجرای پرسشنامه به تغییر حالات روانی آزمون شونده توجه گردد و از آن در تعبیر و تفسیر پرسشنامه استفاده به عمل آید (شفیع آبادی ، 1385).

1- یکی از رایج ترین وسایل اندازه گیری رضایت شغلی «فهرست شرح شغل» (J.D.I)[19] است که این وسیله نقطه نظرات را در خصوص ماهیت کار ، حقوق ، سرپرستی ، کار گروهی و فرصتهای ارتقاء می سنجند.نمونه ای از سوالات سنجش ماهیت کار به شرح زیر است :

راهنمایی : در خصوص شغلی که در حال حاضر دارید تعمق کنید ، اکثر اوقات به چه کاری علاقمند هستید؟

اگر در مورد ارائه شده شغل شما را توصیف می کند دور کلمه بلی دایره بکشید.

اگر در مورد ارائه شده شغل شما را توصیف نمی کند دور کلمه خیر دایره بکشید.

در صورتی که نمی توانید تصمیم بگیرید دور علامت سوال دایره بکشید.

آیا شغل شما جذاب است؟ بلی خیر

آیا شغل شما رضایت بخش است؟ بلی خیر

آیا شغل شما ملال آور است؟ بلی خیر

آیا شغل شما احترام آفرین است؟ بلی خیر

کارکنان جهت مشخص شدن اینکه هر عبارت جنبه ای از شغلشان را توصیف می کند یا خیر مورد سوال قرار می گیرند.

عبارت مثبت (1+) منفی (1-) و عبارت تصمیم گرفت نشده (-0-) منظور می شوند ، که بعد از جمع آنها کسانی که دارای نمرات بالاتری باشند ، رضایت بیشتری خواهند داشت (شفیع آبادی ، 1989).

2- مقیاس رایج دیگری جهت سنجش رضایت شغلی ، پرسشنامه رضایت شغلی دانشگاه مینه سوتا (M.S.Q)[20] می باشد.این پرسشنامه از مقیاس لیکرت برای پاسخها جهت استخراج میزان رضایت در 26 اندازه استفاده می کند.نمونه ای از سوالات این پرسشنامه در زیر نشان داده شده است (همان منبع).

احساس من از شغل فعلی ام اینگونه است:

جدول؟

3- پرسشنامه رضایت شغلی هاپاک (1953) : در این پرسشنامه تعدادی پرسش انتخابی مطرح گردیده است.مراجع بعد از مطالعه هر قسمت مناسب تری پاسخ را با علامت (*) مشخص نماید.نمونه ای از سوالات این پرسشنامه به شرح زیر است :

- یکی از جملات زیر که تعیین کننده میزان توجه شما به شغلتان است انتخاب کنید و سپس در برابر آن علامت (*) قرار دهید.

- از آن دوری می جویم - از آن متنفرم

- نسبت به آن علاقه دارم - آنرا دوست دارم

- نسبت به آن خیلی علاقه دارم - آنر تقریباً دوست دارم

- برایم بی تفاوت است

4- پرسشنامه رضایت شغلی بری فیلدو وروث (1951) : برخی از مشاغل بخشی تر از بقیه مشاغل هستند.به کمک این پرسشنامه احساس مردم به شغلشان تعیین می شود.نمونه ای از سوالات این پرسشنامه به قرار زیر است.

1- درباره شغلم عوامل نامطلوبی وجود دارند که می توان آنها را بهبود بخشید...

به شدت موافق موافق بلاتکلیف مخالف به شدت مخالف

2- از کارم احساس لذت واقعی می کنم.

به شدت موافق موافق بلاتکلیف مخالف به شدت مخالف

5- پرسشنامه عمومی رضایت شغلی : در این پرسشنامه بر خلاف پرسشنامه های قبل ، به شرح و توصیف احساسات و عقاید خود در هریک از زمینه های مربوط اقدام نماید مانند نمونه سوال زیر :

1- طرز تلقی شما نسبت به همکارتان چیست؟ در موارد مختلف بحث کنید.

2- اگر کاری نکنید چه احساسی دارید؟....(شفیع آبادی ، 1385).

عوامل موثر در اشتغال موفقیت آمیز به کار :

عواملی که در اشتغال موفقیت آمیز به کار تاثیر بسزایی دارند عبارتند از : سازش شغلی ، انگیزش شغلی ، موفقیت شغلی ، رضایت شغلی.هرکدام از این عوامل به نوعی در یکدیگر تاثیر می گذارند.تمام عوامل نامبرده به گونه ای در ایجاد رضایت شغلی موثرند.هریک از عوامل فوق در زیر توضیح داده خواهند شد :

سازش شغلی :

سازش شغلی برای ادامه اشتغال موفقیت آمیز عامل مهمی به شمار می رود.هر فردی انتظار دارد که اشتغال به کار مورد نظر نهایت خشنودی و سلامتی و اعتبار را برای فرد تامین نماید و نیازهای اولیه اش را نیز مرتفع سازد.در زمینه سازش شغلی تعاریف گوناگون ارائه شده است.می توان گفت سازش شغلی عبارت است از حالت سازگار و مساعد روانی فرد نسبت به شغل مورد نظر پس از اشتغال می باشد.

سازش شغلی ترکیب و مجموعه ای از عوامل روانی و غیر روانی است.بعنان مثال ، عواملی نظیر ارتباط متقابل با سایرین ، دید مثبت نسبت به شغل ، درآمد کافی و ارزش گذاری به کار باعث می شوند که فرد با شغلش سازگار گردد و بدان ادامه دهد.عوامل غیر روانی تمام ابزار و ادوات کار را شامل می شود که توسط فرد شاغل به نحوی از انحناء برای انجام کارش مورد استفاده قرار می گیرد.علیرغم عوامل غیر روانی که ابزار و وسایلی را شامل می گردند که در بیرون از وجود فرد قرار دهند ، عوامل روانی یا درونی ، احساسات و طرز تلقی فرد نسبت به شغلش را در بر می گیرند و رابطه فرد را با کارش مشخص می نماید.به عبارت دیگر ، عوامل و ویژگیهای شخصی و تجارب آموخته شده فرد در ارتباط با شغلش را شامل می گردند.

نظریه های سازش شغلی

برای ادامه اشتغال ، فرد می باید با شغلش سازگار شود و از آن خوشش آید.درباره سازش شغلی عقاید و نظریاتی ارائه گردیده که در اینجا به ذکر سه نظریه مهم و معروف به شرح زیر اکتفا می شود :

نظریه خصیصه- عامل : نظریه خصیصه- عامل در زمینه سازش شغلی به سه اصل استوار است.اولاً با توجه به وجود تفاوتهای فردی بین انسانها از نظر جسمانی ، روانی و اجتماعی هر فردی می تواند در نوع خاصی از مشاغل حداکثر سازش را دارا باشد.ثانیاً انجام مشاغل متعدد به خصوصیات خاصی نیاز دارد.در نتیجه ، افرادی که به مشاغل گوناگون اشتغال دارند دارای ویژگیهای متفاوتی هستند.ثالثاً‌ سازش شغلی دو بعدی است ، بدین معنی که عوامل درونی و بیرونی در ایجاد آن موثرند.در گذشته ، اعتقاد بر این بود که هر فردی فقط با یک شغل می تواند سازگار شود ، ولی با توجه به سه اصل فوق و تاثیر یادگیری در جریان سازگاری ، به مرور زمان مفهوم سازگاری فقط با یک شغل ارزش خو را از دست داد و اعتقاد بر آن شد که انسان به مرور زمان بر اثر اشتغال و تعامل با محیط کار، به جوانب ناشناخته شغلش پی می برد و احتمالاً با یکی از مشاغل دیگر موجود در همان گروه شغلی سازگار می گردد.به عبارت دیگر ، سازش شغلی تعاملی بین خصوصیات فردی و شرایط شغلی است و عوامل متعددی در ایجاد آن موثرند.

نظریه روان پویایی : در نظریه روان پویایی ، کار وسیله ای برای سازش با جامعه و ظهور غرایز جنسی بطور مقبول می باشد.توجه به نیازها و تامین آنها از طریق اشتغال ، بخش دیگری از این نظریه را شامل می گردد.مزلو (1954) ضمن بررسی نیازها در انتخاب شغل و تاثیر آنها در اشتغال ، معتقد است تا زمانی که نیازهای اولیه ارضاء‌ شوند ، نیازهای عالی تر ظاهر نخواهند شد.در این نظریه نیازها محرک رفتارند و ارضای نیازها در سازش شغلی نقش بسیار موثری را بر عهده دارد.

نظریه رشدی : عده ای از محققان معتقدند سازش شغلی به موازات رشد عمومی پیش می رود.سوپر[21] و تیدمن[22] از رهبران این نظریه می باشند.به نظر سوپر سازش شغلی در حال تغییر و تحول است و سازش شغلی دائمی و غیر قابل تغییر نمی باشد ، بلکه فردی که مدتی با شغلش سازش نموده ممکن است با پیدایش عوامل جدید ، سازش شغلی خود را از دست بدهد و به سوی شغل دیگری روی آورد و با آن سازش برقرار نماید.

