دانلود بررسی ارتباط میان استرس¬های روزانه دانشجویان و سلامت عمومی آنها

بررسی ارتباط میان استرس¬های روزانه دانشجویان و سلامت عمومی آنها

بدون شک با ارزش­ترین و اساسی­ترین ویژگی موجودات، سلامتی یا سالم بودن آنهاست تمامی موجودات اعم از جاندار و غیر جاندار تنها درصورت سالم بودن می­توانند کارایی­هایی که بنابر ویژگی­های موجودیتشان برایشان تعریف شده را بطور کامل بروز دهند و مسلما در صورت به مخاطره افتادن وضعیت سلامتشان، به همان نسبت از کارایی آنها کاسته می­شود با کمی تعمق در ویژگی­های سا

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	300 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	101

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه پژوهش

عنوان صفحه

مقدمه 9

بیان مساله 12

اهمیت و ضرورت پژوهش 15

اهداف پژوهش 17

پرسش پژوهش 19

فرضیه پژوهش 19

متغیر­های پژوهش 19

تعریف اصطلاحات و مفاهیم پژوهش 20

فصل دوم

پیشینه پژوهش

شاخص­های سلامتی و سلامت روانی 22

دچار شدن به استرس در زندگی 24

استرس چیست؟ 24

شناسایی عوامل استرس­زا 26

انطباق اجتماعی 28

جنبه­های روانی – اجتماعی استرس 29

منابع استرس 31

تشخیص نشانه­های اولیه استرس 36

اختلالات اضطرابی 37

ماهیت اختلال­های اضطرابی 38

تاثیر استرس بر سلامت 48

استرس، رفتار و بیماری 50

اختلال استرس حاد و اختلال استرس پس از آسیب 54

عوامل روانی اجتماعی تعدیل کننده استرس 56

کنترل فردی و سلامت 60

شخصیت مقاوم 63

مقاوم بودن و سلامت 64

چگونه می­توان استرس را کاهش داد؟ 65

استرس می­تواند مفید باشد؟ 68

فصل سوم

روش پژوهش

مقدمه 72

جامعه آماری 72

روش نمونه گیری 72

نمونه پژوهش 73

ابزار پژوهش 73

روش اجرا 77

روش آماری 77

تحلیل داده­ها 77

فصل چهارم

یافته­های پژوهش

مقدمه 80

الف) توصیف داده­ها 80

توصیف حجم نمونه از لحاظ میزان استرس­های روزانه 85

ب) استنباط داده­ها 88

فصل پنجم

نتایج پژوهش

خلاصه پژوهش 91

محدودیت­های پژوهش 92

پیشنهادهای پژوهش

فصل اول

مقدمه

بدون شک با ارزش­ترین و اساسی­ترین ویژگی موجودات، سلامتی یا سالم بودن آنهاست. تمامی موجودات اعم از جاندار و غیر جاندار تنها درصورت سالم بودن می­توانند کارایی­هایی که بنابر ویژگی­های موجودیتشان برایشان تعریف شده را بطور کامل بروز دهند و مسلما در صورت به مخاطره افتادن وضعیت سلامتشان، به همان نسبت از کارایی آنها کاسته می­شود. با کمی تعمق در ویژگی­های ساختاری و عملکردی ساده­­ترین موجودات تا پیچیده­ترین آنها، می­توان دریافت که بارزترین ویژگی مشترک، همانا هماهنگی و نظم است. بنابراین هرگونه عاملی که باعث آسیب به ساختار و عملکرد یک مجموعه ملکولی یا سلولی- ملکولی منظم و هماهنگ شود، می­تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

امروزه بدلیل زحمات و تحقیقات فراوانی که توسط دانشمندان علوم
روان­شناسی، عصب شناسی و زیست شناسی سلولی- ملکولی صورت گرفته است، نقش ملکولی بیوشیمیایی در بدن که مسوول انجام یک یا چند وظیفه حیاتی بوده و تحت تاثیر سیستم عصبی هستند، بیش از پیش محسوس گشته است. مقدار و میزان این واسطه­های بیوشیمیایی در خون بسیار حائز اهمیت بوده و در صورت کاهش یا افزایش معنی دار هر یک از آنها، باید منتظر بروز عواقب و علل مربوط به تغییرات آنها در بدن بود.

