دانلود دوران صفویه و افشاریه و زندیه چه زمانی می باشند

دوران صفویه و افشاریه و زندیه چه زمانی می باشند

بررسی سیر تاریخی زبان و ادبیات عرب در ایران از دوره صفویه تا قاجاریه که در آن با توجه به بازه زمانی بین سالهای 910هـق الی 1210هـق و با توجه به فارسی زبان بودن ایرانیان و و شاید حس کنجکاوی در مورد چگونگی و ضعیف ادبیات عرب در ایران در دوره اوج گیری شیعه و تقابل به وجود آمده با تسنن و چگونگی تسری و داخل شدن ادبیات عرب در ایران آن زمان مرا برآن واداشت

دسته بندی	تاریخ و ادبیات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	242 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	266

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

بسمه تعالی

فصل اول- کلیات طرح

1-1 بیان مسئله

بررسی سیر تاریخی زبان و ادبیات عرب در ایران از دوره صفویه تا قاجاریه که در آن با توجه به بازه زمانی بین سالهای 910هـ..ق الی 1210هـ..ق و با توجه به فارسی زبان بودن ایرانیان و و شاید حس کنجکاوی در مورد چگونگی و ضعیف ادبیات عرب در ایران در دوره اوج گیری شیعه و تقابل به وجود آمده با تسنن و چگونگی تسری و داخل شدن ادبیات عرب در ایران آن زمان مرا برآن واداشت تا این بررسی و سیر تحولی ادبیات عرب در این دوره را بررسی کنم و آشنایی بیشتر با این سیر تحولاتی را بیان نمایم.

1-2 هدف های تحقیق

به طور اجمال می توان هدف از تحقیق فوق را در چند مسئله بیان نمود به طوری که نه تنها اطلاعاتی از زبان ادبیات عرب بر ما آشکار سازد بلکه بتوان اطلاعاتی در زمینه ادبیات عرب در این دوره و شناختن بازه زمانی آن و همچنین تحولات این دوره را برای ما نمایان سازد که به اجمال به بیان اهداف مورد نظر به صورت فهرست وار می پردازم.

1- تاریخ ادبیات عرب از گذشته تا دوره فوق .2- واژه های مورد نیاز در ادبیات عرب.3- بررسی دوران صفویه و افشاریه و زندیه شامل سلاطین و وضعیت دوران فوق.4- علما و دانشمندان و نویسندگان و آثار علمی آنها که به نگارش در آمده و اطلاعات آن را در دسترس ما می باشد.

4- نمونه ای از ادبیات شعری در این دوره.5- تحلیل ادبی تعدادی از ابیات از نظر فنون شعری از دیدگاه غزل ،‌قصیده ، ملمع و...

اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن

1-3 باید اذعان نمود از آن جهت موضوع فوق اهمیت دارد که کمتر شخصی این زمان را مورد تحلیل قرار داده و در این زمان ادبیات عرب به نوعی دارای نقصان و افول قرار شده است چرا که از طرفی سلاطین به نوعی مخالفت خود را با ترویج ادبیات عرب اظهار داشته و از طرفی شاهان ایرانی زنده نگاه داشتن ادبیات فارسی را در فکر خود پرورش می دادند و انگیزه بیشتر من جهت انتخاب موضوع فوق ارتباط کاری و نوعی حس کنجکاوی بررسی وضعیت ادبیات عرب در آن زمان برایم به وجود آمده بود لذا بر آن شدم که موضوع را تحلیل نمایم.

سوالات فرضیه تحقیق

1-4 سوالاتی که برایم در این زمینه مطرح شد عبارتند از :

1- ادبیات عرب چگونه به زمان صفویه رسید و تاریخچه اجمالی آن چیست؟

2- دوران صفویه و افشاریه و زندیه چه زمانی می باشند.

3- چه دانشمندان و نویسندگانی در این دوره در ایران می زیسته و فعالیت می کرده اند؟

4- آیا نمونه ای از شعرا در زمینه ادبیات عرب توسط نویسندگانی ایرانی موجود می باشد.

5- آیا می شود تعدادی از آنها را تحلیل نمود.

فرضیه های تحقیق : شامل ادبیات عرب و چگونگی عدم شکوفایی در سه دوره فوق و نوسیندگان در دوره مورد نظر ، علل افول ادبیات عرب ، برخورد علما با ادبیات عرب ، چگونگی رفتار سلاطین با ادبیات عرب و علت پس رفت ادبیات عرب در این دوره.

1-5 مدل تحقیق

1-7 روش تحقیق کتابخانه ای و فیش برداری- اینترنت

1-8 قلمرو تحقیق : کتابخانه مجلس شورای اسلامی کتابخانه ملی- اینترنت- کتابخانه حوزه علمیه خوانسار.

1-10 مشکلات تحقیق : موجود نبودن تحقیق و پیشینه ای در رابطه موضوع فوق.

عدم دسترسی به منابع کتب که در دوره فوق به نکارش درآمده.

تازه بودن مسئله- کمی زمان برای جمع آوری اطلاعات.

فصل دوم

مقدمه

همواره تاریخ و ادب مقوله ای زیبا و دوست داشتنی برای نسل بشر به شمار می رفته همیشه مردم به سرگذشت پیشینیان علاقمند بوده و گاه به عنوان سرگرمی یا به منظور تجربه اندوزی از آن بهره می جستند با نگاهی به کتب و مطالب موجود در کتابخانه ها تعدد و بسیار بودن مطالب در رابطه با تاریخ به چشم می خورد مانند تاریخ اسلام - تاریخ ایران- تاریخ طبری و... کهً بسیاری از آنها انسان را به وجد و سرور می آورد.در این خصوص تاریخ عرب و علی الخصوص تاریخ ادبیات عرب که منظور نظر تحقیق اینجانب می باشد از جایگاه خاص خود در میان دانش پژوهان واستادان این حوزه برخوردار می باشد لذا بر آن شدم که گوشه ای کوچک از سرگذشت این ادبیات کهن را گردآوری نمایم بدین منظور در این فصل گذری بر ادبیات عرب و تعریف نمودن تاریخ به اجمال مطالبی را در حوزه ادبیات عرب ،شامل انواع شعر ، متون ادبی و خلاصه ای از ادوار تاریخ ادبیات عرب پرداخته و سپس به خلاصه ای از تاریخ صفویه ، افشاریه ، زندیه را بیان نموده ام و سپس به معرفی دانشمندان و فضلا و ادیبان این دوره های فوق پرداخته ام که دوره زمانی آن از 910 هجری قمری شروع شده و به سال 1210 هجری قمری ختم می شود.

هرچند در اثر جنگها و حتی حمله افغانها به اصفهان در دوره صفوی بسیاری از ارزش فرهنگی ایران زمین از بین رفته است و لیکن تنها آثار معماری بسیاری از دوره صفویه بر جای مانده که نشان از شکوفایی علوم در آن دوران در ایران دارد.

2-1 تاریخ

تاریخ علمی است که گذشته را زنده کرده و حوادث را به هم ربط داده و سیر عمومی تطور و تحول بشری را می نمایاند و با اسلوبی جالب و دلپسند که مورخ به وسیله آن در ضمن تفسیر گذشته به حال حاضر و نشان دادن گوشه های ناپیدا و پنهان آینده از دور وقایع و رویدادها اشاره می کند تا عقول را تنویر و روشن و نفوس را تزکیه و تهذیب کند و با آوردن مثالها و نمونه هایی از فداکاری و از خود گذشتگی و شجاعت و دلیری مردان خدمت گذار و میهن دوست به جوانان و مردان آینده و یک درس وطن خواهی و نوعدوستی و صفات جوانمردی و نیکوکاری بیاموزد (جرجانی 1378 ص22).

پس می توان گفت تاریخ آموزش دهنده و عبرت آموز بوده و خواهد بود و به نوعی انتقال دهنده دانش و معلومات گذشتگان برای آیندگان خواهد بود به مصداق آیه شریفه قل سیر و فی الارض افلا تعقلون را برای ما آویزه گوش قرار می دهد.

2-2 تاریخ ادبیات عرب

2-2-1 تعریف ادب و ادبیات

لفظ ادب در لغت عرب از مادبه (به ضم دال) و به معنی دعوت بر سر سفره و هیز طعام است در عصر جاهلیت و اسلام در معنی مکارم اخلاقی استعمال شده است سپس به معنی تهذیب نفس و تعلیم صفات نیک و آموختن معارف و اشعار اطلاق گردیده است از قرن سوم به بعد تعبیری بوده از معارف وعلومی که باعث کمال ذهنی انسان و برتری و فضل شخص گردد.مانند تمام علوم و فنون فلسفی و ریاضی و پزشکی و تاریخی و ادبی.در قرن ششم منحصراً در علوم لغوی و بلاغی در شعر و نثر و درک محاسن و نکات این دو دانش زبانی اطلاق و استعمال گشته است ولی اکنون ادب عبارت است از مجموعه آثار مکتوب که عقل انسانی در اثر انشاء یا فن نویسندگی در آن تجلی و خود نمایی کرده باشد.پس ادب این نیست که یک سری از جملات و عبارات و یک سلسله افکار و الفاظ پشت سر هم ردیف گردد ، بلکه ادب فنی است که به واسطه آن انسان قدرت پیدا می کند تا از روی فکر و اندیشه صحیح و مفید از مراد و مقصود خود با بیانی زیبا و شیوا و گویا تفسیر نموده و سخن گوید زیرا ادب بازگویی شخصیت ادیب وتصویر زندگانی و وصف خاطرات وافکار و احساسات گوینده و به عبارتی دیگر ادب آیینه تمام نمایی است از طرز زندگی و افراد و اقوام (ترجانی زاده ، 1348، 1).

فلذا ادبیات هر ملتی مجموعه ای است از آثار فکری و زبانی و قلمی که مولود اجتماع و زاییده افکار محیط و مظهر و جلوه گاه روحیه و اخلاق و چگونگی زندگی مادی و معنوی آن ملت است.ادبیات نیز مانند سایر امور و شئون مردم از تاثیر زمان و مکان دور نبوده وارتباط مستقیم با افکار و آیین و علوم متداول عصر و پیوستگی وناگسستنی با جریان تاریخ اقوام و ملل دارد از این رو ادیب خارج از محیط و خارق عادات و قیود و حدود زمان و مکان یعنی خود ساخته و وارسته از قید و بند تقلید و تعصب و عرف و عادت بس کمیاب و نادر و انگشت شمار است (همان منبع ، 2).

2-2-2 اقسام ادب

ادب بر دو گونه است.ادب انشایی و ابعادی و ادب وصفی یا موضوعی ادب انشایی آن است که ادیب با قوای فطری و غریزی با کسبی خود آن را ایجاد می نماید که خود بر دو قسم است.

2-3-2-1 الف) نثر که بیان مطلب به طور عادی و معمولی بدون مقید بودن به وزن و قافیه و خیال ادا می شود و جز به دوستی فکر در راستی گفتار و روانی بیان نیاز به چیز دیگری نمی باشد.

ب) شعر که در بیان آن از حیث معنی اتکا بر قوه خیال و از نظر لفظ اعتماد بر وزن و قافیه باشد و از احساسات و هیجانات درونی گوینده سرچشمه گرفته است و عواطف شنونده را تحریک می نماید.

ادب وصفی عبارت است از مطالعه و تحقیق و بررسی در ادب انشایی که آن نیز بر دو قسم است : الف) نقد ادبی که در آن از نظر اصل و ریشه عناصر صفاتی بررسی می شود و آن اثر را بصورتی فنی درآمده و روی عناصر و خصایص و امتیازات فنی آن اثر ارزیابی می کند و ارزش فنی و تاریخی و سایر فواید وتاثیرات آن تشخیص داده و تعیین گردد این عمل را تحلیل و نقد ادبی گویند.

ب) تاریخ ادب : اگر رسیدگی و بحث در ادبیات به ترتیب اعصار و ادوار تاریخی خود دسته بندی گردد و از جنبه قوت و ضعف و ترقی و انحطاط و سایر رویدادهای فنی هریک با بیان علل و عوامل آن ، فضا و داوری ، و یا حفظ ربط و پیوستگی لایق لاحق به مجموعه ادبیات یک قوم رسیدگی شود.این عمل را تاریخ ادب خوانند که معمولاً در کتب تواریخ ادب در یکجا و با هم تاریخ ادبیات و نقد ادبی را بیان و گردآوری می نمایند (همان منبع ، ص3).

2-2-3 عناصر ادب

ادب ساخته و پرداخته عقل بشری است و لازمه آن سه عنصر مهم فکر ، خیال و عاطفه می باشد.تالیف هر اثر ادبی از سه جز فوق (لاینفک بوده زیرا ایجاد افکار و اقامه احکام و تنظیم خیالها کار عقل می باشد.

لذا اساس ادب ابتدا فکر و موجد آن عقل می باشد بدین جهت آثار ادبی خالی از فکر یا آمیخته به اغواء و گمراهی نباید ادب حقیقی به شمار آید.

دوم قوه خیال که افکار را به صورتی محسوس درآورده در جماد روح حیات می بخشد و آن صورت و مظهر باید نو ، قوتی و الهام بخش باشد.

سوم عاطفه.یعنی انفعالات و تاثیرات وجدانی و درونی که سرچشمه آنها احساسات است و اساس تمام صفات عاطفی صدق و امانت است فلذا ذوق نیز کارش این است زشتی و زیبایی و محاسن و معایب آثار ادبی را از جهات لفظی و معنوی بسنجد (همان منبع ص 4).

2-2-4 خط و کتابت عربی

حروف و خط عربی از اصل به طور جداگانه وضع نشده بلکه از تطور و تنوع حروف نبطی که قبل از اسلام در شمال عربستان متداول بوده به دست آمده است بدینگونه که از خط مصری قدیم خط فنیقی و از آن خط مسند پیدا شد که دارای چهار نوع بوده که شامل خط صفوی ، نمودی ، لحیانی و سبئی یا حمیری و سپس از خط مسند خط کندی و نبطی به وجود آمد و از نبطی هم حیربی و انباری مشتق گشته و از خط انباری خط حجازی که همان خط نسخ عربی است پیدا شده است و خط کوفی که همان خط مجازی است که با دستکاری و آرایش و صنعت بدین صورت و شکل درآمده است (همان منبع 13 و 14).

2-2-5 متون ادبی

فنون ادب که مظاهر عمومی و فنی فکر بشریت است ممیزات و قواعد و مقرراتی خاص دارد که بر دو گونه است.الف) فنون شعری ، ب) فنون نثری.

الف : فنون شعری سخنی است منظوم که دارای آهنگ و هجای متوازن با مشخصات سه گانه.

1- معنی و موضوع : که غرض شاعر از سرودن شعر یعنی اغراض شعر

2- قافیه : یعنی حرف یا حروفی که شاعر در ادبیات خود در نظر گرفته و از آن تجاوز نخواهد کرد.

3- وزن که نوعی از آهنگ موسیقی مولف است از اجرایی به تزئینی مخصوص مثلاً معلقه امرءالقیس که در بحر طویل و بر روی لام است و باید در تمام ابیات از آن وزن و قافیه عدول نشود (احمد ترجانی زاده ، 1348 ، 16).

2-2-6 فنون ادبی شعر

الف) فن قصصی (داستانی) به عبارت دیگر شعر داستانی که در آن شاعر شخصیت خود را از یاد برده و به وصف کارزار- حوادث جنگی هنرنمایی و شجاعت پهلوانان با اغراق و خوارق شگفتی ها می پردازد مانند شاهنامه- ایلیاد هومر

ب) فن غنایی (آهنگی) که در آن شاعر از افکار و امثال خویش دم می زند و تصورات و تخیلات خود را درباره محیط بیان می کند و در دل خود را با زبان شعر بازگو نماید.

ج) فن تمثیلی (نمایشی) که در آن شعر یک حادثه تاریخی یا خیالی از حوادث بشری توسط کارگردان از طرف شاعر روی صحن نمایش آورده می شود.

د) فن تعلیمی (آموزشی) که شاعر به آموزش و پرورش عقل و قلب پرداخته و تنها منظور شاعر تربیت فکری است.(همان منبع ص 18).

2-2-7 انواع شعر

فن شعر غنایی عرب دارای انواع مختلفی است که به شرح آن می پردازیم.

1- غزل : یا تشبیب به معنی مغازله و عشق بازی یا توصیف یا تعریف ذکر احباب و اطهار شوق دیدار محبوب یا گریه و ناله و شکوی از دوری و مهجوری یار.

2- فخر : مدح و ستایش خویش و اقوام و بستگان شاعر که شعر حماسی نیز داخل این نوع است.

3- هجا یا هجو : شمردن نقاط و معایب ضعف دشمن و اهانت و بدگویی از او.

4- مدح : شمارش محاسن خویش با قومش.

5- رثاء : شرح و بیان مناقب مرده و اطهار تاسف و تاثیر بر او.

6- زهد : یاد مرگ و فنای دنیا و راز و نیاز با خدا و تشویق به خیر و جلوگیری از فساد و شر.

7- حکمت : سخن کوتاه و پر مغز مستخرج از تجربیات و معارف و ملاحظات خود که در بیتی یا دو بیت به منظور پند و اندرز گفته می شود.

8- وصف : بیان اقسام شی و شرح وضع و حال آن تا در ذهن شنونده حاضر و روشن گردد.شعر عربی نسبت به شعر اقوام دیگر کوتاه است و از قوام آن قصیده است که گاهی از ده بیت کمتر و گاه از صد بیت بیشتر است.

مقطوعه : از هفت بیت کمتر که نه تنها هر قصیده با مقطوعه خود و احدی مستقل بوده.بلکه هر بیتی نیز استقلال دارد و تنها وحدتی که دارند این است که تمام ابیات بر یک وزن می باشد.

ارجوزه که در آن هر بیت قافیه و وزن جداگانه دارد (همان منبع ، 18).

2-2-8 نهضت ها و عهدهای ادبیات عرب

1- نهضت جاهلی و اموی.2- نهضت عصر خلفای عباسی.3- نهضت جدید از اواخر قرن 18 میلادی یا 12 هجری قمری.

که دوره صفویه جایگاه چندانی در این نهضت ها ندارد.

2-2-9 ادوار تاریخ ادبیات عرب

1- دوره جاهلی اواخر قرن پنجم میلادی تا ظهور اسلام (450 یا 475-622 میلادی).

2- دوره راشدی و اموی (622 تا 750) برابر (1-132 هـ.ق).

3- دوره عباسی (750 تا 1258 م) یا (132-606 هـ.ق).

4- دوره ترکی (1258-1798) یا ( 656-1213) که به عهد انحطاط معروف می باشد.

5- دوره نهضت از اواخر قرن هجدهم میلادی تا کنون (ترجانی زاده 1348 ، ص 20).

2-2-11 فنون شعری

نثر سخنی است طبیعی بدون رعایت شروط و قیود شعر که بر دو قسم است.

الف) نثر مرسل- ب) نثر مسجع

2-2-12 فنون ادبی نثر

1- خطابه : فن اقناع و ترغیب شنونده است و خطیب با سخن شیوا و زیبا که هم عقل را راضی و هم دل را بر باید بیان می شود.

2- قصه : داستان و حکایتی است که در لفافه به درس و بحث اخلاقی و صفات نیک و پسندیده اشاره می گردد.

3- مثل : سخنی مشهور که با وضع و معنی آن شبیه باشد که آن را حقیقی گویند اگر از اصلی معروف نقل گردد و فرضی نامند اگر از زبان حیوان با نبات یا جماد گفته شود.

4- حکمت : قولی است جالب متضمن پند و اندرز که بر اساس پختگی و تجربه گفته میشود و در خطابه و اشعار زیاد به کار برده می شود.

5- مناظره : عبارت است از سخنوری یا بیاناتی به منظور به کرسی نشاندن مقصود و تایید و اثبات نظر یه ای و ابطال و رد رای یا مطلبی با دلیل و برهان و استدلال منطقی.

6- مقامات : داستانی است خیالی و کوتاه با سجع و جملاتی مرتب که از قول یک نفر بیان گشته و به نصیحت با حکمت یا نکته ای پایان می یابد.

7- رساله یعنی مذاکره و مباحثه از طریق قلم و نوشتن و یا اصلوب فنی و بلیغ و موثر.

8- فن آموزشی : عبارت است از بحث و بیان یا عبارات آراسته و متین فنی درباره مسائل احتراعی و مذاهب علمی و ادبی و فنی و غیره.

2-2-13 انواع قصص

1- قصص موضوع : یعنی نقل حکایات و اخبار در مجموعه ادبی

2- قصص منقول : ترجمه و اقتباس از داستانها و قصص دیگر

2-3 علل افول ادبیات عرب در دوران صفویه

ادبیات در عصر صفویه در زمره ادبیات منحط به شمار می رود.

زیرا صفویه را مشغله و گرفتاری پیش از آن بود که به شعر و شاعری توجهی داشته باشند.علایق فرهنگی آنان بر محور تبلیغات و تحکیم مبانی مذهب آمیخته با سیاست دور می زند که از یک سو از راه تقویت علوم دینی و از سوی دیگر به وسیله ادبیات مذهبی انجام می گیرد و البته هر دو در مسیر تشیع پیش می رود.

نباید نادیده گرفت که قبل از برآمدن این سلسله بخش قابل توجهی از ملت پیرو تسنن بود بدیهی است که نه آسیای مرکزی و نه افغانستان و نه هندوستان که همگی کشورهای سنتی مذهب بودند نمی توانستند در هماهنگ ساختن ادبیات با مذهب تشیع که لازمه ی سیاست خاص شیعی بود به عبارت دیگر ادبیات از جنبه بین المللی خود خارج شد و به تدریج جنبه ای صرفاً فازسی پیدا می کند.

با آنکه زبان خانوادگی صفویه ترکی بود زبان فارسی اهمیت خود را از دست نداد زبان فارسی از نگارش مسائل دینی هم که سابقاً فقط به زبان تازی نگاشته می شد به کار رفت صرف نظر از این قسمت نثر دوره صفویه دنباله ی مستقیم در نثر است.

سروده هایی که در نیایش پیامبر (ص) در مدح علی (ع) و اشعاری که در رثاء آنان سروده می شد جای قصاید مدیحه و غزلیات دنیوی را می گیرد از آنکه بگذریم بی علاقگی به شاعران و آثار و مدفن های آنان حکمفرما و کاملاً محسوس است در عوض ابراز علاقه به امام زادگان که اعقاب امامان مقدس و تقریباً تا به سرحد الوهیت مورد پرستش اند و همچنین بقاع آنان که آن را امامزاده می نامند هرچه بیشتر چشمگیر است.

اختلاف شعر و ادب این دوره با سابق در این است که سابقاً ادبیات روی هم رفته پر مایه تر بود این کم مایگی را می توان نشانه ای یک انحطاط واقعی دانست ولی از سوی دیگر چنانچه در این سبک نوین که تا حدودی جانشین سبک خراسانی و عراقی هر دو گشته است فضایی عمیق تر به عمل آید و مخصوصاً بر آن پیش واحدی کمتر از آنچه بعد از دوره ی صفوی تا امروز حاکم بر نظریات بوده حکم فرما باشد دور نیست.

با بر آمدن دوره صفویه امور شدیداً متمرکز می شود آنان عقاید مذهبی را تحت اصول معینی قرار داده و به یکسان ساختن آراء عمومی می پردازند و به موازات آن به طور کلی تحصیلات را مقید می سازند.

تحصیل علوم دینی غایت آمال جوانان عصر صفوی است و هدف آنان مجتهدی توانا شدن می باشد (یان و یبکا ، ترجمه شهابی 1354-465).

نظر به اینکه شاهان صفویه کمر به توسعه متصرفات خود داشته در نتیجه تفکرات و دید عرفانی نیز از عرصه شعر وادب رخت بر می بندد.

در دوران صفویه که نزدیک به دو قرن طول کشید تنها دو پادشاه لایق وجود داشت و تا حدودی فقط در عصر شاه عباس اوضاع تا حدودی برای شاعران مساعد بوده و در عرصه های بعد شاعران به کشور هند کوچ نموده در آنجا به فعالیت می پردازند که این امر بر نامساعد بودن ادبیات و سبک ادبی در این دوره می باشد.

ترک تازی افغانان تباهی بی حد و حصری به بار آورد و به حیات فرهنگی و ادبی ضربات سهمگین وارد ساخت که اثراتش مدتها بر جای ماند (همان منبع ، ص 484).

در دوران حکومت ناتوان شاه سلطان حسین و در پایان غم انگیز صفویه در عهد خود کامگی های نادری فتوری کاملاً چشمگیر و توجیه پذیر دامنگیر ادبیات می گردد (همان منبع ، 489).

در دوره صفویه تعداد ایرانیانی که به زمان تازی (عربی) شعری می سرایند به حداقل می رسد لکن این زبان هنوز مقام خود را در علوم طبیعی علوم دقیقه و بعضی علوم انسانی حفظ می کند مستحکم ترین جایگاه های زبان عربی علم کلام فقه و فلسفه است ولی در دوران صفویه که تبلیغات نیرومند و پر هیاهوی شیعه به عنوان مذهب رسمی دولت طبقات بزرگ جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد و فارسی مخصوصاً در علم کلام و فقه نفوذ می کند (همان منبع ، 501).

در قرن نهم شیوه کار علوم ادبی همان است که در قرن هشتم بود یعنی تلخیص و تحشیه و شرح و شرح شرح کتب درسی و گاه تنظم قواعد ادبی زبان عربی به قصد تسهیل کار معلمان این علوم و امثال این اعمال در این زمان نکته ای که قابل شرح است کاسته شدن از میزان تالیفات به زبان عربی و افزوده شدن بر شمار کتابهای فارسی در زمینه علوم ادبی است و این خود نشانه ای است از ادامه داشتن گسیختگی ارتباط ایرانیان در زیر سلطه مغلولان و ترکان جغتایی از قلمرو و رواج فرهنگ عربی اسلامی.( صفا ، 1364 ، ص 110).

تدوین کتابهایی در صرف و نحو عربی در این عهد به شیوه دیگر دانشهای متصوّر بوده است به نگارش شروح و حواشی به آثار علمای سلف و مقصود از این حاشیه نویسی ها و شرح و شرح بر شرح و حاشیه بر شرح همواره خدمت به طالبان علم در مدارس و تسهیل کار در فراگیری بوده و بس و همچنانکه در سایر دانشها باب شده بود در صرف و نحو عربی هم ترتیب دادن دفترهای به پارسی یا حتی منظومه های پارسی در درک قواعد ، زبان فارسی معمول اهل زمان بود (همان منبع ، ص 114).

در زمانی که صفویه دولتی عظیم و متحد در ایران تشکیل دادند علم و حکمت و ادب در این کشور در حال جان سپردن بود (جلبی ، 1381 ، 603).

آثار حمله مغولان و استیلا و ستمگری های تیمور لنگ انحطاط و تنزل علمی و ادبی ایران در عهد صفویه کاملاً ظاهر شد و شاهان صفوی علی رغم ایجاد دولتی منسجم بر اساس وحدت ملی و دینی و علی رغم ایجاد اعتباری فوق العاده برای ایرانیان به علت قلندر منشی و فرقه سازی و ترویج تعصب مذهبی شدید به آزار برخی از حکیمان پرداخته و پاره ای از مدارس تدریس حکمت و فلسفه را ممنوع کردند و این پادشاهان از فهم شعر درست و لطیف به کلی بی نصیب بودند به همین جهت ادبیات در عهد آنان به منتهای پستی و رکالت افتاد و شعر و نثر این دوره به استثنای یک عده کتابهای تاریخی تحت تاثیر سبک هندی قرار گرفت که نمونه های آن قابل قیاس با متوسط ترین آثار ادبی پیش از صفویان نیست (همان منبع ، 602).

شاید بتوان گفت هجرت فقهای جبل عامل لبنان و بحرین و حله فوج فوج به ایران آمده و در کنار شاهان صفوی قرار می گرفتند.

شکی نیست که در عهد صفویه ادبیات و حکمت به پایه پستی افتاد و حتی یک شاعر درجه اول هم در این عصر به ظهور نیامد که بزرگترین علت این قضیه ظاهراً این است که سلاطین صفویه به حسب نظرات سیاسیه و ضدّیتی که با دولت عثمانی داشتند شمشیر قوای خود را صرف ترویج مذهب شیعه و تشویق علمایی که از علم اصول و قوانین این مذهب اطلاعات کامل داشتند می نمودند اما اگرچه علمای مزبور مساعی جمیله در توصیه مذهبی به کار بردند که نتیجه آن وحدت سیاسی مملکت شد و اساس ایران فعلی را که ساکنانش علی العموم دارای مذهب و لسان و نژاد واحد هستند برپا نمود.لیکن از طرف دیگر از لحاظ ادبیات و شعر و عرفان و حکمت و به قول خودشان هرچه متعلق به کمالات بود در مقابل شرعیات نه تنها در توسعه و ترقی آن کوشش نکردند بلکه به نوعی به آزار و اذیت نمایندگان کمالیات پرداختند (همان منبع ، 606).

2-4 تاریخ صفویه

شیخ صفی‌الدین اردبیلی، نیای بزرگ صفویان هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرین‌کلاه بود. فیروزشاه از بومیان ایرانی و کردتبار بود که در منطقه مغان نشیمن گرفته بود. زبان مادری شیخ صفی‌الدین تاتی بود و اشعار تاتی او امروزه در دست است. تاتی یکی از زبان‌های ایرانی و زبان بومی آذربایجان بوده‌است.(قدیانی 1381 - 550)

دودمان پادشاهی صفویه به وسیله شاه اسماعیل اول با اتکا بر پیروان طریقت تصوف علوی تأسیس شد. این پیروان که عمدتاً از ایلهای ترک آناتولی بودند ,و بعداً به قزلباش‌ها ملقب شدند بر سر اعتقادات خود سالها به طرفداری از آق‌قویونلو‌ها و قراقویونلو‌ها درگیر جنگهای پیاپی با دولت عثمانی بودند. اسماعیل جوان نوه شیخ جنید، پسر شیخ صفی الدین و نوه اوزون‌حسن آق قویونلو تحت آموزش بزرگان قزلباش (موسوم به اهل اختصاص) پرورش یافت و رهبر دینی آنان بشمار می‌آمد.

مهم‌ترین عامل قدرت صفویه بودن قزلباشان تا پیش از جنگ چالدران که در واقع نوعی الوهیت برای شاه اسماعیل قایل بودند بود که با شکست در جنگ این اعتقاد آنها رو به سستی نهاد.