به نظر تیدمن و اوهارا[23] (1963) تاریخچه اشتغال و نیز جریان انتخاب شغل فرد در سازش شغلی تاثیر بسزایی دارند.

مشخصات تاریخچه انتخاب و اشتغال به شرح زیر قابل ذکرند :

انواع امکانات گوناگون از نظر فردی و موقعیت های شغلی که در احراز شغل موثر بوده اند.

ارزش اجتماعی و نیز میزان درآمد شغل مورد نظر در مقایسه با سایر مشاغل چگونه است.هرچه درآمد شغل و ارزش شغل بیشتر و ارزش اجتماعی بالاتری را حائز باشد امکان سازش شغلی بیشتر است.

مدت زمان اشتغال به شغل مورد نظر یکی دیگر از عوامل سازش شغلی است.فرد هرچه مدت طولانی تری به انجام کاری بپردازد امکان سازش شغلی بیشتر می شود (شفیع آبادی ، 1385).

انگیزش شغلی :

انگیزش شغلی برای ادامه اشتغال لازم و ضروری است.اگر انسان به شغلش علاقمند نباشد و شغل فرد را برنیانگیزاند ، ادامه اشتغال ملامت آور و حتی غیبر ممکن خواهد بود.درباره انگیزش شغلی نظریه های گوناگونی مطرح گردیده که در زیر به برخی از آنها بطور خلاصه اشاره می شود :

نظریه محرک و پاسخ : در این نظریه چگونه ارتباط بین پاسخهای گوناگون که بر اثر محرکهای مختلف ایجاد می شوند ، بررسی می گردد.به عبارت دیگر ، همواره محرک ، پاسخ را تحت شرایطی بوجود می آورد.این رابطه در عبارت پاسخ تابعی از محرک است ، خلاصه می شود.با توجه به عبارت فوق افزایش حقوق و دستمزد (نوعی محرک) تحت شرایطی باعث افزایش فرآورده های کار (نوعی پاسخ) می گردد.با کنترل سایر شرایط موجود در محیط کار ، مثلاً با افزایش حقوق ، می توان به میزان کارآیی و محصول بیشتری دست یافت.همچنین می توان با هر نوع تغییر در محرک ، پاسخ ، مطلوب را بوجود آورد.این ارتباط که در محیط کادر تحصیل فرآورده های مطلوب تر موثر است.استفاده های فراوانی دارد و مشاور شغلی و حرفه ای نباید از چنین ارتباطی غافل بماند.

نظریه میزان سازگاری : این انتقاد بر نظریه محرک و پاسخ وارد است که فعالیت ارگانیزم صرفاً به خاطر ارضای نیازها و یا تقلیل فشارهای وارده بر آن نیست.بلکه ارگانیزم با فعالیتهای خود علاوه بر رفع نیازهای آنی و تقلیل فشارهای وارده همواره درصدد است برآوردی از نیازهای برتر انجام دهد و راههای مناسبی را برای ارضای این نیازها پیدا کند.لذا بررسی صرف روابط بین محرک و پاسخ نمی تواند کامل و تعیین کننده باشد ، بلکه باید کل هستی و وجود فرد در ارتباط بین محرک و پاسخ مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.به خوبی مشاهده می کنیم که محرکهای یکسان بر روی ارگانیزم های متفاوت پاسخ های گوناگون را موجب می گردند ، لذا برای تعیین نوع پاسخ باید میزان سازش و سازگاری فرد با محرک ارائه شده مورد مطالعه قرار گیرد.از این رو توصیه می شود بعد از ارائه محرک ، به مطالعه و شناخت ارگانیزم و بررسی میزان سازش فرد با محرک ارائه شده ، اقدام گردد.لذا ، میزان سازگاری فرد با محرک های متعدد شغلی ، انگیزش شغلی را باعث می گردند.

3- نظریه عقلی و استدلالی : پیروان این نظریه معتقدند انسان در محیط کار هدف هایش را با توجه به شرایط و امکانات محیطی بطور منطقی و عقلانی تعیین می نماید و با تکیه به استدلال و منطق خود را متقاعد می سازد که باید به هدف هایش برسد.در این نظریه عقیده بر آن است که انسان با نیروی عقل و استدلال قادر است فشارهای خارجی را کنترل کند و از طریق استدلال و منطق متقاعد شود که ادامه زندگیش مفید می باشد.لذا استدلال و منطق فرد ، عامل و انگیزه ای برای ادامه اشتغال به شمار می رود (شفیع آبادی ، 1385).

موفقیت شغلی :

ارائه تعریف جامعی از موفقیت شغلی که بر دو مفهوم عملکرد و کارایی تاکید داشته باشد ، مشکل به نظر می رسد.زیرا موفقیت شغلی برای افراد مختلف معانی و تعابیر گوناگون دارد.به نظر عده ای موفقیت شغلی همان پیشرفت شغلی و تعامل مهارتها و کسب تخصص ها می باشد.در حالیکه به عقیده گروهی دیگر ، موفقیت شغلی منبع بسیار قوی برای انگیزش شغلی است و همینطور انگیزش شغلی در موفقیت شغلی تاثیر بسزایی دارد.بدین لحاظ می توان گفت که بین انگیزش شغلی و موفقیت شغلی رابطه متقابلی موجود است.موفقیت شغلی به سه حالت غیر روانی ، روانی و عمومی تعریف شده است که در زیر توضیح داده می شود :

1- تعریف غیر روانی : عامه مردم موفقیت شغلی را به میزان درآمد و مادیات می سنجند.به موجب این تعریف هر فردی که درآمد بیشتری داشته باشد در شغلش موفق تر است.سنجش موفقیت شغلی تنها با توجه به میزان درآمد ، کار عملی و صحیحی نیست.زیرا درآمد مشاغل مختلف با توجه به نوع کار و زمان انجام آن تغییر می کند.همچنین ارضای نیازهای مادی تنها عامل لازم برای اشتغال نمی باشد.

به نظر جامعه شناسان درآمد مادی فقط یکی از معیارهای موفقیت شغلی محسوب می شود.این گروه معتقدند عوامل دیگری از قبیل موقعیت شغلی فرد در جامعه و میزان همکاری و مشارکت فرد با دیگران از طریق اشتغال نیز از جمله معیارهای موفقیت شغلی به شمار می روند.همچنین اعتقاد بر آن دارند که موفقیت شغلی در مشاغل مختلف معانی و مفاهیم متفاوتی پیدا می نماید.

2- تعریف روانی : در زمان جنگ جهانی اول به عوامل روانی به عنوان معیارهایی برای سنجش میزان موفقیت شغلی توجه شد.از دیدگاه تعریف روانی ، موفقیت شغلی عبارت از احساس فرد از میزان کارایی و توانایی در انجام کار محوله می باشد.معمولاً افراد موفق کارشان را بهتر انجام می دهند و به راهنمایی کمتری نیاز دارند و کمتر از محیط کار غیبت می کنند.این عده ضمن کار خطاهای کمتری را مرتکب می شوند و در نتیجه کمتر دچار سانحه می گردند.افراد موفق مهارتها را زودتر یاد می گیرند و زمان بیشتری به کار ادامه می دهند.افراد موفق در رسیدن به هدفهای موسسه سهم بیشتری را بر عهده می گیرند.احساسات فرد که توانایی به انجام کار و مفید واقع شدن و موفق بودن در اشتغال را شامل می باشد ، تعریف روانی موفقیت شغلی محسوب می گردد.

3- تعریف عمومی : موفقیت شغلی زمانی حاصل می شود که فرد بتواند از تمام توانایی ها و امکانات خود در رسیدن به هدف های شغلی استفاده نماید.از این دیدگاه میزان درآمد به تنهایی هیچگاه موفقیت شغلی محسوب نمی شود.موفقیت شغلی مفهوم نسبی دارد و هیچ فردی را نمی توان موفق نامید مگر اینکه از هدف ها و ایده آل هایش آگاه شویم.موفقیت شغلی عبارت از رابطه ای است که بین پیشرفت کنونی فرد و ایده آل آینده اش در زمینه اشتغال وجود دارد.ایده آل های شغلی فرد عبارت از یک سلسله هدف های احتمالی شغلی است که فرد برای آینده اش تعیین تعیین می نماید.میزان موفقیت شغلی نام گذاری نمود.لذا معلوم می شود که برای مطالعه موفقیت شغلی باید شرایط و امکانات هر فرد بطور جداگانه مورد مطالعه وتجزیه و تحلیل قرار گیرد (شفیع آبادی ، 1385).

