دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | pptx |
حجم فایل | 711 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 57 |
در بازاریابی نوین، حوزه عمل گسترده تر از تبلیغ کالاها و ترغیب مشتری برای خرید محصولات موجود است و اساس آن شناخت دقیق نیازها و خواسته های مشتری است
نزدیک به چهل سال است که استفاده از اصول و فنون بازاریابی تجاری برای پیشبرد اهداف اجتماعی مطرح شده است و صاحبنظران به دنبال تکرار موفقیت بخش تجارت برای حل مشکلات اجتماعی هستند
دسته بندی | معارف اسلامی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 123 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 105 |
یتیم شدن برای آدمی اتفاقی است که غالباً غیر قابل پیش بینی و پیشگیری می باشد و ممکن است هر لحظه و در هر کجا ، هر فردی با واقعه فوت و از دست دادن پدر و مادرش مواجه شود و این رخداد رویه و روال زندگی او را تغییر دهد.
اما خداوند متعال که بنابر مصلحت عالیه خویش ، بعضی از بندگانش را در چنین شرایطی قرار می دهد ، علاوه بر توجه و عنایت خاص خودش نسبت به آنها ، دستورات و سفارش هایی برای سایر مردم نسبت به رفتار خردمندانه با ایتام فرموده است. امید آنکه در این تحقیق ، گوشه ای از وظایف ما مسلمانان نسبت به یتیمان با استناد به آیات شریفه قرآن بررسی و بازگو شود.
فهرست مطالب
فصل اول
کلیات
1- تعریف و تبیین موضوع
2- چکیده
3- فواید تحقیق
4- پیشینه موضوع
5- روش گردآوری اطلاعات
6- اهداف تحقیق
7- واژگان کلیدی
فصل دوم
یتیم از دیدگاه اسلام
بخش 1: اسلام ، دین همه جانبه و کامل
بخش 2: توجه به یتیم قبل از اسلام.
بخش 3: اسلام و نقش خانواده در تربیت کودک.
بخش 4: نقش یتیمی در بالندگی و شکوفایی.
فصل سوم:
حمایت تربیتی و اجتماعی از یتیم در دین اسلام
بخش 1: وظایف فردی مسلمانان نسبت به یتیم
بخش 2: وظایف اجتماعی مسلمانان نسبت به یتیم
بخش 3: وظایف حکومت اسلامی در قبال ایتام
فصل چهارم :
حمایت مالی و حقوقی از یتیمان در قرآن
بخش 1- سرپرستی یتیمان
بخش 2- ارث از دیدگاه اسلام
بخش 3- ضرورت حفظ و مراقبت از اموال یتیمان
بخش 4- احکام فقهی «حجر» در قرآن
منابع
دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | pptx |
حجم فایل | 1542 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 23 |
مقدمه
تعریف بیمه درمانی و انواع آن
مدل های نظام های درمانی
سازمان ومدیریت بیمه سلامت در ایران
چالش های نظام بیمه درمانی در ایران
راه کار های اصلاحات نظام بیمه درمانی در ایران
الگوی برخورداری عادلانه از خدمات بهداشتی و درمانی در کشور ایران
نتیجه گیری
دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | |
حجم فایل | 2945 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 1 |
از جمله کشورهایی که عمدتاً پذیرای توریست ها ی درمانی هستند می توان کشورهایی چون برونئی، کوبا،هنگ کنگ، مجارستان، هندوستان،اردن، لیتوانی، مالزی، فیلیپن، سنگاپور، تایلند و اخیراً امارات متحده عربی (دوبی) را نام برد
همچنین کشورهایی که در زمینه عمل های زیبایی مورد توجه هستند بطور عمده عبارتند ا ز آرژانتین، بولیوی، برزیل، کاستاریکا، مکزیک و ترکیه
دسته بندی | معماری |
فرمت فایل | |
حجم فایل | 102 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 1 |