2-4-1 .ارزش تاریخی دوره صفوی

رسیدن ایرانیان به مرزهای طبیعی خود، و در بعضی مواقع به ویژه در عهد پادشاهی شاه عباس بزرگ و نادر به مرز دوران ساسانیان به ایران شکوه و جلال پیشین را باز داد. برای اروپا که جداً در معرض خطر دولت عثمانی بود، بسیار گرانبها و ارزشمند محسوب می‏شد، به نحوی که مآل اندیشان قوم در آن دیار، دولت صفوی را مایه نجات خویش و نعمتی برای خود می‏پنداشتند و به همین سبب با پیامهای دلگرم کننده خود، پادشاهان ایران را به ادامه نبرد و ستیز با عثمانی تحریض می‏کردند. بعد از عقب نشینی سلطان سلیمان قانونی از آذربایجان و تحمل تلفات سنگین سپاه عثمانی از سرما و برف و فقدان آذوقه، برخی میپندارند تشکیل دولت صفوی زیانی بزرگ برای جهان اسلام بود، بدین معنی که با رسمی کردن تشیع، و ضعیف ساختن تسنن، یکپارچگی مذهبی سرزمینهای اسلامی را که تا آن دوران باقی مانده بود، از میان برد و آن محیط پهناور و یگانه جغرافیایی را از میان قطع کرد و به خطر انداخت

2-4-2

دولت صفوی بنیادگذار دولتی واحد با مذهبی واحد

از نظر تاریخ ایران معاصر، دولت صفوی دارای دو ارزش اساسی و حیاتی است: نخست ایجاد ملتی واحد با مسئولیتی واحد در برابر مهاجمان و دشمنان، و نیز در مقابل گردنکشان و عاصیان بر حکومت مرکزی؛ دوم ایجاد ملتی دارای مذهبی خاص که بدان شناخته شده و به خاطر دفاع از همان مذهب، دشواریهای بزرگ را در برابر هجومهای دو دولت نیرومند شرقی و غربی تحمل نموده است. در این مورد، مذهب رسمی شیعه دوازده امامی، همان کاری را انجام داد که اکنون ایدئولوژیهای سیاسی در تشکیل حکومتها می‏کنند.(قزوینی و دیگران1378-109)

رشته اصلی و اساسی این پیوند ملی، مذهب تشیع بود، و گرنه با وضعی که در آن ایام پیش آمده بود، هیچ عامل دیگری نمی‏توانست چنین تأثیری در بازگرداندن آن پیوند و همبستگی داشته باشد، چنانکه اهل سنت ایران که در عهد شاه اسماعیل اول و شاه طهماسب زیر فشارهای سختی بودند، بقای دولت عثمانی و ضمیمه شدن ایران را به خاک آن دولت آرزو می‏کردند. دسته‏هایی از کردان سنی مذهب که تمایلی به اطاعت از یک پادشاه شیعی مذهب نداشتند، بی هیچ گونه مقاومتی و مخالفتی در قلمرو عثمانی باقی ماندند؛ و دست به دست گشتن برخی از نواحی کرد نشین میان دو دولت عثمانی و صفوی تأثیری در مذهب آنها نداشت.(امینی 1346-74)

2-4-3

ساختار حکومتی دولت صفوی

سیستم حکومتی صفویان در ابتدا ترکیبی از ساختار سلسله مراتبی صوفیان و ساختار سنتی حکومت در ایران بود. به این صورت که در بالای هرم قدرت شاه قرار داشت که هم شخص اول حکومت و هم مرشد کامل بود و پس از او وکیل یا وکیل نفس نفیس همایون بود. وکیل دارای نقش وزیر اعظم (رییس دیوانسالاری) بود و هم واسط بین مرشد کامل و صوفیان.در ساختار نظامی قبایل قزلباش نیز سلسله مراتب قبیلگی صوفیانه وجود داشت.اما دیوانسالاری حکومت بر اساس ساختاراهای کهن ایرانی عمل می‌کرد چراکه قزلباشان از ابتدا در امور دیوانی نقش چندانی نداشتند.در زمان شاه عباس شاهد ایجاد سازمان حکومتی جدیدی هستیم که بر اساس الگوی دیوانسالاری کهن ایرانی بنا شد و تا پایان حکومت قاجارها تقریباً پایدار ماند. در این ساختار حکومتی شاه در راس هرم قدرت قرار دارد.فرمانهای او قانون محسوب می‌شود و کسی حق مخالفت با او را ندارد.وزیر اعظم بالاترین مقام اجرایی پس از شاه است و ریاست نظام دیوانی را بر عهده دارد.وی واسطه میان دولتیان و شاه است.گزارشاتی که از ادارات وسازمانهای برای شاه فرستاده می‌شوند ابتدا توسط وی خوانده می‌شوند و در صورت صلاحدید وی به اطلاع شاه می‌رسند.در مورد شاهان صفوی پس از شاه عباس باید یاد آور شد که از وظایف مهم وزیر اعظم جلوگیری از رسیدن اخبار و گزارشات ناراحت کننده به شاه بود(همان منبع 74)

2-4-5

ساختار قضایی

نظام قضایی به دو بخش عرفی و شرعی تقسیم می‌شد. بخش عرفی شامل رسیدگی به اموری مانند قتل و ضرب و جرح و تجاوز (اموری که مربوط به حفظ نظم و امنیت و نظام سیاسی بود) می‌شد و بخش شرعی شامل رسیدگی به دعاوی حقوقی و شرعی بود. ریاست بخش رسیدگی به دعاوی عرفی با مقام دیوان بیگی است و مسوولین رسیدگی به این دعاوی در شهرها نیز داروغه‌ها هستند.ریاست نظام قضایی شرعی نیز بر عهده صدر است.صدر بالاترین مقام مذهبی در دولت را داراست و خود از میان علمای صاحب نام شیعه انتخاب می‌شود.قضات شرع از میان علمای شیعه (ملاها) انتخاب شده و توسط صدر منصوب می‌شوند.از وظایف دیگر صدر عزل نصب شیخ الاسلام‌ها در شهرها و رسیدگی به امور موقوفات در کل کشور است. قضات منسوب از طرف صدر یا قضات شرع متصدیان ثبت رسمی اسناد هم محسوب می‌شوند و اسناد معاملات و نقل و انتقالات و مالکیت مردم تنها با ممهور شدن به مهر آنها رسمیت می‌یابند. ابهام موجود میان امور شرعی و عرفی از گاهی موجب اختلالاتی در سیستم قضایی می‌شد (همان منبع -84)

2-4-6

ساختار اجرایی

کشور ایران از زمان شاه عباس یه پنج ناحیه تقسیم شده بود و هر کدام از آن نواحی را نیز به نواحی کوچک‌تر (تا ۲۵ ناحیه تقسیم کرده بودند).خان بالاترین مقامی بود که از طرف شاه برای اداره یک ناحیه مشخص می‌شد و تنها زیر نظر شاه انجام وظیفه کرده و.ناحیه تحت حکومت یک خان خود به چند ناحیه تقسیم می‌شد که اداره آنها را افرادی که دارای سمت سلطان بودند به عهده داشتند. سلطانها در واقع والیان درجه دوم بودند.مقام بعدی در میان والیان پس از سلطان بیگلربیگی نام داشت.خانها و سلطانها در ناحیه تحت حکومت خود مانند یک شاه کوچک حکومت می‌کردند.خانها بخش اصلی در آمد ناحیه خود را برای امور داخلی اداری و شخصی خود و نیز تعهد پرداخت مواجب سربازانی که از مرکز به آنها محول شده بود مصرف می‌کردند و مقدار نسبتاً کمی را برای دربار می‌فرستادند. آنها در مقابل در مقابل تهدیدات خارجی متعهد به حفظ ناحیه تحت حکومت خود بودند.اکثریت قریب به اتفاق خانها و سلطانها را امرای قزلباش تشکیل می‌دادند و با قبیله خود در ناحیه تحت حکومت زندگی می‌کردند.

در این میان برخی از نواحی کشور بودند که حاکم آنها از خود مختاری خان یا سلطان برخوردار نبود و در واقع وکیل یا نماینده‌ای از طرف شاه آنها را اداره می‌کرد که آنها را وزیر می‌نامیدند.تمام در آمد این نواحی برای دربار فرستاده می‌شد و بودجه مصرفی این نواحی را دربار تعیین و تامین می‌کرد.این نواحی را خاصه می‌نامیدند.در ابتدای سلطنت صفویان نواحی خاصه محدود به ایالات نزدیک به تختگاه بودند اما از زمان شاه عباس به این نواحی افزوده شد.زیرا از یک طرف درآمد مستقل شاه را افزایش می‌داد و از طرف دیگر از افزایش قدرت امرای قزلباش در مقابل شاه جلوگیری می‌شد.اما در مقابل حاکمان نواحی خاصه از قابلیت نظامی و مدیریتی و انگیزه بسیار کمتری نسبت به خانها و سلطانها برای اداره برخوردار بودند و در مقابل تهدیدات خارجی بسیار سستی می‌کردند.

.

بالاترین مقام اجرایی در شهر خان یاسلطان یا وزیر آن ناحیه محسوب می‌شد (چه در آن شهر مقیم باشد چه نباشد).پس از خان یا سلطان یا وزیر، داروغه شهر قرار داشت.اداره کننده اصلی شهر در واقع داروغه بود.داروغه وظیفه حفظ امنیت و نظم شهر و همچنین وظیفه رسیدگی به دعاوی مربوط به ضرب و جرح وقتل را به عهده داشت.عسس، کوتوال، کلانتر و محتسب همه تحت تحت نظر داروغه کار می‌کردند.عسس فرماندهی نگهبانان شب را به عهده داشت.کوتوال مسوول خفظ و نگهداری از استحکامات بود و در شهرهایی که داروغه نداشت عسس وظیفه داروغه را نیز دارا بود.

کلانتر رابط بین داروغه و مقامات بالاتر و مردم عادی بود.در شهرهای بزرگ هر محله برای خود دارای کلانتر بود.کلانتر وظیفه دفاع از حقوق مردم در مقابل دولتیان و تقسیم کارهای مشکل (تکلیف شده از طرف مقامات) به صورت عادلانه بین مردم ا و وصول مالیاتها از مردم را بر عهده داشت.در دهات کدخداها وظایف کلانترها را عهده دار بودند. محتسب بر درستی مقیاسها و اوزان در شهر نظارت می‌کرد نرخ کالاهای اساسی را نیز در شهر تعیین و اعلام می‌کرد.(همان منبع 114)

2-4-7

ساختار نظامی و لشکری

قوای سپاه ایران در ابتدای به قدرت رسیدن شاه اسماعیل تا زمان سلطنت شاه عباس متشکل از قبایل قزلباش بود.قزلباشان به صورت سواره می‌جنگیدند و سواران آنها را قورچی می‌نامیدند.قورچی‌ها مسلح به شمشیرهای هلالی شکل (مناسب برای نبرد سواره)، کمان و تفنگ بودند.از زمان شاه عباس به بعد نیروهای پیاده مسلح به تفنگ از مردم تاجیک (غیر قزلباش) و نیز سپاه غلامان خاصه (متشکل از گرجی‌ها، چرکس‌ها و ارمنی‌ها) تشکیل شد.توپخانه نیز معمولاً در محاصره شهرها از زمان شاه طهماسب به کار گرفته می‌شد اما به دلیل نوع تاکتیکهای جنگی ایرانیان که مبتنی بر تحرک زیاد در میدان جنگ بود در جنگهای مستقیم نقش زیادی نداشت.بالاترین مقام نظامی از زمان شاه عباس به بعد سپهسالار ایران بود.این سمت در ابتدا دایمی بود ولی از زمان شاهان بعد از شاه عباس در زمان جنگ تعیین می‌شد.مقامات اصلی سپاه ایران در زمان شاه سلمیان به شرح زیرند(منقول از سفرنامه کمپفر).

• قورچی باشی: فرمانده قورچیان (سواران قزلباش) و بالاترین مقام پس از سپهسالار.قورچی‌ها در زمان شاه سلیمان حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر تخمین زده می‌شوند و سالانه ۱۰ تا ۱۲ تومان مزد می‌گرفتند.

قوللر آقاسی: فرمانده سپاه غلامان.سپاه غلامان از از گرجیان، چرکس‌ها، ارمنیان و دیگر غیر ایرانیان تشکیل می‌شد که به صورت سواره می‌جنگیدند.تعدادآانها حدود ۱۵ تا ۱۸ هزار نفر تخمین زده می‌شد و سالانه کمی کمتر از ۱۰ تومان مزد می‌گرفتند.

• تفنگچی لر آقاسی : فرمانده سپاه تفنگچیان پیاده بود.این تفنگچیان تاجیک بودند و پیاده می‌جنگیدند. به این صورت از اسب فقط برای نقل انتقال پیش از درگیری استفاده می‌کردند اما در هنگام جنگ و در نزدیکی دشمن از اسب پیاده شده و می‌جنگیدند.سلاح آنها نیز تفنگ، شمشیر بوده.تعداد آنها نزدیک به ۵۰ هزار تخمین زده می‌شود.مزد سالانه تفنگ چی‌ها کمی کمتر از غلامان بود.
• توپچی باشی : فرمانده توپخانه ایران که در میان مقامات ذکر شده پایین ترین اهمیت را داشت.

به جز قوای نظامی ذکر شده گروهی متشکل از ۲۰۰۰ سرباز مجهز پیاده موسوم به جزایری وجود داشتند که مواجب آنها را شاه پرداخت می‌کرد و وظیفه حفاظت از دربار را به عهده داشتند.آنها تحت فرماندهی ایشیک آقاسی بودند. واحدهای داخلی در سپاه را افسرانی دارای عنوانهای زیر اداره می‌نمودند. این عنوانها همگی از اصطلاخات ترکی تشکیل شده‌اند:

• مین باشی (فرمانده ۱۰۰۰ سرباز) دارای مزد سالانه ۷۰ تومان
• یوزباشی (فرمانده ۱۰۰ سرباز)دارای مزد سالانه ۳۰ تومان
• اونباشی (فرمانده ۱۰ سرباز) دارای مزد سالانه ۱۵ تومان )همان منبع 108)

ادبیات عرب چگونه به زمان صفویه رسید و تاریخچه اجمالی آن چیست؟دوران صفویه و افشاریه و زندیه چه زمانی می باشندموجود نبودن تحقیق و پیشینه ای در رابطه موضوع فوق

دانلود ارزیابی کاندیداتوری سمعک

ارزیابی کاندیداتوری سمعک

اگر چه تصمیم برای استفاده از سمعک نهایتاً به وسیله بیمار گرفته می شود، بسیاری از بیماران در مورد این که آیا آن ها باید سمعک بگیرند و برای پیشنهاد و توصیه به متخصص بالینی متوسل شوند یا نه مردد خواهند بود این توصیه باید به غیر از آستانه تن خالص، بسیاری از فاکتورها را به حساب آورد

دسته بندی	پزشکی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	1617 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	95

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست

* مقدمه .............................

*حد پایین کم شنوایی قابل کمک.........

افت تن خالص و شکل ادیو گرام.....

توانایی شناسایی گفتار............

ناتوانی و معلولیتی که خود بیمار گزارش می کند

محیط شنیداری، ،نیازها و انتظارات.

نگرانی های زیبایی شناختی.........

ظریف کاری و مدیریت...............

سن...............................

شخصیت............................

اختلال پردازش شنوایی مرکزی........

وزوز.............................

فاکتورها در مجموع................

مشاوره با بیمار بی میل............

*حد بالای کم شنوایی قابل کمک..........

توانایی فهم گفتار ضعیف............

سمعک یا کاشت حلزون...............

Tactile aid سمعک یا......................

*موارد منع پزشکی فیتینگ سمعک.........

* اظهارات نهایی......................

مقدمه

اگر چه تصمیم برای استفاده از سمعک نهایتاً به وسیله بیمار گرفته می شود، بسیاری از بیماران در مورد این که آیا آن ها باید سمعک بگیرند و برای پیشنهاد و توصیه به متخصص بالینی متوسل شوند یا نه مردد خواهند بود. این توصیه باید به غیر از آستانه تن خالص، بسیاری از فاکتورها را به حساب آورد.

انگیزه اولیه برای گرفتن سمعک، عامل تعیین کننده ای برای تداوم استفاده از سمعک از سوی بیمار به شمار می آید. انگیزه بیمار نشان می دهد که تعادلی بین مزایا و معایب سمعک وجود دارد یا نه. جدا از این که همه این انتظارات مثبت و منفی واقعی هستند یا نه. مزایای مورد انتظار بیمار تحت تأثیر میزان ناتوانی و معلولیتی که او احساس می کند دارد قرار می گیرد. ناتوانی، میزان مشکلی را که شخص برای شنیدن در وضعیت های مختلف دارد توصیف می کند در حالی که معلولیت، میزان ناتوانی فرد برای شرکت در فعالیتها به دلیل کاهش شنوایی را نشان می دهد. معایب به طور بالقوه شامل اثر استفاده از سمعک در تصور ذهنی بیمار از خود است. مزایا و معایب مورد انتظار سمعک تحت تأثیر آن چه که دیگران درباره سمعک به بیمار می گویند، قرار می گیرد. متخصص بالینی باید تلاش کند تا انتظارات بیمار را کشف کند و آنهای را که به طور غیرواقعی کم اند و یا به طور غیرواقعی زیادند اصلاح کند. اگر چه سمعکها در سکوت و در نویز کمک کننده اند، اما کمک بیشتری در سکوت دارند، بنابراین اگر بیمار به کمک شنوایی در مکان های ساکت نیاز داشته باشد، محتمل تر است که سمعک ارزشمند باشد و مورد استفاده قرار گیرد.

وقتی متخصص بالنی با بیمار دچار نقص شنوایی برخورد می کند که سمعک را نمی پذیرد، او باید دریابد که آیا این عدم پذیرش به این دلیل است که بیمار از کم شنوایی خود آگاهی ندارد، به مشکل آگاه است اما نمی خواهد وجود سمعک را بپذیرد، یا این که به کم شنوایی خود اعتراف می کند اما نمی خواهد هیچ کاری برای آن انجام دهد. اگر مورد آخر درست است،دلایل بیمار نیز باید کشف شود.

مشکل بیمار در استفاده از سمعک ، به مقدار زیادی در کارآیی آن اثر می گذارد. بنابراین متخصص بالینی باید مهارت های دستی بیمار را هنگام مشخص کردن کاندیداتوری و نوع سمعک مورد توجه قرار دهد. بیماران دارای وزوز اغلب درمی یابند که استفاده از سمعک مشکلاتشان را کم می کند، بنابراین وزوز به صورت مثبت بر کاندیداتوری اثر می گذارد. وجود اختلال پردازش مرکزی و سن بالا هر دو می توانند بر کاندیداتوری اثر گذارند، ولی به طور کارآمد، برای تحت تأثیر قرار دادن توصیه متخصص بالینی قابل پیش بینی نیستند.

در افرادی با کم شنوایی شدید تا عمیق ، احتمال آن که کاشت حلزون کارآمدتر از سمعک باشد، بیشتر است. مفیدترین شاخص برای این که چه وسیله ای برای آنها بهتر است، امتیاز گفتاری است که آن ها در ازای فیتینگ خوب سمعکها پس از چند سال که به آن ها عادت کردند، دریافت می کنند. برای نوزادان غیرممکن است که تصمیم برای کاشت حلزون در ابتدا بر اساس آستانه های شنوایی با سمعک یا بدون سمعک باشد ( و همچنین به عدم منع موارد پزشکی یا روانی نیاز دارد).

در صورتی که بیمار تمایلی به عمل کاشت حلزون نداشته باشد، سمعک های ویبروتکتایل و الکتروتکتایل جانشین سودمندی برای افراد ناشنوا به منظور دریافت تحریک شنیداری مفید از سمعک هستند. همچنین برای افرادی که کاشت حلزون از نظر پزشکی یا مسائل روانی مناسب نیست، این سمعکها مفیدند. آموزش تلفیق اطلاعات لامسه ای با اطلاعات بینایی ضروری است.

استفاده از سمعک نباید صرفاً به این دلیل که امتیاز آزمون های گفتاری با هدفون کمتر از یک ملاک قراردادی است چشم پوشی شود. از سوی دیگر، مشکلات ادیولوژیکی / پزشکی متعددی وجود دارد که باعث می شود فیتینگ سمعک تا حل علت این مشکلات به تأخیر افتد.

بنابراین یک متخصص بالینی باید تعداد زیادی از فاکتورهایی که ممکن است کاندیداتوری سمعک را تحت تأثیر قرار دهند، مورد ملاحظه قرار دهد. هیچ کدام از فاکتورهای موجود را که چنین اثر قوی دارند، نمی توان نادیده گرفت.

سمعک تجویز شود یا نشود، سؤال این است. به طور دقیق تر، چه موقع متخصص بالینی باید یک بیمار مردد را تشویق کند تا سمعک بگذرد، و چه موقع باید به بیمار مشاوره دهد که سمعک احتمالاً مفید نیست. تصمیم گیرنده نهایی برای این که سمعک گذاشته شود، بیمار (یا یک خویشاوند نزدیک او) خواهد بود. اگر بیمار تحت هر شرایطی مردد باشد، متخصص بالینی می تواند به طور عمده روی این تصمیم اثر گذارد. قسمت سخت برای متخصص بالینی شناخت این مسئله است که به چه روشی و چگونه به طور قوی، فعالیت کند.

مطالعات کم شنوایی نشان داده اند که بسیاری از افراد مبتلا به کم شنوایی از سمعک استفاده نمی کنند. تقریباً 10 تا 16 درصد از جمعیت بزرگسال گزارش داده اند که در شنوایی مشکل دارند. اگر ما روش ادیومتریک را برای تعیین مشکلات شنوایی به کارگیریم، 16 درصد از جمعیت بزرگسال کم شنوایی بیش از dBHL 25 در میانگین 4 فرکانس در گوش بهتر و 7 تا 8 درصد کم شنوایی بیش از dBHL 35 خواهند داشت. مطالعات مختلف نشان می دهند که از افرادی که به نظر می رسد کم شنوایی دارند و آنهایی که به طور عینی کم شنوایی دارند، فقط 14 تا 24 درصد دارای سمعک هستند. بنابراین، تقریباً از هر 5 نفر کم شنوا 4 نفر، سمعک ندارند.

آیا همه این افراد کاندید خوبی برای سمعک هستند، اگر می توانستند متقاعد شوند که سمعک بگذارند، یا آیا آن ها تصمیم خوبی گرفته اند که برایشان ، معایب عملکردی و روانی بر فواید آن ارجح است؟ تحقیقات نشان می دهند که وقتی این افراد خواستار سمعک می شوند و به آن ها فرصت استفاده از آن داده می شوند، در می یابند که سمعک مفید است و به استفاده از آن ادامه می دهند. (1997) kochkin با استفاده از ارزیابی های خود ارزیابی برآورد کرد تعداد افرادی که می توانند از سمعک بهره مند شوند، حداقل دو برابر تعداد افرادی است که در حال حاضر دارای سمعک اند. به هر حال، تا زمانی شواهد مجربی ثابت شده ای وجود نداشته باشد، ما نخواهیم فهمید که چه نسبتی از جمعیت از سمعک سود می برند. اپیدمیولوژیست ها تنها کسانی نیستند که درباره این که چه تعداد از مردم به سمعک نیاز دارند، مرددند. هر متخصص بالینی می تواند انتظار داشته باشد بیماران زیادی را ببیند که درباره این که سمعک به آنها کمک خواهد کرد یا نه مرددند.

دو جنبه کلی برای این سؤال که آیا یک شخص از سمعک بهره مند خواهد شد وجود دارد: شخص به اندازه کافی کم شنوا است یا خیلی کم شنواست؟ همان طور که خواهید دید، در آغاز، این سؤال ها را نمی توان از روی ادیوگرام پاسخ داد. دومین سؤال می تواند به طرز دیگری بیان شود که شخص از سمعک استفاده بیشتری خواهد برد یا کاشت حلزون یا tactile aid؟ این فصل بعضی از فاکتورهایی را که باید هنگام تصمیم برای توصیه سمعک به بیمار مورد ملاحظه قرار گیرد، تعیین می کند.

در این مرحله، یک روش کاملاً کمی برای این تصمیم ممکن نیست، زیرا تعداد فاکتورها بسیار زیاد است و ما نمی توانیم بفهمیم که چگونه بهترین فاکتور را اندازه گیری کنیم و یا آن ها را به طور مناسب برای هر فرد انتخاب کنیم. مقیاس احتمال برای پیش بینی استفاده از سمعک (FSPHAU) تلاشی است برای ترکیب کمی برخی از فاکتورهایی که مشخص می کند شخص سمعک را سودمند خواهد یافت یا نه. متأسفانه، به نظر نمی رسد که این مقیاس ( در حقیقت، یک نسخه از آن) پیش بینی کننده معتبری از سودمندی باشد. به طور مشابه، اگر چه نشان داده شده که موفقیت سمعک بستگی به مجموع فاکتورهایی دارد (معلولیت، آموزش، میزان داروها و سن)، این ترکیب نمی تواند کاندیداتوری را با صحت کافی برای سودمندی پیش بینی کند.

استفاده از یک روش کاملاً کمی چندان امکان پذیر نیست (با توجه به اهمیت ارتباط متقابل بین بیمار و متخصص بالینی) حتی اگر به نظر نویسنده به کارگیری روش های کاملاً کمی مناسب باشد!هر بیماری بی مانند است. اگر شما با تردید و تصمیمات با جهت نامعلوم احساس ناراحتی می کنید، بهتر است روش جدیدی برای چیره شدن بر این مشکل پیدا کنید! مگر برای بیمارانی با کم شنوایی متوسط یا متوسط تا شدید، که اغلب تردید درباره این که آیا سمعک بهترین انتخاب خواهد بود وجود دارد.

اولین بخش این فصل، به طور خاص به بیماران بزرگسال پرداخته، اگر چه بسیاری از فاکتورها مربوط به کودکان می باشد مباحث و شواهد متفاوتند. البته، این فصل، به بیمارانی که قبلاً هرگز سمعک نگذاشته اند یا آن هایی که برای چندین سال از آن استفاده نکرده اند، نیز می پردازد. برای افرادی که سمعک را امتحان کرده اند و فیتینگ آن را به خوبی نپذیرفتند، سمعکهای مدرن احتمالاً به سؤال کاندیداتوری به جزء کم شنوایی، نیازها یا تغییرات نگرش بیمار پاسخ داده اند. با این وجود، این ارزشمند است که مشخص کنیم چرا شخص ناامید است، و برای بیمار چه باید کرد تا متوجه شود که سمعک ارزشمند است. روش های تقویت کنندگی به سرعت در حال توسعه است.

1. 8 حد پایین کم شنوایی قابل کمک

تلاش های بسیاری برای یافتن میزان کم شنوایی تن خالصی که می تواند بین آن دسته از افرادی که از سمعک سود می برند و آن هایی که از سمعک بهره مند نمی شوند افتراق دهد، صورت گرفته است. همه این تلاش ها، به طور دیدنی ناموفق بوده اند. در نگاه اول، این مسئله تعجب آور به نظر می رسد. در نهایت، استنباط می شود که هر فردی با کم شنوایی شدید، از سمعک بهره بسیاری خواهد برد و فردی با شنوایی نرمال، از سمعک بهره نمی برد. بنابراین چرا غیرممکن است میزان کم شنوایی که باعث افتراق افرادی که از سمعک بهره می برند و آن هایی که بهره مند نمی شوند را پیدا کنیم؟

پاسخ این است که برای این مقادیر بینابینی کاهش، سایر فاکتورها بیشتر از ادیوگرام سودمندی از سمعک را تحت تأثیر قرار می دهند. قوی ترین این فاکتورها را می توان، انگیزه شخص برای به دست آوردن سمعک در نظر گرفت. البته، انگیزه واقعاً در نتیجة تعدادی از فاکتورهای مثبت و منفی ایجاد می شود. این فاکتورها عبارتند از :

• آگاهی از افت شنوایی: آیا بیمار (واقعاً) فهمیده و (از نظر احساسی) پذیرفته که مکانیزم شنوایی اش نرمال نیست؟ آیا بیمار کاملاً از وجود نقص شنوایی آگاه است؟ مثلاً، وقتی که بیماران به سایر افرادی که زیرلبی صحبت می کنند، می گویند که این، علت مشکلشان است ممکن است عدم آگاهی از افت، یا عدم تمایل برای پذیرفتن این که افت وجود دارد را نشان دهد.
• نیازها : چه مدت، بیمار در موقعیتی قرار می گیرد که نسبت به آن چه برای عملکردش به طور مؤثر نیاز است، با وضوح کمتری می شنود؟ متناوباً ، چه مدت بیمار در موقعیتی است که به تمرکز بسیار زیادی نیاز است و به سرعت از این کار خسته می شود؟ به عبارت دیگر، بیمار چه میزان ناتوانی شنوایی دارد؟ مهمتر از همه آن که، بیمار به چه میزان از ناتوانی شنوایی آگاه است؟
• پیامدها: آیا ناتوانی شنوایی باعث شده که بیمار از فعالیت هایی که در صورت عدم ناتوانی دوست داشته انجام دهد، خودداری کند، یا باعث شده که بیمار احساس منفی از زندگی داشته باشد؟ به عبارت دیگر، بیمار چه میزان معلولیت شنوایی دارد؟ مهمتر از همه آن که، بیمار از این معلولیت چه احساسی دارد؟ بحث بیشتر روی تفاوت بین آسیب، ناتوانی، و معلولیت را می توانید در (1991)Stephens and Hetu ببینید.
• دیدگاه فردی: آیا بیمار تصور می کند که با استفاده کردن از سمعک، مردم به او به دید منفی نگاه می کنند؟ وجود سمعک باعث می شود که مردم به استفاده کنندة از سمعک به عنوان یک فرد مسن و کم هوش نگاه کنند، اما مسئله مهم این است که آیا و چگونه بیمار قویاً به این مسئله معتقد است؟

استفاده کنندگان از سمعک، واقعاً دیدگاه مثبت تری نسبت به افراد دچار نقص شنوایی که از سمعک استفاده نمی کنند دارند، اگر چه مشخص نیست که آیا سمعک به طور مثبت در دیدگاه فردی مؤثر است، یا افرادی با دیدگاه مثبت محتمل تر است که از سمعک استفاده کنند. بسیاری از بیماران، ترجیح می دهد که دیدگاهشان ناکارآمدی اجتماعی باشد تا نقص شنوایی. بنابراین دیدگاه آن ها ممکن است با عدم آگاهی از افتشان بهتر حفظ شود.

• سودمندی مورد انتظار: بر اساس گفته های سایر استفاده کنندگان از سمعک، کاروران پزشکی و یا مشاهده سایر افرادی که سمعک استفاده می کنند، بیمار فکر می کند که سمعکها چه سودمندی خواهند داشت؟
• تأثیر سایر افراد: آیا بیمار به جستجوی بازتوانی تشویق می شود یا حتی از این کار بازداشته می شود؟ تقریباً نیمی از کاندیداهای سمعک، برای گرفتن سمعک به طور مثبت تحت تأثیر خانواده قرار می گیرند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد از کمک به جست و جو که با صلاحدید متخصص سلامت انجام می شود، اجتناب می کنند.
• ترس یا تردید: آیا بیمار انتظار دارد که برای یاد گرفتن چگونگی کار کردن با سمعک مشکل داشته باشد یا برای کارکردن با آن مهارت نداشته باشد؟ آیا بیمار کم شنوایی همراه با سن را معادل با کاهش کارآیی اجتماعی، یا حتی احساسات، و رد کردن هرگونه تجسم عینی از آن کاهش مثل سمعک می داند؟
• هزینه ها: چگونه کل هزینه ها (هزینه های مالی، مزاحمت و دردسر، اثر روی دیدگاه فردی) با پی بردن به سودمندی استفاده از سمعک مقایسه می شود؟
• نقص شنوایی: نهایتاً ، نقص شنوایی فیزیولوژیک بیمار در این زمینه مؤثر است، اما نه به این معنی که مشخص کننده میزان نقص، ناتوانی و معلولیتی است که بیمار معتقد است دارد. کاهش انتخاب فرکانسی و جداسازی زمانی که تقریباً وابسته به کاهش حساسیت است به وسیله ادیوگرام نشان داده می شود. علیرغم این موضوع، ادیوگرام تن خالص شاخص بسیار خوبی از میان کلی نقص فیزیکی است، اما شاخص خوبی از ناتوانی و حتی به میزان کمتر از معلولیت نیست.