رضایت شغلی :

رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است.رضایت شغلی عاملی است که باعث افزایش کارایی و نیز احساس رضایت فردی می گردد.هر کارفرما به نوعی درصدد افزایش رضایت شغلی در کارکنان موسسه خود می باشد.محققان رضایت شغلی را از دیدگاه های گوناگون تعریف و توجیه نموده اند.اگر مشاور شغلی حرفه ای بتواند به مراجع کمک کند تا شغلی را برگزیند که از آن راضی باشد ، تا حدود زیادی به هدف مشاور شغلی و حرفه ای نایل آمده است.گروهی معتقدند رضایت شغلی به شدت با عوامل روانی ارتباط دارد.به عبارت دیگر ، این عده رضایت شغلی را در درجه اول از دیدگاه های روانی و خصوصیات فردی توجیه می نمایند.

برای بررسی و مطالعه رضایت شغلی دو روش وجود دارد : در روش اول ، رضایت شغلی اعضای داخل یک سازمان مورد مطالعه قرار می گیرد ، در حالت دوم که جامع تر و کلی تر است رضایت شغلی در مقایسه با سایر موسسات موجود در جامعه انجام می گیرد.

رضایت شغلی بر اثر عوامل متعددی حاصل می شود.رضایت شغلی که نوعی احساسا مثبت فرد نسبت به شغلش می باشد ، زاییده عوامل نظیر شرایط محیط کار ، نظام سازمانی شغل ، روابط حاکم بر محیط کار و تاثیر عوامل فرهنگی است.لذا می توان نتیجه گرفت رضایت شغلی احساسی روانی است که از عوامل اجتماعی نیز متاثر می باشد (شفیع آبادی ، 1385).

عوامل موثر در رضایت شغلی

الف) سن : در حالی که کارکنان مسن تر می شوند ، رضایت بیشتری ابراز می کنند و این احتمالاً بدین دلیل است که آنها حقوق بیشتری دریافت نموده ، زمان بیشتری را در سازمان گذرانده ، مسئولیت شغلی بیشتری در سطوح بالای سازمان داشته و سطح تحصیلات پایین تری دارند که انتظاراتشان را کم می کند.

کارکنان مسن تر به دو دلیل دیگر ممکن است رضایت بیشتری ابراز کنند (1) اعتماد به نفس بیشتر و (2) ارزشهای کاری قوی تر ، کارکنان مسن تر به علت پختگی ، اعتماد به نفس و قاطعیتشان دارای سطح بالایی از خود وارستگی برخوردارند از کارشان رضایت بیشتری دارند و خشنودی بیشتری از کاری که به نحو خوبی انجام داده اند به دست می آورند.

کارکنان با ارزش کاری قوی تر نیز رضایت شغلی بیشتری نشان می دهند و مطالعات نیز نشان داده است که کارکنان مسن نسبت به کارکنان جوان ، از ارزش کاری قوی تری برخوردارند.

همچنان که کارکنان ، سالمند تر می شوند ، گرایش به آن می یابند تا از کارشان خشنودتر باشند.برای این حالت دلیل هایی وجود دارد ، مانند آنکه بر اثر اندوختن تجربه در کار توقعات آنان پایین تر می آید و سازگاری بهتری با موقعیت کاری خود پیدا می کنند.این گرایش درباره مدیران و کارکنان به طور برابر درست است (دیویس و نیواستورم ، 1995).

رابینز معتقد است شواهد بسیار زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه بین سن و رضایت شغلی فرد یک رابطه مثبت وجود دارد که این رابطه تا 60 سالگی حفظ می شود.ولی تغییراتی که در حال حاضر در تکنولوژی روی می دهد احتمالاً این رابطه را بر هم می زند.برخی از مشاغل دستخوش تغییرات بسیار شدید قرار می گیرند و احتمالاً همین امر باعث می شود که مهارت های فردی اشخاص بی فایده شود (همانند مهارت هایی که با پیدایش کامپیوتر منسوخ گردید).

نتیجه ، رضایت شغلی افراد مسن تر در مقایسه با کارکنان جوانتر کمتر خواهد شد (رابینز ، 1998).

ب) گروه شغلی : مطالعات نشان می دهد که کارکنان گروه شغلی بالا از کارشان خشنودتر هستند.بنابر روال ، آنها حقوق بهتری دریافت می دارند و از اوضاع کاری بهتری برخوردارند و ازتوانایی هایشان بهترین بهره در کار گرفته می شود و از این رو آنان دلیلهای خوبی برای خشنودی دارند (دیویس و نیواستورم ، 1995).

شرینگتون نیز اعتقاد دارد که سطح شغلی با رضایت شغلی در ارتباط می باشد.او اظهار میدارد : معمولاً سطوح بالای رضایت شغلی با بالا بودن موقعیت در سلسله مراتب سازمانی مربوط می باشد (شرینگتون ، 1989).

ج) میزان تحصیلات : رابطه بین رضایت شغلی و سطح تحصیلات یک رابطه منفی است.نشان داده شده است که کارکنانی که معلومات بیشتری دارند رضایت کمتری ابراز می کنند وعلت امر احتمالاً این می باشد که انتظار آنان از شغلشان بیشتر می شود (دیویس و نیواستورم ، 1995).

کورمن نیز مانند شرینگتن معتقد است که با ثابت نگه داشتن سطح شغل ، میان سطح تحصیلات فرد و رضایت شغلی او رابطه منفی وجود دارد (شکر کن ، 1384).

د) وضعیت تاهل : تحقیقات زیادی نشان می دهد افراد متاهل در مقایسه با کارکنان مجرد ، غیبت کمتری دارند ، جابجایی آنها کمتر است و رضایت شغلی بیشتری هم دارند.ازدواج باعث مسئولیت فرد می شود و شاید به همین سبب باشد که داشتن شغل قطعی یک امر ارزشمند به حساب می آید.بدیهی است که این نتایج نشان دهنده همبستگی بین تحقیقات است ولی رابطه علت و معلولی آن چندان روشن نیست.به احتمال بسیار زیاد کارکنان آگاه و آنانکه رضایت شغلی دارند ، ازدواج خواهند کرد (رابینز ، 1988).

ه) تراز پیشه ای : بررسی ها نشان داده اند که تراز شغلی بیش از سن با رضایت شغلی ارتباط دارد.آنان که در ترازهای بالا پیشه ای به کار می پردازند ، به طور چشمگیری راضی تر و خشنودتر از کارکنان ترازهای پایین پیشه ای هستند.

ی) جو سازمانی : عامل مهم دیگری که در بالا بردن روحیه کارکنان موثر است و تعیین و تشخیص آن مشکل تر از عوامل مثل سن یا سطح شغلی کارکنان است ، جو سازمانی یا روانی موسسه است.جو سازمانی عبارت است از ، ادراکاتی که فرد از نوع سازمانی که در آن کار می کند دارد و احساس او نسبت به سازمان بر حسب ابعادی مانند : استقلال ، ساختاری سازمانی ، پاداش ، ملاحظه کارها ، صمیمیت و حمایت و صراحت تعیین می شود (دیویس و نیواستورم ، 1995).

فصل سوم

جامعه آماری

این پژوهش را تمامی پزشکان عمومی شهر تهران درمنطقه 16 در سال 1387 تشکیل می دهند.

نمونه آماری و تحقیق

نمونه آماری این تحقیق 61 نفر از پزشکان منطقه 16 تهران می باشند شیوه ی نمونه گیری به صورت تصادفی است که آن را 31 پزشک عمومی مرد و 30 نفر پزشک عمومی زن تشکیل داده اند.

ابزار تحقیق

برای اندازه گیری و سنجش رضایت شغلی کارکنان از پرسشنامه رضایت شغلی بریفیلد و رث(1951) استفاده شده است و فرض بر این که بوسیله سنجش طرز تلقی فکر افراد می توان رضایت شغلی آنان را به دست آورد این پرسشنامه حاوی 19 سوال است آزمودنی باید از بین 5 دسته از جوابها انتخاب انجام دهد و شدت مخالفت و موافقت خود را به صورت علامت ضربدر (×) نشان دهد.

به منظور ساده کردن محاسبات نمره سطوحی مختلف مقیاس در این پرسشنامه به جای 1 تا 5 شیوه نمره گذاری (لیکرت) برای هریک از موارد پرسشنامه نمره 0 تا 4 در نظر گرفته شده است نمره آزمودنی از طریق جمع نمراتشان که به هریک از موارد داده است سنجیده می شود برای هر ماده هر دسته جواب ارائه شده است.که عبارت است از کاملاً موافقم ، موافقم ، بی تفاوت ، مخالفم ، کاملاً مخالفم است و انتخاب یکی از دو سیستم نمره گذاری برای هر ماده بستگی دارد به اینکه جواب کاملاً تایید می کنم به نظر آزمودنی مساعد یا نامساعد باشد برخی از موارد مطرح شده در مقیاس بطور مثبت بیان می شو در این صورت کاملاً موافقم نشان دهنده نظر مساعد است و در موارد منفی کاملاً مخالفم بیانگر نظر نامساعد است.

بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه رضایت شغلی بریفیلد ورث

پرسشنامه توسط عبدالکاظم یونسی سال 1363 ترجمه و ضریب اعتبار و روایی آن محاسبه گردید میزان اعتبار این آزمون با روش بازآزمایی برای گروه دختران 92% و پسران 90% به دست آمده است که قابل قبول و میزان روایی از طریق همبستگی میان کارکنان مرد انجام گرفت 96% بوده است (محمدی ، کوچک سرایی 1383).