دسته بندی | مدیریت |
فرمت فایل | docx |
حجم فایل | 30 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 4 |
با ارائه این جزوه آموزشی قصد داریم تا ابتدا به بیان تعاریفی در خصوص برنامه¬ریزی، اشکال مختلف برنامه¬ریزی، برنامه¬ریزی استراتژیک یکی از مهم¬ترین برنامه¬های سازگار با دنیای پرتحول امروز، اجزای مهم برنامه¬ریزی استراتژیک، تدوین برنامه عملیاتی به عنوان یکی از گام¬های اساسی در تحقق اهداف تعیین شده، بپردازیم
پس از آن به تعریف برنامه عملیاتی، نحوه تهیه و
دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | pptx |
حجم فایل | 1183 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 49 |
سازماندهی نامناسب در کلان و ایجاد وظایف بیش از حد برای دولت و تصدی گری همه امور در بخش دولتی
ایجاد ظرفیت اضافی مراکز درمانب، نیروی انسانی، تجهیزات پزشکی
عدم اجرای نظام سطح بندی و ارجاع
اداره بخش دولتی توسط پزشکان بخش خصوصی
ابهام در تعریف نقش و شرح وظایف پزشکان عمومی
عدم اشتغال ده ها هزار نفر فارغ التحصیل گروه پزشکی از یک طرف و وجود نیاز حیات
دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | pptx |
حجم فایل | 1006 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 78 |
مقدمه
وضع فعلی نظام سلامت
مشکلات و چالشهای پیش روی نظام سلامت
راهکارهای پیشنهاد شده
کوچک سازی
برونسپاری
اهداف و سیاستهای برونسپاری
11 گام در فرآیند برونسپاری
خصوصی سازی
اهداف مشارکت با بخش خصوصی
مشارکت بخش خصوصی و دولتی (PPP)
اهداف PPP
انواع قراردادهای PPP
PPP در انگلستان و سایر کشورها ( مرور مطالعات
دسته بندی | فلسفه و منطق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 308 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 199 |
اصطلاح «واقعگرایی» در فلسفه عام و فلسفه حقوق دارای معانی گوناگون و گاه متعارض است، چندانکه خواننده از معانی متعدد آن به شگفتی میآید. برای مثال، مکاتب حقوق طبیعی با تأکید بر حقوق از پیش موجود که با ابزار عقل کشف میشود، در زمره مکاتب واقعگرا میآید و از سوی دیگر، با اعتقاد به آرمان عدالت که راهنمایی حقوق را در دست دارد، مکتبی ایدهآلیستی به شمار میرود. معنی واقعگرایی در مکتب «واقعگرایی آمریکایی» نیز تنها با معنی آن در زبان روزمره قرابت دارد و این مکتب را به اعتبار این که قواعد حقوقی از پیش موجود را نفی میکند، میتوان در گروه مکاتب نامگرا آورد. از سویی، باید دانست که مکاتب فکری فلسفه حقوق، در واقع، امتداد مکاتب فلسفی است و به همین دلیل، تشتت و پراکندگی معانی «واقعگرایی» از فلسفه عام به فلسفه حقوق نیز کشیده شده است.
در این رساله هدف اعمال اصطلاح فلسفی واقعگرایی در زمینه فلسفه حقوق بوده است و تلاش شده تا معانی گوناگون آن تشریح و ابهامی که از این رهگذر پدید میآید، زدوده شود.
به همین دلیل است که این رساله به صورت مباحثی شگفتانگیز و و در عین حال جالب،
جلوه میکند.
رساله حاضر به چهار فصل تقسیم گردیده که از آن میان سه بخش به معانی عمده و مشخص واقعگرایی در فلسفه حقوق اختصاص یافته است. فصل نخست و آغازین نیز به مباحث عمده فلسفه عام و فلسفه حقوق همچون هستیشناسی و معرفتشناسی میپردازد که دانستن آن برای درک مباحث پیچیدهتر فصول اصلی لازم است.