عدم آگاهی بیماران از مشکلات شنوایی شان، و بنابراین میزان انگیزه آن ها برای انجام کارهایی درباره مشکلشان، به طور قوی مرتبط با این مسئله است که آنها متعاقباً چقدر سمعک را استفاده می کنند. انگیزه در یک زنجیره از مخالفت شدید با بکارگیری سمعک تا اشتیاق زیاد برای به کار بردن آن تغییر می کند. (1981) Goldstein and Stephens چهار نوع نگرش را که برای این زنجیره ترسیم شده ارائه دادند و اظهار کردند که نگرش های منفی ممکن است واقعاً بیان شود یا ممکن است به ذکاوت کلینیکی قابل ملاحظه نیاز داشته باشد تا شناسایی شود.

اگر انگیزه بسیار مهم است، آیا می توان آن را تغییر داد؟ حتی اگر یک بیمار نظرات غیرواقع بینانه درباره هر یک از این عوامل داشته باشد، احتمال دارد که انگیزه کلی او به سمت به دست آوردن سمعک نتیجه ای منطقی از این نظرات باشد: تغییر دادن انگیزه تنها با تغیر عقاید و نظرات اصلی امکان پذیر است متأسفانه، تحقیقات کمی وجود دارد که نشان دهد آیا نگرشها می توانند با مشاوره مناسب پیش از فیتینگ سمعک تحت تأثیر قرار گیرند. (1999) Nobel بررسی کرد که مشاوره می تواند منجر به پذیرش این موضوع از سوی بیماران شود که کم شنوایی شان علت مشکلاتشان است به جای این که مشکلات را به کار سایرین نسبت دهند. خوشبختانه، ما متوجه شدیم که صرف زمان برای فهمیدن نگرانی های بیماران، و دادن اطلاعات و دستورالعمل ها به آن ها، قبل و بعد از فیتینگ سمعک، میزان استفاده بیماران از سمعک را علیرغم نگرش اولیه شان افزایش می دهد.

مثال هایی از این که چگونه می توان نظرات غیرواقع بینانه و غیر مؤثر بیمار را تغییر داد در بخش 12. 1. 8 نشان داده شده است. در ابتدا، ما نشانه هایی مبنی بر این که چه تعدادی از عوامل ، شانس استفاده یا دریافت سودمندی بیمار از سمعک را تحت تأثیر قرار می دهند، بررسی می کنیم.

هنگام خواندن این فصل، شما باید به خاطر بسپارید که افراد دچار نقص شنوایی، نه بطور محو نشدنی، بلکه به طور ناآشکار، قبل از این که به کلینیک شما بیایند به آنها برچسب کاندیدا یا غیرکاندید زده می شود. این طور نیست که کاندیداتوری از پیش تعیین شده باشد، و وظیفه متخصص بالینی این است که تشخیص دهد یک بیمار خاص جزء کدام گروه است. بنابراین اگر متخصص بالینی بررسی کند که آیا فاکتورهایی وجود دارد که از دریافت سودمندی سمعک توسط فرد کم شنوا جلوگیری کند، و اگر چنین است، برای تغییر این فاکتورها چه کاری می توان انجام داد، بیمار بهترین خدمات را دریافت خواهد کرد.

1. 1. 8 افت تن خالص و شکل ادیوگرام

سودمندی که افراد از سمعک می برند و تعداد ساعاتی در روز که از سمعک استفاده می کنند، با میزان کاهش شنوایی تن خالص افزایش می یابد. متأسفانه، اگر تجزیه و تحلیل به افرادی با کم شنوایی ملایم و متوسط محدود شود، میزان کم شنوایی پیش بینی کننده ضعیفی از استفاده یا سودمندی است. یک مطالعه نشان می دهد که افرادی با ادیوگرام فلت نسبت به افرادی با ادیوگرام شیب دار بیشتر از سمعکشان استفاده می کنند، با این حال سایر مطالعات چنین اثری را نشان نمی دهد. به نظر می رسد که ناتوانی و نقص شنوایی مشخصاً بیشتر در ارتباط با آستانه های شنوایی فرکانس پایین است تا آستانه های فرکانس بالا، اگر چه هر دو محدوده فرکانسی برای شنوایی خوب مهم اند.

با این وجود، گفته شده که افرادی با افت کمتر از dBHL 25، 30، 35 در میانگین سه فرکانس (میانگیHz 500، 1000، 2000) از سمعک سود نخواهند برد اما افرادی با افت بیشتر سودمند خواهند شد. در این گفته، مشکلات بسیاری وجود دارد. هیچ اطلاعاتی برای این گفته وجود ندارد که افت تن خالص نشانه معتبری است از این که چه کسی سود خواهد برد، و اطلاعات کافی برای این اظهار که آن نشانه معتبری نیست، نیز وجود ندارد. مثلاً، از 98 نفر با افت کمتر مساوی dBHL20 در Hz500، 1000 ، و کمتر مساوی dBHL35 در Hz2000، به نظر
می رسید که در 85% آن ها پس از 6 ماه استفاده، سمعک سرمایه گذاری ارزشمندی بود. این افراد همه افت کمتر مساوی dBHL 25 در میانگین سه فرکانس داشتند.

افت تن خالص و شکل ادیو گرامتوانایی شناسایی گفتارنگرانی های زیبایی شناختی

دانلود جادو و امثالهم در فرهنگ و آیین ها

جادو و امثالهم در فرهنگ و آیین ها

دعا از گذشته تا کنون تأثیر بسیار زیادی بر فرهنگ و روش زندگی مردم گذاشته است وهمیشه از ارکان مهم زندگی مردم بوده است هر چه به عقب بر می گردیم دعا ، دعا نویسی ، جادو و امثالهم در فرهنگ و آیین ها پررنگ تر دیده می شود

دسته بندی	تاریخ و ادبیات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	109 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	119

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

بیان مسأله :

دعا از گذشته تا کنون تأثیر بسیار زیادی بر فرهنگ و روش زندگی مردم گذاشته است وهمیشه از ارکان مهم زندگی مردم بوده است . هر چه به عقب بر می گردیم دعا ، دعا نویسی ، جادو و امثالهم در فرهنگ و آیین ها پررنگ تر دیده می شود .

دعا در زندگی روزمره ی مردم نقش داشته و دارد ، مواردی از قبیل بیماری ، کشاورزی ، عزا ، عروسی ، تولد نوزاد ، مراسم مختلفی که در هر منطقه وجود دارد ، ولی نکته قابل توجه این است که در گذشته جزو ارکان زندگی بوده است ولی امروزه استفاده از دعا کمرنگ تر شده است .

در گذشته (خصوصاً ) مردم برای انجام هر کاری و یا باز کردن گره ای یا حل گرفتاری به دعا متوسل می شدند و دعا نویسان نزد مردم از احترام خاصی برخورداربودند ، با اینکه همانطور که ذکرشد این اعتقادات امروزه کمتر مورد توجه قرار می گیرد ولی دعا و دعانویسی در مقایسه با دیگر فرهنگ های گذشته پا برجاتر است وهنوز هم جایگاه خاصی بین مردم دارد ، به خصوص در کشورهای جهان سوم.

در جوامع ابتدایی دعا بیشتر به صورت جادو و جادوگری رواج داشته است ، و جادوگران جوامع را زیر سیطره و نفوذ داشتند و مردم در بیشتر موارد به آنها مراجعه می کردند و دستورات آنها را اجرا می کردند و حتی در دل ترسی از این افراد داشته اند . همچنین در رابطه با دعا نیز مردم از استفاده ی نادرست از دعاها می ترسیدند و از اینکه دچار دعا یا دعا زده شوند و یا برای آنها از طرف دشمنان دعا نوشته شود می ترسیدند و این اعتقاد وجود داشته و دارد که به وسیله ی دعا زندگی آنها دگرگون شود .

روش تحقیق :

دراین پایان نامه از تحقیقات کتابخانه ای و میدانی همراه هم کمک گرفته شده است ، در زمینه ی تحقیقات کتابخانه ای از نوشته های نویسندگان بزرگ و صاحبنظران در زمینه ی دعا کمک گرفته شده است وهمچنین از کتابهای دعا و دعا نویسی و همچنین از کتابهای آسمانی استفاده شده است .

در زمینه ی تحقیقات میدانی با مراجعه به دعانویسان و همچنین افرادی که به این افراد مراجعه می کنند و آنها را باور دارند و تحقیق در مورد اعتقادات مردم در بهتر انجام دادن پایان نامه تلاش کردن .

مشکلات تحقیق :

با وجود اینکه دعا در زندگی روزمره مردم ایران نقش ارزنده ای دارد ولی متأسفانه منابع واطلاعات بسیار کمی در این مورد در ایران وجود دارد و اطلاعات به راحتی و سهولت در رست رس قرار نمی گیرد و همچنین دعا نویسان و کسانی نیز که در این باره اطلاعات زیادی دارند به راحتی اطلاعات خود را در اختیار کسی قرار نمی دهند ، و انجام این تحقیق با مشکلات بسیاری همراه بود . و همچنین منابع خارجی نیز به سختی به دست می آید .

جادوگری و پیدایش آن :

همانطور که ذکر شده جادو و جادوگری در زندگی بدویان نقش مهمی داشته است . جادو برای رسیدن به اهداف بسیار گوناگونی مورد استعمال قرار می گرفته است ، مثل مسلط کردن اراده ی انسانی بر پدیده های طبیعی و حفظ فرد از گزند دشمنان و خطرات احتمالی و بالا بردن قدرت تخریب او در مبارزه با دشمنان واز این قبیل .

جادو را بر اساس نظر ای . بی تایلور می توان به صورت زیر خلاصه کرد: « جادو یعنی یک ارتباط خیالی را اشتباهاً به جای یک ارتباط واقعی گرفتن »

منبع این اعتقادات از گذشته در میان مردم بوده است ؛ همان گونه که لوکرتیوس حکیم رومی گفته است : ترس ، نخستین مادر خدایان است و از میان اقسام ترس ، خوف از مرگ مقام مهمتری دارد .

زندگی انسانهای اولیه مشکلات زیادی داشته است و کمتر اتفاق می افتاده است که انسانها به مرگ طبیعی بمیرند و بیشتر قبل از آنکه به پیری برسند از دنیا می رفتند . به همین جهت بود که انسان اولیه نمی توانست باور کند که مرگ یک اتفاق طبیعی است و همیشه برای آن علتی غیر طبیعی تصور می کرد . در اساطیر ساکنان جزیره ی بریتانیای جدید چنین آمده است که مرگ نتیجه اشتباهی از خدایان است . بسیاری از قبایل چنین می پندارند که مرگ نتیجه جمع شدن و کوچک شدن پوست است و اگر انسان می توانست پوست خود را عوض کند ، جاودانه زندگی می کرد . ترس از مرگ و تعجب از حوادثی که بر حسب تصادف ایجاد می شود یا انسان نمی تواند علت آنها را درک کند و امیدواری به کمک خدایان و شکرگزاری در مقابل خوشبختی هایی که برای انسان حاصل می شده ، همه عواملی بوده است که اعتقادات دینی را سبب شده است . آنچه بیشتر مایه ی تعجب انسان می شد و در نظر وی اسرار آمیز بوده است مسایل مربوط به خواب دیدن و تأثیر موجودات سماوی برروی زمین و انسان بوده است . انسان اولیه از اینکه در خواب اشباحی به نظرش می رسیدند و مخصوصاً وقتی اشباح کسانی بوده اند که قبلا ً از دنیا رفته اند ، دچار ترس و وحشت می شده و به فکر فرو می رفته است. او مردگان خود را با دست خود در خاک می گذاشت ویا مراسم تدفین مخصوص به خود را برای او انجام می دادند تا از بازگشت آنان در امان بمانند و زندگان از شر آنها در امان بمانند .

حتی در برخی از مناطق ، انسان های اولیه در دیوار خانه سوراخی ایجاد می کردند و مرده را از آنجا بیرون می بردند و سه دور با سرعت دور خانه می گرداند و از آنجا دور می کرد و به خاک می سپردند تا روح راه بازگشت به خانه را گم کند و دیگر هرگز نتواند به آنجا سر بزند .

نظایر چنین حوادثی که انسانهای اولیه با آنها برمی خورد اورا به این فکر می اندازد که هرموجود زنده باید روح یا نیروی اسرار آمیز دیگری داشته باشد که می تواند در هنگام بیماری یا خواب یا مرگ از بدن خارج شود .

در کتاب اوپانیشادها آمده است که هرگز شخص خوابیده را به سختی از خواب بیدار نکنید چه ممکن است روح در راه بازگشت به بدن راه را گم کند که چاره آن بسیار دشوار است .

به نظر انسان اولیه و در نظر شاعران سراسر روزگار ، کوه ها ، رودخانه ها ، سنگها ، درختان ، ستارگان ، ماه و آسمان همه عناصر مقدسی هستند و مظهر خارجی نفوس باطنی و غیر مرئی.

در نزد یونانیان قدیم آسمان ، خدایی به نام اورانوس بوده است،

ماه خدایی به نام سلنه و به همین ترتیب .

چون برای هر چیز روحی تصور شود به عبارت دیگر خدایی در آن نهفته باشد ؛ عدد اشیای پرستیدنی نامحدود می شود . این خدایان بی شماررا می توان در شش دسته قرار داد : آسمانی ، زمینی ، جنسی ، حیوانی ، انسانی و الهی . طبیعی است که نمی توان گفت اولی موجودی که مورد پرستش قرار گرفت چه بوده و شاید ماه در زمره ی آنها ئی باشد که مقام اولویت را داشته اند . ماه خدای محبوب زنان به شمار می رفته است و آن را به عنوان خدای حامی خود می پرستیده اند . قرص رنگ پریده آن مقیاس اندازه گیری زمان بوده است و چنین تصور می کرده اند که ماه بر اوضاع جوی حکومت دارد و باران و برف را همین قرص از آسمان فرو می فرستد . وخورشید نیز زمانی جانشین ماه گردید و شاید آن هنگامی بوده است که کشاورزی جانشین شکار شد و مردم فهمیدند که حرارت خورشید سبب حاصل خیزی زمین می شود . در این هنگام زمین به عنوان الهه ای مورد توجه قرار گرفت که اشعه سوزان خورشید آن را آبستن می کند و از همین وقت مردم خورشید را چون پدر هر چه زنده است مورد پرستش قرار دادند . از اینجا بود که آفتاب پرستی در دیانتهای بت پرستانه قدیم وارد گردید و بیشتر خدایانی که از آن پس روی کار آمدند ؛ حالت تجسمی و تشخصی از خورشید به شمار می رفتند . هاله هایی که نقاشان قرون وسطی بر گرد سر و صورت قدیسان رسم می کردند اثری از همین خورشید پرستی قدیمی بوده است .

شاید در دوره کشاورزی که نقش زن در جوامع بشری شکل آشکارتری گرفت ودر اجتماعات ابتدایی بیشتر مورد توجه قرار گرفت زن به تدریج به بصورت یک عامل مذهبی در آمد و امروزه جادوگری را حرفه ای زنانه می پندارند و نیز شاید در اثر همین تفکر که زنان در برابر وسوسه های شیطانی سست تر از مردانند همچنانکه در داستان حوا هم اوست که آسانتر گول مار را می خورد در جوامع غربی زنان را جادوگر می پندارند . در آفریقا نیز بر این باورند که مردمانی خاص و به ویژه زنان دارای قدرتی هستند که می توانند خود را به هیأتی در آورند و تن و روح دشمنان یا خویشان را اسیر خود سازند .

آسمان خود خدای بزرگی بود که با کمال تضرع به عبادت آن می پرداختند زیرا آن را سبب نزول یا بند آمدن باران میدانستند . در نزد بسیاری از قبایل اولیه برای نامیدن آسمان و الوهیت کلمه واحدی به کارمی رفته است . لفظ خدای بزرگ را تنگری می نامیدند که به معنی آسمان هم بود . در چین نیز کلمه تی همین مفهوم را داشت . در هندوستان ودایی خدا را به نام پدر آسمان می نامیدند . نزد یونانیان نان خدا را زئوس به معنی آسمان و گرد آورنده ی ابرها بوده است و در میان ایرانیان کلمه ی اهورا معنی آسمان آبی داشته است .

هسته ی مرکزی علم اساطیر نیز اتحاد و ازدواج بارور زمین و آسمان بوده است . زمین نیز یکی از خدایان بوده است و به هر یک از اوضاع اساسی آن خدایی حکومت می کرده است . برای درختان هم درست مانند انسان ، روحی قایل بوده و انداختن آن را با کشتن یکی می دانسته اند . در روئیده ها برای گیاه – انگل خاصی که به درخت بلوط می پیچد احترام خاصی می گذاشتند . هنوز هم در انگلستان برای چیدن این گیاه تشریفات خاصی به کار می رود قدیمی ترین عقیده در قاره آسیا عبارت بوده است از پرستش درخت و رودخانه و کوه . بسیاری از کوه ها مقدس بوده اند و جایگاه خدایانی به شمار می رفته اند که صاعقه ها را ایجاد می کرده اند .ز مین لرزه وقتی حاصل می شده که خدایی خسته یا خشمناک شانه خود را با لا می انداخته است . همان گونه که روح عمیق شاعرانه ی انسان اولیه ، سری الهی را در نمو گیاه می دید باردار شدن زن و ولادت را نیز تأثیر موجودی برتر از طبیعت می شناخت . تقریباً تمام ملت های قدیمی هر یک به شکلی آلات تناسلی را می پرستیده اند نه از آن جهت که به جنبه ی قبیح آن نظر داشته اند بلکه بدان سبب که از این را عنایت خود را به حاصل خیزی زمین و زن آشکار می ساخته اند .

احتمالاً رواج توتم پرستی نیز از روی ترس بوده است . انسان به خاطر نیرومندی حیوانات آنان را می پرستیده و به خیال وسایل خوشنودی آنان را فراهم می ساخته است . و زمانی که کشاورزی ایجاد شد کم کم حیوان پرستی جای خود را به خدایان انسانی داد ولی خدایان انسانی نیز نمادی از حیوانات را داشتند .

در آثار هومر که بسیار پیشرفته و مترقی است . یکی از خدایان چشم جغد دارد و خدای دیگر چشم گاو . خدایان مصری و بابلی که صورت انسان و تنه ی حیوان دارند همین مرحله ی انتقال از عالم حیوانی به انسانی را تشکیل می دهد . اما بسیاری از خدایان مردگانی بوده اند که پس از مرگ بر اثر نیروی تخیل زندگان حالت پهلوانی پیدا کرده اند . خواب دیدن مردگان از عواملی بوده است که باعث پرستیده شدن آنها شده است.مردانی که در زمان حیات خود نیرومند بوده اند وباعث ترس و وحشت دیگران پس از مرگ نیز مورد پرستش واقع می شدند . حتی در بسیاری از زبانهای اولیه خدا به معنی مرد مرده است .

همچنین روح پرستی کم کم ایجاد شده تا به صورت نیا پرستی شد . همه مردم از مردگان میترسیدند و سعی می کردند تا آنها را خوشنود و راضی نگه دارند تا مورد لعنت یا انتقام آنها قرار نگیرند . پرستشی که مردم نسبت به گذشتگان خود می کردند واز ترس آغاز شده بود بعدها جای خود را به حس احترام و تقدیس مردگان داد . در آخر کار به صورت ورع و تقوای مذهبی در آمد.

هنگامی که انسان اولیه عالمی از ارواح برای خود ساخت بدون آنکه ماهیتی واقعی و تمایلات آنها را بداند درصدد برآمد که خوشنودی آنها را جلب کند و از آنها در امور خود استمداد جوید به این ترتیب که بر جانگرایی برای اشیاء که ریشه ی دیانت اولیه است عامل دیگر سحر و جادو افزوده شده است واین سحر به منزله ی روح شعایر دینی به شمار می رود . روشهایی که در ابتدا برای جلب کمک ارواح و پس از آن خدایان به کار می رفته روش تقلیدی بوده است به این معنی که هر کاری را که انسان می خواسته خدایان انجام دهند نظیر آن را می کرده وظاهراً می خواسته است خدایان را به تقلید از خود وادار سازد . برای مثال اگر می خواستند باران ببارد جادوگر آب را بر زمین می پاشید و برای آنکه تقلید شده باشد آب را از روی درختی به زمین می ریخت . در سوماترا زن نازا مجسمه ی طفلی درست می کند و در بغل می گیرد به این امید که هر چه زودتر جنینی در شکم او ظاهر شود .

روش تلقین بسیار به کار می رفته است . درنزد بعضی از ملت ها رسم چنان است که از میان خود برای فصل بهار شاه و ملکه ای انتخاب می کنند و آن دو را در یک مجلس علنی به یکدیگر تزویج می کنند به این امید که مزارع عبرت گیرند و شکوفه کنند و بارور شوند . غالباً در هنگام بذرافشانی جشنهای خاص گرفته می شد و زن و مرد بدون مراعات هیچ قاعده ای با هم می آمیختند از برپاداشتن این جشن ها سه چیز منظور بوده است . یکی یادی از گذشته خود می کردند هنگامی را به خاطر می آوردندکه همه از آزادی روابط جنسی برخورداربودند. دیگر اینکه فرصتی به دست می آوردند تا زنهایی را که شوهرانشان عقیم بودند بارور کنند . سوم آنکه در ابتدای بهار به زمین بفهمانند که از محافظه کاری زمستانی بیرون آید . چنین جشن هایی در قبیله کامرون کنگو در میان کافرها و قبایل هرتنتوت و بانتودیده می شود .

دربعضی نواحی ازجمله نزد مردم پاونی وهندیشمردگان گوایاکیل مردی را می کشتند و خونش را هنگام بذر افشانی بر زمین می پاشیدند تا محصول بهتری بدست آورند . بعدها این قربانی به صورت قربانی حیوانی در آمد . هنگامی که موقع درو می شد آن را تعبیری از تجدید حیات مرد قربانی شده به شمار می آوردند و به همین جهت پیش از کشته شدن و پس از آن برای مرد قربانی شده جنبه ی خدایی قایل شده و او را تقدیس می کردند.

شاعری نیز در زیبا ساختن سحر و جادو تأثیر داشته و آنرا به نوعی علم الهی تبدیل کرده است .

قایل شدن جان گرایی برای اشیاء سبب پیدایش تعداد زیادی عقاید خارق العاده از قبیل نمازها ، مناسک مختلف شده است . مردم قبیله کوکی درحین جنگ با شجاعت به کارزار می رفتند و مطمئن بودند که اشخاصی که به دست ایشان کشته می شوند در جهان دیگر به بندگی آنان در خواهند آمد .

همانطور که در ابتدای صحبت ذکر شد سحر و جادو و انواع دعاها در مراحل نخستین تاریخ بشریت پیدا شده است و تا کنون هم ادامه دارد .

فتیشیسم از اعتقاد به سحر سابقه ی زیادتری دارد و آنچه از آن بر جای مانده شدید تر است چون چنین تصور می شود که بسیاری از حرزها و طلسم ها اثر محدود دارند به این معنی که هر طلسم برای عمل خاص به کار می رود به این جهت افرادی وجود دارند که با ر سنگینی از اقسام طلسم را همراه خود دارند تا در مقابل هر بدبختی که بخواهد برآنان هجوم آورد آماده باشند .

همانگونه که تصور حیات و روحانیت در اشیاء سبب پیدایش شعر گردیده سحر و جادو نیز وسیله ی ایجاد هنر نمایشی و علوم شده است .فریزر می گوید ریشه پیروزی های افتخار آمیز علم به موهومات و سخافت های علم سحر و جادو می رسد . حقیقت این است که هر وقت جادوگری در انجام منظور خود دچار شکست می شده در صدد بر می آمده است که وسیله ای بدست آورد تا به کمک آن بتواند نیروهای فوق طبیعت را به تبعیت از اوامر خود ناچار سازد . به این ترتیب بوده است که خرده خرده نیروهای طبیعی بیشتر مورد توجه قرار می گرفته ولی ساحر برای آنکه مقام خود را از دست ندهد اثر این نیروهای طبیعی را پنهان می داشته است تا مردم تصور کنند که اثر مربوط به همان نیروهای فوق طبیعت است . این درست شبیه به تفکر مردم این زمان است که برای نسخه داروها خاصیت سحری قایلند . به این ترتیب است که از جادوگری به تدریج پزشکی ، شیمی ، استخراج نفت و علم هیأت پدید آمده است .

کاهن یا عالم روحانی از سحر و ساحری به وجود آمده ؛ به تدریج مرد عادی به علت فراوانتر و پیچیده تر شدن مناسک و آداب ورسوم نمی توانست همه ی آنها را به خاطربسپارد و به آنها عمل کند . به همین دلیل حرفه خاصی از مردم مسئول انجام وظایف و آداب دینی شدند . کاهنان نیز مانند ساحران می توانستند از راه قطع رابطه روح با جسد و دریافت وحی وبه وسیله ی اذکار و اوراد و ادعیه ی مجرب و مستجاب خود را به اراده ی ارواح و خدایان نزدیک کنند واز این اراده برای منظورهای بشری استفاده نمایند . برای اینکه مردم درباره این علم واین نیروی خاص تصور می کردند که نیروهای عظیم فوق طبیعت در سر هر پیچ راه زندگی انسان وجود دارد و در سرنوشت او مؤثر است . ولی باید دانست کاهن دین را ایجاد نکرده است بلکه مانند هر مقام دیگری وی نیز برای رسیدن به مقاصد خود دین را مورد استفاده قرار داده است . کاهن از لحاظ باقی نگه داشتن مردم در افکار و باورهای دینی و منحصر داشتن پاره ای از علوم به خود مقصر به شمار می رود .

_جادو و تعریف آن :

بیان شد که جادو در زندگی مردم ابتدایی نقش مهمی داشته است.

جادو برای رسیدن به اهداف بسیار گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرد ، مانند: مسلط کردن اراده ی انسانی بر پدیده های طبیعی و حفظ فرد از گزند دشمنان و خطرات احتمالی و بالابردن قدرت تخریب او در مبارزه با دشمنان و از این قبیل مسائل.

جادو را براساس نظر ای . بی تایلور می توان به صورت زیر خلاصه کرد :

«جادو یعنی یک ارتباط خیالی را اشتباهاً به جای یک ارتباط واقعی گرفتن »

فروید در کتاب توتم وتابو می نویسد :

اصل و علت وجودی جادو را با کمک دو دسته از اعمال جادویی زیر می توان روشن کرد ک

یکی از شیوه های جادویی که معمولاً از آن برای ضربه زدن به دشمن استفاده می شود همانا درست کردن آدمکی به شکل و شمایل اوست از هر مصالحی که می خواهد باشد و حتی می توان گفت که فلان شی ء نماینده ی تصویر اوست از هر مصالحی که می خواهد باشد و حتی می توان گفت که فلان شی ء نماینده ی تصویر اوست و هر بلایی که بر سر این آدمک قراردادی بیاورند ، درست مثل این است که به سر همان دشمن واقعی ( الگوی اصل یک آدمک ) آورده باشند . برای مثال : اگر به قسمتی از بدن آدمک آسیب وارد آورند قسمت مربوط در بدن دشمن آسیب خواهد دید .

در عوض استفاده اط این شیوه ی جادویی برای ارضاء حس خصومت فردی ، می توان آن را در خدمت عبادات گذاشت ،به این معنی که به کمک آن از خدایان در برابر گزند شیاطین و ارواح خبیثه استفاده کرد .

درزیر قسمتی از کتاب فریزر را که به موضوع بحث نزدیک است نقل می کنیم :

« هر شب که خدای خورشید (درمصر باستانی) به مقر خود در غرب سوزان باز می گشت ، مجبور بود جنگی شدید را با قشونی از شیاطین که به رهبری اپپی apepe ، دشمن سرسخت او آغاز می شد رهبری کند . همه ی شب با آنها می جنگید و قوای ظلمت غالباً آنقدر قوی بود که حتی هنگام روز با ارسال ابرهای تیره وتار می توانست آسمان آبی را به ظلمت بکشاند و او را از اعمال خود برای روشن کردن جهان بازنگه دارد .

تشریفات زیر برای کمک به خدا هر روز در معبد او در تبس thebes برگزار می شد ، آدمکی از دشمن را از موم می ساختند و آن را به شکل تمساحی ترسناک یا ماری با حلقات بی شمار می آوردند و روی آن با مرکب اسم شیطان را می نوشتند و آن را در غلافی از کاغذ مصری می نهادند و مجدداً نام شیطان را روی این غلاف رسم می کردن و با موهای سیاه آن را می پوشاندند ، بعد کشیش روی آن آب دهان می انداخت و با کاردی از سنگ چخماق آن را پاره کرده به خاک می افکند ، سپس پای چپ خود را روی آن می گذاشت و بالاخره با آتش زدن آدمک با آتشی که از نباتات فراهم آمده بود مراسم را به پایان می رساندند . اپپی که بدین ترتیب از بین می رفت همه ی شیاطین رکاب او نیز با پدر و مادر و بچه هایشان منهدم می شدند ، تشریفات خدایی مزبور که با چند نطقی هم توام می شد نه تنها هنگام روز بلکه بعد از ظهر و شب هم انجام می شد ، بلکه در هر موقع روز نیز ممکن بود تکرار شود به شرط آنکه طوفانی بر می خاست و یا باران سیل آسایی نازل می شد یا اینکه ابرهای سیاهی آسمان را تیره و تار میکرد . دشمنان خبیث از آثار اعمالی که با آدمک شبیه آنها انجام گرفته بود ، آسیب می دیدند آنچنان که گویی مجازات مزبور مستقیماً در حق آنها اعمال شده است .»

اعمال جادوی که بر همین اصول و انگیزه ها استواراست بسیار است که در زیر به دو مورد آن اشاره می کنیم :

اعمال جادویی همیشه نقش مهم و قابل توجهی در میان اقوام اولیه ایفا کرده و باز تا اندازه ای در اساطیر و آداب پرستش اقوام پیشرفته تر بعدی محفوظ مانده و به شکل های مختلفی بروز کرده است .

1. مراسم جادوی که برای باراندن باران و برداشت محصول فراوان بر پا می شده است ، برای ایجاد باران از وسایل جادویی نظیر تقلید از باران تکرار ساختگی ابر وطوفان استفاده می کردند ، به طوری که می شد گفت افراد نمایشنامه ی باران را بازی می کردند . ایئنوس های ژاپن برای مثال به شیوه ی زیر باران ایجاد می کردند :

عده ای غربال بزرگی به دشت می گرفتند و آب را به سبک باران از آن فرومی ریختند و حال آنکه عده ای دیگر دیگی را که با بادبان و پارو مجهز بود و به صورت یک کشتی در آمده بود در دهکده می گرداندند و اما راجع به برداشت محصول فراوان اینکار را با اعمال جنسی روی زمین عملی می کردند و به عنوان مثال در جزیره ی جاوه وقتی که زمان شکوفه کردن برنج فرا می رسد دهقانان مرد و زن شب هنگام به مزارع می روند تا به اعمال جنسی بپردازند . ولی اگر اعمال جنسی بوی زنای با محارم بدهد به دلیل آثار بد آن در میزان محصول به شدت شرمنده شده از آن دوری می کنند .