اعتبار این پرسشنامه در سال 1967 توسط مایجرو 1965 توسط کرسون مورد تایید قرار گرفته است به منظور برآورد و ضریب پایایی این پرسشنامه و ایران در تحقیقی که توسط پورشاخص سال (1371) انجام گرفته با استفاده از روش دو ردیفه کردن در یک گروه نمونه 50 نفری و محاسبه ضریب همبستگی پیرامون و تصحیح آن به روش اسپیرمن ضریب پایایی برابر 83% به دست آمده که از لحاظ آماری

بر پایه داده های جدول بالا مشخص می گردد که توزیع نمرات رضایت شغلی آزمودنی ها دارای میانگین 30/108 و انحراف استاندارد 81/17 است موقعیت شاخص های مرکزی نسبت به همدیگر به گونه ای است که شکل توزیع را از حالت متقارن خارج ساخته به طوری که دنباله خم نرمال به سمت راست کشیده شده است.

اگرچه این نتیجه را می توان از چولگی توزیع (34/0) نیز به خوبی استنباط کرد میزان ناچیز کشیدگی توزیع حاکی از آن است که شکل توزیع در قله تیز تراز شکل نرمال است.

2) تحلیل نتایج

در این بخش از پژوهش با استفاده از مدلهای آماری فرضیه پژوهش مورد آزمون قرار می گیرد.

فرضیه پژوهش :

میزان رضایت شغلی پزشکان عمومی زن از مرد بالاتر است.

جهت آزمون فرضیه بالا از مدل آماری t مستقل استفاده گردید که نتایج آن درجدول زیر منعکس شده است.

چنان که یافته های جدول بالا نشان می دهد مقدار t مشاهده شده (039/2) بزرگ تر از t جدول (76/1) با درجه آزادی 59 است بنابراین می توان فرضیه صفر مربوط به یکسانی میانگین های دو گروه را در سطح معنی داری 05/0=P رد کرده و نتیجه می گیریم که بین میانگین های رضایت شغلی پزشکان عمومی زن و مرد تفاوت معنی داری وجود دارد.با توجه به میانگین دو گروه می توان ادعا کرد که میزان رضایت شغلی پزشکان زن بالاتر از مردان است.

در خصوص چگونگی، علت وماهیت نیازها نظرات متعددی از طرف دانشمندان ابراز گردیده است و هریک از آنها نیازها را از جنبه های متفاوتی مورد بررسی قرار داده اند که اهم این تقسیم بندیها بدین قرار می باشد:

الف) نظریه مزلو درباره نیازها: ابراهام مزلو دریک مقاله کلاسیک که در سال 1943 منتشر شد، عناصر یک نظریه جامع درباره انگیزش را به اختصار بیان کرد. وی که عمدتاً از تجارب کلینیکی خود نتیجه گیری می کرد، به این فکر افتاد که نیازهای انگیزشی انسان را می توان به شیوه سلسله مراتبی تنظیم کرد. وی اصولاً عقیده داشت که هرگاه سطح مفروض یک نیاز ارضاء بشود، دیگر آن سطح بعنوان یک انگیزش عمل نمی کند. در این صورت لازم است برای ایجاد انگیزش در انسان، سطح بالاتر از یک نیاز تحریک شود (لوتانز، 1995).

انتخاب شغل و رضایت شغلیسازش شغلیرضایت شغلی پزشکان عمومی زن ومرد

دانلود محمد حسن بن زین الدین شهید ثانی بن علی بن احمد عاملی

محمد حسن بن زین الدین شهید ثانی بن علی بن احمد عاملی

وی از علما و فضلا و محققان و مدققان و متبحران و جامع مراتب علمی بوده و دانشوری کامل و پرهیزکاری مورد وثوق و فقیهی محدث و متکلم و حافظ حدیث به شمار است و سراینده ی ایدب و تألیفات بسیاری دارد ؛ از جمله شرح تهذیب الاحکام ؛ شرح الاستبصار در سه مجلد در طهارت و صلاه ؛ حاشیه بر شرح لمعه در دو مجلد از آغاز تا کتاب صلح ؛ حاشیه معالم ؛ حاشیه اصول الکافی ؛

دسته بندی	تاریخ و ادبیات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	116 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	124

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان

مقدمه مترجم

ماجدین علی بن مرتضی بحرانی

ماجدین محمد بحرانی

ماجدین هاشم بن علی بن مرتضی بحرانی

مانکدیم بن اسماعیل بن عقیل علوی

مؤید بن ابن علی مقری مسکنی

مؤید بن صالح

مؤید بن مسعود بن عبد الکریم

مجتبی بن امیره بن سیف النبی جعفری زینی

مجتبی بن حمزه بن زید

مجبتبی بن داعی بن قاسم حسنی

مجتبی بن محمد حسنی کلینی

مجمع بن محمد بن احمد مسکنی

محسن بن حسین بن احمد نیشابوری خزاعی

محسن بن محمد دیباجی

محسن بن محمد مؤمن استرآبادی

محفوظ بن وشاح بن محمد

محمد معزالدین

محمد رفیع الدین

محمد بن ابراهیم بن جعفر ، ابو عبدالله کاتب نعمانی

محمد بن ابراهیم شیرازی ، صدر الدین

محمد بن ابراهیم بن زهره حسینی حلبی

محمد بن ابی جعفر بن أمیر کا مصدری

محمد بن ابی الحسن بن هموسه ورامینی

محمد بن ابی الحسن بن عبد الصمد قمی

محمد بن ابی عمران موسی ، ابوالفرج کاتب قزوینی

محمد بن ابی غالب ، نجیب الدین

محمد بن ابی القاسم بن محمد طبری آملی

5 – تحلیل چند نمونه شعر از نظر طاهری

5 – 1

شیخ محمد حسن بن زین الدین شهید ثانی بن علی بن احمد عاملی ( وفات 103 ه . ق )

وی از علما و فضلا و محققان و مدققان و متبحران و جامع مراتب علمی بوده و دانشوری کامل و پرهیزکاری مورد وثوق و فقیهی محدث و متکلم و حافظ حدیث به شمار است و سراینده ی ایدب و تألیفات بسیاری دارد ؛ از جمله شرح تهذیب الاحکام ؛ شرح الاستبصار در سه مجلد در طهارت و صلاه ؛ حاشیه بر شرح لمعه در دو مجلد از آغاز تا کتاب صلح ؛ حاشیه معالم ؛ حاشیه اصول الکافی ؛ حاشیه الفقیه [1] ؛ حاشیه المختلف ، شرح الاثنی عشریه پدرش [2] ؛ حاشیه المدارک ؛ حاشیه المطول ؛ روضه الخواطر و نزهه النواظر در سه مجلد [3] ؛ رساله فی تزکیه الراوی ؛ رساله التسلیم در صلاه ؛ رساله للتسبیح و الفاتحه فیما عدا الاولیین و ترجیح التسبیح ؛ کتاب مشتمل علی مسائل و احادیث ؛ کتاب مشتمل علی مسائل جمعها من کتب شتّی ؛ حاشیه کتاب الرجال لمیرزا محمد ؛ دیوان شعر ؛ رساله ای به نام تحفه الدهر فی مناظره الغنی و الفقر و دیگر کتابها . او اشعار خوب و نغزی می سروده است .

این دو بیت از قصیده ای است که برای یکی از فضلا سروده است :

یا خلیلیّ باللطیف الخبیر و بودّ أضحی لکم فی الضمیر

خصّصا بالثنا إماماً جلیلاَ و خلیّاً أضحی عدیم النظیر

- ای دوست من ؛ سوگند به خدای مهربان که از حال همة ما با کاملاً با خبر است و سوگند به دوستی که از شما در دل من افتاده است .

- ( تا گوید ) اختصاص یافته اند به مدح کردن از پیشوای بزرگ و دوست مشترک بی همتا .

و این دو بیت هم از یکی از چکامه های اوست :

ما لفؤادی مدی بقائی قد صار و قفاً علی اعناء

و ما لجسمی حُلیف سقمٍ بدا به الیأس من شفائی

- چه کنم با دلی که در مدت زندگانی اش همگام با درد و رنج است .

- و چه چاره سازم برای جسمی که پیوسته بیمار است و از بهبودی مأیوس می باشد .

باری فرزندش چندین قصیدة طولانی از وی ایراد کرده است ، از جمله همین دو قصیده ، دو قصیده ای که پیش از آن یاد شد .