با توجه به شیوه زندگی افراد در این روزگار، ضرورت تأمل و تحقیق در باب ظرائف سالم بودن و مهم­تر از آن سالم زیستن بویژه در کشورهای در حال توسعه و فقیر، بسیار احساس می­شود. بطور کلی عوامل متعددی می­توانند مخل سلامتی شوند و در مبحث مذکور دخیل باشند، اما در میان آنها عواملی وجود دارند که شاید در ظاهر قابل توجه نباشند و سهل انگاشته شوند ولی با مرور زمان آثار جبران ناپذیری که می­توانند برگشت ناپذیر هم باشند، هویدا می­گردد. از جمله این موارد می­توان به فشارهای عصبی و اضطراب اشاره کرد که به دلیل فعالیت مداوم و نامتناسب اعصاب، منجر به آزاد سازی واسطه­های بیوشیمیایی خاص خود در بدن شده و بر حسب نوع، شدت یا زمان اینگونه فشارها، آثار نامطلوب آنها برروز پیدا می­کند.

بدین ترتیب بررسی جوامع مختلف انسانی از جنبه­های گوناگون (شغل، جنسیت، جغرافیا) و همینطور ویژگی­های فشار عصبی که بر آن جوامع در حال وارد شدن است، می­تواند در تعیین بروز ناهنجاری و عوارض ناشی از این فشارها بسیار سودمند واقع شود. یکی از این جوامع دانشجویان هستند که اغلب در آینده صاحبان مشاغل متفاوت تخصصی خواهند بود. بنابراین بررسی و تفحص در مورد ارتباط میان استرس روزانه دانشجویان با سلامتی آنها نه تنها خالی از لطف نخواهد بود، بلکه بسیار هم واجب به نظر می­رسد.

هنگامی که در رابطه با سلامتی یک دانشجو صحبت می­کنیم و با خودمی­اندیشیم که کدام یک از ابعاد سلامتی یک دانشجو می­تواند بیشتر حائز اهمیت باشد، اولین گزینه، سلامتی و آرامش ذهن و روان به نظر می­رسد. از سوی دیگر اولین عاملی هم که قادر است این سلامتی و آرامش فرد را بر هم زند، استرس است. استرس ضمن تاثیرات نامطلوب بر جسم، ناراحتی­ها و پریشانی­های متفاوت شخص را تشدید می­کند.

به بیان روشن تر افرادی مانند دانشجویان که فعالیت مغزی و فکری آنها نسبت به سایر افراد بالاتر است هم به فضای ذهنی آرام نیاز دارند و هم به جسمی سالم تا توانایی­های ذهنی خود را تقویت نمایند. لذا اهمیت بررسی عوامل برهم زننده اینگونه تعادلات بسیار بالاست.

پژوهش حاضر در راستای یافتن ارتباط معنی دار میان استرس روزانه و سلامت دانشجویان انجام شده است تا ضمن مشخص شدن اهمیت این رابطه، ماهیت یکی از ناهنجاری­های روانی و تاثیرات آن تا حدی مشخص­ترگردد.

بیان مسأله

استرس روانی که برحسب شرایط اجتماعی ناگوار، رویدادهای ناخوشایند یا گرفتاری­های روزمره ارزیابی می­شود،‌ با انواع مسائل تندرستی ارتباط دارد (لازاروس 1985، 1991).

در واقع مسأله مهم همین شناسایی عوامل استرس زا و روش­های مقابله با آنهاست. استرس می­تواند منجر به مشکلات جسمانی گرددکه به طور مشخص می­توان از افزایش فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و مشکلات جدی گوارشی نام برد.

در راستای شناسایی عوامل استرس زا مسائل مختلفی را می­توان شناسایی نمود که هر یک از اهمیت خاصی برخوردارند و بر حسب شرایط زمانی،‌ فرهنگی، جغرافیایی، اجتماعی و ... متفاوت هستند. به عنوان نمونه می­توان به پاره­ای از این عوامل به ترتیب زیر اشاره نمود.