1. و مورد دوم اینکه

وقتی که قسمتی از ساکنان دیاک به شکار گراز می روند ، آنها که در دهکده می مانند نباید به آب روغن دست بزنند در نتیجه انگشتان شکارچیان نرم می شود و از عهده ی شکار بر نخواهند آمد و یا وقتیکه فلان شکارچی گیلک در جنگل رد پای شکاری را تعقیب می کند بچه هایش که در خانه هستند مجاز نیستند روی چوب یا شن تصویری رسم کنند و گرنه جاده های باریک جنگلی مانند خطوط تصویرهای این بچه ها درهم و برهم شده و شکارچی موفق به پیداکردن راه بازگشت نخواهد شد .

مورد دیگری از این اعتقادات به این صورت است که برای ضربه زدن به دشمن از شیوه های دیگری نیز می توان استفاده کرد و آن جمع آوری تراشه های موها و ناخن ها و یا قسمتی از لباس اوست که باید در معرض اعمال خصمانه مطلوب قرار گیرد. این اعمال به نحوی انجام می شود که گویی دشمن عیناً در دست شماست و بلاهایی که بر سر این اشیاء متعلق به او در می آورید به سر او می آید ، به عقیده ی مردمان بدوی این اسم افراد است که قسمت اساسی شخصیت آنها را نشان می دهد ؛ وقتیکه اسم شخصی یا روحی را می دانیم همین کافی است که بر او تسلط پیدا کنیم به همین دلیل است که در به کار بردن نام افراد و اشیاء احتیاطات و ممنوعیت های زیادی را باید مراعات کرد .

درمردمان اولیه ی آدمخوار نیز به این صورت بوده است که با خوردن قسمتهای مختلف بدن یک شخص ،استعدادهای او را نیز از آن خود می کردن ، به همین دلیل اسلوب تغذیه در مواردی محدودیت هایی را داشت . برای مثال زن آبستن از خوردن گوشت بعضی از حیوانات که دارای صفات رذیله ای مانند بزدلی بودند خودداری می کرد ، در غیر این صورت این صفات به بچه ی او انتقال پیدا می کرد .

کارآیی اعمال جادویی به هیچ وجه سبب جدایی جزء از کل یا اینکه فلان شی ء فقط به مدت کوتاهی به فلان دشمن تعلق داشته است تخفیف نمی یابد ، به همین مناسبت اعتقاد به رابطه ی جادویی میان یک جراحت و سلاحی که آن را سبب گشته است بدون کمترین تغییری هزاران سال همچنان محفوظ باقی مانده است .

مثلاً وقتی یک مرد ملانزی موفق می شود کمانی را که با آن مجروح شده به تصرف خود در آورد آن را در یک محل خنک با احتیاط قرار می دهد و عقیده دارد که با این عمل از تورم جراحت خود کم خواهد کرد ، اما اگر آن کمان در دست دشمنان باقی بماند آنها آن را در کنار آتش می گذارند تا به تورم زخم دامن بزنند .

پلینی در کتاب تاریخ طبیعی می گوید : اگر کسی از آسیب رساندن به دیگری پشیمان شده باشد باید روی دستی که اینکار را کرده است آب دهان بیاندازد چه با این عمل درد آن شخص بیدرنگ آرام خواهد گرفت .

فرانسین بیکن در کتاب تاریخ طبیعی خود می گوید که برای تسکین یک درد به عقیده ی عده ای کافی است سلاحی را که موجب آن شده است با اندکی روغن اندود کنند .

برخی ازد هقانان انگلیسی امروزه حتی به این حکم عمل می کنند ووقتی که باداس زخمی می شوند آن داس را در غایت پاکیزگی نگه می دارند تا بدانواسطه از چرکی شدن زخم جلوگیری کنند ، یکی از روزنامه های محلی انگلستان نوشته بود: به سال 1902 زنی به نام ماتیلد هنری از اهالی نورویچ که میخی به پاشنه ی پایش فرو رفته بود ، بدون آنکه بگذارد زخمش را کسی ببیند و حتی بدون کندن جورابش به دخترش دستور داد میخ را خوب روغن اندود کند تا به این وسیله از وخیم تر شدن زخم جلوگیری شود ، اما چند روز بعد به سبب ضد عفونی نکردن زخم از بیماری کزاز در گذشت .

فریزر این نوع جادوها را جادوی تقلیدی می نامد که در ادامه ی پایان نامه در مورد آن بیشتر صحبت خواهد شد . و همچنین وی جادو را چنین تعریف می کند :

انسان ها اشتباهاً روابطی را که میان اشیاء در ذهن آنها وجود دارد با روابطی که رد عالم واقعی و در طبیعت میان آنها هست اشتباه می کنند و در نتیجه تصور می کنند چون قادرند در ارتباطاتی که ذهن آنها بین اشیاء به وجود می آورد اعمال نفوذ کنند ، پس در ارتباطات واقعی بین اشیاءنیز قادر به اعمال نفوذ و اراده باشند .

قابل توجه است که این انگیزه ها چیزی جز امیال و آرزوهای آدمی نیست . انسان های اولیه اعتقاد بی اندازه ای به قدرت امیال خود داشتند ، در اصل همه ی آنچه را که می خواستند به وسایل جادویی به دست آورند در واقع به این دلیل به دست می آوردند که آن را می خواستند . به همین دلیل است که در آغاز سر و کارتان فقط با اراده و میل و آرزوی آنهاست .

در میان بدویان کلمه جادو به معنای به حرکت در آوردن است . وقتی این حرکت در جهت مطلوب باشد به آن جادوی خوب گفته می شود . پس سحر یا جادو مانند افراد می تواند خوب یا بد باشد . ازنظر شیوه فرقی میان این دو دسته نیست بلکه نحوه ی استفاده از آن مهم است .

درفرهنگ مصاحب آورده شده است که جادو فن تسخیر قوای طبیعی و فوق طبیعی به وسیله ی افسون و اعمال مخصوص دیگر با تشریفات خاص است . جادو رابطه ای نزدیک با دین داشته است ولی بین این دو تفاوت است . زیرا دین متوجه تعظیم و پرستش موجودات طبیعی است ولی هدف جادو مهارکردن قوای طبیعی و فوق طبیعی و تغییر دادن مسیر آن بر وفق مراد است . بنیاد جادو این است که همه چیز در اختیار نفوس غیر طبیعی است و به وسیله ی اوراد ، طلسم و تعویذ یا تقلید بعضی اعمال می توان براین نفوس مستولی شد .(اما امروزه جادو شکل دیگری پیدا کرده است و دین هم در آن راه پیدا کرده است و اعمالی که انجام داده می شود را به دین هم نزدیک می کنند که در ادامه بیشتر صحبت خواهد شد .)

واژه سحر ، گاه مترادف با جادو به کار گرفته می شود که در فرهنگ مصاحب می خوانیم : واژه ای است لفظ عربی به معنی تغییر یا گردانیدن ماهیت و صورت واقعی شی ء به امری غیر حقیقی و خیالی .

تعریف اصطلاحی سحر ، وسیع و تا حدی مبهم است . گاه نشان دادن صوری است برخلاف واقع چنانکه گویی حقیقت شی ء دگرگون شده است ( مانند این که ریسمانی را به مار تبدیل کنند ) و گاه اطلاق شده است به احداث امور عجیبه با استمداد از ارواح و شیاطین یا استفاده از تأثیر کواکب و اجرام آسمانی . حتی بعضی از نویسندگان کارهای عجیبی که از راه آلات و ترکیبات علمی صورت می پذیرد ، جزء سحر به شمارآورده اند و در این صورت علم حیل جزء سحر خواهد بود .

دهخدا گوید : جادو ، ساحر باشد و جادوی سحری و سحر کردن و عوام سحر را جادوی دانند و ساحر را جادوگر خوانند و این غلط است و در برهان قاطع چنین آمده است ک در اوستا یاتو،

ساحر و در هندی باستان و در بسیاری از مواضع اوستا یاتو = جادو ، به گروه شیاطین ساحر و گمراه کنندگان و فریبندگان اطلاق شده است.

در سوره ی اعراف آیه 113 به جادوگرانی اشاره شده است که در مقابل شکست موسی از فرعون پاداشت طلب می کنند . جادوگران نزد فرعون آمدند و گفتند اگر غلبه یابیم مارا پاداشی هست ؟ و در آیه 20 همان سوره شکست جادوگران را در مقابل موسی بیان می کند ، جادوگران به سجده وادار می شوند . در بسیاری از سوره ها قرآن انسان را از جادوگری برحذر می کند. و خود می دانستند که خریداران آن جادو را در آخرت بهره ای نیست ، خود را به بد چیزی می فروختند . در همان سوره اشاره میکند که دیوها و هارون و ماروت به انسانها جادوگری می آموزند . از افسونی که دیوها به روزگار پادشاهی سلیمان می خواندند پیروی کردند و سلیمان کافر نبود ولی دیوها که مردم را جادوگری می آموختند کافر بودند و نیز آن افسون که برآن دو فرشته هاروت و ماروت در بابل نازل شد درحالیکه آن دو به هر کس جادوگری می آموختند می گفتند : کارفتنه است مباد کافر شوی و مردم از آن دو جادوهایی آموختند که می توانستند میان زن و شوهر جدایی افکنند و آنان جز به فرمان خدا به کسی زیانی نمی رسانیدند و آنچه مردم می آموختند به آنها زیان می رسانید نه سود . در پانویس همین سوره آمده است که دو فرشته بودند که خدا بر آنها خشم گرفت و در چاه بابل سرنگونشان بیآویخت و مردم از آنها سحر می آموختند . در روایت از ابن عباس آمده است که هاروت و ماروت هردو مسلسل و معکوس آویخته اند در چاهی ، به زمین بابل تا روز قیامت به سبب گناهی که از آنان سر زد .

جادو و شعبده را در زبانهای اروپای magic می نامند که از زبان یونانی گرفته شده است . اعتقاد پاره ای براین است که خود این واژه یونانی از مغ آمده است . پیداست که یونانیان حکمت مغان را چنین می نامیدند ، و چون در آن علوم غریبه و غیبی بسیار بود ولی بعدها به سحر و جادو اطلاق شد .

انواع جادو :

جادو در جایی آغاز می گردد که تکنولوژی مکانیکی وجود ندارد . هر فرد از اهالی ملانزی می داند که جادو برای او بذری نخواهد کاشت ، لذا خود این کار را می کند . وی همچنین می داند که هر چقدر با مهارت شخم بزند و تخم بکارد باز عوامل ناشناختنی بسیاری مانع رشد و فراوانی محصول می گردند ، و کنترل این نیروها از عهده ی او خارج است . بنابراین برای به دست آوردن محصول بهتر و زیادتر وبرای کنترل نیروهای ناشناخته به جادو متوسل می شود . جرج فریزر در کتاب شاخه زرین جادو را به گونه های مختلف بخش کرده است .

جادوی لفظی :

جادو کاری چه درزمان قدیم و چه در زمان حاضر به طور کلی از دو راه معمول شده است . یکی به وسیله ی الفاظ ، کلمات و جملات ، مانند اوراد واذکار ، نفرین و دیگری به وسیله ی اعمال ، حرکات و اشیاء . از این رو با ید جادو کاری را به دو قسمت تقسیم کرد .

جادوی لفظی ساده و ابتدایی تر از جادوی عملی است . از این رو جادوی لفظی را غالب اشخاص در میان قبیله و گروههای اجتماعی می توانند اعمال کنند ، اما جادوی عملی پیشرفته تر از لفظی است و از این رو پیچیده تر است . بدان سبب به جادوگران حرفه ای قبیله وعشیره اختصاص دارد و افراد عامی از انجام آن ناتوان هستند . از این جهت اختصاصی شدن آن باعث ظهور گروه خاص کاهنان و جادوگران و ساحران قبایل واقوام شده است و دین یاران ادیان ابتدایی را تشکیل داده اند.

در جامعه اولیه انسان ، که توسل به سحر و جادو را حلال مشکلات خود می داند ، مسأله بدشگونی و خوش شگونی کلمات و جملات و بعضی اعمال و برخوردها را مورد اعتماد خود قرار میدهد . یعنی ایراد بعضی کلمات و جملات را دارای اثری خوشایند و بعضی دیگر را دارای اثری بد وناخوشایند می پندارد . همچنین است موضوعات بد یمنی و خوش یمنی منشاء همه این تصورات از نتایج جادوی لفظی است که بقایای آنها را در جوامع مترقی هم بر جای مانده است . به طور مثال دعاهای خیر مانند الهی پیر شوی ، عمرت دراز باد ، خیر پیش یا دعای بد، دستت بشکند ، خیز نبینی ، کور بشی ، از آثار نمونه های جادوی لفظی ابتدایی هستند . فریزر پا را فراتر نهاده و به بیان دیگر صورت تحول یافته جادوی لفظی هستند . احتمال قوی دارد که این تعارفات اولیه منشاءپیدایش جادو باشند .

جادوی عملی :

جادوی عملی از راه بعضی اعمال و به کاربردن اشیاء ، طلسمات و تعویذات معمول می شود . از این رو از جادوی لفظی هم مشکل تراست .

جادوی عملی به مرحله تخصصی رسیده و مخصوص به جوامع اواخر و اوایل عصر فلز ، از حدود ده هزار تا سه هزار سال پیش از میلاد یعنی آغاز عصر کشاورزی و چوپانی در آستانه شهرنشینی است . این شیوه جادوکاری ، نه تنها با الفاظ و جملات ـــ اوراد دعاگونه و نفرین گونه ـــ بلکه به وسیله ی اعمال و حرکات مخصوص به همراه بعضی اشیاء افسون آمیز ، طلسم ها و تعویذها توسط جادوگران قبیله های ابتدایی انجام می شده است . این گونه سحر و جادو هم اکنون نیز در میان قبیله های بومی بعضی مناطق استرالیا ، جزایر پلونزی ، ملانزی و آفریقا مرسوم است .

در جادوی عملی جادوگران با اعمال و حرگات سحر آمیز همراه با تعویذات و طلسم ها می کوشند بر دشمنان قبیله غلبه کنند. پدیده های طبیعی را مسخر نمایند وارواح و شیاطین را از تن بیماران بیرون برانند و این قبیل پندارهای مشابه . این جادوگران بعدها به شمن ها و شیوه ی جادوگری شمنیزم خوانده شدند و این گروه ابتدایی در جوامع بعدی پیشرفته و شهر نشین به کاهنان یعنی دین یاران پیشگو تبدیل شدند . کاهنان ادیان بعدی علاوه بر جادوکاری به ستاره شناسی و طالع بینی هم می پرداختند .

در جادو کاری عملی جادو کارها بیشتر با ابزار و وسایل جادوگری و افسون آمیز به سحر و جادو می پردازند درمیان قبیله های آفریقایی بیشتر یا اشیاء مخصوص استخوانی ، چوبی و سنگی و گاهی فلزی و مجسمه های انسان وامثال آنها به جادو کاری دست می زنند . جادوگران قبیله آفریقایی ماندینگ همیشه همراه خود کیسه ای از پوست حیوانی پر از وسایل و ابزار سحر آمیز مانند بعضی از گیاهان خشک ، ظرفی از گل خشک شده پر از آب افسون آمیز ، تمثال هایی از زن و مرد ، چهار تا زنگوله استوانه ای ، شاخ حیوانات ، پنجه خشک شده گرگ و امثال آنها دارند . آنان هنگام جادو کردن ابتدا اوراد و عزایمی می خوانند و بعد آن اشیاء را با حرکات و اعمال مخصوصی به کار می بندند .

ابزارها و وسایل جادوکاری که در اصطلاح تعویذ و طلسم خوانده می شوند در اصطلاح مردم شناسی فتیش نامیده می شود .

جادوی تقلیدی و تهدیدی :

هر یک از جادوهای لفظی و عملی یا تقلیدی هستند یا تهدیدی، جادوی تقلیدی چنان است که انسان ابتدایی چون همه ی موجودات را مانند خود دارای نفس واراده تصور می کند از آنها می خواهد که دوستانه کارهایی را که جادوگر می خواهد و به عنوان الگو انجام می دهد ، آنها نیز از او تقلید کنند و چنان نمایند . به طور نمونه در ایام خشکسالی جادو کار قبیله و روستا از بالا به پائین آب می پاشد و از آسمان یا ابر هم می خواهد که از او تقلید کنند . زن عقیم به دستور جادو کار عروسکی در بغل می گیرد و جادوگر از ارواح می خواهد که از او تقلید کرده آن زن را صاحب بچه کنند و یا اینکه از راه انجام اعمال جنسی روی مزرعه ، از زمین می خواهند که بارور شود .

فریزر معتقد است در جادوی تقلیدی شرط اساسی این است که میان عمل جادویی مورد تقلید و آن چیزی که مورد جادو است. شباهت و همانندی وجود داشته باشد ، مانند آب پاشیدن و بارش باران ، عروسک و بچه . بنابراین شباهت سازی مبنای جادوی تقلیدی است .

در میان بعضی قبایل دیده شده است که قبل از شروع جنگ ف مجسمه یا صورتکی از رئیس دشمن را مجروح می کنند و یا می سوزانند تا صاحب آن نیز تحت تأثیر و سرایت آن عمل جادویی واقع شده و از آن تقلید کند . از این جهت است که جادوی تقلیدی را جادوی مسری و یا به نام نیز خوانده اند . چون تا عمل جادو در مورد نظر به وسیله اعمال و حرکات جادوگر سرایت نکند ، از او تقلید نمی کند . غالباً این سرایت و تقلید جنبه ی دوستانه و مسالمت آمیز دارد .شرط سرایت عمل جادویی در مورد نظر در جادوی مسری ، به عقیده ی فریزر ، تماس واتصال است که در روانشناسی مجاورت یا تداعی معانی می خوانند . اعتقاد بر این است که یا موجودی که واسطه ی انتقال سحر به موضوع یا شخص مورد جادو است ، با هم تماس و اتصال داشته باشند ، روی یکدیگر اثر جادویی می گذارند . از این رو در جادوی مسری ، تقلیدی جادوگر می کوشد اجزاء و متعلقات چیز یا شخص مورد نظر را مورد سحر و جادو قرار بدهد که ازآنها به صاحب آن اجزاء و متعلقات سرایت کند . از این رو است که جادوکاران سعی در به دست آوردن ناخن ، مو ، لباس ، تصویر وحتی سایه و خانه ی شخص مورد نظر دارند ، چرا که شخص با آنها اتصال دارد .

در نظر انسان ابتدایی نام اشخاص جزیی از وجود است .وقتی نام یک فرد یا یک روح دانسته شود جادوگر می تواند نوعی سلطه ی سحر آمیز بر صاحب آن داشته باشد . از این روست که در بسیاری از جوامع ابتدایی اشخاص در حفظ اجزاء و متعلقات بدن و تصویر ولباس و نام خود اصرار دارند .

جادوی تقلیدی مسری اگر همراه با دشمنی و کینه توزی باشد ، جادوی تهدیدی خوانده می شود . غالباً جادوی تقلیدی مسری جادوی عملی است که انجام دادن آن تخصصی است و مخصوص جادوگران است و جنبه ی مبارزه طلبی دارد . در حقیقت در تمام شیوه های مذکور در جادوکاری به خصوص که مورد نظر انسان باشد ، منظور اول تسخیر ارواح و شیاطین دشمن است و دوم راه یافتن جادوگر به روح انسان مورد سحر و افسون است و اگر مورد نظر غیر انسان باشد ، مطیع ساختن آن به اراده جادوگر ، برای استفاده از آن یا دفع شر آن منظور است .

تمرکز قوای فکری بر روی یک موضوع به خصوص پیدایش نیروی عظیمی است . همانطوری که توسط ذره بین پرتوهای نور خورشید متمرکز نیروی انسان بمانند امواجی از بدن خارج می شود و متمرکز کردن این نیروها به سوی هدفی خاص تأثیر زیادی برآن هدف می گذارد . کسانی که در به کار بردن این نیرو ورزیدگی پیدا کنند و بتوانند به اراده ی خود از آن استفاده کنند دارای ادراک مافوق محسوسات می شوند .

بر همین اساس ساده جادوگران اعتقاد دارند که بدن انسان منبع نیروهای بسیاری است و برای استفاده بیشتر از این نیروها جادوگران سعی در برهنگی دارند چرا که با پوشاندن تن این نیروها بیرون نخواهند آمد و بر اساس فلسفه دیگری نیز هنگام برهنگی همه یکسان به نظر خواهند آمد و هیچ کس خود را برتر و یا حقیر تر از دیگران نخواهد شمرد .

ماه در نزد جادوگران اهمیت زیادی داشته و دارد و عقیده آنان براین است که ماه دارای قدرت خارق العاده ای است که می توان از آن استفاده کرد . علت برگزاری مراسم در شب نیز استفاده از نیروی الهه ماه ــ دیانا است . البته تأثیر ماه و مغناطیس خصوصاً قرص کامل آن بر هیچکس پوشیده نیست .

پرستش عناصر طبیعی آفتاب ، خاک ، آب و آنچه که معیشت بشر آن روز را تأمین می کرد ، پیش از ظهور پیامبران مرسوم بوده و این عناصر تجسمی از قدرت خدایان به شمار می رفتند . طبیعت پرستی بعد از مسیحیت به نام دین باستانی معروف گردید . الفت و انس جادوگران با طبیعت ، آنان را با گیاهان مختلف آشنا نمود و از این رو به درمانگری نیز پرداختند .

گوردون چایلد باستان شناس معروف معاصر می گوید : از حدود شش هزار سال پیش کوشش هایی برای درمان بیماری ها به عمل آمده بود . به یقین می توان گفت پزشکی ابتدایی مانند قبایل وحشی دوران ما بیشتر بر پایه ی جادو بوده و کار طبیب تا حدبسیاری به خواندن اوراد و شعبده بازی بستگی داشته است . در هر جامعه ی ابتدایی به محض آنکه جادوگران حرفه ای پدید می آمدند هنر درمان کردن بیماران نیز به انحصار آنان در می آمد . از این رو بوده است که از حدود 5 هزار سال پیش پزشکان بین النهرین یعنی سومریان و بابلیان همان کاهنان و ساحرانند .

برای مثال در متون طبی که از الواح بابلی به دست آمده درباره ی علت تب چنین نوشته اند : تب براثر نفوذ شیطان در بدن انسان بروز می کند شیطان داخل بدن انسان را می خورد و اورا نابود می کند و فکر می کردند که این شیطان بدجنس در گوشه های معابر کمین کرده و بر عابرین بیچاره تاخته و آنها را می گرفته است . فکر وجود شیطان بیماری هم چنان در طول اعصار در مغز انسان باقی مانده تا به ایام ما رسیده است . این همان اسلوبی است که به عقیده ی مسیحیان ، عیسی مسیح برای معالجه ی دیوانگان علیل به کار می برد و همان طریقه ای است که اعراب امروز برای شفای مجنون یا جن زده به کار می گیرند .

بنابراین به طور کلی جادو به عنوان کوشش های انسان برای

کنترل عالم ، توسط انجام یک سلسله اعمال ویژه تلقی شده است . در این صورت جادو هسته های علم را آفرید زیرا جهان را به عنوان یک پدیده طبیعی که در آن رابطه ی علت و معلولی جریان دارد مورد توجه قرار داد .

جادو میان بدویان :

ذهن مردم بدوی چون قادر به تحلیل منطقی رویدادها نبود برای ارضای خاطر خود و برگرداندن خیالی جریان امور به نفع خویش به و جادو پناه برد .چنانکه سحر و جادو در تارو پود زندگی مردم بدوی نفوذ بسیاری داشت و جادوگران نیز تأثیر بسیار زیادی در چنین جوامعی داشتند .

در میان جماعات بدوی دو دسته از جادوگران فعالیت داشتند :

1. دسته ای که از تجربیات و فعالیت های خود به سود مردم و بهبود زندگی آنها استفاده می کردند که جادوگران خوش خیم هستند که در رأس آنها جادو پزشکان قرار دارند که در واقع طبیبان هر قبیله بودند که سعی در درمان بیماریها با استفاده از سحر و جادو و مبارزه با بیماری داشتند . و دیگر جادوگران خوش خیم جادوگرانی بودند که کارهایشان بر خلاف منافع و مصالح مردم بود و فال بینان ، پیشگویان و متخصصان تعویذ و طلسم بودند ، در میان پاره ای از اجتماعات بدوی یکی دو کاهن همه ی این امور را انجام می دادند . اما به نسبت جمعیت افراد جادوگران کم و زیاد می شدند.

2. دسته ی دوم جادوگران ساحرانی بودند که پنهانی کار می کردند و اعمال آنها به ضرر مردم بوده و مردم از آنها ترس و وحشت داشتند .

دسته ی اول مورد تأیید و پذیرش مردم بودند و دسته ی دوم مورد نفرت و ترس آنها می شدند .

به علت نوع فکر بدویان جادو و جادوگری و سحر و دعا امری بود فطری و ارثی که از پدر به پسر و از والدین به فرزندان منتقل می شد . یک جادوگر بدخیم هنگامی که متولد می شد یک جادو ساز زیانکار محسوب می شد .

در شکل امروزی نیز دعا نویسان شغلی ارثی دارند ، یعنی معمولاً این شغل از پدر به پسر منتقل می شود و همچنین تعدادی از دعا نویسان فقط برای حل مشکلات مردم و کارهای نیک دعا می نویسند ولی عده ای نیز برای گره انداختن در زندگی مردم یعنی وقتی کسی به چنین دعا نویسانی مراجعه می کند و عنوان می کند که می خواهد مشکلاتی را برای فلان شخص یا خانواده ایجاد کند دعاهایی را با دستوراتی برای اجرای آنها می دهند تا آن شخص به مقصود خود برسد

تحقیقات کتابخانه ایجادوگری و پیدایش آنجادو و تعریف آن

دانلود مفهوم وتبیین گسترده دعا

مفهوم وتبیین گسترده دعا

دعا صمیمی ترین شیوة ارتباط بندگان با خداوند است که از رهگذر آن هر کس به فراخور جهان وجود خود با ساحت قدس ربوبی راز و نیاز می کند یکی برآورده شدن نیازهای خرد و کلن دنیوی را می طلبد؛ دیگری، شرمنده از سیاهی نامة عمل خویش بخشایش الهی را درخواست می کند؛ بنده ای دیگر که گام در راه پرنشیب و ف راز سلوک معنوی نهاده و شراب معنا، پیمانة جانش را لبالب ساخته،

دسته بندی	معارف اسلامی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	105 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	86

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فصل اول- مفهوم وتبیین گسترده دعا

1-مقدمه

2-دعا در لغت و اصطلاح

3-تعریف دعا

4-انواع دعا

5-ارزش و اهمیت دعا

6-فلسفه دعا

7-دعا در آیات

8-دعا در روایات

9-شرایط و استجابت دعا

10- دعای پیامبران

11- دعای ائمه

12- امر به اکتار دعا

مقدمه

دعا صمیمی ترین شیوة ارتباط بندگان با خداوند است که از رهگذر آن هر کس به فراخور جهان وجود خود با ساحت قدس ربوبی راز و نیاز می کند: یکی برآورده شدن نیازهای خرد و کلن دنیوی را می طلبد؛ دیگری، شرمنده از سیاهی نامة عمل خویش بخشایش الهی را درخواست می کند؛ بنده ای دیگر که گام در راه پرنشیب و ف راز سلوک معنوی نهاده و شراب معنا، پیمانة جانش را لبالب ساخته، توشه ای افزوت تر طلب می کند؛ در مرتبه ای بس فراتر اولیای الهی از آن که بنا به ضرورت با ابنای زمان در آویخته و از غرقه شدن در دریای عشق و تماشای جلوة جمال و جلال حق، ساعاتی محروم مانده اند، با اشک سوز، عذر تقصیر می آورند و توفیق جبران گذشته را از دوست انتظار می برند. باری، در این سوی دعا، بندگانی با هزاران خواسته، با اشک و آه، یک سره جویای خواستة خودند. در سوی دیگر وجودی ایستاده که خداوندگاری زیبندة او است و خور را بیش از همه به صفت «رحمان» و «رحیم» موصوف کرده، و در نخستین آیات کتابش خود را کریم دانسته است[1]؛ خداوند آنقدر بدبار است که از اصرار فزون از حد بندگانش رنجور نمی شود، و چنان بر قلة فرازمند جود و سخا ایستاده که هرچه ببخشد، خزینه های کرمش پایان نمی گیرد، و چنان قدرتمند است که در راه اجابت خواست بندگانش، هزاران مانع خرد و کلان را از سر راه برمی گیرد. از همه شیرین تر آن که نه بارگاه او حاجبی دارد و نه لختی آسایش می طلبد تا نیاز داران را براند و به زمانی دیگر حواله دهد. بندگانش همیشه و همه جا ، در خلوت و جلوت، در مکنت و در نکبت، ریسمان دل را به آسمان مهربانی اش پیوند می زنند، و جانشان را با امید به او روشنایی می بخشند. آیا چنین معبودی زیبندة راز و نیاز و دعا و حاجت خواهی نیست؟[2]

1-1 دعا در لغت و اصطلاح

«دعا» در لغت بهمعنای «خواندن» ، «درخواست انجام دادن کار»[3] یا «حاجت خواستن»[4] است. اصل آن «دعاو» بوده و به دلیل قرار گرفتن واو پس از الف، بر اساس قواعد اعلال تبدیل به همزه شده است.[5]

راغب، دعا را به معنی بانگ زدن و خواندن نوشته است.[6] دعا نوعی نیایش و درخواست از خداوند با کلماتی است که در اوقات مختلف در مقام استغاثه از خداوند و طلب آموزش یا درخواست خیر و برکت و برآورده شدن حاجت بخواند.[7]

دعا در اصطلاح شرعی به معنای روی آوردن به خداوند و درخواست از او با حالت خضوع است. الشرکاة از باب مجاز به حرف تمجید و ستایش خداوند نیز دعا گفته شده است چ ه انسان در کنار آن درخواست خود را یادآوری کند و چه نکند.[8]

ابواسحاق معتقد است دعا و درخواست از خداوند بر سه گونه است: اول- بیان توحید و ثنای الهی است؛ چنان که گویند: «یا لا اله الاّ انت». دوم- درخواست بخشش و رحمت از خداوند است چنان که گویند: «اللهم اغفرلنا». سوم- دخواست بهرة دنیایی چنان که گویند: «اللهم ارزقنی مالا و ولدا». به تمام این گونه ها دعا گفته می شود؛ زیرا انسان در آغاز درخواست خود می گوید: یا ا....، یا ربّ، یا رحمن[9]. بر این اساس در معنای اصطلاحی دعا، مفهوم لغوی آن، یعنی درخواست و طلب، لحاظ شده است؛ با این تفاوت که اولاً مخاطب دعا در معنای لغوی عام است و شامل انسان هایی برابر یا برتر از داعی می باشد؛ در حالی که مخاطب دعا در مفهوم اصطلاحی تنها خداوند است.