از اشعار او قصیده ای است که در سوگ حضرت سید الشهداء علیه السلام سروده است ؛ از آن جمله اشعار زیر است :

کیف ترقی دموع أهل الولاء و الحسین اشهید فی کربلاء

جدّه المصطفی الأمین علی ال وحی من الله خاتم الانبیاء

و أبوه أخو النبّی علیّ آیه الله سیّد الأوصیاء

أمّه البضعه البتول أخوه صفوه الأولیاء و الأصفیاء

یا لها من مصیبه أصبح ال دین بها فی مذلّه و شقاء

لیت شعری ما عذر عبد محبٍّ جامد الدمع ساکن الأشحاء

و ابن بنت النبّی أضحی ذبیحاً مستهامناً مرّملاّ بالدماء

و حریم الوصیّ فی أسر ذلٍّ فاقدات الآباء و الأبناء

و علیّ خیر العباد أسیرِ فی قیود العدی حلیف العناء

مثل هذا جزاء نصح نبیٍّ کَلَّ عن نعته لسان الثناء

أسّس السابقون بیعه غدرٍ و بنی الاحقون شرّبناء

حرّفوا بدّلوا أضاعوا أقاموا بدعا بالعناد و اشّحناء

و استبدّوا بإمره نصبوها شرکا للأئمه النجباء

یا بنی الوحی لا یخفف و جداً نالنا من شماته الأعداء

غیر ذی الأمر نور وحی له حجه الله کاشف الغماء

لهف نفسی علی زمان أری فی ه مزیلاً لدوله الأشقیاء

أتری یسمح الزمان بهذا و یحوز الراجون خیر رجاء

- چگونه اشک چشم دوستان اهل بیت خشک شود ، با آن که حضرت امام حسین ( ع ) در کربلا به شهادت رسیده است .

- جدّ او خاتم الانبیا و محمد مصطفی و امین وحی حضرت پروردگار بود .

- و پدرش علی ( ع ) می باشد که برادر رسول اکرم ( ص ) بود . آیت و نشان کامل جلال و جمال خدا و بزرگ همه اوصیاست .

- مادرش حضرت بتول عذرا است که پارة تن پیغمبر اکرم ( ص ) است و برادرش حضرت امام حسن مجتبی ( ع ) است که خلاصة اوصیا و برگزیدة اصفیا می باشد .

- آری ، از شهادت حضرت سید الشهدا علیه السلام اندوهی به وجود آمد که در نتیجة آن دین اسلام را ذلیل و تیره دلان را همواره بر اسلام مسلّط کرد .

- ای کاش می دانستم چه عذری دارد آن دوستی که در این اندوه نمی گرید و آرامش خاطر دارد . فرزند دختر پیغمبر اکرم ( ص ) در حالی به تیر ستمگری دشمنان از پای درآمد که در خون خویش دست و پا می زد .

- و پردگیان وصی پیغمبر در حالی که پدران و فرزندان خود را از دست داده بودند ، به ذلّت اسیری گرفتار گردیدند .

- و حضرت سجاد که بهترین بندگان خدا بود به زنجیر اسارت دشمنان درآمد و پابند رنج و اندوه قرار گرفت .

- آری ، این کارها که دشمنان انجام دادند ، پاداش رنجهایی بود که پیغمبر برای هدایت آنان بر خود هموار کرده بود .

- آن پیغمبری که زبان از ستایش او درمانده و عاجز است .

- پیشینیان از این دشمنان ، بیعت حیله گری برای خویش گرفتند و پیوستگان به ایشان هم ناپسند ترین بناها را بنیان نمودند .

- آری ، کتاب خدا را تغییر دادند و حق وصی خدا را نادیده گرفتند و بدعتهایی را که همراه با خشم و عداوت بود بر پای داشتند .

- و کاری را به انجام آوردند که نسبت به پیشوایان با نجابت حق ، مخالفت صریح داشت . و با رأی فاسدی که صادر کردند ، ارث فاطمه الزهرا علیها السلام را که از پدرش می برد ، از دستش باز گرفتند . ای خاندان وحی ، شماتتی که از دشمنان دیده ایم ، تخفیفی نخواهد داشت و جز حضرت ولی عصر که نور وحی خدا و حجت او و نابود کنندة اندوههاست ، کس دیگری دست ستمگران و شماتت آنان را کوتاه نخواهد کرد . وچه حالی خواهم داشت آنگاه که حضرت ظهور کند و پایة دولت ستمکاران را از بیخ و بن براندازد . آیا آن روزگار را خواهم دید و آیا آرزومندان به بهترین آرزوهای خود خواهند رسید . ( افندی ، 1376 ص 104 )

حر عاملی – ابیاتی در حدیث قدسی

فضل الفتی بالبذل و الإحسان والجود خیر الوصف اللإنسان

أوُ لیس إبراهیم لمّا اصبحت أمواله وقفاً علی الضَّیفان

حتّی إذا أفنی اللهی أخذ ابنه فسخا به للذبح و القربان

ثمّ ابتغی النمرود إحراقاً له فسخا بمجهبته علی النیران

بالمال جادو وبابنه و بنفسه و بقلبه للواحد الدیان

أضحی خلیل الله جل جلاله ناهیک فضلاً حلّه الرحمان

صحّ الحدیث به فیا لک رتبه تعلو بأخمصها علی التّیجان

- فضیلت جوانمرد در سخاوتمندی و بخشندگی بهترین صفت انسان است .

- مگر نه این است که حضرت ابراهیم علیه السلام همة ثروتش را به مصرف میهمانان رسانید .

- و هنگامی که ثروتش به پایان رسید ، فرزندش اسماعیل را به قربانگاه برد .

- پس از آن نمرود آتشی افروخت و آن حضرت خود را برای سوختن آماده ساخت .

- آری ، ابراهیم با دادن مال و جان و فرزند و فدا کردن خواستة خود در راه خدا که کاملاً دلش را متوجه به او ساخته بود .

- به مقامی رسید که خدا او را ذلیل خویش قرار داد و فضیلتی بهتر از آن نیست که آدمی با سخاوتمندی به مقام حلّت الهی نایل بیاید .

- آری ، حدیث مزبور حدیث صحیحی است و چه مربته ای بهتر از آن مرتبه که می توان با کف دست سخاوتمندانه بر تاجهای پادشاهان برتری پیدا کرد . ( همان منبع ، ص 117 )

قسمتی از چکامه ای متجاوز از چهارصد بیت که در مدح نبی اکرم و ائمه طاهرین صلوات الله علیهم اجمعین سرود ه است :

کیف تحفظی بمجدک الأوصیاء و به قد توسّل الأنبیاء

ما لخلق سوی النبیّ و سبطی ه السعیدین هذه العلیاء

فبکم آدم استغاث و قد م سته بعد المسرّه الضراءُ

- با تمجیدی که می کنی نمی توانی به مقام اوصیای حق نایل گردی و حال آن که پیمبران هم به این کار اقدام کردند و سودی نبردند .

- آری ، بجز پیغمبر اکرم ( ص ) و دو نواده نیکبختش کس دیگری به این مقام عالی نرسیده است .

- حضرت آدم پس از آن همه شادمانی که در بهشت داشت ، از مقامش فرود آمد و دست توسل به دامن شما دراز کرد .

از اشعار او چکامه های محبوکات الاطراف á است که در مدح ائمه طاهرین علیهم السلام سروده . اکنون پاره ای از چکامه ای که به قافیه همزه سروده شده است :

أغیر أمیر المؤمنین الذی به تجمّع شمل الدین بعد تناء

أبانت به الأیّام کلَّ عجیبه فنیران بأس فی بحور عطاء

- آیا بجز از امیر المؤمنین علی علیه السلام کس دیگری وجود دارد که پس از آن همه رنجی که تحمل کرده باز هم امور دینی را تحت نظر خود داشته باشد .

- روزگار گرفتاریهای شگفت آوری برای او ایجاد کرد و آتشهای ناراحتی را در دریاهای عطا و بخشش بیافروزند .

چکامه های مزبور بیست و نه قصیده است که به همین سبک سروده شده و از سروده های او قصیدة محبوکه الاطراف است :

فإن تخَفً فی الوصف من إسراف فلذ بمدح الساده الأشراف

فخر لهاشمیّ أو منافس فضل سما مراتب الآلاف

فعلمهم للجل شاف کافی و فضلهم علی الأنام وافی

فاقوا الوری منتعلاً و حافی فضل به العدو ذو اعتراف

فها کها محبوکه الأطراف فنّ غریب ما قفاه قاف

- هر گاه از اسراف کردن در ستایشگری بیم داری ، برای آن که از این بیم رهایی پیدا کرده باشی به تمجید از بزرگان اشراف بپرداز .

- دانش آنها برای نابودی نادانی کافی است و فضیلت آنها برتر از همه جهانیان است .

- چه با کفش باشند و چه پابرهنه ، ( چه بر اریکه خلافت بنشینند و چه از بی اعتباری مردم گوشة انزوا گزینند ، بر همگان برتری دارند و این فضیلتی است که دشمن هم به آن اعتراف کرده است . چکامه محبوکه الاطراف :

إنّ سر صدیق عندی مصون لیس یدریه غیر سمعی و قلبی

لم أکن مطلعاً لسانی علیه قطّ ، فضلاً عن صاحب و محّب

حکمه أننی أخّلده فی السج جن أعنی الفؤاد من غیر ذنب

لست أخفی سرّی و هذا هو الوا جب عندی إخفاء أسرار صحبی

- سرّ دوستم را در نزد خود نگه می دارم و بجز چشم و دلم دیگری از آن خبر ندارد .