فصل دوم به مسأله «کلیات» و اختلافات واقعگرایان و نامگرایان در دوران قرون وسطی و تأثیر آن بر فلسفه حقوق میپردازد. از دیدگاه واقعگرایان، کلیات دارای واقعیت عینی و مابازا خارجی در عالم واقع است، در حالی که نامگرایان آن را جز نامهای ساخته ذهن که فاقد هرگونه مابازا در عالم واقع است، نمیدانند. نتیجه این اختلاف به طور عمده در مباحث راجع به حقوق طبیعی و اثباتگرایی حقوقی پدیدار میشود. به همین ترتیب، این بحث در مسایل مربوط به حقوق بشر نیز اهمیت فراوان دارد، چندانکه واقعگرایی در تأیید آرمان حقوق بشر نقش اساسی ایفا میکند.
در فصل سوم، دیدگاههای واقعگرایان و ضد واقعگرایان مورد بحث قرار گرفته است. فصل چهارم و آخر نیز به واقعگرایی در برابر «ایدهآلیزم» میپردازد. باید دانست که ایدهآلیزم گاه در معنای «تصورگرایی» و گاهی دیگر در معنای «آرمانگرایی» به کار میرود. نامگرایی و
ضد واقعگرایی در فصلهای دوم و سوم، در حقیقت نوعی ایدهآلیزم در معنای نخست است. در فصل پایانی نیز ایدهآلیزم در معنای دوم مد نظر قرار گرفته است.
از ویژگیهای این رساله پرداختن به دیدگاههای نمایندگان هر یک از مکاتب فلسفی است. همچنین سعی شده تا با وفاداری به عنوان رساله، همهجا «واقعگرایی» هسته اصلی بحث باشد و چنانکه میبینیم این واژه در عناوین تمام فصلها تکرار گردیده است.
فهرست مطالب
چکیده1
دیباچه3
مقدمه5
فصل نخست) حقوق و واقعیت10
بخش نخست) حقوق و هستیشناسی10
گفتار نخست) هستیشناسی11
گفتار دوم) هستیشناسی حقوقی12
بخش دوم) حقوق و معرفتشناسی14
گفتار نخست) معرفتشناسی14
گفتار دوم) معرفتشناسی حقوقی20
بخش سوم)حقوق و واقعگرایی27
گفتار نخست) واقعگرایی28
گفتار دوم) واقعگرایی حقوقی34
فصل دوم) از واقعگرایی تا نامگرایی38
بخش نخست) واقعگرایان و نامگرایان39
گفتار نخست) دیدگاهها و ثمره نزاع40
مبحث نخست) دیدگاههای دو گروه40
مبحث دوم) ثمره نزاع42
گفتار دوم) فلاسفه واقعگرا و نامگرا46
مبحث نخست) سقراط، افلاطون و ارسطو47
مبحث دوم) جان دانز اسکاتوس و ویلیام اوکامی51
مبحث سوم) توماس هابز و دیوید هیوم53
مبحث ششم) هانس وایهینگر59
بخش دوم) مفهومگرایی و نقد دیدگاهها61
گفتار نخست) مفاهیم حقوقی: بازگشت به بحث واقعگرایی و نامگرایی62
مبحث نخست) نقد واقعگرایان65
مبحث دوم) نقد نامگرایان69
گفتار دوم) فواید و محدودیتهای مفاهیم حقوقی72
مبحث نخست) فواید مفاهیم حقوقی72
مبحث دوم) محدودیتهای مفاهیم حقوقی73
مبحث نخست) دیدگاههای مکتب مفهومگرا75
مبحث دوم) تلاشهای هوفلد75
مبحث سوم) جایگاه فعلی و نقد مکتب مفهومگرا77
بخش سوم) حقوق آمریکا، اسکاندیناوی و ایران78
گفتار نخست) حقوق آمریکا78
مبحث نخست) فلسفه حقوق79
مبحث دوم) رویه قضایی87
گفتار دوم) حقوق کشورهای اسکاندیناوی90
مبحث نخست) واقعیت و مفاهیم حقوق92
مبحث دوم) ارزششناسی مکتب واقعگرایی اسکاندیناوی97
گفتار سوم) حقوق ایران103
مبحث نخست) واقعگرایی103
مبحث دوم) نامگرایی108
فصل سوم) از واقعگرایی تا ضد واقعگرایی110
بخش نخست) واقعگرایان و ضد واقعگرایان112
گفتار نخست) دیدگاههای دو گروه112
مبحث نخست) در فلسفه علوم114
مبحث دوم) در فلسفه اخلاق119
مبحث سوم) در فلسفه حقوق121
گفتار دوم) ثمره نزاع و نقد دیدگاهها125
گفتار سوم) فلاسفه واقعگرا129
مبحث نخست) مایکل مور129
مبحث سوم) رونالد دورکین:137
بخش دوم) واقعگرایی و ضد واقعگرایی: فلسفه کانت139
گفتار نخست) دیدگاههای کانت140
گفتار دوم) ثمره دیدگاه کانت143
گفتار سوم) کانت و انقلاب در معرفتشناسی144
گفتار چهارم) موافقان و مخالفان دیدگاههای کانت146
بخش سوم) اصول فقه اسلام147