انطباق با محیط جدید اجتماعی برای تازه واردها: بدون شک ورود به دانشگاه یکی از تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی یک انسان تحصیلکرده است که در بدو ورود مانند هر ورود دیگری به فضاییناآشنا،
می­تواند اضطراب­ها و استرس­های خاص خود را داشته باشد، به عنوان مثال،می­توان از تطابق با مقررات، حضور همکارانی با جنسیت متفاوت، انجام امور اداری و به طور کلی برخورد با سطحی جدی­تر از سطوح پیشین آموزشی و اجتماعی شخص نام برد.

سکونت و امرار معاش دانشجویان غیر بومی: فردی که محل زندگی خودرا به قصد ادامه تحصیل ترک می­کند و به مکانی کاملاً جدید و ناشناس مهاجرت می­کند، بی هیچ تردیدی نیاز به فراهم­کردن حداقل شرایط گذران زندگی برای خود دارد و در این راستا دغدغه­هایی چون تهیه مسکن و مکانی برای اقامت، تهیه مخارج زندگی و شهریه و کلاً رویارویی با تمام مشکلات یک زندگی مستقل را تجربه خواهد کرد.

نوع رابطه با اساتید و سایر دانشجویان: این عامل می­تواند بیشتر افراد غیر بومی را تحت تاثیر قرار دهد و بیشتر به شکل معضلی جدی درآید.

عدم علاقه به رشته تحصیلی: در برخی موارد مشاهده می­شود که دانشجویی به علت عدم وجود ایده درست هنگام انتخاب رشته تحصیلی خود به مرور زمان در دوره دانشجویی متوجه بی­علاقگی خود و تفاوت عمده ماهیت رشته تحصیلی­اش با ایده­آل هایی که از آن متصور بوده است، خواهد شد. در این هنگام در صورتی که دانشجو خودرا به هر دلیلی موظف به ادامه تحصیل در آن رشته بداند، به طور قطع فشارهای روانی متعددی را متحمل خواهد شد.

امتحانات و انواع آزمون­های تعریف شده در دوران دانشجویی.

دغدغه یافتن شغل مناسب و دلخواه پس از فراغت از تحصیل.

استرس­های روزمره: اینگونه استرس­ها هر چند ضعیف به نظر
می­رسند اما به دلیل تعداد بالایشان در طول روز به طور قطع تاثیرگذار خواهند بود. به عنوان نمونه، اتفاقاتی مانند تاخیر در خروج از منزل به منظور حضور در کلاس درس می­تواند باعث استرس و در نتیجه ترشح بیش از حد اسید معده گردد که در صورت تداوم می­تواند منجر به نوعی ناراحتی گوارشی مزمن با نام گاستریت[1] گردد.

تمام عوامل مذکور به نوعی مربوط و منوط به دانشجو بودن فرد هستند اما به طور مشخص دانشجوها هم مانند تمام انسان­های دیگر می­توانند قربانی عوامل استرس­زای کلی­تری باشند که در اصل در زمرۀ آسیب­های جدی و شدید طبقه بندی خواهند شد. اینگونه آسیب­ها می­تواند منجر به استرس پس از آسیب (PTSD)[2] گردد که بعداً به آن اشاره خواهد شد. این آسیب­ها می­توانند ضربات شدید فیزیکی یا روانی باشند که ممکن است حتی در کودکی یک شخص رخ داده باشند ولی آثار استرسی­اش هرگز از بین نرود.

بدین ترتیب مسأله مورد بررسی در پژوهش از این قرار است که ارتباط بین استرس­های وارده بر دانشجویان و سلامت عمومی آنها را مورد بررسی قرار داده تا بتوان با کم­کردن هرچه بیشتر فشارهای روانی، سلامتی عمومی این گروه را افزایش داد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

به­طور کلی بررسی و تحقیق در رابطه با یک ناهنجاری از جوانب مختلف می­تواند دارای اهمیت باشد و بدون شک نتیجه آن در تعیین ماهیت یک ناهنجاری و ارتباط آن با علل اجتماعی بسیار موثر خواهد بود.