- زبانم هم از آن اطلاع پیدا نمی کند تا چه رسد که رفیق و محبم از آن خبردار گردد .

- آری ، سرّ او را بدون آن که مرتکب گناهی شده باشد در زندان دلم محبوس کرده ام .

- وقتی که بر من لازم است اسرار خودم را از دیگران پنهان بدارم ، پنهان داشتن اسرار دوستانم را هم بر خود واجب می شمارم .

از اشعار او چکامه طولانی است که مدح را با غزل آمیخته است :

لئن طاب لی ذکر الحبائب إنّنی أری مدح أهل بیت أحلی و أطیبا

فهنّ سلبن العلم و الحلم فی الصّبا و هم و هبونا العلم و الحلم فی الصّبی

هو اهن لی داء هو اهم ؤه و من یک ذا داء یرد منطببا

لئن کان ذلک الحسن یعجب ناظراً فانّا رأینا ذلک الفضل أعجبا

- هرگاه یاد دوستان موجبات شادی قلبی مرا فراهم می آورد ، خواهم دانست که مدیحه سرایی خاندان پیغمبر اکرم ( ص ) شیرینتر و گواراتر است .

- اینان اند که در خردسالی دانشی را که دارا بودند از دیگران گرفتند و خود دانش و بردباری را به ما فرا دادند .

- عشق به ایشان درد و دواست و کسی که دوای درد را داشته باشد به طبیب نیازمند نیست .

-هرگاه وجاهت ایشان ، بیننده را به شگفتی وادار کند ، ما خود این فضیلت را شگفت آورتر از فضایل دیگر می دانیم .

قصیدة دیگری به سبک فوق :

سعدی بسعدی فإذا ما نأت سعدی فلا مطمع فی السعد

و فضل أهل البیت مع حسنها کلاهما جازا عن الحدّ

و تلک دنیانا و هم دیننا و ما من الأمرین من بدُّ

و حبّها من أعظم الغَی و ال حبّ لهم من أعظم الرشد

بل حبّها عار و حبّی لهم مجد ، و لیس العار کالمجد

- شادی من دسترسی به سعدی است و هر گاه سعدی از من دور باشد ، چشم طمع به شادکامی و نیکبختی ندارم .

- آری ، فضیلت اهل بیت و زیبایی سعدی هر دو از حد گذشته اند .

- او دنیای ماست و اینان دین ما می باشند و بر ما لازم است که دین و دنیا را دارا باشیم .

- حب دنیا ( سعدی ) از بزرگترین گمراهیها و دوستی اهل بیت از بزرگترین هدایتهاست .

- علاقه مندی من به دنیا مایة ننگ و علاقه مندی من به اهل بیت دلیل بزرگواری است و چنان که می دانیم ، ننگ همانند نام نیست .

از اشعار اوست :

کم حازم لیس له مطمع إلا من الله کما قد یجب

لأجل هذا قد غدا رزقه جمیعه من حیث لا یحتسب

- چه بسیار احتیاط کاری که چشم طمع به دیگران ندارد و تنها چشم طمعش به خدا می باشد .

- و بر اوست که تنها به او متوجه باشد و به همین مناسبت است که حق تعالی روزی او را از محلی که امیدوار نمی باشد ، مقرّر می فرماید .

کم من حریص رماه الحرص فی شعب منها الی أشعب الطماع ینشعب

فی کلّ شیء من الدّنیا له طمع فرزقه کلّه من حیث یحتسب

- چه بسا آزمندی که آزمندی او راههایی برای او گشوده است تا آن جا که بعضی از آن راهها به اشعب طماع می رسد .

- چنین آدمی در همه چیز چشم طمع دارد و روزی چنین آدمی از محلی است که خود گمان می برد نه از جایی که گمان ندارد .

سترت وجهاً بکفّ خضیب إذا رأتنی من خوف عین الرقیب

کیف نحظی بالاجتماع و قدعا ین کلّ إذا ذاک کفّ الخضیب á

و بودّی لو کان ذاک الذی لا ح من الورد فی الخدود نصیبی

ذلک الهجر فی الصبی کان خیراً من وصال سخت به فی مشیبی [4]

- به مجردی که مرا دید – برای این که از رقیب بیمناک بود – رخسار خود را به دست حنا شدة خویش پوشید .

- چگونه می توانیم از حظ اجتماعی خود بهره مند گردیم و حال آن که هر کسی چنان حالی « کف الخضیب » را مشاهده کرده است .

- سوگند به دوستی ام که اگر از گل رخسار او بهره مند گردم ، چنین و چنان خواهد شد .

- آری ، هر گاه دوری از محبوبه در خردسالی برای من اتفاق افتاده بود ، بهتر از آن بود که در پیری به وصال او برسم .

از اشعار اوست :

و لمّا التقینا عانقتنی غزاله بدیعه وصف من حسان الولائد

و لم اجتهد فی الضمّ منفرداً به و لکننّی قلّدت ذات القلائد

- در هنگام ملاقات آهو وشی زیبا چهره که از بهترین تولد یافتگان بود با من معانقه کرد و مرا در کنار گرفت .

- کوشش من منحصر در آن نبود که بتنهایی در میان دو دست قرار گرفته ام ؛ بلکه احساس من در آن بود که گردنبندهایی را که گردن او را زیور داده است ، به گردن خود درآورده ام .

سترت محاسنها الحسان بلؤلؤء و بجوهر و فضّه و بعسجد

هیهات ذاک الستر أظهر حسنها حتّی لقد فتنت أمام المسجد

- زیباییهای از حد افزون خویش را به مروارید و گوهر و نقره و طلا پوشانیده بود .

- بر خلاف انتظار ، جواهرات مزبور بیشتر به ارزندگی ، و زیبایی او افزود تا آن جا که امام مسجد را هم مفتون خویش ساخت .

و ذات خال خدّها مشرق نورا ، کرکن الحجر الأسود

کعبه حسن و لها برقع من الحریر المحض و العسجد

قد أکسبت کلّ امری فتنه حتّی امام الحیّ و المسجد

کم هام إذ شاهدها جاهل بل هام فیها عالم المشهد

- زیبا صنم خالداری که گونه درخشنده او مانند رکنی بود که حجر الاسود در آن قرار گرفته است .

- او کعبة زیبایی بود و روپوشی از ابریشم خالص و طلا بافت بر رخسار خود افکنده بود .

- و هر کس حتی امام قبیله و امام مسجد را هم مفتون خویش می ساخت .

- تنها انسان نادان و بی اطلاع از حقیقت زیبایی ، سرگردان او نمی شد ، بلکه دانای به حقیقت زیبایی هم متحیر و سرگردان او می گردید .

تنها نه من به خال لبش مبتلا شدم بر هر که بنگری به همین درد مبتلاست

أبخلتِ سالمی بردّ سلامِ و فتنت شیخ مشائخ الاسلام

- ای سلمی ، از پاسخ سلام خودداری کردی و شیخی از شیوخ الاسلام را مفتون خود ساختی .

- از اشارات اوست :

یا سلیمی سلبت لو تعلمینا قلب شیخ الاسلام و المسلمینا

ظالم طرفک الضعیف و إنّا لَضعاف القوی فلا تظلیمنا

- ای سلیمی ، هر گاه متوجه باشی دل شیخ الاسلام و دیگر مسلمانان را از عشوه و ناز خود ربودی .

- دیدگان ضعیف تو ، ستمکار و نیروهای بدنی ما ناتوان است . بنابراین ، ما را به چشم ستمکار خویش گرفتار مکن و شکنجه مده .

فتکت سلیمی و المحاسن قد بدت بشیخ شیوخ المسلمین و لم ترعی

تحصنّت منّی یا سلیمی مع الهوی بحصنین مجددی ذی التقدّس و الشرع

- ای سلیمی ، مرتکب کار عظیمی شدی و در آن حال که خوبیهای تو برای شیخی از شیخهای مسلمانان هویدا گردیده بود .

- رعایت هیچ موقعیتی را ننموده و مرا با عشقی که به تو پیدا کرده بودم ، در زندان تقدس و شرع محبوس ساختی .

لا تکن قانعاً من الدین بالدوّ ن و خذ فی عباده المعبود

و اجتهد فی جهاد نفسک و ابذل فی رضی الله غایه المجهود

- از فراگیری دین به اندکی قناعت مکن و به بندگی معبود اشتغال بورز .

- در جهاد با نفس جدیت کن و تا حدی که ممکن است خرسندی خدا را به دست آور .

و در ضمن چکامه ای از اهل بیت علیهم السلام مدح کرده ، گوید :

و ما حاز أجناس الجناس و سائر ال محاسن من فنّ البدیع سوی شعری

و دیوان شعری فی مدیحهم لما حوی من فنون السحر من کتب السحر

- به غیر از شعر من ، اشعار سرایندگان دیگر جامع اجناس جناس و حاوی محسنات فن بدیع نبوده است .