گفتار نخست) حسن و قبح ذاتی148
گفتار دوم) تخطئه و تصویب150
بخش چهارم) واقعگرایی، ضد واقعگرایی و نامگرایی152
گفتار نخست) واقعگرایی152
گفتار دوم) نامگرایی154
گفتار سوم) ضد واقعگرایی154
فصل چهارم ) از واقعگرایی تا آرمانگرایی156
بخش نخست ) سابقه تقسیمبندی و معانی ایدهآلیزم حقوقی157
گفتار نخست ) سابقه تقسیمبندی158
گفتار دوم ) معانی ایدهآلیزم حقوقی161
بخش دوم ) ریشههای فلسفی بحث164
گفتار نخست ) در فلسفه عمومی164
گفتار دوم ) در فلسفه حقوق167
بخش سوم ) مکاتب واقعگرا و ارزشگرا169
گفتار نخست) مکاتب واقعگرا170
گفتار دوم) مکاتب ارزشگرا176
- حقوق طبیعی نومدرسی179
- فلسفه حقوقی لئون دوگی180
- مکاتب دیگر180
نتیجهگیری:181
منابع
دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | ppt |
حجم فایل | 3596 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 42 |
در بیانیه رسمی سیامین مجمع جهانی بهداشت در سال1977
که به بیانیه آلماآتا معروف است اعلام گردید که در دهه هـای
آینــده هدف اجتــماعی و اصلی دولت ها و سـازمان جهانی
بهداشت باید دستیابی همه مردم جهان در سال 2000 مــیلادی به ســطحی از
سلامتی (سلامتی جـسمی، روانی و اجتـماعی) باشـد که امکـان برخورداری از
یک زندگی مؤثر ومولد را برای آنان فراهم آورد
دسته بندی | پاورپوینت |
فرمت فایل | pptx |
حجم فایل | 112 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 33 |
اعتبار بخشی بیمارستان ها
دسته بندی | معارف اسلامی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 23 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 27 |
از آنجائیکه نظام مقدس جمهوری اسلامی فقط و فقط از طریق اعتماد عمیق اقشار ملت به اسلام عزیز متداوم و پایدار میماند و نظام جمهوری اسلامی چیزی جز ظهور حیات اسلامی در عرصة فعالیتهای فردی و اجتماعی نیست بنابراین لازم است که بیش از پیش در این راستا همت گمارده شود. و به گونهای عمل کرد که در نسل جدید ما و نسلهای بعدی دچار اضطراب و نگرانی و بیم و هرای نشوند و چه بسا یک عملکرد غلط در این زمان از طرف تربیتکنندگان از پدر و مادر گرفته تا مربیان مقاطع مختلف تحصیلی یأس و ناامیدی را در روحیة این عزیزان ایجاد کند و روح دین باور و وجدان پاک نوجوانان را پدران و مادران آیندة این مرز و بوم سست و بیحاصل نماید پس توجه داشتهباشیم که وظیفة خطیری بر دوش نهاده شدهاست که با اندکی لغزش در انجام آن در پیشگاه خداوند متعال پاسخگو نخواهیم بود و چه زیباست که در صورت پاسخگویی سربلند و سرافراز بیرون آئیم. پس بیائید عاقلانه عمل کنیم و از خود ستائیهای بیمورد دست برداریم و تربیت نسل سالم و صالح را داشته باشیم که این جز در سایة باوراندن باورهای مذهبی در نوجوانان و جوانان و نسل نو نیست البته به طور عاقلانه و استفاده از تکنیکهای دین باروانه که اگر مربیان ما خود را مجهز به این هنر نباشند و خود را با خواستههای پاک جوانان و نوجوانان آشنا نکند و آنرا در جهت صحیح هدایت ننمایند جفای بزرگی به جامعة بشریت از جمله مذهب تشیع نمودهاند که البته وظیفهای بسیار سنگین است و چه بسا از پیامبراکرم (ص) نقل شدهاست که معلمی شغل انبیاء است پس از اینجا به ظرافت و مسئولیت خطیر خود با دقت بنگریم و از زیر این مسئولیت با بهانههای واهی شانه خالی نکنیم که اگر چنین کنیم لایق انسانیت نیستیم و اگر پدران و مادران در این یعنی در جهت دینباوری و تقویت مذهب در فرزندانشان کوتاهی کنند باید این را بدانند که لایق پدر و مادری نیستند و باید خودشان را مواخذه نمایند در پیشگاه خداوند بسی سنگین تر و سختتر است.