ثانیاً در مفهوم لغوی دعاء کرنش و خضوع داعی لحاظ نشده است: چنان که درخواست از مخاطب برابر، ضرورتاً با کرنش همراه نیست: اما در مفهوم اصطلاحی دعا، کرنش و خضوع در برابر خداوند لحاظ شده است.[10]

1-2 تعریف دعا

در فرهنگ انسان ساز اسلام، مفاهیمی وجود دارد که بی نیاز از هرگونه استدلال و پرسش است و تنها با داشتن تصوری از آن ها پذیرفته می شوند. دعا، یکی از این مجموعه مفاهیم ارزشمند است. بشر آن گاه که از تلاش بی حاصل خویش در برهوت دنیای مادی و ناکامی های جانکاه و آه و افسوس های بی پایان، دچار سرشکستگی می گردد و همة روزنه های امید را به روی خود بسته می بیند ناگهان دستی قدرتمند از اعماق وجود آدمی سربرآورده، او را متوجه قدتی می سازد که همه چیز از آن اوست و توان انجام هرکاری فقط از وی ساخته است. آری، این دست دعاست که در بحرانی ترین لحظه ها ارتباط انسان را با خدای خویش برقرار ساخته، جریان دوباره حیات و امید را در رگ های وی جاری می سازد. دعا، ترجمان و زبان گویای این ارتباط است.[11]

در خصوص دعا تعریف های زیادی شده است که به ذکر چند نمونه از آن بسنده می کنیم:

علامه طباطبایی می فرماید: «دعا عبارت است از این که دعاکننده نظر مدعو را به سوی خود متوجه کند و پس از جلب توجه، فایده و نعمتی را از وی درخواست نماید»[12].

دکتر الکسیس کارل نیز بیان زیبایی در تعریف دعا دارد. وی می گوید: «نیایش اصولاً کشش روح به سوی کانون غیرمادی جهان است. به طور معمول، نیایش عبارت است از تضرع و ناله و طلب یاری و استعانت و گاهی یک حالت کشف و شهود روشن و آرام درونی و مستمر و دورتر از اقلیم هجمه محسوسات است. به عبارت دیگر، می توان گفت که نیایش پرواز روح به سوی خداست و یا حالت پرستش عاشقانه ای نسبت به آن مبدأ که معجزه حیات از او سرزده است و بالاخره نیایش نمودار کوشش انسان است برای ارتباط با آن موجود نامرئی آفریدگار همه هستی عقل کل، قدرت مطلق و خیر مطلق.[13]»

بنابراین اگر بخواهیم تعریف دقیق تری از دعا ارائه دهیم، باید بگوییم دعا مجموعه ای ازمعیارها و ضوابط اعتقادی و توحیدی است که ارتباط بی واسطه و مستقیم انسان با خدا را به گونه ای صحیح و دور از انحراف، نظم و نسق می بخشد به طوری که هدایت و کنترل مستمر این ارتباط سازمان یافته، انسان را در حد اعلای توان و ظرفیتش از نیروهای شور وعشق و دلبستگی و وفاداری نسبت به مفاهیم اعتقادی و توحیدی لبریز می کند. دعا، همان نیایش است و درخواست از خداوند؛ همان حالت روحی که میان انسان و معبودش، رابطة انس و کشش برقرار می سازد.[14]

1-3 انواع دعا

برای دعا می توان سه نوع تقسیم بندی در نظر گرفت:

دعای تکوینی یعنی همه موجودات به زبان طبیعت و هستی خویش- که جز فقر ذاتتی چیزی نیست- از خدای هستی بخش یاری می جویند؛ هر موجودی بهمیزان استعداد و ظرفیت فیض، از خدا طلب می کند که آیه «یسئله من فی السموات و الارض کل یوم هو فی شان»[15] اشاره بدین حقیقت است.

همه هستند سرگردان چو پرگار پدید آرنده خود را طلبکار

دعای تشریعی، این دعا مخصوص موجودات مختار و با اراده است که طبق درجه معرفت، از قدرت مافوق مطالباتی دارند ولی غالباً بر اثر فاصله گرفتن از تعلیمات پیامبران، بشر به غیرخدا پناه می برد اما هنگامی که بفهمد ملک و قدرت و عزت و ذلت دست خداست به قدرت فناناپذیر روی می آورد این نوع دعا در تکامل انسان آزاد و مختار تأثیر بسزایی دارد.[16]

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان بیان می کند: «دعا، اگر به خدای تعالی نسبت داده شود معنایش هم دعوت کردن تکوینی است کههمان ایجاد آن چیزی است که حق تعالی اراده کرده، گویا خدای تعالی آن چیز را به سوی ارادة خود دعوت نموده- مانند این قول خدای تعالی که می فرماید: «یوم یدعوکم فتستجیبون بحمده»[17] که منظور از این جمله این است که خدای تعالی شما را (که در قبرهایتان آرمیده اید) برای زندگی کردن در عالم آخرت دعوت می کند، و شما دعوت او را با قبول خود اجابت می کنید، که در این آیه، دعوت به معنای ایجاد و خلقت است در نتیجه معنای تکوین را می دهد. و هم خواندن و دعوت کردن تشریعی، و آن عبارت است از این که خدای تعالی به زبان آیاتش بندگان را تکلیف کند به آن چه که از آنان می خواهد[18].

دوم- دعای حق و باطل دعایی است که هرگز از استجابت تخلف ندارد، و دعای باطل، دعایی است که به سوی هدف اجابت، هدایت نمی شود، مانند دعا و خواندن کسی که دعا را نمی شنود و یا قدرت بر استجابت ندارد[19].

سوم: دعا برای نیازهای مادی، دعا برای نیازهای معنوی و دعایی که متضمن اقرار به گناهان و طلب مغفرت از خداوند[20].

دعا برای رفع حوائج مادی و دنیوی: انسان برای رهایی از گرفتاری هایی که در دنیا دربند آن ها اسیر شده، دعا می کند و رفع بلا و استجابت خواسته هایش را از خداوند یکتا می طلبد. شاید ذکر این مطلب خالی از فایده نباشد که بیشتر دعاهای عامه مردم، از این قسم و با در نظر داشتن حوائج مادّی، جسمی و دنیایی است.

قسم دیگر دعا، برای برآورده شدن درخواست ها و نیازهای معنوی و امور متعالی و معرفتی است. این دعا با آن جنان لذتی همراه است که شخص احساس می کند درخواستش، همراه با دعا اجابت شده. به عبارت بهتر اجابت دعایش، با دعا همزمان است. در این نوع از دعا، انسان تلاش می کند، چیزی نگوید و نخواهد، جز آن چه او را به پروردگارش نزدیک کرده و ارتباط بین او با خالقش را مستحکم تر می سازد.

مناجات با پروردگار، قسم دیگری نیز دارد که متضمن اقرار و اعتراف به گناهان و معاصی و طلب غفران و بخشایش از ایزد متعال است. این جاست که با اخلاص در دعا و با حال تضّرع و التماس از خدا درخواست می کنیم که خطاها و گناهانمان را ببخشاید، توبه مان را بپذیرد و ما را به خودمان وانگذارد تا دوباره مرتکب نواهی اش شویم[21].

«الکسیس کارل می گوید: نیایش در مرحله عالی ترش از سطح درخواست و عرض حال بالاتر می رود، انسان در برابر خداوندگار هستی نشان می دهد که او را دوست دارد، نعمت های او را سپاس می گذارد و آماده است تا خواسته های او را، هر چه باشد، انجام دهد. در این جا نیایش به صورت یک سیر روحانی و مکاشفه درونی در می آید»[22].

نیایشگران واقعی، دعا را به منظور پاسخ به نیاز ذاتی و فقر وجودی انجام می دهند. از تفرع و ابتهال و ارتباط با حضرت حق لذتی وصف ناپذیر می برند. سخن گفتن با محبوب و راز دل گشودن برای آنان از همه دنیا عزیرتر است[23].

1-4 ارزش و اهمیت دعا

از هر دریچه که بنگریم، «دعا» در اسلام از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است، از بررسی آیات و روایات و پژوهش پیرامون سیرة پیامبر (ص) و ائمه (ع) مشخص می شود که تا چه میزان پیشوایان معصوم ما، به این مهم اشتغال داشته اند[24].

اصولاً امر خداوند، خود بهترین دلیل بر اهمیّت یک موضوع است زیرا می دانیم خداوند تعالی بندگانش را جز به امور ارزشمندی، که دقیقاً در راستای هدف خلقت قرار دارند، فرمان نمی دهد. خلاصه آن که دلیل شایسته یا ناپسند بودن هر امری، کلام الهی است و بس[25]. فذکروک بمنک و شکرون بفضلک و دعوک بامرک، پس تو را به خاطر نعمت و بخششت یاد کردند و تو را به واسطه فضل و احسانت سپاس گزاردند و تو را به حسب امر و فرمانت خواندند[26]. نکتة بسیار ظریفی است با این که لفظ خطاب، خطاب کننده و مورد خطاب در هر سه موضوع ذکر و شکر و دعا مشترک است، اما امام (ع)، ذکر را در مقابل منّت ها و بخشش های الهی، شکر را در مقابل تفضّلات الهی، و فقط دعا را در امتثال امر و فرمان الهی می داند. چراکه در واقع، ذکر وشکر پاسخ ماست در مقابل نعمات و تفضّلات الهی، و عکس العملی است در مقابل عمل او و فقط در مورد دعاست که شروع از ماست، که البته همان گونه که در کلام امام دیدیم قبل از آن امر و دستور پروردگار منّان است، هرچند که در این رابطه، وجود نعمت هدایت را جهت پرداختی به دعا و هر امر دیگر ف راموش نمی کنیم. به هر صورت، خداوند فرمان داده است و فرمانش مطاع، و هر دلیلی است بر ارزش و اهمیت آن چه بدان امر شده[27].

در فرمایشات معصومین (ع) نیز، امر به دعا بسیار به چشم می خورد. امام صادق (ع) می فرماید: «علیک بالدعاء» بر شما باد به دعا کردن[28].

نکته قابل اهمیت دیگر، این است که نه تنها خداوند متعال به دعا امر فرموده است، بلکه به پیامبرانش نیز فرمان داده است که شما نیز بندگان مرا به دعاکردن توصیه نمائید. قرآن کریم خطاب به پیامبر اسلام (ص) بیان می دارد: «قل ادعوا ا.... بگو خدا را بخوانند»[29].

در اهمیت و ارزش دعا آیات و روایات بسیاری وجود دارد و هم چنین سخنان اندیشمندان نیز بیان شده که به مهم ترین آن ها اشاره می شود.

الف) ارزش و اهمیت دعا از دیدگاه آیات:

«قل ما یعبو بکم ربی لولا دعائکم فقد کذبتم فسوف تکون لزاما»[30] بگو: اگر به خاطر دعوت شما به اسلام نبود، خداوند توجهی و عنایتی به شما نداشت بدیهی است که چیزی که مورد توجه و عنایت نباشد، وجود و عدمش یکسان است. ممکن است منظور این باشد که اگر دعا و عبادت شما نبود، خداوند به شما عنایت و توجهی نداشت. یعنی کسی که عبادت نکند، پیش خدا قدر ومنزلتی ندارد[31].

«ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین»[32]، کسی که از این عنبادت بزرگ (دعا) استکبار نماید و سرباز زند حتماً با ذلت و خواری به جهنم می رود. در این آیه دلالت بر عظمت قدر دعا در نزد خداوند و فضیلت انقطاع به سوی خداوند شده است[33].

ب) ارزش و اهمیت دعا از دیدگاه روایات:

- برترین عبادت: زراره از امام باقر (ع) روایت می کند که فرمود: «خدای عزّ و جلّ می فرماید: «همانا آنان که از پرستش من روی بگردانند، زود است که سرافکنده به دوزخ درآیند[34]. مقصود از عبادت، دعاست و بهترین عبادت دعاست عرض کردم: «مقصود از «اوّاه» در این آیه چیست که خداوند می فرماید: «همانا ابراهیم اوّاه و شکیبا بود»[35] فرمود: «اوّاه» یعنی بسیار دعاکننده به درگاه خداوند[36]. برای پی بردن به مفاهیم کلمات معصومین(ع) در حد توان باید توجه کرد که افضل بودن به معنای ارزش بیشتر داشتن و ترجیح داشتن بر بقیه است لکن این افضلیت، قطعاً از همة جهات نیست، زیرا اولاً قابل باور نیست که یک دعای زبانی و یا یک خواستة قلبی، همراه با دعای زبانی از همه افضل باشد؛ و ثانیاً چنین امری با وجود این همه احکام و قوانین سازش ندارد و لازمه اش آن است که فقط دعا واجب شده باشد وبس؛ اما این افضل بودن از حیث تحریک کردن و منشأ بودن واز جهت اعتقاد توحیدی است. زیرا مراد از دعا، خواستن است وخواستن از خداوند، منشأ همة عبادت هاست و هنگامی که انسان سعادت اخروی و بهشت و نعم جاودانی و دیدار پروردگار را از خداوند بخواهد، حتماً به دنبال امتثال و اطاعت از فرمان های خداوند می رود و واجبات و مستحبات را انجام می دهد؛ و از جملة آن ها خواندن خود ادعیه است که متضمن خواسته های معنوی و مادی وحتی توفیق در اطاعت و عبادت است. پس دعا به معنای خواست، نه تنها عامل محرک برای عبادت الهی است بلکه عامل ترک گناه و معصیت است زیرا وقتی انسان می خواهدگرفتار عذاب نشود،گناه نمی کند. پس دعا افضل همة عبادت هاست؛ یعنی ارزشش در تحریک، از همة عبادت ها زیادتر است. دعا علت است و عبادات معلول آن[37].

- برتر از تلاوت قرآن: از امام صادق (ع) سؤال شد: «زیاد خواندن قرآن افضل است یا زیاد خواندن دعا؟» فرمودند: «دعا»[38].

- مخ و مغز عبادت: پیامبر اسلام می فرماید: الدعاء مخّ ا لعباده و لا یملک مع الدّعاء احد، دعا مغز عبادت است و با دعا کسی هلاک نمی شود[39]. مغز همة عبادت ها، خواستن از خداوند است که منشأ قصد قربت است پس عبادت به منزلة پوست، و خواستن به منزلة مغر و لُبّ و مخ عبادت و خط دهنده آن است[40].

- محبوبت ترین عمل در روی زمین: حضرت علی (ع) می فرماید: احب الاعمال الی ا... عزّ و جلّ فی الارض الدعاء، محبوب ترین کارها در روی زمین برای خدای عزّ و جلّ، دعاست[41].

- درمان هر درد: امام صادق (ع) می فرماید: علیک بالدعاء فأن فیه شفاء من کل داء، بر شما باد دعا کردن زیرا که دعا شفای هر دردی است[42].

- وسیلة دفع بلاها: امام علی (ع) فرمود: ادفعوا امواج البلاء عنکم بالدعاء قبل ورود البلاء، امواج بلا را به وسیله دعا قبل از پیش آمدن حادثه و بلا از خود دور کنید[43].

در یک تحلیل کوتاه می توان به عمق مفاد این احادیث رسید، زیرا دعا از یک سو انسان را به شناخت پروردگار (معرفه ا...) که برترین سرمایة هر انسان است دعوت می کند. و از سوی دیگر سبب می شود که خود را نیازمند او ببیند و در برابرش خضوع کند، و از مرکب غرور و کبر که سرچشمة انواع بدبختی ها و مجادله در آیات ا... است فرود آید، و برای خود در برابر ذات پاک او موجودیتی قائل نشود و سرانجام نعمت ها را از او ببیند، و به او عشق ورزد، و رابطة عاطفی او از این طریق با ساحت مقدسش محکم گردد[44].

ج) ارزش و اهمیت دعا از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غیراسلامی:

امام خمینی (ره) پیرامون اهمیت دعا و نیایش می فرمایند: در همه خیرات و برکات از هماندعا خوانهاست، حتی آن ها که به طور ضعیف دعا می خوانند و ذکر خداوند را می گویند، به همان اندازه که طوطی وار در آن ها تأثیر کرده بهتر از آن هایی هستند که ترک دعا کرده اند. نماز خوان ولو مرتبة پایینی داشته باشد، از نماز نخوان بهتر است. آری، همین دعا خوان ها و همین کسانی که به ظاهر اسلام عمل می کنند یا پرونده جنایت ندارند یا خیانتشان نسبت به دیگران کمتر است، همین دعاخوانها در نظم این عالم دخالت د ارند، دعا را نباید از بین این جمعیت بیرون برد، جوانان ما را نباید از دعا منحرف کرد[45].

الکسیس کارل می گوید: کاملاً مشروع است که برای کسب نیازمندی های خود از خدا کمک بگیریم؛ ولی در عین حال، نامعقول است که از او بخواهیم تا به هوس های ما جامة عمل بپوشاند و یا آن چه را به کوشش میسر است، به «دعا» عطا کند. تنها در موردی نتایج نیایش می تواندمطمئناً به تحقق برسد، که همه راه های درمانی، غیرعملی یا مردود باشد. دعا، مثل نفس کشیدن و آب خوردن از ضروریات زندگی است[46].

1-5 فلسفه دعا

در بعضی شرایط، پاسخی که در مقابل عملی نصیب ما می شود علت پرداختن به آن عمل باشد. چرا دعا کنیم؟ برای این که به فلان شیء احتیاج داریم. درخواست می کنیم تا آن را بدست آوریم. یعنی اجابت شدن و گرفتن پاسخ و مورد درخواست می تواند فلسفه دعا و هدف دعا کننده باشد[47].

اما آیا چنین است؟ دعا می کنیم که جواب بگیریم؟ و اگر جواب گرفتن، هدف نهایی از دعاکردن وخواندن باشد؛ دیگر نباید مورد خطاب فرق کند. خدا باشد یا غیرخدا! ممکن است سراغ یک فرد متمول و قدرتمند و دلسوز برویم و برخی امکانات از او بخواهیم که البته از نظر محسوس بودن پاسخ در نظر عام چه بسا در مورد اجابت کردن خواهش های دنیوی، او از خدا (معاذ ا...) سریع الاجابه تر باشد[48]. حداقل مراحل اجابتش محسوس تر و ملموس تر است. آیا این عمل و عکس العلمل هم دعا و اجابت نامیده می شود. یعنی همان دعای با ارزش و گرانقدری که وضعش را گفتیم؟ این سؤالات و در حد وسیع تر بررسی فلسفة دعا را در سنجش پاسخ خواهیم داد[49].

الف) فلسفه و هدف نهایی از دعا کردن اجابت نیست:

- اصولاً اجابت و گرفتن پاسخ، یکی ار فواید مهم دعاست، ولی هدف نبوده ونیست به چند دلیل:

1-اگر فلس فه و هدف دعا فقط اجابت باشد از هر کسی که بتواند خواهش ما را اجابت کند می توان درخواست کرد و این با روح توحید که نفی عبودیت غیرخداست، مخالف است.

2-اگر فلسفه و هدف دعا فقط اجابت باشد دیگر تأخیر در اجابت معنی ندارد و تأخیر در اجابت از جانب خدا کاری عبث و بیهوده خواهد بود که صد البته چنین نیست چطور ممکن است خداوند منّان به خاطر دادن نعمتی امر به دعا کند در صورتی که بسیاری از نعمات را بی دعا می دهد و عده ای هستندکه در تمام طول عمر گرد دعا نمی چرخند چگونه ممکن است خداوند نقض غرض کند اگر هدف دعا را اجابت بدانیم تأخیر دعا چیزی جز نقض غرض نیست که از خداوند چنین فعلی سر نمی زند[50].

- کبر و روح برتری طلبی و غرور بی جا عامل مهم دعا نکردن و عدم درخواست شخص از خداوند می باشد تا آن جا که شخص خود را بالاتر از آن می داند که در مقابل خداوند سر بر خاک نهد و با زاری و دست های باز هم چون گدایان از او چیزی بخواهد[51]. به امام صادق (ع) عرض شد: کیف المسأله الی ا... تبارک و تعالی؟ قال تبسط کفّیک[52]، درخواست از خدا چگونه باشد؟ فرمودند: هر دو کف دست به جانب بالا کن.

دعا زمین زننده و کشندة روح کبر در آدمی است این نکته هم جای گفتن دارد که گناه شیطان که او را با سابقة عبادت چندین هزار ساله از اوج عزّت به حضیض ذلت رساند همین کبر بود پس هدف از دعا کردن، میراندن روح کبر، این معصیت کبیره، در آدمی است دیر اجابت شدن مایة زاری و خواهش و تمنای بیشتر است و وجود او را در مقابل کبر مقاوم می کند[53].

- توحید، این اولین و مهم ترین اصل اعتقادی ادیان الهی، در تمام زمان ها مورد هجوم انحرافات گوناگون بوده و هست و البته تمامی عقاید و انحرافات سرچشمه در درون آدمی دارد هدف اصلی بعثت انبیا توجه دادن به توحید «دعا» است دعا کننده ای که به توحید بی توجه باشد، دعایش دعا نیست و مورد قبول واقع نخواهد شد فرد د عاکننده، فردی که دعا را آن چنان که هست می شناسد، باید از همة آن چه که غیر خداست قطع امید کند و خداوند را خالصانه بخواند البته قطع امید از همه و توجه به مبدأ چیزی جز توحید نیست و در این صورت خداوند پاسخش می دهد[54].

ب) فلسفه دعا: آن ها که حقیقت و روح دعا و اثرات تربیتی و روانی آن را نشناخته اند ایرادهای گوناگونی به مسألة دعا دارند؛ گاه می گویند: دعا عامل تخدیر است؛ چرا که مردم را به جای فعالیت، کوشش و استفاده از وسایل پیشرفت و پیروزی، به سراغ دعا می فرستد، و به آن ها تعلیم می دهد که به جای همة این تلاش ها دعا کنند!

---

1- «اقراء و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم» (علق، آیهة 5-4)

2- علی اکبر ارشاد، دانشنامة امام علی (ع)، ج4، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، ص 317 و 318

1- ابن منظور، لسان العرب، ج 2، بیروت: دارالجیل، دارلسان العرب، ص 986؛ علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، ج2، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ص 344

2- سید علی اکبر قرشی، مفردات نهج البلاغه، ج1، تهران: مؤسسة فرهنگی نشر قبله، ص 986؛ علی اکبر دهخدا، لغت نامه، ج7، تهران: دانشگاه تهران، ص 9602

3- ابن منظور، همان، همان جا.

4- راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، سید غلامرضا خسروی حسینی، ج1، تهران: مرتضوی، ص 676.

5- اسوه، نشریه، شماره 84

6- محسن فیض کاشانی، التحفه السینه، ص 25

7- ابن منظور، همان، همان جا.

8- دانشنامة امام علی، ج4، ص 319

1- عبدا... امیدی فرد، نقش د عا در زندگی اجتماعی، تهران: میثم تمّار، ص 17 و 18.

2- سیدمحمدحسین علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج10، قم: دفتر انتشارات ا سلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه قم، ص 52.

3- الکسیس کارل، نیایش، محمدتقی، شریعتی، تهران: شرکت سهامی انتشار، ص 41.

4- نشریه اسوه، شماره 83 به نقل از: علی ایزدی، دعا و اهمیت آن، پایان نامه کارشناسی دینی عربی، سال 76، ص 6.

5- سوره الرحمن، آیه 29.

1- www. Google.com

2- سورة اسراء، آیه 52 «روزی که او شما را می خواند، و شما او را با حمدش اجابت می کنید».

3- ترجمة تفسیر المیزان، ج10، ص 52.

4- همان، ج11، ص 434 و 435.

5- نجوای عارفانه، احمد، سجادی، تهران: بنیاد قرآن و عترت، ص 14.

6- همان، ص 14 و 15.

7- www.google.com

1- www. Google.com

2- علیرضا برازش، قرآن صاعد، تهران؛ امیرکبیر، ص 13.

3- همان، ص 14.

4- صحیفه کاملة سجادیه، جواد، فاضل، ج هفتم، تهران: امیرکبیر، ص 382. (دعای 45)

5- ر.ک: قرآن صاعد، ص 14 تا 16.

6- شیخ کلینی، اصول کافی، محمدباقر کمره ای، ج6، چ چهارم، تهران: اسوه، ص 16 تا 19.

7- سوره اسراء، آیه 110.

1- سوره فرقان، آیه 77.

2- شیخ طبرسی، ترجمه تفسیر مجمع البیان، احمد، بهشتی، ج17، تهران: فراهانی، ص 231؛ امین الاسلام طبرسی،ترجمة تفسیرجوامع الجامع حبیب روحانی و علی عبدالحمیدی، ج4، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، ص 388؛ ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، احمد، علی بابابی، ج15، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ص 172 و 173.

3- سورة مؤمن، آیه 60.

4- شیخ طبرس، ترجمة تفسیر مجمع البیان، علی صحت، ج 21، تهران: فراهانی، ص 265.

5- سورة مؤمن، آیه 60.

6- سورة توبه، آیه 13.

7- اصول کافی، ج 6، ص 14 و 15.

8- نقش دعا در زندگی اجتماعی، ص 33 تا 35.

1- علامه مجلسی، بحار الانوار، ج90، بیروت: مؤسسه الوفاء، چ چهارم، ص 299.

2- همان، ص 300.

3- نقش دعا در زندگی اجتماعی، ص 35.

4- علامه مجلسی، همان، ج 90، ص 297.

5- همان ص 295.

6- همان ص 289.

7- تفسیر نمونه، ج20، ص 149.

1- ابراهیم غفاری، آیین نیایش، چ پنجم، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی، ص 23 و 24.

2- حسین موسوی راد لاهیجانی، روزه درمان بیماری های روح و جسم، تهران: دفتر انتشارات اسلامی، ص 220 به نقل از: نیایش الکسیس کارل، ص 9 و 21.

3- اسوه، نشریه، شماره 84 و 85.

4- ر.ک: قرآن صاعد، ص 31 تا 39.

5- اسوه، نشریه ، شماره 84 و 85.

6- ر.ک: قرآن صاعد، ص 31 تا 39.

1- ر.ک: قرآن صاعد، ص 31 تا 39.

2- اصول کافی، ج 6، ص 54 و 55.

3- ر.ک: علیرضا، برازش، همان ، همان جا.

4- همان، همان جا.

انواع دعافلسفه دعاشرایط و استجابت دعا

دانلود نخستین انقلاب فرهنگی تا انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی

نخستین انقلاب فرهنگی تا انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی

در سراسر تاریخ افراد بشر همواره درپی بهبود توانایی خویش برای دریافت و جذب اطلاعات درباره محیط پیرامون خود و افزایش سرعت، وضوح و تنوع در انتقال مربوط به خود بوده‌اند آنان کار برقراری ارتباط را با استفاده از اشارات سر ودست و علایم صوتی آغاز کردند و برای انتقال پیام‌های خود به توسعه و تکمیل یک رشته ابزار غیر لفظی پرداختند موسیقی ، رقص ، طبل ، آتش‌ه

دسته بندی	علوم اجتماعی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	3497 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	164

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه:

در سراسر تاریخ افراد بشر همواره درپی بهبود توانایی خویش برای دریافت و جذب اطلاعات درباره محیط پیرامون خود و افزایش سرعت، وضوح و تنوع در انتقال مربوط به خود بوده‌اند . آنان کار برقراری ارتباط را با استفاده از اشارات سر ودست و علایم صوتی آغاز کردند. و برای انتقال پیام‌های خود به توسعه و تکمیل یک رشته ابزار غیر لفظی پرداختند : موسیقی ، رقص ، طبل ، آتش‌های نشانه ، نقاشی و دیگر نماد‌های ترسیمی مانند پیکتوگرام[1] از این دسته‌اند. در پی پیکتوگرام ، ایدئوگرام [2] که اهمیت ویژه‌ای داشت ، زیرا به بیان موضوعی یا اندیشه انتزاعی کمک می‌کرد. اما آنچه به نوع بشر در دنیای حیوانی ، یک موقعیت ممتاز بخشید تکامل زبان بود. که به ارتباط انسانی ، رسایی و دقت بخشید. تمام این ابزارهای ارتباط که هم زمان از آنها استفاده می‌شد، درفرآیند تشکل افراد به صورت جامعه و برای بقاء آنان ابزاری ضروری بود.

خط، دومین پیشرفت و دستاورد عمده بشری، به کلام ، دوام و بقاء و به جوامع استمرار بخشید. خط یا نوشتن ، که همانا استفاده از نشانه‌های نموداری برای توصیف منظم زبان گفتاری است، به نظر برخی صاحب نظران موثرترین رویداد در سراسر تاریخ فرهنگی و یکی از بزرگترین دستاوردها در تاریخ تمدن است . عصر پیش از تاریخ با اختراع خط پایان یافت و آدمی از تاریکی آن دوره به روشنی تاریخی پای نهاد و نوشته‌هایی برجا گذاشت و تصویر روشن یا روشنتری از خود و پیرامون خود به آیندگان نشان داد. خط ابزاری بود برای نگاه و حفظ داشتن هرگونه پیام و یا اطلاع در زمان حال و آینده و ابزرای برای از میان برداشتن موانع برسر انتقال ، حفظ و نگهداری دانسته‌های بشری و استمرار جامعه انسانی بود. سومین دستاورد بزرگ تاریخ بشری که تاریخ عصر ارتباطات نوین از آن آغار می‌شود ، اختراع چاپ بود فنی که در چین در قرن هشتم میلادی و در اروپا در قرن پانزدهم پدید آمد. سرانجام این امکان به وجود آمد که تعداد زیادی از نسخه‌های یک کتاب بدون توسل به جریان پر زحمت نسخه‌برداری دستی تهیه شود. و همچنین چاپ تا اندازه زیادی سرشت روتدها و رویدادهای تاریخی را نیز تغییر داد، زیرا دانش و اطلاعات تا آن زمان در اختیار افراد محدودی بود و اختراع چاپ این حصار را شکست. فراوان بودن کتاب ، میل به سوادآموزی را که تا قرن شانزدهم تقریباً بخش‌های گسترده‌ای از جوامع شهری در برخی از کشورها را در برگرفت برانگیخت.

اختراع ماشین چاپ ، مشکل دیرین آزادی اندیشه را پدید آورد . زیرا تغییرات به راحتی و بدون ابراز مقاومت از سوی پاسداران مذاهب و عقاید سیاسی رخ نمی‌داد ، درست آنگونه که سقراط بهای «فاسد کردن» جوانان را با زندگی خود پرداخت. و یک سانسور سنتی توسط پاسداران مذهب به کتابها و مطبوعات غیر ادواری اعمال می‌شد.

همینطور نیز این چشم‌انداز که «اندیشهؤهای خطرناک» بتواند به نحوی گسترده در سراسر کتابهای چاپی جریان یابد موجب اقداماتی پیشگیرانه شد. چاپخانه‌ها تنها با داشتن پروانه کار اجازه فعالیت داشتند و پیاپی کارشان توقیف می‌شد یا اینکه واقعاً از میان می‌رفتند.

در قرن هفدهم به دنبال کتاب ، جزوه و سپس روزنامه‌ها پدید آمد با اختراع و رواج چاپ ، تولید کتاب و انتشار روزنامه‌های جهان شاهد پدیده‌ای بود که از آن به عنوان انفجار اطلاعاتی یاد می‌کنند. پدیده‌ای که به کمک تکنولوژی حرکت سیل آسایی داشته می‌باشد. چاپ از زمان رواج عمومی آن در قرن شانزدهم در اروپا تا سالهای اخیر که سده بیستم به پایان رسیده است. به مدت چند قرن تنها ابزار موثر و کارآمد نشر بود، اما اکنون این حکومت بلامنازع و انحصاری بی‌رقیب چاپ درهم شکسته است و راه‌ها و ابزارهای دیگری به سدت آورده و عرصه‌های فعالیت آن دگرگون شده است.

فناوریهای جهان امروز، چاپ را به عرصه تازه‌ای کشانده که با گذشته متفاوت است چاپ و نشر هم اکنون دستخوش تحولاتی است که رهاوردهای نظام اطلاعاتی و ارتباطی ، دم به دم بر شتاب آن می‌افزاید. به طوری که هم اکنون از دو مفهوم نشر چاپی و نشر غیرچاپی سخن به میان می‌آید . تحولات اطلاعاتی و ارتباطی شرایطی ایجاد کرده است که می‌توان اثر منتشر کرد، اما از چاپ استفاده نکرد. در این تحقیق برآنیم که بیشتر به جنبه‌ی نشر چاپی و تحولاتی که از آغاز تاکنون با آن مواجه بوده بپردازیم.