- و دیوان شعر من که در مدح اهل بیت علیهم السلام گرد آمده است ، انواع سحر حلال را از کتابهای سحر ، در پرتو خود قرار داده است .

چکامه ای که در مدح اهل بیت علیهم السلام سروده است :

و فی کل بیت قلته ألف نکته تحسنّه من فضلهم و تجیده

و غیری اذا ما قال شعراً محافظ علی وزنه من غیر معنیّ یفیده

- در هر بیتی که سروده ام ، هزار نکتة باریک تر از مو وجود دارد و این حسن را از آن جا به دست آورده است که سروده های من در مدح اهل بیت علیهم السلام می باشد که هم شایسته است و هم پسندیده .

- و سرایندة دیگر هر گاه شعری بسراید ، کوشش می کند که وزن شعر را رعایت کند ، لیکن به معنای ارزنده ای دقت نمی نماید .

و در چکامه ای گفته است :

قلّما فاخروا سواهم و حاشا ذهباً أن یفاخر الفخارا

و أری قولنا ألائمه خیر من فلان و من فلان عارا

إنّما سبقهم لبکرو عمرو مثل ما یسبق الجواد الحمارا

إنّنی ذو براعه و اقتدار جاوز الحدّ فی الأنام اشتهارا

و اذا رمت وصف أدنی علاهم لا أری لی براعه و اقتدارا

- کمتر پیش آمده است که مردم بتوانند به غیر از ائمه طاهرین علیهم السلام به دیگران ببالند و اتفاق نیفتاده که طلا به سوفار ببالد و گوهر به خر مهره مباهات نماید .

- آنچه دربارة ائمه علیهم السلام گفته به جا و مایة آبرومندی است ، به خلاف آنچه که دربارة فلان و بهمان سروده که وسیلة ننگ و عار برای ما می باشد .

- ائمه طاهرین در میدان مسابقه بر عمر و بکر پیشی می گیرند ، آن چنان که اسب نجیب و تندرو در آن میدان بر الاغ پیشی می گیرد .

- من دانشمند با نفوذی هستم و شهرتم در میان مردم از اندازه بیرون است .

- و در عین حال ، هر گاه بخواهم به اندک وصفی از آنها دهان بگشایم ، از هر گونه دانشی تهی است و از هر گونه اقتداری در مانده ام .

قصیده ای که مشتمل بر هشتاد بیت بوده و تهی از حرف الف است ، در مدح اهل بیت علیهم السلام :

ولیی علیّ حیث کنت ولیّه و مخلصه بل عبد عبد لعبده

لعمرک قلبی مغرم بمحبتی له طول عمری ثمّ بعدی لولده

و هم مهجتی هم منیتی هم ذخیرتی و قلبی بحبهم مصیب لر شده

و کلّ کبیر منهم شمس منبرٍ و کلّ صغیر منهم شمس مهده

وکلّ کمّی منهم لیث حربه و کلّ کریم منهم غیث و هده

بذلت له جهدی بمدح مهذّب بلیغ و مثلی حسبه بذل جهده

و کلّفت له جهدی فکری حذف حرف مقدّم علی کلّ حرف عند مدحی لمجده

- علی علیه السلام ولیّ من و مولای صاحب اقتدار من است . هر گاه من هم دوست او باشم و اظهار اخلاص کیشی نمایم ، آری ، من بندة بنده بنده او می باشم .

- به جان تو سوگند در تمام عمرم دلم فریفتة محبت اوست و پس از او دلدادة فرزندانش هستم .

- اینان پارة دل من و آرزوی من و ذخیره فردای قیامت من اند و دلم بر اثر علاقه مندی به آنها به پایة رشد و هدایت خویش نایل آمده است .

- بزرگ آنها خورشید منبر و کوچک آنها ، خورشید گهواره است .

- دلاور آنها شیر بیشة جنگ است و بخشندة ایشان مانند بارانی است که در گرمای شبانه می بارد .

- کوشش خود را در مدح او که پاکیزه از هر گونه نارواگویی است به کار بردم و ابیات بلیغی سرودم و همچو منی سزاوار است در مدیحه سرایی او بکوشد .

- اندیشة خود را به کار بردم تا در مدیحه سرایی او چکامه ای بسرایم که از اولین حرف یعنی حرف الف تهی باشد .

علمی و شعری اقتتلا و اصطلحا فخضع الشعر لعلمی راغما

فالعلم یأبی أن أعدّ شاعراً و الشعر یرضی أن أعد عالما

- دانش و سرایندگی من به مبارزه برخاستند و سرانجام به آن جا رسید که شعر من در برابر دانشم افتادگی و خضوع نمود .

- دانش امتناع می ورزد از این که من سراینده باشم و سرایندگی من خرسند است که من دانشمند باشم .

ودر چکامه ای گفته است :

حسن شعری مازال یرضی و لا ینکر لی أن أعدّ فی العلماء

و علومی غزیره لیس ترضی أبدا أن أعد فی الشعراء

- سرودة پسندیدة من همواره خرسند است و انکاری ندارد که در ردیف دانشمندان قرار بگیرم .

- و دانشهای فراوان من هیچگاه راضی نمی شوند که نام من در میان سرایندگان به زبان آورده شود .

حذار من فتنه الحسنا و ناظرها و لا توح بفؤاد منه مکلوم

فقالها صخره مع ضعف قوتّها و طرفها ظالم فی زیّ مظلوم

- از آشوب زنان صاحب جمال و چشم جادوگر آنها در حذر باش و به دلی که از دلبستگی به آنها جریحه دار شده است ، توجه مکن .

- آری ، دل آنها در عین حالی که ضعیف اندام اند مانند سنگ سخت و چشم آنها با آن که مظلوم و محجوب می باشد ، ستمکار است .

لحی الله من لا یغب النفسّ و الهوی إذا طلبا ما لیس یحسن فی العقل

تمکّن منه حبّ دنیا دنیّه فأورده شرّ الموارد بسالجهل

و ألجأء حبّ الجاه منه إلی الردّی فعانی العناء الصعب فی المطلب السهل

- خدا لعنت کند کسی را که بر نفس و هوای آن پیروز نگردد ، هنگامی ملعون خدا باشد که چیزی را که بر خلاف عقل است از وی بخواهند و او انجام دهد و آنها را از پای در نیاورد .

- آری ، نفس است که نشأ علاقه مندی به دنیای بی اعتبار را ایجاد می کند و او را به پست ترین پرتگاه های نادانی می افکند .

- و حبّ جاه و مقام است که او را به زشت ترین بیچارگی دچار می سازد و در نتیجة آن از راهنمایی به ظاهر آسانی که نفس به او می نماید ، به مشکلترین رنجها مبتلا می گردد .

از اندرزهای اوست :

یا صاحب الجاه کن علی حذر لا تک ممّن یغترّ بالجاه

فإنّ عزّ الدنیا کذلّتها لا عزّ إلّا بطاعه الله

- ای جاه طلب ، بر حذر باش که از این که به جاه و مقام ، مغرور گردی .

- زیرا عزت دنیا برابر با ذلت آن است و عزت و ارجمندی منحصر به اطاعت از خداست .

أما تبغی مدی الأیّام شکری أما ترضی بهذا الحرّ عبدا

- آیا در تمام روزها به شکر من نمی پردازی و آیا به جای این آزادی به بندگی راضی نمی شوی .

و در ضمن چکامه ای که در مدح اهل بیت علیهم السلام سروده است می گوید :

أنا الحرّ لکن برهم یسترّقنی و بالبرّ و الاحسان یستعبد الحر

من آزادم و لکن بر ایشان کرده دربندم بلی آزاد از احسان همی گردد به جان بنده

أنا الحرّ لکن کرق لخود سلبتنی سکینه و وقارا

کلّ حسن من الحرائر لابل من إماء یستعبد الأ حرارا

و هوی المجد و الملاح و أهل ال بیت فی القلب لم یدع لی قرارا

- در عین حالی که آزادم ، مانند برده ای هستم که آرامش و وقارش را از دست داده است .

- هر نوع زیبایی از آن آزادان است . در عین حال ، برخی از کنیزان افراد آزاد را بردة خود می سازند .

- دلبستگی به بزرگواری و صاحب جمال آن ملیح آرامش را از دل من برده است .

سادتی إنّنی لعبدکم ق ن و إنّی أدعی مجازا بحر

- ای بزرگان ، من بردة بندة شمایم و مرا به طریق مجاز ، حرّ ( آزاد ) خوانده اند .

و در چکامه ای دیگر گفته است :

خلیلیّ مالیّ و الزمان معاندی بتکسیر آمالی الصحاح بلا جبر

زمان یرینا فی القضا یا غرائباً و کلّ قضاء منه جور علی الحرّ

- ای دوستان ، نمی دانم چرا روزگار با من دشمنی می کند و بدون آن که درصدد جبران برآید ، استوانه آرزوهای درست مرا می شکند .

- روزگار در پیش آمدها امور بی سابقه ای را به نظر ما می آورد و هر گونه پیش آمدی که اتفاق می افتد ، به زیان انسان آزاد است .