در پژوهش حاضر قابلیت یافتن ایده­ای واقع بینانه­تر در رابطه با اهمیت حفظ سلامتی دانشجویان و نقش آن در یک جامعه، مطرح است.

همان­طور که پیش از این نیز اشاره شد هر عضوی از یک مجموعه پویا در صورت سلامتی کامل می­تواند بالاترین کارایی را داشته باشد. در این میان دانشجویان به علت داشتن نقش­های زیر می­توانند یکی از مهمترین ارکان یک جامعه باشند و بطور خاص مورد توجه قرار گیرند.

نیروهای متخصص بالقوه جامعه: دانشگاه به عنوان محل آموزش عالی و تربیت نیروهای متخصص در رشته­ها و گرایش­های گوناگون همواره محل پرورش افرادی بوده است که می­توانند سرنوشت یک جامعه را رقم بزنند. به­خصوص در این روزگار که بشر به علت پیچیده­تر شدن روش زندگی­اش، ‌بسیار بیشتر از سابق به تخصص و مشاغل تخصصی نیازمند است و در نتیجه کارآمدی نیروهای متخصص هر جامعه می­تواند از ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی،‌ سیاسی، نظامی، علمی و ... اهمیت داشته باشد.

آموزگاران و اساتید دانشجویان آینده: بدیهی است که دانش تخصصی باید توسط فرد متخصص تدریس و منتقل شود. این موضوع از دو جنبه کلی قابل توجه است: اول، مهارت در شیوه انتقال اطلاعات که بخشی ذاتی و بخشی اکتسابی است.‌ دوم، داشتن معلومات کافی. هر عاملی که در این دو شرط اساسی اختلال ایجاد نماید، می­تواند منشاء بسیاری ناهنجاری­ها در نسل­های آینده افراد متخصص جامعه باشد.

کانون­های مورد توجه افراد جامعه در شرایط خاص: دانشجویان همیشه در جامعه از احترام خاصی برخوردار بوده­اند و همیشه از آنها به عنوان رهروان راهی پر مشقت و افراد برجسته یاد می­شود. به همین دلیل پر بیراه نخواهد بود، اگر ادعا کنیم در بعضی شرایط دانشجویان می­توانند الگوی کلیدی برای سایر افراد جامعه باشند و پیام رسان ارزش­های گوناگون برای آنها. به نظر می­رسد بررسی نقش استرس در زندگی روزمره دانشجویان به عنوان عاملی آسیب­زا که هم از لحاظ روانی و هم از لحاظ جسمی می­تواند زیان­آور باشد،‌ اقدامی ضروری است؛ چرا که برخورداری از هر دو نوع سلامتی برای دانشجویان امری اجتناب ناپذیر محسوب می­گردد و چه بسا نسبت به سایر اقشار جامعه در این راستا آسیب پذیری بیشتری نیز از خود نشان دهند.

ضرورت دیگری که می­توان برای بررسی این مقوله متصور بود، بیشتر جدی­گرفتن نقش استرس است. خیلی از افراد از جمله مبتلایان به استرس در برخی موارد آن را جدی نگرفته و حتی برای آنها به صورت عادت در می­آید. بدین ترتیب با بررسی نقش و میزان اثر استرس بر سلامتی، می­توان با کسب اطلاعات بیشتر از میزان آثار آن، مسؤولان را به ضرورت چاره اندیشی جدی­تر در این زمینه آگاه نمود و همچنین دانشجویان را نسبت به اهمیت رویارویی با مسائل مختلف زندگی آماده نمود تا بیشتر آن را جدی بگیرند.

اهداف پژوهش

ویلیام پری (1970-1981) در تحقیقی مشهور‌، در پایان هر چهار سال دوره کالج با دانشجویان مصاحبه کرد و از آنها پرسید در سال گذشته « چه چیزی برای شما برجسته بود؟» پاسخ­ها نشان دادند که وقتی دانشجویان با دشواری­های زندگی دانشگاهی مواجه شده و به نقش­های بزرگسالی نزدیک­تر می­شوند، دیدگاه­های شناختی آنها تغییر می­کرد ( برک[3]، 2001، سید محمدی، 1385).