اهمیت تحقیق:

چاپ یکی از اساسی‌ترین و مؤثرترین شیوه‌های نگهداری، انتقال و اشاعه اطلاعات در سراسر تاریخ بشر است. چاپ موجب شد ذهنیت بشر به نوشتار و به نقش تبدیل شود و به صورت کثیر به دیگران انتقال یابد، در واقع چاپ یک نیاز ضروری برای بشر بود تا بتواند اندیشه‌های خود را نگهداری و انتقال دهد. اهمیت و ضرورت این تحقیق از همین نیاز ضروری بشر ناشی می‌گردد. چرا که تحقیق در روند گسترش صنعت چاپ در جوامع انسانی ما را به این موضوع می‌کشاند که یک جامعه در چه سطحی از رشد فرهنگی قرار دارد.

رشد و توسعه پدیده‌ای است همه جانبه، رشد علمی و فرهنگی بدون رشد فکری و معنوی تحقق نیافته است و از شاخص‌های اصلی و عمدة رشد فکری و معنوی ، انتشار کتاب است.

یکی از عواملی که باعث عدم توسعه یافتگی کشورهای جهان سوم می‌باشد فقر فرهنگی مردمان این کشورهاست. در کشورهای جهان سوم ، رشد فرهنگی به حدی نیست که بتواند پشتوانه قابل اتکایی برای فعالیت‌های علمی ، فنی ، صنعتی و دیگر باشد. کتاب ، جزوه و مطبوعات که ستون اصلی این پشتوانه است به اندازة لازم تولید و منتشر نمی‌شود و به اندازة کافی خوانده نمی‌شود.

پس چاپ و نشر نه تنها شیوه‌ای برای نگهداری ، انتقال و اشاعه اطلاعات است، بلکه نقش ویژه‌ای در توسعه یافتگی کشورها ایفا می‌کند.

از سوی دیگر، کتاب ، مجله ، روزنامه و آنچه که به وسیله چاپ انتشار پیدا می‌کند ، یک وسیله ارتباطی محسوب می‌شود و به صورت نوشته‌های چاپ شده روی کاغذ راه خود را طی می‌کند و به مخاطب منتقل می‌شود. و به این جهت در قلمروی مطالعات مربوط به ارتباطات قرار می‌گیرد.

تعریف

«چاپ» واژه‌ای است که احتمالاً از chapana (چاپانا) واژه هندی گرفته شده است. در هند، به چاپ کردن «چهاپه» و به چابگر «چهاپه گر» می‌گویند. این واژه‌ها در روزنامه‌های فارسی هند به کار گرفته شده است.

عده‌ای معتقدند که چاپ از «چاو» مغولی گرفته شده و چاو نوعی پول در عصر ایلخانیان بوده است. اما به نظر می‌رسد صاحبنظران بیشتر به پذیرفتن اشتیاق از ریشة هندی تمایل دارند تا مغولی.

واژه عربی «طبع» و مشتقال آن نیز ، البته اکنون کمتر، در زبان فارسی به کار گرفته است اما برخی ترکیبات مانند «حق طبع» یا «تصحیح مطبعه‌ای» هنوز در زبان فارسی کاربرد دارد. واژه دیگری که برای چاپ به کار می‌رفته ، «باسمه» است . و اصطلاح «باسمه کاری» ، در عصر مغولان در ایران رایج بود و به عمل و وسیلة انتقال نقش و طرح روی پارچه و موارد دیگر گفته می‌شود . بعدها در عصر صفویه ، باسمه تغییر معنا داد و تقریباً همان معنایی را پیدا کرد. که امرز کلمة چاپ در زبان فراسی دارد.

چاپ چیست؟

چاپ عبارت است از فن ، صنعت و گاه نیز هنر نقش کردن کلمات و تصاویر بر کاغذ، پارچه ، پلاستیک ، فلز ، شیشه و نظایر آنها. چاپ اکنون فرایندی است که برای انتقال نقش و تصاویر با سرعت بالا و حجم زیاد به کار می‌رود، مانند چاپ کتاب ، روزنامه ، مجله ، تمبر ، اعلامیه ، پوسترها و اخیراً مدارهای چاپی می‌باشد.

فصل دوم( مطالعات نظری )

بخش اول

از نخستین انقلاب فرهنگی تا انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی

نخستین انقلاب فرهنگی با اختراع خط آغاز شد. خط یا نوشتن، که همانا استفاده از نشانه‌های نموداری برای توصیف منظم زبان گفتاری است، به نظر برخی از صاحبنظران، هوشمندانه‌ترین و مؤثرترین رویداد در سراسر تاریخ فرهنگی و یکی از بزرگترین دستاوردها در تاریخ تمدن است. عصر پیش از تاریخ یا اختراع خط پایان یافت. آدمی از تاریکی آن دوره به عهد روشن تاریخی پای نهاد و نوشته‌هایی بر جای گذاشت و تصویر روشن یا روشنتری از خود و پیرامون خود به آیندگان نشان داد.

خط، تدبیر و ابزاری است برای نگاه داشتن و انتقال هرگونه پیام یا اطلاع در زمان حال و آینده. نیاز بشر به برقراری ارتباط، پیش از خط نیز به قوت خود باقی بود، اما این نیاز را حافظه و ارتباط شفاهی برآورده می‌ساخت. در موارد بسیار، وظیفة یادسپاری، یادداری، یادآوری و انتقال به دیگران و آیندگان به گروه خاصی از مردم سپرده می‌شد که حافظه‌های نیرومندی داشتند و در حفظ و نگهداری امین بودند؛ برای مثال در صدر اسلام و پیش از کتابت قرآن کریم، عد‌ه‌ای به نام «حْفّاظ» که از یاران و نزدیکان پیامبر اسلام (ص) بودند، سوره‌ها و آیات را به یاد می‌سپردند. ولی انتقال شفاهی محدودیتهایی دارد، از جمله:

- بدون تماس حضوری ممکن نیست؛

- نیازمند زمانی است که متناسب انتقال باشد؛

- محدودیّت مکانی دارد؛

- بسیاری چیزها، مانند شکل ، تصویر، نقشه، طرح و هر آنچه جنبة بصری و تصویری دارد، از این طریق قابل انتقال نیست؛

- میزان و حجم انتقال از این راه بسیار محدود است.

اما انتقال کتبی مشکلات انتقال شفاهی را ندارد، زیرا:

- به زمان محدود نیست؛

- به مکان مقیّد نیست؛

- محدودیّت حجم و میزان ندارد؛

- محدودیّت یادگیری ندارد؛

- محدودیّت انتقال آن بمراتب کمتر از انتقال شفاهی است.

از عصر خط تا عصر چاپ

خط، ابتکار و تدبیری بود برای غلبه بر این محدودیتها و از میان برداشتن مانعهای سر راه انتقال. در طول تاریخ و در جامعه‌های مختلف، از مواد گوناگونی برای نوشتن استفاده شد، مانند سنگ ، چوب، استخوان، نی، برگ و پوست درختان، پوست جانوران، عاج فیل، پارچه، لوحه‌های گلی، صفحه‌های موم اندود و سرانجام کاغذ. هر کدام از اینها امکانات کاربردها و محدودیّتهای خود را دارد، اما هیچ‌کدام نتوانسته است جای کاغذ، این وسیلة کارآمد و آسان را بگیرد.

نخستین پیشینه‌های خط از راه کاوشهای باستانشناسی در بین‌النهرین و مصر به دست آمده است. قدمت این پیشینه‌ها به هزارة چهارم قبل از میلاد می‌رسد. سومریان نخستین قومی بودند که از خط در زمینه‌های مختلف تمدن خود سود بردند و پیشینة بسیاری از فعالیتها، از جمله معاملات و معاهدات بازرگانی خود را بر لوحه‌های گلی ثبت کردند. بابلیان، آشوریان و هیتیان نیز روی لوحه‌های گلی می‌نوشتند و آنها را با گرمای خورشید یا حرارت تنور می‌پختند، سخت می‌کردند و به آنها عمر طولانی‌تر می‌بخشیدند. مصریان پاپیروس را اختراع کردند و روی طومارهای پاپیروس نوشتند. نوشته‌های مصریان باستان به کتابهای امروزین بیشتر شباهت دارد تا به لوحه‌های گلین همسایگان همروزگارشان. چینیان باستان نخست روی باریکه‌های چوب و خیزران می‌نوشتند، اما بعدها کاغذ را اختراع کردند و روی آن نوشتند. یونانیان، طومارهای پاپیروس را از مصریان اقتباس، و رومیان شیوه و مادة نوشتن را از یونانیان اخذ و بعدها نیز خود از مادة دیگری استفاده کردند. ایرانیان باستان بر کتیبه‌های سنگی و لوحه‌های گلین می‌نوشتند. در عصر ساسانیان استفاده از اوراق کاغذ، تقریباً به شکل امروزی، آغاز شد. در عصر تمدن اسلامی، نوشتن، استفاده از کاغذ و تدوین کتاب به اندازه‌ای وسعت گرفت که در تاریخ تمدن و فرهنگ بشر بی‌سابقه بود. بعضی از کتابهایی که در این تمدن نوشته شده است با کتابهای امروزین تفاوت چندانی ندارد، و حتی برخی از آنها از نظر نفاست و ظرافت هنری بی‌مانند است. در سده‌های میانه و تا عصر چاپ در اروپا، حتی تا مدنهای مدید پس از این عصر، نوشتن بر پوست و کاغذ در آن قاره تداول داشت.

با رشد و پیشرفت فرهنگ و تمدن، کتاب بتدریج پدید آمد و به بهترین رسانه برای مجموعه‌های کامل و جامع اطلاعات در هر حوزه‌ای تبدیل شد. کتاب، ابزار مؤثر انتقال فکر، فرهنگ و دانش، و نیز دستاورد میراثهای گذشتگان برای سپردن به آیندگان در آن جمع شد. کتاب، محمل نشر اندیشه قرار گرفت، اما با این وصف، امان تکثیر و اشاعة آن محدود بود. کتاب را باید کاتبان و نسّاخان می‌نوشتند، و چون در روز بیش از چند صفحه نمی‌شد نوشت، و نور شمع و چراغ در شب نیز برای نوشتن کافی نبود، هفته‌ها و گاه ماهها طول می‌کشید تا از کتابی نسخه‌ای یا نسخه‌های دیگری تهیه می‌کردند. تکثیر کتاب بسیار محدود، وقت‌گیر و گران بود، و همین محدودیتها مانع از آن می‌شد که همة افراد جامعه به کتاب دسترسی داشته باشند. شاهان، امیران، اشراف و صاحبان قدرت و ثروت می‌توانستند کتاب بخرند و در تملک خود نگاه دارند. در حقیقت دستیابی به کتاب و استفاده از آن، یا به عبارت دیگر، بهره‌مندی از دانش و اطلاع، با پایگاه فرد در سلسله مراتب اجتماعی معمولاً ارتباط مستقیم داشت؛ از این رو کتاب فقط در اختیار عده‌ای اندک و جمعی معدود قرار می‌گرفت. اگر در جامعه‌ای نهادهایی نبود که دسترسی همة افراد یا بخشنهایی از جامعه را به کتاب میسّر سازد، اگر نظام اجتماعی از طبقات نفوذناپذیر تشکیل می‌شد، اگر کتاب در سنت جامعه جایگاهی والا نداشت، و سرانجام اگر امکانات محدود بود، نه تنها فرهنگ عمومی روی به تنزل می‌نهاد، چه بسا که اشتیاقهای فردی برای فراگیری به هیچ جایی نمی‌رسید. تحوّل بنیادی و زیر و زبرساز در تاریخ فرهنگی بشر زمانی بروی داد که دانش و اطلاعات از انحصار عده‌ای اندک خارج شد و در اختیار همة افراد جامعه و سراسر جامعة بشریت قرار گرفت.

از نخستین انقلاب فرهنگی تا انقلاب اطلاعاتی و ارتباطیچاپ چیست؟دریافت و جذب اطلاعات

دانلود رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن

رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن

نمونه متشکل از 18 دانش آموز (11 پسر و 7 دختر) دارای اختلال در خواندن و 12 دانش آموز (8 پسر و 4 دختر) دارای اختلال در محاسبه بودند راهبردهای رویارویی کودکان با فشارهای روانی با سیاهه راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc) که توسط آیرز (1991) طراحی شده، سنجیده شد به منظور تحلیل داده ها از فنون آمار توصیفی (محاسبه میانگین، انحراف معیار، توزیع فراوانی

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	222 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	153

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فهرست جدول ها.....................................................................................................................................

فهرست شکل ها.......................................................................................................................................

چکیده.......................................................................................................................................................

فصل یکم: مقدمه پژوهش

مقدمه......................................................................................................................................................3بیان مسأله.............................................................................................................................................10

هدف پژوهش.......................................................................................................................................13

اهمیت موضوع پژوهش........................................................................................................................14

فرضیه پژوهش.....................................................................................................................................15

تعریف عملیاتی متغیرها.......................................................................................................................16

فصل دوم: پیشینه پژوهش

مقدمه....................................................................................................................................................18

بخش اول: فشار روانی و راهبردهای رویارویی...............................................................................19

فشار روانی...........................................................................................................................................19

مروری بر تاریخچه شکل گیری مفهوم فشار روانی.............................................................................23

موضع گیریهای نظری در قلمرو فشار روانی........................................................................................24

مدل مبتنی بر محرک.............................................................................................................................24

مدل مبتنی بر پاسخ...............................................................................................................................25

پاسخ های روان شناختی به استرس ها.................................................................................................25

الگوی تعاملی.......................................................................................................................................26

الگوی پردازش اطلاعات......................................................................................................................28

الگوی زیست شناختی..........................................................................................................................30

الگوی روان شناختی.............................................................................................................................31

فهرست مطالب

عنوان صفحه

نظریه لازاروس در رابطه با فشار روانی................................................................................................32

منابع فشار روانی و عوامل تنش زا......................................................................................................34

راهبردهای رویارویی............................................................................................................................35

بررسی تاریخچه شکل گیری مفهوم مقابله...........................................................................................38

پیدایش توانایی و مهارتهای رویارویی با موارد فشارزا.........................................................................40

جنبه های مفهومی روش های رویارویی..............................................................................................40

نظریه تحول چرخه زندگی در رابطه با رویارویی...............................................................................43

نظریه لازاروس در ارتباط با رویارویی.................................................................................................43

پیشینه نظری مفاهیم رویارویی.............................................................................................................44

الگوهای رویارویی................................................................................................................................45

بررسی چند دیدگاه نسبت به راهبردهای رویارویی..............................................................................47

چند رویکرد نسبت به راهبردهای رویارویی........................................................................................50

عوامل مؤثر بر راهبردهای رویارویی.....................................................................................................54

بخش دوم: راهبردهای رویارویی در کودکان با نیازهای ویژه........................................................65

اختلالات یادگیری................................................................................................................................65

تعریف اختلال درخواندن:....................... ............................................................................................66

تعریف اختلال در محاسبه....................................................................................................................66

ویژگی های دانش آموزان با اختلال یادگیری.......................................................................................67

راهبردهای رویارویی در کودکان با نیازهای ویژه.................................................................................90

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه....................................................................................................................................................98

جامعه آماری.........................................................................................................................................98

نمونه و روش نمونه گیری...................................................................................................................98

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ابزار اندازه گیری..................................................................................................................................99

روش جمع آوری اطلاعات................................................................................................................108

روش تحلیل داده ها...........................................................................................................................108

فصل چهارم: تحلیل داده های پژوهش

مقدمه..................................................................................................................................................110

توصیف داده ها..................................................................................................................................110

شاخص های آماری نمره راهبردهای رویارویی آزمودنی ها در چهار مقیاس....................................111

شاخص های آماری نمره راهبردهای رویارویی آزمودنی ها در ده خرده مقیاس...............................114

استنباط آماری داده ها........................................................................................................................120

فصل پنجم: نتایج پژوهش

بحث و نتیجه گیری ..........................................................................................................................149

محدودیت های پژوهش.....................................................................................................................152

پیشنهادهای پژوهش.................................................................................... ......................................152

منابع

منابع فارسی ......................................................................................................................................153

منابع انگلیسی.....................................................................................................................................156

پیوست...............................................................................................................................................161

فهرست جدول ها

شماره عنوان صفحه

1-3 ضرایب همبستگی هر سؤال با نمرات کل سؤال های خرده مقیاس های سازه سطح بالاتر برای کل نمونه (94=n) قبل از حذف سؤال های نامناسب.......................................................100

2-3 ضریب اعتبار سازه های سطح بالاتر مقیاس راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc) برای کل نمونه (94=n) قبل از حذف سؤال های نامناسب........................................................................103

3-3 ضرایب همبستگی هر سؤال با نمرات کل سؤال های خرده مقیاس های سازه سطح بالاتر برای کل نمونه (94=n) پس از حذف سؤال های نامناسب.....................................................104

4-3 ضریب اعتبار سازه های سطح بالاتر مقیاس راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc) برای کل نمونه (94=n) پس از حذف سؤال های نامناسب........................................................................107

1-4 فراوانی گروه نمونه بر حسب جنسیت و نوع اختلال..............................................110

2-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبردهای جستجوی حمایت...............................111

3-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبردهای اجتنابی.............................111

4-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبردهای حواسپرتی.......................112

5-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبردهای رویارویی فعال.................112

6-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد حمایت متمرکز بر مسأله.........114

7-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد حمایت متمرکز بر هیجان......114

8-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد اعمال اجتنابی........................115

9-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد اجتناب شناختی......................115

10-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد تخلیه بدنی هیجان ها..........116

11-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد اعمال حواس پرتی..............116

12-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد تصمیم گیری شناختی..........117

13-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد حل مسأله به طور مستقیم....117

14-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد در پی درک مسأله بودن.......118

فهرست جدول ها

15-4 میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد سازمان دهی مجدد شناختی مثبت .................................................................................................................118

16-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبردهای جستجوی حمایت).........................................................................................................................120

17-4 میانگین نمره راهبردهای جستجوی حمایت به تفکیک نوع اختلال.....121

18-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبردهای اجتنابی).............123

19-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبردهای حواس پرتی) ............................................................................................................................125

20-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبردهای رویارویی فعال...............................................................................................................................127

21-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد حمایت متمرکز بر مسأله..............................................................................................................................129

22-4 میانگین نمره راهبرد حمایت متمرکز بر مسأله.......................................130

23-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد حمایت متمرکز بر هیجان)...........................................................................................................................131

24-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبردهای اعمال اجتنابی).........................................................................................................................133

25-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد اجتناب شناختی).........................................................................................................................135

26-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد تخلیله بدنی هیجانها).........................................................................................................................137

27-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد اعمال حواس پرتی).............................................................................................................................139

فهرست جدول ها

28-4 میانگین نمره راهبرد حمایت متمرکز بر مسأله.....................................140

29-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دومتغیری (راهبرد تصمیم گیری شناختی).........................................................................................................................141

30-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد حل مسأله به طور مستقیم...........................................................................................................................143

31-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد در پی درک مسأله بودن...............................................................................................................................145

32-4 جدول نتایج تحلیل واریانس دو متغیری (راهبرد سازمان دهی مجدد شناختی مثبت.................................................................................................................147

فهرست شکل ها

شماره عنوان صفحه

1-4 نمودار میانگین نمره راهبردهای رویارویی آزمودنی ها در چهار مقیاس اصلی..............................................................................................................................113

2-4 نمودار میانگین نمره راهبردهای رویارویی آزمودنی ها در ده خرده مقیاس............................................................................................................................119

3-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبردهای جستجوی حمایت در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن).....................................................................122

4-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبردهای اجتنابی در تعامل و نوع اختلال محاسبه/ خواندن)...........................................................................................................124

5-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبردهای حواس پرتی در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)......................................................................................126

6-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبردهای رویارویی فعال در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)......................................................................................128

7-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد حمایت متمرکز بر مسأ له در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن).....................................................................130

8-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد حمایت متمرکز بر هیجان در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن).....................................................................132

9-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد اعمال اجتنابی در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن).............................................................................................134

10-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد اجتناب شناختی در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)......................................................................................136

11-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد تخلیه بدنی هیجان ها در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)....................................................................138

فهرست شکل ها

12-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد اعمال حواس پرتی در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن).................................................................................140

13-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد تصمیم گیری شناختی در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)....................................................................142

14-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد حل مسأله به طور مستقیم در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن).....................................................................144

15-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد در پی درک مسأله بودن در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)....................................................................146

16-4 نمودار مقایسه میانگین نمره راهبرد سازمان دهی مجدد شناختی مثبت در تعامل جنسیت و نوع اختلال (محاسبه/ خواندن)..........................................................148

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناخت راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن برای مقابله با فشارهای روانی و مقایسه این دو گروه با یکدیگر است.

نمونه متشکل از 18 دانش آموز (11 پسر و 7 دختر) دارای اختلال در خواندن و 12 دانش آموز (8 پسر و 4 دختر) دارای اختلال در محاسبه بودند. راهبردهای رویارویی کودکان با فشارهای روانی با سیاهه راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc) که توسط آیرز (1991) طراحی شده، سنجیده شد. به منظور تحلیل داده ها از فنون آمار توصیفی (محاسبه میانگین، انحراف معیار، توزیع فراوانی، درصد فراوانی و رسم نمودار) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس دو متغیری) استفاده شد.

نتایج حاصل از تحلیل پاسخ های کودکان به سیاهه راهبردهای رویارویی نشان داد که: بین راهبردهای رویارویی کودکان با اختلال در محاسبه و کودکان با اختلال در خواندن در سه راهبرد رویارویی یعنی در راهبرد رویارویی فعال، حواس پرتی و اجتنابی تفاوت وجود ندارد، اما در راهبرد رویارویی جستجوی حمایت در این دو گروه تفاوت وجود دارد. کودکان در هر دو پایه تحصیلی و در هر دو نوع اختلال صرف نظر از جنسیت، راهبردهای رویارویی فعال را به عنوان راهبرد غالب خود معرفی کردند و تمایل کمتری را نسبت به راهبردهای حواسپرتی، حمایتی و اجتنابی نشان دادند.

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناخت راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن برای مقابله با فشارهای روانی و مقایسه این دو گروه با یکدیگر است.

نمونه متشکل از 18 دانش آموز (11 پسر و 7 دختر) دارای اختلال در خواندن و 12 دانش آموز (8 پسر و 4 دختر) دارای اختلال در محاسبه بودند. راهبردهای رویارویی کودکان با فشارهای روانی با سیاهه راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc) که توسط آیرز (1991) طراحی شده، سنجیده شد. به منظور تحلیل داده ها از فنون آمار توصیفی (محاسبه میانگین، انحراف معیار، توزیع فراوانی، درصد فراوانی و رسم نمودار) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس دو متغیری) استفاده شد.

نتایج حاصل از تحلیل پاسخ های کودکان به سیاهه راهبردهای رویارویی نشان داد که: بین راهبردهای رویارویی کودکان با اختلال در محاسبه و کودکان با اختلال در خواندن در سه راهبرد رویارویی یعنی در راهبرد رویارویی فعال، حواس پرتی و اجتنابی تفاوت وجود ندارد، اما در راهبرد رویارویی جستجوی حمایت در این دو گروه تفاوت وجود دارد. کودکان در هر دو پایه تحصیلی و در هر دو نوع اختلال صرف نظر از جنسیت، راهبردهای رویارویی فعال را به عنوان راهبرد غالب خود معرفی کردند و تمایل کمتری را نسبت به راهبردهای حواسپرتی، حمایتی و اجتنابی نشان دادند.

فصل یکم

مقدمه پژوهش

مقدمه

فشار روانی[1] الگویی از حالت های هیجانی منفی و واکنش های فیزیولوژیکی است و در موقعیت هایی رخ می دهد که فرد احساس می کند هدفهای مهم او مورد تهدید قرار گرفته و قادر به برخورد و رویارویی با عامل تهدید کننده نیست. وقایع فشارزا شخص را از نظر هیجانی، شناختی و فیزیولوژیکی تحت تأثیر قرار می دهد، و در نتیجه فرد از روش هایی برای برخورد با عوامل فشارزا استفاده می کند و اثرهای زیان بخش این عوامل را با راهبردهای رویارویی کاهش می دهد (ریو، 1995 ترجمه سید محمدی،1378).

اولین بار واژه فشار روانی در قرن پانزدهم میلادی به معنای تنش یا فشار فیزیکی به کار برده شد. در سال 1704 این واژه برای توصیف سختی، دشواری یا بدبختی به کار برده شد و در اواسط قرن 19 به معنای فشار گسترش بیشتری یافت و تنش بر روی اعضای بدن و یا نیروی ذهنی را هم دربرگرفت(ربر،1985).

در فرهنگ روان شناسی ربر(1985) تعاریف زیر در مورد فشار روانی ارائه شده است:

1-فشار روانی به هر نوع نیرویی اشاره می شود که هنگام وارد شدن بر یک دستگاه موجب تغییرات قابل توجهی در شکل آن گردد و معمولاً شامل یک تغییر و تحریف در شکل دستگاه می شود. این اصطلاح بر فشارها و نیروهای اجتماعی، روان شناختی و جسمانی اشاره دارد. در این معنا فشار روانی یک علت محسوب می شود.

2-فشار روانی یک حالت تنش روان شناختی که به وسیله فشار دو نیروهایی که به آنها اشاره گردید، ایجاد می شود. در این معنا فشار روانی معلول و محصول فشارهای دیگری است در این صورت در مورد عامل ایجادکننده تنش از اصطلاح فشارزا استفاده می شود.

در زمینه روان شناسی دامنه ای از تعاریف وجود دارد که نشانگر ناهمگرایی دیدگاه های مؤلفان است. در این زمینه بیشترین پژوهش و بررسی را هانس سلیه[2]، پزشک معروف اطریشی در سال 1976 انجام داده و به همین دلیل نیز «پدر فشار روانی» نامیده شده است. اولین مقاله او در این باره نیز قبل از آن یعنی در سال 1936 در مجله انگلیسی (نی چر)[3] منتشر شد. به عقیده وی فشار روانی مجموعه ای از واکنش های غیر اختصاصی بدن است که به رغم عامل تولید کننده آن، عکس العمل های فیزیولوژیک مشابهی را ایجاد می کند. وی تغییرات فیزیولوژیکی و روان شناختی ناشی از فشار روانی را مورد توجه قرار داد. (پیرلو، هنری لو[4] ترجمه قریب، 1371).

سلیه (1993) در زمینه فشار روانی می گوید انسان پیوسته در حالت فشار و تنش به سر می برد چرا که فشار پاسخی است اختصاصی که ارگانیسم در برابر هر گونه درخواستی از خود نشان
می دهد. استرس ضعیف ترین و آسیب پذیرترین افراد را هدف قرار می دهد ولی در عین حال قویترین افراد هم از گزند آن در امان نیستند.

تعریف انجمن پزشکی آمریکا از فشار روانی عبارت است از هر نوع مداخله که مزاحم سلامت روانی و جسمانی فرد باشد (اینلندر و موران، 1378 به نقل از احمدی، 1380).

توماس هولمز[5] (1979) به نقل از گنجی (1379) نیز تعریفی مشابه با تعریف فیرز[6] ارائه نموده است و فشار روانی را واقعه محرکی که لازم است فرد با آن سازگار شود، می داند. بنابراین در دیدگاه این دو نفر فشار روانی به عنوان یک محرک در نظر گرفته شده که از خارج بر فرد تحمیل می شود.

کارلسون[7] (1990 به نقل از حاجت بیگی، 1381)، فشار روانی را دربرگیرنده پاسخی می داند که مکانیسم های فیزیولوژیک را فرا می خواند. این پاسخ ها به وسیله محرک های زیان آور یا خطرناک و به واسطه دستگاه عصبی خود مختار و دستگاه درون ریز فعال می گردد. این تعریف نیز همانند دیدگاه سلیه فشار روانی را به منزله یک پاسخ فیزیولوژیک در نظر گرفته است.

فشار روانی به مقوله وسیعی از مشکلات اشاره دارد که متمایز از دیگر حیطه های مشکل است، زیرا با فشاری که وارد می آورد نظام را، (اعم از نظام فیزیولوژیک، اجتماعی یا روانی و نیز پاسخهای آن نظام) برآشفته می سازد. (لازاروس، 1971 به نقل از محمدی،1380) وی در ادامه
می گوید: واکنش فرد به نحوه تفسیر یا ارزیابی (هوشیارانه یا ناهوشیارانه) او از اهمیت رویداد زیان بخش، تهدید آمیز یا چالش انگیز بستگی دارد(پاول و ایزابت، 1991) به نقل از حاجب بیگی، 1381). این تعریف برای الگوی فشار روانی سه مؤلفه مهم دارد:

1- فشاری که نظام را برآشفته می سازد.

2- این باور که نوعی ارزیابی یا ادراک از تهدید وجود دارد.

3- اهمیت پاسخ آن نظام.

وقتی که یک فرد با حوادث و رویدادهای فشارزا روبرو می شود برای رویارویی مؤثر با آن موقعیت، مراحل متعددی را طی می کند؛ اولین مرحله، ارزیابی موقعیتی است که از نظر او ارائه دهنده یا پیش بینی کننده یک فشار روانی باشد. لازاروس (1984) این مرحله را به نام مرحله ارزیابی شناختی نام گذاری کرده است. در واقع در این مرحله فرد یک سری فعالیت هایی را انجام می دهد و می تواند موقعیت را به شیوه های گوناگون سودمند و مفید، تهدید آمیز و غیر مناسب و یا فشارزا تعبیر کند. بر این اساس یک حادثه را به سه طریق ارزیابی کرده است. اول: آسیب رسان، دوم: تهدید آمیز و بالاخره سوم: ارزیابی مبارزه و درگیری و رقابت است (لازاروس و لانیر،1978 به نقل از محمدی،1380)

به علاوه رویدادهای فشارزا در هر عصر و زمانی به اشکال مشخص وجود داشته اند و امروزه شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مشکلات ناشی از رویدادهای فشارزا در قرن بیست و یکم به ویژه در کشورهای پیشرفته غربی افزایش یافته است. تا جایی که بعضی از صاحب نظران، عصر ما را عصر فشار روانی (تنیدگی) نامیده اند(گلدبرگر و برزنتیز،1993 به نقل از کافی،1375).

راهبردهای مداخله ای، فرآیند واسطه ای میان دانش آموزان و محیط هستند که برای تسکین آلام، بهبود رفتار و بهداشت روانی آنان به کار برده می شوند. معمولاً دانش آموزان با مشکلات یادگیری، ناتوانی هوشی و اختلال هیجانی که رفتار نامناسبی دارند با پاسخ های منفی از طرف همسالان خود مواجه می شوند. به نظر می رسد که آنها در کنترل خود و سازگاری فردی و اجتماعی دچار نقصان هستند. این راهبردها ممکن است شامل گفتگو، طرح های خلاق و ایفای نقش باشد. طرح های خلاق که حوزه های هنر، موسیقی، ادبیات و قصه را در بر می گیرند، شیوه های مناسبی برای
کمک به دانش آموزان در ابراز هیجان هایشان هستند(گرهارت، دی رویتر و سیلئو،1986[8]، به نقل از متین، 1384).