ولکنما یقضی من المدح واجباً علیه و فرضاً عبدک المخلص الحر

- بنده اخلاص کیش شما ، حر عاملی ، مدحی که بر خود واجب می دانسته به انجام آورده است .

والجواری الحور الحسان جوار مقبلات بالأنس بعد النفار

عاد قلبی رقّا و لیس عجیبا کلّ حر رقّ لتلک الجواری

- کنیزکان حوروشی که چهره ای بس زیبا و دلفریب داشتند ، پس از آنکه از کنار ما کوچ کردند دوباره بازگشتند و انس و علاقه را از سر گرفتند .

- بار دیگر دل من بردگی به آنها ابراز کرد و این کار که از دل من سر زد ، هیچ گونه شگفتی همراه نداشت ؛ زیرا تمام آزاد مردان ، بردة چنین کنیزکانی می باشند .

و إنّی له عبد و عبد لعبده و حاشاه أن ینسی غدا عبده الحرا

و لم یسب قلب الحر کالحور و العلی و حبّ بنی الحوراء فاطمه الزهرا

- من بندة او و بردة بندة او هستم و گمان ندارم فردای قیامت از بندة حرّش فراموش نماید .

- آرامش دل حرّ به حور و بهشت نمی باشد ؛ بلکه آرامش دل او به محبت فاطمه زهرا ( ع ) است .

أنا حرّ ، عبد لهم فإذا ما شرّ فونی بالعتق عدت رقیقا

أنا عبد لهم فلوأ عتقونی ألف عتق ماصرت یوماً عتیقا

- من که حرّم ، بندة ایشان می باشم و در صورتی که مرا آزاد کنند ، باز هم بنده ایشان خواهم بود .

أنا حرّ لدی سواهم و عبد لهم ما حییت بل عبد عبد

- من در پیش دیگران حرّم و تا زنده باشم بندة ایشان ، بلکه بندة بردة ایشانم .

و نبیّ الهدی و کلّ النبییّ ن بل الله مادح الابرار

مدح عبد حرّ حقیر لدی مدح النبیین ساده الاحرار

- پیغمبر راهنما و همگی پیمبران ، بلکه خدای متعال مدیحه سرای نیکوکاران اند .

- اکنون مدیحه سرایی این بندة حرّ در برابر مدیحه سرایی پیمبران که بزرگ مردان اند ، ناچیز و پست است .

طاق لیلی و لم أجد لی علی السه د معیناً سوی اقتراح الأمانی

فکأنّی فی عرض تسعین لمّا حلّت الشمس اوّل المیزان

لیت أنّی فیما یساوی تمام ال میل عرضا ً و الشمس فی السرطان

- شب من به درازا کشید و برای بیدار خوابی خویش همرازی جز آرزوها به دست نیاوردم .

- گویا من در آن حال در نود درجة خورشید در برج میزان قرار گرفته بودم .

- ای کاش در آن هنگام مساوی با تمام میل عرضی واقع شده بودم که خورشید در آن موقع در برج سرطان قرار می گرفت .

غاده قد غدت لها حکمه ال عین و أضحت عن غیرها فی انتفاء

بین ألحاظها کتاب الأشارا ت و فی ریقها کتاب الشفاء

- عادتی که برای او ظاهر گردید ، حکمت العین ( تألیف کاتبی ) بود و از غیر آن اعراض کرد .

- در میان پلکهای او کتاب اشارات ( بوعلی ) و در آب دهن او کتاب شفای بوعلی سیناست .

فروی لحظها کتاب الاشارا ت و کم قد روی عن الغزالی

و کتاب الشفاء عنم ریقها یر ویه حیث یروی بذاک الزلال

- پلکهای او از کتاب اشارات بو علی سینا حکایت می کند و گاهی هم از غزالی روایت می نماید .

- و آب دهان او از کتاب شفا دم می زند و از آب خوشگوار خبر می دهد .

باز گفته است :

مطّول الفرع علی متنها و خصرها مختصر النافع

- اندامی رسا دارد که بر متن سراپای او قرار گرفته است و متن آن حاکی از کتاب مطوّل تفتازانی است و میان او در نازکی و باریکی مختصر نافع محقق حلّی را به یاد می آورد .

لاحت محاسن برق مبسمها حتّی نیست محاسن البرقی

- برق درخشنده لبهای او آن چنان درخشندگی داشت که کتاب محاسن برقی را از خاطر برده .

أ ارغب عن وصل من وصله دواء لقلبی و عقلی و دینی

کتاب المحاسن فی وجهه و یتلوه فیه کتاب العیون

- آیا دوری کنم از کسی که اتصال به او داروی دل وعقل و دین من است .

- کتاب محاسن برقی از چهرة او نمایان است و کتاب عیون اخبار الرضا ( ع ) از دیدگان او هویدا می باشد .

کأنّ قلبی إذ غدا طائراً مضطرباً للغّم لمّا هجم

ملامه فی أذنی عاشقٍ أو عربیّ فی بلاد العجم

- گوییا دل من پرنده ای است که از هجوم اندوهناکی مضطرب و پریشان حال گردیده .

- و یا مانند سرزنشی است که در گوشهای عاشق است و یا عربی است که در شهرهای عجم بی کس و کار مانده باشد .

5 – 3

چکامه ای است در مدح حضرت ولی عصر ( عج ) که بخشی از آن را می آوریم [5] :

خلیفه ربّ العالمین و ظلّه علی ساکنی الغبراء من کلّ دیّارِ

إمام هدیّ لا ذالزمان بظلّه و ألقی إلیه الدهر مقود خوّار

علوم الوری فی جنب أبحر علمه کغرفه کفّ أو کغمسه منقارِ

إمام الوری طود النهی منبع الهدی و صاحب سرّ الله فی هذه الدار

و منه العقول العشر تبغی کمالها و لیس علیها فی التعلّم من عارِ

- امام زمان ، خلیفه پروردگار جهان و سایة بلند پایه ای است که بر سر ساکنان زمین از هر طبقه که باشند افکنده شده است .

- پیشوای هدایتی است که روزگار به سایة او پناهنده شده است و مردم روزگار ، افسار اسب ناتوان روزگار را در اختیار او در آورده اند .

- دانشهای مردمان در برابر دریاهای دانش او مانند آن است که کسی در کنار دریا قرار بگیرد و بخواهد با کفی از آب پهناور و بی اندازة آن سیراب گردد و یا مانند پرنده ای است که بخواهد نوک خود را در آب فرو ببرد .

- امام زمان در این روزگار ، پیشوای مردمان و کوه سر به آسمان کشیدة خرد و سرچشمة هدایت و صاحب سر خدا است .

- بزرگ آفریده ای است که عقلهای دهگانه ، کمال خود را از او به دست می آورند و در فراگیری از حضرت او هیچ گونه ننگی در خود احساس نمی نمایند و در ضمن چکامة دیگری در مدح آن حضرت ( عج ) معروض داشته است :

صاحب العصر الإمام المنتظر من بما یأباه لایجری القدر

حجه الله علی کلّ البشر خیر أهل الارض فی کلّ الخصالِ

شمس أوج المجد مصباح الظلام صفوه الرحمن من بین الانام

الإمام بن الإمام بن الإمام قطب أفلاک المعالی و الکمال

ذو اقتدار ان یشأ قلبُ الطباع صیّر الإظلام طبعاً للشعاعُ

و ارتدی الّإمکان برد الامتناع قدره موهوبه من ذی الجلال

- حضرت ولی عصر یا امام منتظر عجل الله تعالی فرجه ، بزرگ آفریده ای است که اگر به امر حضرت پروردگار ، اراده فرماید چرخ مقدرات از حرکت باز می ماند .

- آری ، او حجت بالغة الهی بر همگی افراد بشر است و در تمامی خویهای پسندیده بهترین مردم روی زمین است .

- خورشید تابانی است که در والاترین اوج بزرگواری قرار گرفته و چراغ تاریکیها و برگزیده ی خدای بخشنده است از میان مردمان .

- امام است وفرزند امام و فرزند فرزند امام و قطب فلکهای مراتب علو و کمال است .

- صاحب اقتداری است که اگر بخواهد ماهیات عالم را منقلب می سازد و به تاریکیهای طبیعت روشنایی کرم می فرماید .

- و بر اندام امکان لباس امتناع می پوشاند . آری ، این توانایی را خدا به او کرامت فرموده است .

فی یثرب و الغرّی و الزوراء فی طوس و کربلا و سامراء

لی أربعه و عشره هم ثقتی فی الحشر و هم حصنی من أعدانی

- در سرزمین مدینه و نجف و بغداد و طوس ( مشهد ) و کربلا وسامرا .

- چهارده نور پاک وجود دارندکه در روز قیامت پناهگاه من می باشند و ایشان اند که مرا از آتش کینه دشمنان نگهداری می فرمایند .

محمد حسن بن زین الدین شهید ثانیماجدین محمد بحرانیمؤید بن صالح