در واقع دشواری­های زندگی می­تواند طرز فکر و دیدگاه هر انسانی را در مقاطع مختلف زندگی تحت تاثیر قرار دهد. امااصطلاح « دشواری­های زندگی » را شاید به نوعی می­توان هم ارز استرس دانست؛ اما لزوماً نفس دشواری­های زندگی به خودی خود به معنی استرس نیست. در واقع استرس یک گزینه و انتخاب شخصی است؛ آن هم انتخاب خود ما. هنگامی­که می­پرسیم چرا این اتفاق برای من افتاده است؟ احساس می کنیم هیچ کنترلی بر اوضاع نداریم و این پرسش تفکری قربانی­گرایانه را در ما بوجود می­آورد که فوق­العاده استرس زااست. حتی درمواردی که ما واقعأ قربانی هستیم و احساساتمان درست هستند، تفکر "چرا من؟" تنها به استرس­هایمان می­افزاید و دردی را دوا نمی­کند (میلر[4]، 2004، رفیعی، 1385).

در واقع نوع و میزان اثر عامل استرس زا و آثار آن بر سلامت دانشجویان و نحوه روبرو شدن با آن همگی موضوعاتی هستند که در صورت بررسی صحیح و کارشناسانه می­توانند در نهایت به دستیابی دیدگاه­های شناختی واقع بینانه­تر دانشجو در شرایط سخت منجر شود. در پژوهش حاضر، هدف اصلی یافتن رابطه معنی دار بین استرس دانشجویان و سلامتی عمومی آنها است که می­تواند
زمینه­ساز پژوهش­های متعدد دیگری در راستای شناسائی عوامل استرس زا از نظر دانشجویان، چگونگی راههای برطرف کردن عوامل استرس زا و در کل افزایش بازدهی دانشجویان در دوران دانشجویی و در آینده هنگام فعالیت های حرفه­ای باشد.

در صورت اثبات وجود رابطه معنی دار بین استرس و سلامتی عمومی دانشجویان می­توان با تدابیر مناسب افرادی کاراتر را برای جامعه متخصص تربیت کرده که شاید یکی از بارزترین ویژگی­هایشان مدیریت صحیح بحران و فعالیت و بازدهی بیشتر باشد.

پرسش پژوهش

آیا میان استرس­های روزانه دانشجویان و سلامت عمومی آنها رابطه معنی داری وجود دارد؟

فرضیه پژوهش

بین استرس­های روزانه دانشجویان و سلامت عمومی آنها رابطه معنی داری وجود دارد.

متغیرهای پژوهش

متغیر مستقل: ‌استرس­های روزانه

متغیر وابسته:‌ سلامتی عمومی

تعریف اصطلاحات و مفاهیم پژوهش

استرس[5]: استرس شرایطی است که در نتیجه تعامل میان افراد و محیط بوجود می­آید و موجب ایجاد ناهماهنگی (چه واقعی و چه غیر واقعی) میان ملزومات یک موقعیت و منابع زیستی،‌ روانی و اجتماعی فرد می­شود (سارفینو[6]، 2002، میرزایی،‌1384).

استرس روزانه[7]: بنابر تعریف بالا استرسی است که در طول یک روز به شخص وارد می­شود که می­تواند مکرر یا پراکنده باشد (سارفینو، 2002، میرزایی، ‌1384).

سلامت عمومی[8] : وضعیت صحت جسمانی، روانی و اجتماعی مثبت و نبود بیماری و آسیب که با گذشت زمان، در طول طیف مشخصی تفاوت می­کند (سارافینو). طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامتی، آرامش جسمی، ذهنی و اجتماعی بوده و تنها به عدم وجود بیماری و ضعف و سستی مربوط نمی­شود (برک، 2003، سید محمدی،‌ 1385).

سلامتی روان[9] : وضعیت هماهنگ و صحیح روانی و نبود بیماری و ناهنجاری که با گذشت زمان و در طول طیف مشخصی تفاوت می­کند (سارفینو، 2002، میرزایی، ‌1384).

ارتباط میان استرس¬های روزانه دانشجویانکنترل فردی و سلامتتشخیص نشانه­های اولیه استرس