و باید همة این سخنان چنین برداشت کرد که:
مسلمانان مسلمانی زسر گیرد که کفر از شرم یار بد مسلمانوار میآید.
موضوع: راههای مؤثر در تربیت دینی نوجوانان
مسئله: بررسی عوامل مؤثر در تقویت دینی در نوجوانان
بیان مسئله: بسیار مشاهده میشود که اولیاء و مربیان از تربیت دینی نوجوانان گله و شکایت میکنند و آنها را افرادی لامذهب و فراری از دین میپندارند و به هر نحوی در صددند که این وصلة ناهمرنگ را به نوجوانان بچسبانند و به هر طریقی شده خود را از زیر بار مسئولیت بزرگ و خطیر مذهبی بارآوردن فرزندانشان شانه خالی نمایند که البته شاید بتوان تا اندازهای این مسائل را به نوجوانان نسبت داد ولی اگر ما خود در کار خود دقیق شویم مشاهده میکنیم که نوجوان در ابتدای راه است اگر به او جهت داده شود و صحیح برنامهریزی شود او به خوبی میتواند خود را دریابد و آنچه را روح پاک و بیآلایش او طلب میکند به آن دست پیدا کند که در این تحقیق محقق سعی برآن دارد که عوامل مؤثر در تربیت دینی نوجوانان را مورد بررسی قرار داده و سطح عملکرد تقویتکنندههایی مثل خانواده و مدرسه و وسایل ارتباط جمعی را شناسایی و معرفی نماید و تا حد امکان برای رفع موانع و نواقص گام بردارد.
فهرست مطالب
مقدمه
تعریف تئوری تربیت دینی
اهمیت و ضرورت تحقیق
هدف کلی
سؤالات تحقیق
تاریخچه
تاریخچه دین در ایران
تربیت دینی از دیدگاه اسلام
ادبیات تحقیق
مرحلة شکلگیری دین (تربیت دینی)
چگونگی رشد تربیت دینی در نوجوانان
پیشینه تحقیق
تحقیق اول
تحقیق دوم
تحقیق سوم
تحقیق چهارم
سوالات تحقیق
سوال اول
نتیجهگیری
سوال دوم
نتیجهگیری
سوال سوم
نتیجهگیری
جمعبندی و نتیجهگیری کلی
پیشنهادها
منابع و مآخذ
دسته بندی | معارف اسلامی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 134 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 151 |
چنانکه ذکر خواهد شد مسئله اصلی و مهمی که در انجام این تحقیق مورد بررسی است چیزی نیست جز آشنایی بیشتر با مسئله ی نبوت و رسالت و همچنین بررسی موردی معجزات انبیاء . اهمیت این مسائل می تواند شبهاتی را که در مورد اعجاز قرآن و معجزات انبیاء در ذهن اقوام گذشته بود روشن سازد .
فهرست مطالب
مقدمه
کلیات
اهمیت موضوع
پیشینه موضوع
سؤالات تحقیق
فرضیه.