امروزه روشن شده است که مردم در مواجهه با موقعیت های فشارآور از پاسخ های مقابله ای متفاوتی استفاده می کنند(کارول[9]، اسکینر[10]، و وینتراب[11]، 1989؛ لازاروس و فولکمن، 1984؛ کاتانزار[12] و همکاران، 1995) به علاوه خصوصیات و ویژگی های موقعیت به ویژه کنترل پذیری استرسور، پاسخ های مقابله ای متفاوتی را بر می انگیزد (اسکولر[13]، 1978؛ تیلور[14]، 1991) و به کارگیری انواع شیوه های مقابله پیامدهای متفاوتی در سلامت جسمانی و روانی فرد دارد (فلتون و ریونسون، 1984). در این راستا مطالعات زیادی بر اهمیت اقدامات مقابله ای فرد در جهت حفظ سلامت هیجانی افراد بزرگسال تأکید کرده اند(کوهن[15] و لازاروس، 1979 به نقل از ملتون و ریونسون، 1986؛ موس و بیلینگ[16]، 1982).

عبارت رویارویی، بیانگر تمام روش هایی است که اشخاص برای چیرگی به فشار روانی خود و یا کاهش آن به کار می بندند (پاری، 1994 ترجمه مقدسی، 1373). از نظر فریدنبرگ و لوئیز[17](1993) روش رویارویی یعنی، میزان سازگاری با مشکلات، پیدا کردن راه حل و سعی و تلاش در کسب دانش.فلک من و لازاروس[18] (1991) به نقل از رپتی (1999) رویارویی را در واقع تلاش های شناختی و رفتاری شخصی، برای غلبه کردن بر تنیدگی تحمل کردن، کاهش دادن یا به حداقل رساندن اثر آن می داند. بر اساس این تعریف دو نوع رویارویی، مسأله محور و هیجان محور مطرح شده است. در رویارویی مسأله محور فرد به طور مستقیم بر رویداد فشارزا متمرکز می شود تا آن را تغییر دهد یا کنترل کند. در رویارویی هیجان محور فرد تلاش می کند تا هیجان های ناشی از تنش را کنترل نماید. روش مسأله محور شامل فنونی است چون گردآوری اطلاعات، حل مسأله، آموزش مهارت های اجتماعی و ارتباطی، برنامه ریزی و کسب راهنمایی از دیگران می شود. رویارویی هیجان محور شامل انکار، بی توجهی به مسأله و جلب حمایت عاطفی است.

در واقع افرادی توانایی استفاده از روش مسأله محور در مواجهه با رویدادهای فشار زا را دارند که از مهارت های شناختی و اجتماعی کارآمدی برخوردار باشند. در این زمینه مطالعات هین[19] (1996) به نقل از متین (1384) نشان داده است دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری به دلیل نقص در مهارت های شناختی و اجتماعی نمی توانند به فعالیت هیجانی خود نظم بخشند و همواره درگیر کشمکش درونی خواهند بود و همین امر موجب عدم تمرکز آنها در هنگام تفکر و کار می شود و از انرژی فعال آنها می کاهد و سرانجام موجب ناتوانی در حل مسائل و تصمیم گیری درست
می شود. چون این کودکان مهارت ها را به کندی می آموزند، نمی توانند راهبردها و دانش لازم برای انجام موفقیت آمیز یک تکلیف را کسب کنند. این امر ممکن است در ظاهر چنین بنماید که او دارای ساختار شناختی متفاوتی است. کودکانی که به درجات ضعیف و متوسط مشکلات یادگیری دچارند در موقعیت های حل مسأله ناتوان تر هستند(ویز[20]،1978 به نقل از متین، 1384).

شیوه های رویارویی نقش مهمی در سازگاری روان شناختی افراد دارد. مطالعات مختلف نشان
می دهند افرادی که بر مهارت های حل مسئله متمرکز می شوند در موقعیت های فشارزا شواهد کمتری از آشفتگی را از خود بروز می دهند. این افراد نسبت به کسانی که از رویارویی متمرکز بر هیجان استفاده می کنند، تسلط بیشتری بر موقعیت دارند و بهتر می توانند خود را با شرایط دشوار سازگار کنند و نشانه های مرضی کمتری در آنها بروز می کند (توتیز، 1995؛ تری[21]، 1994؛ فولکمن و لازاروس، 1986؛ مکدونالد[22]،1998 به نقل از کافی، 1375).

وجود رویدادهای فشارزای عمده و جزئی در زندگی کودکان و نوجوانان مبتلا به مشکلات یادگیری به طور معنی داری با مشکلات هیجانی و رفتاری آنها ارتباط دارد. (کامپاس، مالکارنی و فونداکار[23]،1998)می تواند در برخی از نوجوانان به فشار روانی و مشکلات سازگاری منجر شود. این تجربه ها چون با خواست این دانش آموزان مبنی بر گسترش استقلال عمل (خود پیروی) و ایجاد ارتباط صمیمی تر با همسالان همراه است، فشار روانی بیشتری را برای آنها ایجاد
می کند(گراس و سیپراستین[24]،1998).

باور نکردنی است که بتوان از همه موقعیت های فشارزا اجتناب کرد البته از نظر بهداشت روانی نیز درست نخواهد بود که تحت هیچ نوع عامل فشارزا قرار نگرفت، آنها را تجربه نکرد و برای مقابله با آنها آماده نشد. انسان همه تنش های کاری، سیاسی، گرفتاری های روزانه و دگرگونی ها را تحمل می کند. او مجبور است که ناکامی هایی مانند: مرگ عزیزان را تحمل کند و نمی تواند که از تنش به دور باشد(گنجی،1376).

کودکان آسیب پذیرترین قشر جامعه هستند و در زمان وقوع یک رویداد فشارزا آسیب پذیریشان افزایش می یابد. هنگام وقوع یک رویداد فشارزا فراوان ترین نشانه هایی که در کودکان می توان دید، یکی تغییر در رفتارها و دیگری واپس روی در رفتارهاست. کودکان می توانند واکنش ها و تغییراتی را در رفتارشان نشان دهند که در حالت های عادی فاقد آنها می باشند. گروه های سنی مختلف، واکنش های مختلف نشان می دهند که به سطح رشدی آنها بستگی دارد، و بازشناسی این نشانه آسان نیست(دی بورد[25]،2001).

چیزی که بیش از تجربه های تنش زا موضوع بحران است، چگونگی درک افراد از فشار و شیوه پاسخگویی به آن است (مسی،1999) چگونگی رویارویی با فشار تحت یک فرآیند، پیشرونده ایجاد می شود (سیوارد، 1997 به نقل از مسی،1999). بنابراین این مهم است که کودکان و نوجوان فرصت هایی برای رشد مهارت های زندگی داشته باشند. چرا که به آنها کمک خواهد کرد تا با دردسرهای روزمره رویدادهای اصلی زندگی و تغییرات رویارو شوند (مسی،1999).

زندگی در جامعه امروزی با داشتن مشکلاتی مانند نارسایی در یادگیری می تواند فرد را در آسیب پذیری بیشتری برای مشکلات همایند دیگر قرار دهد (تایلور و همکاران[26]،2004).

افراد بسیاری معتقدند که هر دانش آموز مبتلا به ناتوانی یادگیری اساساً دارای چند نوع مشکل هیجانی یا اجتماعی می باشد. اگرچه این نظر تا حدی اغراق آمیز به نظر می رسد، ولی تحقیق نشان داد که افراد بسیاری در این زمینه ها مشکل دارند. بررسی هایی که دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری را با همسالان عادیشان مقایسه کرده این نکته را نشان می دهد که آنها
مضطرب تر و گوشه گیر تر هستند (کالینان، اپستین، لوید،1981 به نقل از تجلی، 1383)، در تعامل هایشان با معلمین و والدین مشکلات بیشتری دارند (برایان و برایان،1986) و در ارتباط با بزرگسالان مشکلات رفتاری دارند (دشلر، شوماکر،1983) و از لحاظ اجتماعی مهارت کمتری دارند (استون[27]،1984 هر سه به نقل از تجلی، 1383).

بیان مسأله

راهبردهای رویارویی، کوشش های هشیارانه فرد است که رویدادها و تقاضاهای فشارزا را مهار
می کند و منابع شخصی فرد (مانند: عاطفه مثبت، اطمینان و خود کنترلی) را ارتقاء می بخشد تا شدت تنش کاهش یابد(لازاروس، 1999 به نقل از آنشل و دالانی[28]،2001).

راهبردهای رویارویی دو کاربرد دارند:

هیجان های منفی حاصل از درماندگی را تنظیم می کند.

عاملی را که موجب درماندگی شده، تغییر می دهند. (برینک[29] و دی لاری[30]،2001).

به منظور سازگاری با رویدادهای فشارزا روش های مختلفی مطرح شده است. راهبردهای رویارویی آن دسته از فعالیت های شناختی و رفتاری هستند که به منظور کاهش اثرات تنیدگی به کار گرفته می شود. وقتی افراد توانایی رویارویی با موقعیت های مشخص را نداشته باشند آن موقعیت ها برایشان فشارزا تلقی می شود. بدین ترتیب ارزیابی اشخاص از توانایی خودشان برای رویارویی با موقعیت در ادراک تنیدگی حائز اهمیت است. این ارزیابی در سه مرحله انجام می شود. در ارزیابی نخستین شخص بررسی می کند که آیا موقعیت تهدید کننده است و اینکه چه نوع از ارزش ها، نیازها و خواسته های وی را تحت تأثیر قرار می دهد. در مرحله ارزیابی ثانویه ماهیت و توان نیروهای رویارویی با تنیدگی بررسی شده و نوع رویارویی متناسب با موقعیت مشخص می شود. مرحله سوم که ارزیابی مجدد نام دارد شامل تغییر قضاوت فرد از موقعیت ها یا منابع موجود برای رویارویی است (اندلر[31]،1998).

منابع رویارویی مجموعه پیچیده ای از عوامل هیجانی، انگیزشی، شناختی و به طور کلی
ویژگی های شخصیتی هستند که زمینه لازم را برای روش های رویارویی فراهم می کند. این منابع ویژگی های غیر موقعیتی ثابتی هستند که بر فرایندهای رویارویی اثر می گذارند، به عبارت دیگر به عنوان اقدامات پیشگیری کننده اجتماعی و روان شناختی هستند که می توانند احتمال آسیب دیدگی ناشی از تنیدگی را کاهش دهند و به افراد کمک می کنند که یا در مواجهه با رویدادهای فشارزا نشانه های مرضی کمتری داشته باشند و یا اینکه پس از مواجهه سریعاً بهبود یابند. ویژگی هایی همچون برخورداری از احساس عزت نفس[32]، احساس تسلط بر موقعیت، سبک های شناختی، موضع کننترل درونی[33]، خود اثر بخشی[34]، توانایی حل مسئله و سخت رویی[35] به عنوان منابع رویارویی محسوب می شوند. تفاوت راهبردهای رویارویی با منابع رویارویی آن است که راهبردهای رویارویی رفتارهایی هستند که پس از مواجهه با رویدادهای فشارزا به کار گرفته می شود در حالی که منابع رویارویی ویژگی های شخصیتی هستند که قبل از وقوع فشارزا ها وجود دارند (تری[36]، 1994؛ زید نروهامر، 1992؛ انسل ولین، 1991 به نقل از دیماتو[37]، 1991).

جان دی و کاترین مک آرتور [38] (1998) به نقل از شلی تیلر[39] در تعریف راهبردهای رویارویی اشاره به این دارند که راهبردهای رویارویی به مجموعه اقدامات رفتاری یا روان شناختی گویند که فرد در مواجهه با اتفاقات پر تنش، برای مدیریت، تحمل و کاهش اثرات آن از خود بروز می دهد. آنها دو روش را مطرح کرده اند: نوع اول رو به رو شدن بر پایه حل مسأله است که سعی در انجام فعالیت هایی دارد که منجر به آرام تر شدن اوضاع شود، در صورتی که تأکید نوع دوم بر کاهش اثرات عاطفی ناشی از تنش متمرکز شده است و شامل مجموعه کوشش هایی است که بر اداره عواقب عاطفی اتفاقاتی که افتاده اند و یا امکان وقوع آنها در آینده وجود دارد پایه ریزی شده اند.

شیوه های رویارویی به دلیل نقش میانجی و تعدیل کننده ای که در ارتباط بین فشار روانی و پیامدهای آن دارد یک مفهوم اساسی در تحقیقات مربوط به سلامت روان است. بروز رفتارهای رویارویی مستلزم وجود فشار روانی است. به عبارت دیگر به هنگام بروز فشار روانی برای انتخاب و ساختن پاسخ مناسب، کوشش و تلاش بیشتری می کنیم(لازاروس و فولکمنT، 1984)

مقابله و رویارویی صحیح، ایجاد تعادل روانی و آرامش روحی می کند و شخص را از ابتلاء به اختلالاتی مثل فشار روانی و اضطراب و افسردگی مصون می نماید و ما را به هدف اصلی از سلامت روانی که ارتقای عملکرد اجتماعی و نداشتن علائم افسردگی و اضطراب است نزدیک
می نماید (تودور[40]،1983 به نقل از حاجب بیگی، 1381).

کودکان با نیازهای ویژه هنگام مواجهه با فشار روانی معمولاً فشارهای کلامی و تصویری و صوتی را بروز می دهند که بیانگر احساس خطر یا احساس عدم امنیت و عدم اطمینان است. (انجمن ملی روان شناسان مدرسه[41]،2001).

این علامت ها برای کودک خاص است و از تجربه های گذشته، ارتباط با حادثه، مشاهده ترس در بزرگسالان و غیره ناشی می شوند. بزرگسالان باید در نظر داشته باشند که وقتی کودکان با
موقعیت های فشارزا و غیر عادی روبرو می شوند، مهارت های خودکنترلی کمتری را نشان می دهند و به اطلاعات عینی متناسب با سطح درک و رسش شان نیاز دارند (همان منبع).

خودپنداره و ادراک از خود، دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری، زمینه دیگری است که مورد بررسی قرار گرفته است. اشنایدر[42](1984) متوجه شد که بسیاری از دانش آموزان نسبت به ماهیت مشکل خود بینش اندکی دارند و آن را به تنبلی نسبت می دهند. راجرز و سافلوسکی (1985 به نقل از تجلی، 1383) گزارش کردند که دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری نسبت به همسالان خود از خودپنداره ضعیف تری برخوردارند، بیشتر تحت سلطه محیط خارجی قرار می گیرند. از خودشان توقع کمتری دارند.

طبق اظهار نظر مایرز و هامیل (1976) و لویت (1978) به نقل از والاس و مک لافین ترجمه منشی طوسی (1373) مشکلات اجتماعی – عاطفی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در همه آنها مشابه است. برخی از این ناراحتی ها که نوعاً در این کودکان مشاهده شده است، عبارتند از: حواس پرتی شدید، کمی فراخنای توجه، تحرک بیش از حد، ارزیابی نادرست از خود، گوشه گیری، مسائل شخصیتی – اضطراب و نداشتن رابطه قوی با دیگران.

بسیاری از کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری اتکای شدید به والدین، معلمان و سایر بزرگسالان دارند. اتکای زیاد اینگونه کودکان معمولاً به این صورت ظاهر می شود که آنان بیش از حد می خواهند آنها را یاری و تأیید کنند، و برای انجام اکثر فعالیت هایی که به انجام آن مشغولند از دیگران یاری می خواهند(بلکهام و سیلبرمن،1975 به نقل از والاس و مک لافین ترجمه منشی طوسی،1373).

با توجه به آنچه گفته شد این پژوهش قصد دارد به سؤال زیر پاسخ دهد:

آیا بین راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن برای مقابله با فشار روانی تفاوت وجود دارد؟

هدف پژوهش

هدف پژوهش حاضر شناخت راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن برای مقابله با فشارهای روانی و مقایسه این دو گروه با یکدیگر است.

اهمیت موضوع پژوهش

عدم سازش و وجود اختلال های رفتاری در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است و هیچ فردی از ابتلاء به ناراحتی های روانی مصون نیست. بنابراین به منظور جلوگیری از وقوع بیماری های شدید روانی، افزایش سه عامل راهبردهای رویارویی، عزت نفس و گروه های حمایت کننده منجر به کاهش شیوع و اختلال روانی به ویژه در کودکان و نوجوانان می گردد(شاملو،1378).

کودکان در جریان رشدشان فشار روانی را احساس می کنند. بسیاری از کودکان با تعارض های خانوادگی، طلاق، تغییراتی در ثبات مدرسه، همسایگان، تربیت فرزندان، فشار همسالان و خشونت در خانه و اجتماع روبرو می شوند (هاک[43]،2001) که نسبت به این فشارها، واکنش های جسمی، هیجانی، رفتاری و شناختی با شدت و ترتیب متفاوت نشان می دهند(اداره پلیس سیاتل[44]،2001). هر چه منابع بهتری برای رویارویی داشته باشند کمتر احتمال دارد که دچار آسیب شوند (ساراسون و ساراسون ترجمه نجاریان و همکاران،1375).

اکثر گروه های کودکان با نیازهای ویژه هنگام رویارویی با رویدادهای فشارزا، به حمایت های
ویژه ای نیاز دارند. هر چند که کودکان دارای مشکلات یادگیری ممکن است به حمایت های متفاوت از کودکان عادی نیاز نداشته باشند با این وجود، برخی از کودکان دارای مشکلات یادگیری در مهارت های اجتماعی و مدیریت خود مشکلاتی دارند و در زمینه کنترل خشم، تحمل تفاوت های فردی و خودبازبینی به آموزش ویژه نیاز دارند(اداره پلیس سیاتل،2001).

مراقبت کنندگان و کارکنان مدرسه اگر یک کودک را در مدرسه بطور دقیق مشاهده کنند و
پاسخ های او را به فشارهای روانی گذشته ببینند، خیلی خوب می توانند واکنش ها و رفتارهای او را پیش بینی کنند(همان منبع).

همچنین والدین باید توجه داشته باشند که کودکان با نیازهای ویژه چطور به فشارهای روانی پاسخ می دهند و باید بتوانند واکنش های به دنبال یک بحران را پیش بینی کنند. راهبردهایی که در گذشته مؤثر بوده اند، بهترین راهبردهای اجرایی امروز هستند. برخی از این کودکان ممکن است برای کاهش عوامل اضطراب زا، در اوج یک بحران به حفاظت و نظارت بیشتری از جانب بزرگسالان نیاز داشته باشند(انجمن ملی روان شناسان مدرسه،2001).

بنابراین شناخت راهبردها هنگام رویارویی با مشکلات روزمره (مانند: مشکلات بین فردی و تحصیلی) و رویدادهای مهم زندگی (مانند: طلاق، کودک آزاری) از اهمیت بسزایی برخوردار است.

همچنین آموزش مهارت های رویارویی به منظور کمک به شاگردان در سازماندهی رفتارهای اجتماعی صورت می گیرد. الیس معتقد است که تمرین راهبردهای رویارویی به شاگردان می آموزد تا متغیرهای مربوط به حل مسأله را بشناسند و مهارت های رویارویی ویژه ای را برای انجام مؤثر تکلیف به کار گیرند(گیج و برلاینر ترجمه لطف آبادی،1374).

بنابراین شناخت کودکان حساب نارسا و نارساخوانی از این نظر که آنها از کدام یک از راهبردهای رویارویی استفاده می کنند حائز اهمیت است و همین طور به ما بینشی در مورد چگونگی پاسخ این کودکان در موقعیت های تنش زا و فشارزا می دهد.

فرضیه پژوهش

پژوهش به بررسی فرضیه زیر پرداخته است:

بین راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن برای مقابله با فشار روانی تفاوت وجود دارد.

تعریف عملیاتی متغیرها

راهبردهای رویارویی: منظور آن چیزی است که سیاهه راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc)[45]
می سنجد.

کودکان دارای اختلال در محاسبه: منظور دانش آموزانی است که توسط متخصصان مراکز اختلالات یادگیری شهر تهران دارای اختلال در محاسبه تشخیص داده شده اند.

کودکان دارای اختلال در خواندن: منظور دانش آموزانی است که توسط متخصصان مراکز اختلالات یادگیری شهر تهران دارای اختلال در خواندن تشخیص داده شده اند.

فصل دوم

پیشینه پژوهش

مقدمه

مطالب این فصل شامل دو بخش (فشار روانی و راهبردهای رویارویی، فشار روانی و راهبردهای رویارویی با مشکلات یادگیری) می باشد. در بخش اول بعد از مقدمه به موضوع فشار روانی (تعاریف آن، بررسی تاریخچه شکل گیری مفهوم آن، مدل های مربوط به آن، منابع فشار روانی) و همین طور به موضوع راهبردهای رویارویی (تعاریف، بررسی تاریخچه شکل گیری مفهوم رویارویی، جنبه های مفهومی روش های رویارویی، پیشینه نظری مفاهیم رویارویی، الگوهای رویارویی،
دیدگاه های رویارویی، رویکردهای مربوط به آن، خرده مقیاس های راهبردهای رویارویی، عوامل مؤثر در راهبردهای رویارویی) پرداخته شده است.

بخش دوم در خصوص کودکان با اختلالات یادگیری(اختلال در محاسبه و اختلال در خواندن) تعاریفی شده و به موضوع ویژگی های شخصیتی و رفتاری دانش آموزان با اختلالات یادگیری ، راهبردهای رویارویی در کودکان با نیازهای ویژه پرداخته شده است.

بخش اول: فشار روانی و راهبردهای رویارویی

فشار روانی

نظریه پردازان مختلف از فشار روانی تعاریف متفاوتی ارائه داده اند. این گوناگونی به علت میزان تأکید آنها بر رویدادهای فشارزا، پاسخ ها یا ارزیابی فردی از موقعیت ها به عنوان ویژگی مرکزی فشار روانی می باشد(کوهن، کسلر و گوردن[46]،1998).

اولین بار واژه فشار روانی در قرن پانزدهم میلادی به معنای تنش یا فشار فیزیکی به کار برده شد. در سال 1704 این واژه برای توصیف سختی، دشواری یا بدبختی به کار برده شد و در اواسط قرن 19 به معنای فشار گسترش بیشتری یافت و تنش بر روی اعضای بدن و یا نیروی ذهنی را هم دربرگرفت(ربر[47]، 1985).

در فرهنگ روان شناسی ربر (1985) تعاریف زیر در مورد فشار روانی اراده شده است.

1- فشار روانی به هر نوع نیرویی اشاره می شود که هنگام وارد شدن بر یک دستگاه موجب تغییرات قابل توجهی در شکل آن می گردد و معمولاٌ شامل یک تغییر و تحریف در شکل دستگاه می شود. این اصطلاح بر فشارها و نیروهای اجتماعی، و روان شناختی و جسمانی اشاره دارد. در این معنا فشار روانی یک علت محسوب می شود.

2- فشار روانی یک حالت تنش روان شناختی که به وسیله فشار دو نیروهایی که در بالا به آنها اشاره گردیده ایجاد می شود. در این معنا فشار روانی معلول و محصول فشارهای دیگری است در این صورت در مورد عامل ایجاد کننده تنش از اصطلاح فشارزا استفاده می شود.

در زمینه روان شناسی دامنه ای از تعاریف وجود دارد که نشانگر ناهمگرایی دیدگاه های مؤلفان است. در این زمینه بیشترین پژوهش و بررسی را هانس سلیه[48]، پزشک معروف اطریشی در سال 1976 انجام داده و به همین دلیل نیز «پدر فشار روانی» نامیده شده است. اولین مقاله او در این باره نیز قبل از آن یعنی در سال 1936 در مجله انگلیسی (نی چر[49]) منتشر شد. به عقیده وی در فشار روانی مجموعه ای از واکنش های غیر اختصاصی بدن است که به رغم عامل تولید کننده آن، عکس العمل های فیزیولوژیک مشابهی را ایجاد می کند. وی تغییرات فیزیولوژیکی و روان شناختی ناشی از فشار روانی را مورد توجه قرار داد. (پیرلو، هنری لو[50] ترجمه قریب، 1371).

سلیه (1993) در زمینه فشار روانی می گوید انسان پیوسته در حالت فشار و تنش به سر می برد چرا که فشار پاسخی است اختصاصی که ارگانیسم در برابر هر گونه درخواستی از خود نشان می دهد. استرس ضعیف ترین و آسیب پذیرترین افراد را هدف قرار می دهد ولی در عین حال قوی ترین افراد هم از گزند آن در امان نیستند.

تعریف انجمن پزشکی آمریکا از فشار روانی عبارت است از هر نوع مداخله که مزاحم سلامت روانی و جسمانی فرد باشد (اینلندر و موران، 1378، به نقل از احمدی، 1380).

توماس هولمز[51] (1979) نیز تعریفی مشابه با تعریف فیزر ارائه نموده است و فشار روانی را واقعه محرکی که لازم است فرد با آن سازگار شود می داند. بنابراین در دیدگاه این دو نفر فشار روانی به عنوان یک محرک در نظر گرفته شده که از خارج بر فرد تحمیل می شود(گنجی، 1379).

کارلسون[52] (1990 به نقل از حاجت بیگی، 1381)، فشار روانی را دربرگیرنده پاسخی می داند که مکانیسم های فیزیولوژیک را فرا می خواند. این پاسخ ها به وسیله محرک های زیان آور یا خطرناک و به واسطه دستگاه عصبی خود مختار و دستگاه درون ریز فعال می گردد. این تعریف نیز همانند دیدگاه سلیه فشار روانی را به منزله یک پاسخ فیزیولوژیک در نظر گرفته است.

فشار روانی به مقوله وسیعی از مشکلات اشاره دارد که متمایز از دیگر حیطه های مشکل است، زیرا با فشاری که وارد می آورد نظام را، (اعم از نظام فیزیولوژیک، اجتماعی یا روانی و نیز پاسخهای آن نظام) برآشفته می سازد. (لازاروس، 1971، به نقل از محمدی، 1380). وی در ادامه می گوید: واکنش فرد به نحو تفسیر یا ارزیابی (هوشیارانه یا ناهوشیارانه) او از اهمیت رویداد زیان بخش، تهدیدآمیز یا چالش انگیز بستگی دارد(پاول و ایزابت، 1991، به نقل از حاجت بیگی، 1381). این تعریف برای الگوی فشار روانی سه مؤلفه مهم دارد:

4- فشاری که نظام را برآشفته می سازد.

5- این باور که نوعی ارزیابی یا ادراک از تهدید وجود دارد.

6- اهمیت پاسخ آن نظام.

هولمز (1979 به نقل از گنجی، 1379) فشار روانی را به عنوان محرکی که لازم است فرد با آن سازگار شود تعریف کرد. سلیه (1972) فشار روانی را به صورت یک پاسخ فیزیولوژیکی در نظر گرفت. لازاروس و فلک من (1984) فشار روانی را به عنوان محرک و نه پاسخ فیزیولوژیکی، بلکه به عنوان یک فرآیند تعریف کردند. تأکید زیاد این تعریف به فرآیندهای شناختی است که بین رویارویی با یک فشار روانی و واکنش های نهایی شخص به آن، میانجی می شوند. طبق نظر لازاروس رویارویی با فشار روانی از طریق فرآیندی سه مرحله ای صورت می گیرد. نخستین مرحله، مرحله پیش بینی است. فرد سعی می کند بفهمد که این موقعیت به چه چیزی شبیه است و چه پیامدهایی ممکن است به همراه داشته باشد. مرحله دوم، مرحله انتظار است. زمانی که فرد منتظر پس خوراند است که آیا پاسخ های رویارویی او شایستگی لازم را دارد یا نه. مرحله آخر مرحله پیامد است که شامل روبرو شدن شخص با پیامدهای خوشایند یا ناخوشایند راهبردهای رویارویی اش است. لازاروس در سراسر این فرآیند سه مرحله ای، بر دو مفهوم اصلی ارزیابی شناختی و راهبردهای رویارویی تأکید دارد(ریو، 1992 ترجمه سید محمدی،1378).

در حقیقت اثرات فشار روانی بر بعد جسمانی انسان، نشانه وحدت ابعاد بیولوژیک، روانشناختی و اجتماعی انسان است. مروری بر شواهد و مدارک نشان می دهد که بین فشار روانی و بیماری رابطه وجود دارد اما نه یک رابطه یک طرفه فشار روانی بر روی سلامتی جسمانی به طرق گوناگون اثر
می گذارد از جمله: فشار روانی می تواند منجر به تغییرات فیزیولوژیکی و روان شناختی شود که در ایجاد بیماری نقش دارند. به عنوان مثال فشار روانی می تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش داده و فرد را برای ابتلا به سرماخوردگی و امراض دیگر مستعدتر کند. این به این معنا نیست که هر کس تحت فشار روانی قرار گرفت بیمار می شود. این امر نشان می دهد که زمینه های قبلی یا متغیرهای مداخله گر در این زمینه نقش دارند.

با وجود همه تفاوت هایی که در تعریف فشار روانی وجود دارد، همه رویکردها در مورد فشار روانی یک نظر مشترک دارند و آن نقش فشار روانی در بروز بیماری است. اگر افراد درخواست های محیطی را عامل تهدید کننده و فراتر از توانایی خود ارزیابی کنند راهبردهای خود را مناسب نبینند، درخواهند یافت که تحت فشار روانی هستند و ممکن است هیجان های منفی را نشان دهند. این حالت های هیجانی اگر به حد اعلای خود برسد، ممکن است موجب بروز ناهنجاری های روانی انفعالی گردد. این حالت ها به نوبه خود ممکن است موجب تحریک پاسخ های رفتاری یا روانی شناختی گردد و شخص را در معرض خطر ابتلاء به بیماریهای جسمی یا روانی قرار دهد. در ضمن درخواست محیطی ممکن است مستقیماً به پاسخ های رفتاری یا روان شناختی منجر شوند. در این الگوی ارائه شده بازخوردهای بالقوه بیشماری وجود دارد. به عنوان مثال: حالت های هیجانی (مانند عواطف افسرده) ممکن است باعث ایجاد تغییر در ارزیابی گردند. یا تحریک فیزیولوژیکی می تواند پاسخ های هیجانی و ارزیابی ها را دستخوش تغییر قرار دهند(کوهن، کسلر و گوردن،1998).

لازاروس اعتقاد دارد یکی از دلایلی که استرسور باعث استرس بالا در یک فرد و استرس پائین در فرد دیگری می شود، این است که آن دو فرد استرس را به نحو متفاوتی ارزیابی می کنند این ارزیابی، ارزیابی شناختی نامیده می شود. در ارزیابی اولیه شما استرس را بودن در یک موقعیت معین ارزیابی می کنید. بعد از اینکه موقعیت استرس زا قضاوت شد، با برآورد اینکه تطابق شما با استرسور چگونه است وارد مرحله ارزیابی ثانویه می شوید (لازاروس[53]، فولکمن[54]، 1985).

مروری بر تاریخچه شکل گیری مفهوم فشار روانی

کلمه استرس، از زبان انگلیسی گرفته شده است و معادل دقیق غیر از کلمه فشار ندارد(شاملو، 1378). این واژه برای اولین مرتبه در قرن پانزدهم میلادی به معنی فشار و کنش توجیه شد و از قرن هیجده به بعد استرس و فشار روی اشیاء به فشار روی انسان تعمیم پیدا کرده است (شفره 1990 به نقل از مبینی کشه، 1384).