تعریف موضوع
روش تحقیق
چکیده
فصل اول : بحث لغوی اعجاز ، معجزه درلغت ، ماهیت معجزه
معجزه چیست ؟
آیامعجزه ممکن است ؟
آیا معجزه واقع شده است ؟
معجزه چگونه دلالت بر صدق آورنده آن دارد؟
شرایط معجزه
چگونه معجزه گواه بر صدق ادعای پیامبران می باشد؟
معنی لغوی اعجاز
عجز
معجزه در لغت
گفتار علمای غرب راجع به معجزه
معجزه در اصطلاح
معجزه در اصطلاح علوم دینی
فاعل معجزه کیست ؟
اعجاز و ماهیت آن
اعجاز قرآن
اعجاز قرآن فقط از نظر اسلوب کلام یا جهتی دیگر از جهات ، به تنهایی نیست
عمومیت اعجاز قرآن برای تمامی افراد انس و جن
یک پندار غلط
نفی شبهات وارد بر اعجاز
نخستین آیه نفی اعجاز
دومین آیه نفی اعجاز
سومین آیه نفی اعجاز
فصل دوم : معجزات حضرت موسی (ع)
معجزات حضرت موسی ( ع )
معجزات نه گانه حضرت موسی (ع)
کوه « حریب » جایگاه اولین ارتباط عمیق موسی (ع) با خدا
اثبات معجزه حضرت موسی (ع)
یدبیضاء
معجزه سوم
دریا شکافته شد
موسی به طور سینا میرود
موسی همان پیامبری است که قومش از وی درخواست کرده اند خدا را ببینند
فصل سوم : معجزات حضرت عیسی (ع
نبوت حضرت عیسی
انواع معجزات حضرت عیسی
بیان معجزات حضرت عیسی (ع) در کتاب مسیحیت شناسی
آیات 49الی 52 نساء( راجع به معجزات حضرت عیسی (ع)
اثبات معجزه دوران نوزادی ( سخن گفتن ) حضرت عیسی (ع)از منظر آیات قرآن کریم
فصل چهارم :بررسی معجزات پیامبر اکرم(ص
انواع معجزات پیامبر(ص)
اعجاز قرآن
قرآن معجزه ادبی
قرآن معجزه جاودانی
قرآن معجزه انسان ساز
اثبات اعجاز قرآن از دیدگاه قرآن کریم
قرآن معجزه جاودانی پیامبر اسلام(ص)
نظر شهید مطهری در رابطه با اعجاز قرآن
شق القمر
ذکر شق القمر در قرآن و اخبار
حرکت درخت
معراج پیامبر (ص)
اثبات مسئله معراج و سیر شبانه پیامبر (ص
غیب گویی
غیب گویی از دیدگاه آیات قرآن کریم
یک پیشگویی عجیب
اعجاز قرآن از دریچه علم غیب
حنانه
معجزه ای دیگر
معجزات روایی پیامبر (ص)(8،9،10،11
بررسی چند نکته
آیا پیامبر (ص)باید مطابق خواسته مردم معجزه بیاورد
چرا پیامبر (ص)مطابق خواسته های مردم اعجاز نکردند
آیا معجزه دلیل و برهان بر صحت نبوت و رسالت است
چرا قرآن معجزه را « آیه » خوانده است
نتیجه گیری
فهرست منابع و مؤاخذ
دسته بندی | فقه و علوم انسانی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 35 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 30 |
بى تردید حضرت امیرالمؤمنین(ع) محور قضاوتهاى اسلامى و شیعى و مهمترین چهره نظام ساز براى قضاى اسلامى است. آن حضرت در دوران حکومت نبوى، قاضىِ مدینه و یمن بود.[1] قضاوت در مدینه، با حضور شخص رسول خدا(ص) افتخارى عظیم است. تأییدات مکرر رسول خدا نسبت به توانایى آن حضرت در قضاوتها، تأکیدى بر این محوریت است. پیامبر فرمود: «داناترین امت من نسبت به سنتها و قوانین قضایى على بن ابى طالب است»[2] و «داناترین شما به روش داورى، على است»[3] و «قضاوت آن گونه است که على حکم کند»[4] و نیز «اى على! به سوى یمن حرکت کن و با کتاب خدا میان مردم قضاوت و حکومت کن. خدا قلب تو را به سوى حق رهبرى کند و زبان تو را از خطا و اشتباه صیانت بخشد»[5] و همچنین «سپاس خدا را که در خاندان من کسانى را قرار داد که داورى آنها مانند داورى پیامبران است».[6]
در زمان خلفا، برکنارى آن حضرت از خلافت باعث کناره گیرى از امور حکومت، از جمله قضاوت نشد و ایشان دستگاه نوپاى قضایى اسلام را هدایت و رهبرى مى کرد. گاه خلفا مسایل لاینحل قضایى را به حضرت ارجاع مى دادند[7] و گاه خود مستقیماً دخالت مى کرد.[8] و در پایان هر قضاوت، تحسین آنان را برمى انگیخت و همگى مى گفتند: زنهاى جهان از زاییدن فرزندى مانند على عاجزند؛[9] قویترین قاضى در بین ما على است.[10] حضرت در این باره به مالک اشتر مى گوید:
«در آغاز، در کار خلفا دخالت نمى کردم بعد دیدم مردم از اسلام رویگردان مى شوند، که دخالت کردم. ترسیدم اگر به یارى اسلام و مسلمانان برنخیزم، ویرانى در بناى اسلام ببینم، که مصیبت آن براى من بزرگتر از دورى حکومتِ چند روزه است که همچون سراب زایل مى شود».[11]
داوریهاى آن حضرت، چه در زمان رسول و چه در هنگام خلافت و پیش از آن، نظر به پیچیدگى موضوع از یک طرف و ابتکار و دقت نظر در قضاوت از طرف دیگر، توجه صحابه پیامبر و علاقه مندان حضرت را جلب کرد و نظر به اهمیت آن، در قرون اولیه اسلام این قضاوتها در رسائل مخصوص تدوین شد. در قدیمى ترین فهرست کتابهاى شیعه، یعنى فهرست شیخ طوسى و فهرست نجاشى از این تألیفات نام برده شده است. در قرون بعد علما و محدثان شیعه و برخى از محدثان عامه تتبع کرده و این فروع را از موارد متعدد جمع آورى نموده، به صورت کتاب مخصوص درآورده اند.[12]
در دوران بعد از شهادت آن حضرت، ائمه هدى، به ویژه صادقین(ع) و حضرت رضا(ع) مکرراً به قضاوتهاى آن حضرت استناد مى کردند و جملاتى مانند «کان على یقول» و «قضى امیرالمؤمنین» و «اُتى امیرالمؤمنین» و «عن على» و «قضى على» و «اِنَّ امیرالمؤمنین قضى» و «اِنَّ علیاً کان یقول» و «اِنَّ امیرالمؤمنین کان یقضى» و «اِنَّ علیّاً کان یقول» در کلمات آن حضرات فراوان است. ایشان در دیات و قصاص و حدود و قضا و فتاواى قضایى یا قضاوتها به سیره قضایى امیرالمؤمنین مستدل و مستند مى کردند[13] و چنانکه از بعضى عبارات مذکور آشکار است، استناد، سیره عملى یا قولى ائمه بود و مخصوص واقعه اى خاص نبود.
در اسناد بسیارى از روایات قضایى که در سراسر کتب قضا و حدود و دیات و قصاص موجود است، به منابعى مانند کتاب ظریف،[14] جامعه، قضایاى امیرالمؤمنین، کتاب على(ع) برمى خوریم که تماماً حاوى قضاوتهاى امیرالمؤمنین مى باشد. و ائمه یا روایان برجسته به آنان استناد کرده اند.
قضاوتهاى آن حضرت شالوده و شاکله نظام قضایى اسلام را تشکیل مى دهد.
نظام قضایى حضرت مرکّب از نظام ساختارى و حقوقى است که مجموعاً به کمک هم، اهداف بلند قضاوت و حکومت اسلامى را تأمین مى کنند. قبل از ورود به بحث، به کلیاتى اشاره خواهد شد و در پایان به ابعاد کاربردى بحث پرداخته مى شود.