واژه فشار روانی یا استرس که از لاتین Strisrus, Stringere گرفته شده است به معنی سخت کشیدن یا بستن است و به نظر می رسد واژه مزبور در قرن هفدهم در کارهای پزشکی و زیست شناسی معروف رابرت هوک[55] اهمیت فنی خود را بدست آورده است و تحت تأثیر هوک به تدریج این واژه در علوم زیستی و روان شناسی کاربرد یافت (لازاروس، 1992 به نقل از مبینی کشه، 1384).

در سال 1936، هانس سلیه اولین رساله خود را در مورد واکنش هشدار دهنده منتشر ساخت او عمومی سازگارS,G,A[56] را با جنبه های بیوشیمیایی و مکانیسم های هورمونی اش بیان کرد. (پیرلو، هنری لو ترجمه قریب، 1371) هینکل نیز معتقد است فشار روانی، در قرن هفدهم میلادی متداول شده و به معنی سختی، دشواری، فلاکت و سخت به کار رفته است در اواخر قرن هجدهم معنی آن به نیرو و فشار و زور و تلاش بسیار تغییر یافته است و منظور از آن در وهله اول نیروهای ذهنی و جسمی فرد یا افراد می باشد (هینکل، 1973 به نقل از کوپر 1988 ترجمه قراچه داغی و شریعت زاده، 1373 به نقل از اسلامی، 1380).

سلیه در نظریه مربوط به نشانگان سازگاری یا GAS تشریح کرد که چگونه تعادل حیاتی از هم
می پاشد و واکنش فشار روانی تحت شرایط شدید آشکار می گردد (شاملو، 1378).

موضع گیریهای نظری در قلمرو فشار روانی

به منظور فهم دقیق مفهوم تنیدگی اساساً مدل های مختلفی ارائه شده که در هر کدام جنبه های خاصی از این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. در این قسمت مدلهای مربوط توضیح داده می شود.

مدل مبتنی بر محرک[57]

بر اساس این مدل، تنیدگی ها به عنوان محرک ها یا عواملی هستند که منجر به تنش[58] می شوند. این محرک ها می توانند اعم از محرک های بیرونی نظیر گرما، سرما، سر و صدا و شلوغی یا درونی از قبیل درد، فعالیت های ذهنی مثل افکار و احساسات یا تعارض های درونی باشند. فویراشتاین و همکاران (1987) بر اساس مدل ارائه شده توسط کاکس[59] تنیدگی را معادل محرک هایی می دانند که از محیط بر فرد وارد می شود و او را تحت تأثیر قرار می دهد.

تمرکز اصلی مدل مبتنی بر محرک تنیدگی زاهاست. سه منبع عمده تنیدگی زاها توسط تونیز (1995 به نقل از آقازاده، 1381) مطرح شده که عبازتند از: روبدادهای زندگی، فشارهای روانی مزمن[60] و تنیدگی روزمره[61]. به تغییرات مهم و مشکلات ناگهانی که غالباً برای افراد پیش می آید و زندگی عادی آنها را بر هم می زند رویدادهای زندگی نامیده می شود مثل طلاق، از دست دادن شغل، بیماری و مرگ نزدیکان. فشارهای روانی مزمن عبارتست از وجود موقعیت های تنیدگی زای نسبتاً پایدار که مستلزم آن است که شخص در جریان زندگی خود کم و بیش به طور مداوم با آن موقعیت ها سازگار شود از قبیل معلولیت جسمانی، تنگدستی و تراکم جمعیت. تنیدگی روزمره رویدادهای جزئی هستند که معمولاً در فعالیت های عادی روزانه برای بسیاری از افراد پیش می آید مثل گیر کردن در ترافیک، ایستادن در صف و تراکم کارهای روزمره.

مدل مبتنی بر پاسخ[62]

سلیه به عنوان واضع این مدل، تنیدگی را پاسخ غیر اختصاصی موجود زنده به عامل تندیگی زا تلقی کرده است. این پاسخ میتواند یک پاسخ فیزیولوژیکی مثل فعالیت دستگاه عصبی خودکار یا نوعی پاسخ روان شناختی از قبیل حالات هیجانی منفی یا نشانه های استیصال را دربرداشته باشد.

بر اساس این الگو، فشار روانی پاسخ خاص یا الگوی پاسخ های فرد در برابر عوامل فشار زا است که این پاسخ ها منعکس کننده موقعیتی است که فرد در آن تحت فشار یک عامل فشارزا است.

مطالعاتی که درمورد این الگو انجام شده فشار روانی را به عنوان یک متغیر وابسته مورد توجه قرار می دهند و در حقیقت پاسخ های فیزیولوژیایی و روان شناختی را به عنوان پاسخ هایی که به عوامل استرس زا داده می شوند در نظر می گیرند(سلیه، 1950 به نقل از دیوسون، 2000).

پاسخ های روان شناختی به استرس ها

در طی واکنش هشدار و پس از آن تا مرحله مقاومت، فرد پاسخ های رفتاری و شناختی متعددی را از خود بروز می دهد. تنیدگی می توانند سبب بی قراری و ناآرامی فرد بشود و یا امکان دارد مشکلاتی را در زمینه دقت، توجه و حافظه پیش آورد. امکان دارد شخص به دلیل تأثیر تنیدگی در به یادآوردن صحیح همه مطالب دچار اشکال شود. اثرات تنیدگی بر هیجان می تواند اعم از نشانه های خشم یا شادی ناگهانی، تغییرات شدید خلقی مانند افسردگی یا فعالیت بیش از حد باشد. سایر واکنش های شایع تنیدگی عبارتند از: ناتوانی در تمرکز حواس و تصمیم گیری، افزایش افکار منفی درباره خود، اجتناب از موقعیت های اضطراب برانگیز، گوشه گیری و انزوا، احساس از دست دادن کنترل، احساس استیصال و نومیدی، ناکامی مداوم، تحریک پذیری، اختلال در خوابیدن، بیداری صبح زود و خستگی زیاد و مداوم/ بدین ترتیب ملاحظه می شود تنیدگی با پاسخ های رفتاری، شناختی و هیجانی همراه است. از نظر پاسخ های روان شناختی نشانه نزدیک شدن به مرحله تحلیل رفتگی، ناتوانی و ضعفی است که با خستگی مفرط همراه است. (پاول وان رایت، 1991؛ بک و همکاران، 1998 به نقل از آقازاده، 1381).

فوروویتز چهار مرحله را تحت عنوان نشانگان پاسخ به تنیدگی مطرح کرده است. مرحله اول واکنش تکان نام دارد که با احساسات غیر واقعی و کندی ادراک مشخص می شود. در مرحله دوم که تحت عنوان انکار است پذیرفتن رویداد برای شخص بسیار مشکل است لذا در این حالت طوری رفتار
می کند که انگار واقعه ای اتفاق نیفتاده است. درصورتی که انکار شدید باشد نشانه هایی چون یادزدودگی، اختلال های حسی، هراس و واکنش های تبدیلی شکل می گیرد. در مرحله سوم یعنی هوشیاری شخص به تدریج از رویدادهایی که اتفاق افتاده آگاه می شود و آن را درک می کند در این مرحله همچنین متوجه اهمیت و تأثیر رویداد دردناک بر هیجان های خود از قبیل احساس ناکامی و افسردگی، خستگی و ضعف عصبی می شود تشدید شدن اضطراب در این مرحله می تواند سبب انزوا و کناره گیری شخص شود. در چهارمین مرحله که پذیرش نامیده می شود فرد قبول می کند که تغییر حاصل از رویداد در زندگی وی اجتناب ناپذیر است. بدین ترتیب ضمن پذیرفتن رویداد سعی می کند با آن سازگار شود. فوروویتز استفاده از روش هایی همچون درمان با آرام بخش ها[63]، حساسیت زدایی نظام دار[64]، خواب انگیزی[65] و مکانیزم های دفاعی را در افزایش سازگاری مؤثر
می داند.(همان منبع)

الگوی تعاملی

این الگو تنیدگی را به عنوان فرآیندی ارتباطی بین شخص و محیط می داند. بر اساس این الگو ارزیابی فرد از ارتباط خود با محیط نقش تعیین کننده در ایجاد تنیدگی دارد. اگر شخص محیط خویش را بیش از حد تنیدگی زا تلقی کند و احساس کند توانایی مواجهه با موقعیت های دشوار را ندارد تنیدگی افزایش خواهد یافت اما اگر بداند که رویدادهای تنیدگی زا آنچنان است که توانایی رویاریی با آنها را دارد تنیدگی کمتری را احساس خواهد کرد (دیماتو، 1991). در واقع این دیدگاه که تلفیقی از دو دیدگاه قبلی است فرد را به عنوان یک عنصر فعال در جریان تنیدگی می داند که به منظور کاهش دادن اثرات نامطلوب تنیدگی روش های رویارویی شناختی، رفتاری و هیجانی را به کار می گیرد. لذا مدل های متمرکز بر پاسخ و محرک را از این نظر که در جریان تنیدگی
تفاوت های فردی را نادیده گرفته اند مورد انتقاد قرار می دهد. مدل لازاروس شاید بهترین نمونه یک مدل تعاملی باشد زیرا وی ارزیابی شناختی را در ادراک شخص از تنیدگی بسیار مهم می داند علاوه بر آن روسکیز، کاکس و مک کی (1978) از جمله کسانی هستند که از این مدل استفاده
کرده اند(به نقل از آقا زاده، 1381). این پژوهشگران چگونگی ارتباط شخص با محیط را در رویارویی با رویدادهای تنیدگی زا در قالب مراحل زیر توضیح داده اند. مرحله اول وجود خواست ها یا محرک های تنیدگی زاست که اعم از خواست های درونی یا بیرونی است. خواست های درونی شامل نیازهای جسمانی (گرسنگی، تشنگی) و روان شناختی (تعارض های درونی) است که می تواند تنیدگی زا باشد خواست های بیرونی نیز به عنوان منبع مهم تنیدگی محسوب می شود که می تواند ناشی از عوامل محیطی مثل وضع شغل یا تحصیل باشند. در مرحله دوم شخص خواست های تنیدگی زای درونی و بیرونی را درک می کند و به وجود آنها پی می برد.

همچنین از میزان توانایی خود برای رویارویی با تنیدگی ها آگاه می شود. در این حالت استرس وقتی بروز می کند که تعامل بین ادراک فرد از رویداد و توانایی رویارویی با آن برقرار نباشد. اینجاست که متغیرهای شخصیتی همچون برخورداری از حرمت خود و ادراک حمایت اجتماعی
می تواند در ارزیابی از رویداد استرس زا سهم بسزایی داشته باشد. مرحله سوم پاسخ به تنیدگی است که با استفاده از روش های مناسب رویارویی همراه است. ادراک تنیدگی با تغییرات شناختی، رفتاری، فیزیولوژیکی همراه است که در بیشتر اوقات این تغییرات سبب کاهش تنیدگی می شود در مدل مبتنی بر پاسخ مرحله سوم به عنون آخرین مرحله است اما بر اساس مدل تعاملی دو مرحله دیگر نیز وجود دارد. در مرحله چهارم نتایج حاصل از روش های رویارویی مورد توجه قرار
می گیرد. وقتی فرد در رویارویی با تنیدگی ناتوان است با زمانی که نتیجه منفی ناشی از عدم موفقیت نوع روش به کار گرفته شده مشخص می شود. تنیدگی همچنان ادامه پیدا می کند. در مرحله پنجم تأثیر پس خوراند هر یک از مراحل گذشته ارزیابی می شود. اگر پس خوراند توانایی شخص را برای سازگاری با تنیدگی افزایش دهد پاسخ مناسبی است اما چناچه صدمه ای به فرد تحمیل کند و توانایی وی را کاهش دهد پاسخ نامناسبی است. این پس خوراند می تواند در سطح فیزیولوژیکی روان شناختی و اجتماعی باشد.

بر اساس نظر اندلر (1988) در مدل رگه[66] بر عوامل تعاملی رفتار تأکید شده است. این مدل ثبات نسبی را در واکنش به موقعیت های مختلف پیش بینی می کند. در ارتباط با تنیدگی و اضطراب در مدل رگه آمادگی های قبلی افراد تفاوت های فردی و اندازه گیری این قضاوت ها مورد توجه قرار می گیرد. بدین ترتیب اندلر ضمن تأکید بر متغیر های شخصیتی مدلی ارائه داده که در آن تأثیر متقابل شخص و محیط حائز اهمیت است. طبق این الگوی تعاملی آمادگی قبلی با موقعیت های محیطی و متغیرهای شناختی، انگیزشی و هیجانی عامل اصلی ادراک فرد از تنیدگی و چگونگی رویارویی با آن است. اندلر الگوهای روان پویشی را از این نظر که عمدتاً به تعیین کننده های درونی تنیدگی ها مثل تعارض ها، کشاننده ها، تکانه ها توجه کرده اند مورد انتقاد قرار داده است. به علاوه او مدل های محیطی مثل مدل دالارد[67] و میلر[68] را که در آن عوامل بیرونی تنیدگی ها تأکید شده ناقص می داند به طور کلی به نظر اندلر موقعیت ها و ویژگی های شخص در تعامل با هم بر واکنش به تنیدگی اثر می گذارد. طبق این مدل فن فعال است و ارزیابی با معنی دادن روان شناختی یک موقعیت تنیدگی زا برای شخص عامل اساسی پاسخ به تنیدگی هاست. اندلر در مدلی که از اضطراب ارائه داده تأثیر تعاملی پیش آمادگی یعنی داشتن ویژگی های اضطرابی، موقعیت های تنیدگی زا و پاسخ به این موقعیت ها را به خوبی بررسی کرده است.

الگوی پردازش اطلاعات

این الگو تندیگی روان شناختی، فیزیولوژیکی، بیوشمیایی را از یکدیگر متمایز می کند هم تنیدگی زاها و هم پاسخ به تنیدگی را مورد توجه قرار می دهد اما تأکید می کند که تنیدگی را نمی توان بدون تغییر و تفسیر محرک ها با عوامل آنها شناخت. به عبارتی تأکید خاصی بر ارزیابی شناختی دارد. تعبیر شخصی از تنیدگی مستلزم دقت انتخابی است همچنین توجه به این موضوع که کدام محرک لازم است در حافظه کوتاه مدت جریان داشته باشد و کدامیک نادیده گرفته شود. به علاوه پردازش اطلاعات مستلزم ساخت های حافظه دراز مدت است. یعنی زمینه شناختی که به شخص اجازه میدهد بعضی محرک ها را خوشایند و بعضی را ناخوشایند ارزیابی کند به عبارت دیگر
ادراک های حاصل از محرک ها با ادراک فرد که از تجربه به دست آمده اند و در حافظه وجود داند مقایسه می شوند. ارزیابی شناختی محرک ها و پاسخ ها به عنوان عوامل تنیدگی زا، مستلزم دقت در حافظه کوتاه مدت، حافظه دراز مدت، فرآیندهای اتخاذ تصمیم و توجه هستند. به علاوه این فرایند ها سبب بروز پاسخ های هیجانی و عاطفی شرطی شده ای همچون اضطراب، ترس، خشم یا غمگینی می شود. پاسخ های عاطفی و هیجانی نیز در فعال ساختن فرآیندهای ارزیابی شناختی حائز اهمیت هستند.

بر اساس این الگو هر چه عوامل تنیدگی زایی که فرد ادراک می کند شدیدتر باشد به همین ترتیب فشار روانی بیشتری را تحمل خواهد نمود. این مدل سه نوع کلی تنیدگی زا را مشخص کرده که عبارت است از:

1- پیش بینی خطر یا درد جسمی

2- موقعیت هایی که فرد را به کناره گیری اجتماعی یا طرد شدن تهدید می کند.

3- محرک های پیچیده ی که یا مستلزم پاسخ به نیازهای متناسب با آن است یا مستلزم پاسخ به نیازهای جدید و پیچیده.

میانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد اعمال اجتنابیمیانگین و انحراف استاندارد نمره راهبرد اجتناب شناختیمیانگین و انحراف استاندارد نمره راهبردهای جستجوی حمایت

دانلود رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان ومیزان بهره مندی از اخبار سیاسی مطبوعات

رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان ومیزان بهره مندی از اخبار سیاسی مطبوعات

فصل اول کلیات تحقیق که شامل مقدمه وبیان مسئله است دربخث اهداف تحقیق ما به دو هدف اصلی وفرعی اشاره کرده ایم که هدف اصلی آن بررسی رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان ومیزان بهره مندی از اخبار سیاسی مطبوعات به منظور شناخت بیشتر گرایش دانشجویان نسبت به مطبوعات سیاسی وتوصیف وضعیت دانشجویان از نظر میزان بهره گیری جهت ارائه راهکارها ودر بحث اهداف فرعی مابه

دسته بندی	علوم اجتماعی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	222 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	62

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب :

عنوان صفحه

پیشگفتار

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه ......................................... 2

بیان مسئله .................................... 4

سوالات تحقیق

اهداف تحقیق ................................... 6

فرضیات ........................................ 7

تعریف نظری وعملیاتی ........................... 9

اهمیت وضرورت تحقیق ............................ 10

پیشینه تحقیق .................................. 11

فصل دوم : ادبیات نظری تحقیق

مثدمه ......................................... 15

بخش اول : مطبوعات

1- تاریخ مطبوعات ایران .................. 16

2- طرز انتشار ........................... 20

3- نخستین مطبوعات ایران ................. 21

4- پیدایش تفکرات سیاسی ونقش مطبوعات وشکل گیری آنها 21

5- ضعف وقدرت مطبوعات در برخورد با سیاست 23

6- وسایل خبری وسیاست .................... 25

7- ارتباطات ورسانه های همگانی ........... 27

بخش دوم : خبر ................................. 29

1- اخبار سخت ............................ 31

2- اخبار ویژه ........................... 33

3- گزارش تحقیق .......................... 33

4- وسعت خبر.............................. 34

5- تداوم خبر ............................ 35

6- تنوع خبر ............................. 35

7- ضمیمه خبر ............................ 36

8- اعتبار وتاثیر گذاری آن ............... 39

بخش سوم : اعتبارمنابع خبر...................... 40

1- اعتبار منبع خبر از نگاه روانشناسی .... 40

2- قدرت منبع خبر ........................ 41

3- تاثیر جنسیت در اعتبار منبع خبر ....... 42

4- گزینش گر خبر ......................... 42

5- همگنی منبع خبر وگیرنده ............... 43

بخش چهارم : عوامل تاثیرگذار بر مطالعه

1- عامل جنسیت ........................... 44

2- عامل سن .............................. 45

3- سطح سواد وتحصیلات ..................... 46

4- انگیزه ها وعلائم ...................... 47

بخش پنجم : نظریه های مرتبط .................... 47

1- نظریه استفاده و خشنودی ............... 47

1-1-رویکرد استفاده وخشنودی ........... 51

2-1- خشنودی های مطلوب ومکتسب ........ 52

3-1- نیازها وانگیزه ها ............... 54

2- نظریه چشم داشت ارزش .................. 56

خشنودی ............................... 57

3-الگوی استفاده وتاثیر .................. 57

1-3- الگوی مصرف پیامهای وسایل ارتباط جمعی( استفاده وتاثیر )......................................... 59

2-3- پیامدها واثرات آن ............... 61

4-نظریه دست بندی های اجتماعی ............ 62

پیشگفتار :

در تحقیق حاضر که با عنوان میزان بهره مندی دانشجویان از اهداف سیاسی مطلبوعات است شامل 5 فصل میباشد .

فصل اول : کلیات تحقیق که شامل مقدمه وبیان مسئله است دربخث اهداف تحقیق ما به دو هدف اصلی وفرعی اشاره کرده ایم که هدف اصلی آن بررسی رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان ومیزان بهره مندی از اخبار سیاسی مطبوعات به منظور شناخت بیشتر گرایش دانشجویان نسبت به مطبوعات سیاسی وتوصیف وضعیت دانشجویان از نظر میزان بهره گیری جهت ارائه راهکارها ودر بحث اهداف فرعی مابه بررسی رابطه بین پایگاه اقتصادی اجتماعی دانشجویان وجنس وتنوع وتازگی مطالب روزنامه ها ومیزان بهره مندی آنها از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه معنی داری وجود دارد وآیا تنوع وتازگی مطالب سیاسی با عث گرایش دانشجویان با توجه به رشته تحصیلی آنان به خواندن روزنامه می شود .

درتعاریف نظری وعملیاتی متغیرها میزان بهره مندی وپایگاه اقتصادی اجتماعی وتنوع وتازگی تعریف شده است .درقسمت اهمیت وضرورت تحقیق می خواهیم پی به صحت و سقم دریافت ذهنی خود وهمچنین سنجش نگرش مردم جامعه علی خصوص دانشجویان نسبت به نوع مطالب منتشره در مطبوعات ببریم پی بردن به انگیزه خوانندگان از مطالعه یا عدم مطالعه مطبوعات علی خصوص اخبار سیاسی مطبوعات .

فصل دوم شامل ادبیات نظری تحقیق می باشد دراین فصل مقدمه ای درباره خصوصیات مطبوعات ونحوه استفاده از آن توسط خوانندگان آورده شده است .

که شامل پنج بخش می باشد دربخش اول ویژگیهای مطبوعات وزیر بخشهای آن را داریم .دربخش دوم خبر وانوع وتاثیر گذاری آن بخش سوم شامل اعتبار منابع خبر است زیر مجموعه هایی شامل قدرت منبع خبر اعتبار منبع خبر از نگاه روانشناسی تاثیر جنسیت در اعتبار منبع خبر وهمگنی منبع خبر وگیرنده خبر می باشد وهمچنین گزینش گران خبر که درآن توضیحاتی در مورد اینکه اگر انتخابهایی که گزینش گر انجام می دهد در جهت تامین نیازهای خبری خواننده باشد خواننده ازتوسل به راههای ارتباطی دیگر جهت کسب خبر صرف نظر می کند .

دربخش چهارم عوامل تاثیر گذار درمطالعه که همان جنسیت ، سن ، سطح سواد وتحصیلات وانگیزه ها وعلائق است .

بخش پنجم مربوط به نظریه های مرتبط می باشد .نظریه های همچون نظریه استفاده وخشنودی ، نظریه دسته بندی های اجتماعی والگوی استفاده وتاثیر ونظریه چشم داشت وتاثیر.

درفصل سوم که روش شناسی پژوهش است ما طرح تحقیق روش انجام تحقیق جامعه آماری وروش نمونه گیری وابزار اندازه گیری تحقیق را داریم .توضیحی دررابطه با کد گذاری واستخراج داده ها داده شده که با استفاده از روش پرسشنامه گرد آوری شده است که براساس جداول یک بعدی ودوبعدی بدست آمده است .متغیرهای وابسته ومستقل ومحدودیت های پژوهش که جمله بسته شدن روزنامه شرق .

درفصل چهارم تجزیه وتحلیل داده های آماری می باشد که با استفاده از جداول یک بعدی ودوبعدی بدست آمده که آن را تجزیه وتحلیل نموده ایم .وهمچنین نمودارهای به صورت رنگی با تفکیک درصد آن برای نمایش بهتر تحلیل ها آورده شده است .

در فصل پنجم که بحث ونتیجه گیری است در آن خلاصه تحقیق ویافته های نهائی تحقیق وراهکار ها وپیشنهادها ارائه شده است .

دراین تحقیق سعی شده است رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان با میزان گرایش آنان به مطبوعات سیاسی بررسی شود که آیا رابطه ای وجود دارد ومسائل مختلفی که با عث این گرایش می شوند سنجیده شود مثل شغل وجنس افراد درنهایت وضعیت رابطه به چه صورت است معنی دار است یا خیر .

مقدمه

نظم دوره ای و کم فاصله ، سرعت چاپ و انتشار ، توجه خاص به وقایع جاری روزانه، نفوذ عمیق در گروههای ناهمگون اجتماعی و کثرت و تنوع مطالب از مهمترین خصوصیات مطبوعات است. روزنامه های معاصر با استفاده از پیشرفتهای فنی جدید هر روز مدت بسیار کوتاهی تهیه و در چندین میلیون نسخه تکثیر می گردد و در چند ساعت پس از وقوع رویدادها در سرزمین های وسیع در اختیار خوانندگان گذاشته می شود . بدین صورت روزنامه ها می توانند جریان وقایع جاری روز را در ظرف مدت کوتاهی در سراسر جهان پخش کنند و در میان مردم شادی و امید و یا اندوه و یأس پدید آورند . روزنامه بر اساس نیازهای فوری خوانندگان تهیه می شود و در هر روز در ساعات معین هزاران و حتی میلیونها نفر در انتظار دریافت آن می باشند به همین جهت روزنامه می تواند به عنوان یک وسیلۀ نیرومند ارتباط جمعی اندوه فراوانی را زیر پوشش اخبار قرار دهند همچنین در انتخاب مطالب مورد مطالعه ایجاب می کند که روزنامه ها و مجله های با کیفیت خوب در اختیار خوانندگان گذاشته شود زیرا افرادی که روزنامه می خواهند توقع دارند از وقت مطالعۀ خود به بهترین وجه بهره برداری کنند و در صورتیکه مطبوعات از لحاظ کیفی خواستهای خوانندگان را تأمین ننماید و برای آنان امکان انتخاب مطالب مورد علاقه را نیز فراهم نسازند با بی اعتنایی روبرو
می شوند و از پیشرفت باز می مانند بنابراین مطبوعات که سبب فراوانی تعداد صفحات از لحاظ کمیّت مطالب بر سایر وسایل ارتباطی برتری دارند باید از پر کردن صفحات خود با مطالب خسته کننده پرهیز کنند . مطبوعات مخصوصاً باید کوشش کنند خبرهایی را که هر روز پیش از انتشار آنها از رادیو تلویزیون پخش می شوند به همان صورت منتشر سازند بلکه به تعقیب و تکمیل آنها بپردازد. روزنامه ها می توانند با انتشار روزنامه ها و بررسی ها و مقاله ها و تفسیرهای مختلف، کیفیت محتوای خود را بالا ببرند و کنجکاوی خبری خوانندگان را که با شنیدن خبرهای کوتاه رادیویی و تصویرهای تلویزیونی تحریک شده اند ارضاء کنند .

پیشگفتار :

در تحقیق حاضر که با عنوان میزان بهره مندی دانشجویان از اهداف سیاسی مطلبوعات است شامل 5 فصل میباشد .

فصل اول : کلیات تحقیق که شامل مقدمه وبیان مسئله است دربخث اهداف تحقیق ما به دو هدف اصلی وفرعی اشاره کرده ایم که هدف اصلی آن بررسی رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان ومیزان بهره مندی از اخبار سیاسی مطبوعات به منظور شناخت بیشتر گرایش دانشجویان نسبت به مطبوعات سیاسی وتوصیف وضعیت دانشجویان از نظر میزان بهره گیری جهت ارائه راهکارها ودر بحث اهداف فرعی مابه بررسی رابطه بین پایگاه اقتصادی اجتماعی دانشجویان وجنس وتنوع وتازگی مطالب روزنامه ها ومیزان بهره مندی آنها از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه معنی داری وجود دارد وآیا تنوع وتازگی مطالب سیاسی با عث گرایش دانشجویان با توجه به رشته تحصیلی آنان به خواندن روزنامه می شود .

درتعاریف نظری وعملیاتی متغیرها میزان بهره مندی وپایگاه اقتصادی اجتماعی وتنوع وتازگی تعریف شده است .درقسمت اهمیت وضرورت تحقیق می خواهیم پی به صحت و سقم دریافت ذهنی خود وهمچنین سنجش نگرش مردم جامعه علی خصوص دانشجویان نسبت به نوع مطالب منتشره در مطبوعات ببریم پی بردن به انگیزه خوانندگان از مطالعه یا عدم مطالعه مطبوعات علی خصوص اخبار سیاسی مطبوعات .

فصل دوم شامل ادبیات نظری تحقیق می باشد دراین فصل مقدمه ای درباره خصوصیات مطبوعات ونحوه استفاده از آن توسط خوانندگان آورده شده است .

که شامل پنج بخش می باشد دربخش اول ویژگیهای مطبوعات وزیر بخشهای آن را داریم. دربخش دوم خبر وانوع وتاثیر گذاری آن بخش سوم شامل اعتبار منابع خبر است زیر مجموعه هایی شامل قدرت منبع خبر اعتبار منبع خبر از نگاه روانشناسی تاثیر جنسیت در اعتبار منبع خبر وهمگنی منبع خبر وگیرنده خبر می باشد وهمچنین گزینش گران خبر که درآن توضیحاتی در مورد اینکه اگر انتخابهایی که گزینش گر انجام می دهد در جهت تامین نیازهای خبری خواننده باشد خواننده ازتوسل به راههای ارتباطی دیگر جهت کسب خبر صرف نظر می کند .

دربخش چهارم عوامل تاثیر گذار درمطالعه که همان جنسیت ، سن ، سطح سواد وتحصیلات وانگیزه ها وعلائق است .

بخش پنجم مربوط به نظریه های مرتبط می باشد .نظریه های همچون نظریه استفاده وخشنودی ، نظریه دسته بندی های اجتماعی والگوی استفاده وتاثیر ونظریه چشم داشت وتاثیر.

درفصل سوم که روش شناسی پژوهش است ما طرح تحقیق روش انجام تحقیق جامعه آماری وروش نمونه گیری وابزار اندازه گیری تحقیق را داریم .توضیحی دررابطه با کد گذاری واستخراج داده ها داده شده که با استفاده از روش پرسشنامه گرد آوری شده است که براساس جداول یک بعدی ودوبعدی بدست آمده است .متغیرهای وابسته ومستقل ومحدودیت های پژوهش که جمله بسته شدن روزنامه شرق .

درفصل چهارم تجزیه وتحلیل داده های آماری می باشد که با استفاده از جداول یک بعدی ودوبعدی بدست آمده که آن را تجزیه وتحلیل نموده ایم .وهمچنین نمودارهای به صورت رنگی با تفکیک درصد آن برای نمایش بهتر تحلیل ها آورده شده است .

در فصل پنجم که بحث ونتیجه گیری است در آن خلاصه تحقیق ویافته های نهائی تحقیق وراهکار ها وپیشنهادها ارائه شده است .

دراین تحقیق سعی شده است رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان با میزان گرایش آنان به مطبوعات سیاسی بررسی شود که آیا رابطه ای وجود دارد ومسائل مختلفی که با عث این گرایش می شوند سنجیده شود مثل شغل وجنس افراد درنهایت وضعیت رابطه به چه صورت است معنی دار است یا خیر .

بیان مسئله :

در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله عقاید عمومی در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی بر عهده گرفته اند بطوریکه بسیاری از دانشمندان عصر کنونی زندگی انسان را عصر ارتباطات نامیده اند در این میان مطبوعات به عنوان فراگیرترین رسانه جمعی نقش مهمی از فضای زندگی مردم بویژه جوانان و قشر تحصیلکرده را به خود اختصاص داده است این رسانه نقش برجسته ای در میان طبقه روشنفکر جامعه دارد برخی از مطبوعات با توجه به اینکه به نیازهای جامعه توجه دارند گاهی در رابطه با بعضی اخبار بنا به موقعیت و خط مشی مدیران و مسئولان پیش می روند البته موقعیت اجتماعی امروز مملکت ما به گونه ای است که جامعه به طور کامل سیاسی شده و همة مردم به طور دائم در تمام امور زندگی با مسائل سیاسی برخورد زیادی دارند و این موضوع باعث شده که تعداد کمی به مسائل سیاسی بی توجه شوند و به مطبوعاتی که بیشتر مطالب فرهنگی و اجتماعی و هنری می پردازند توجه بیشتری نشان می دهند و خوانندگان زیادی جذب این مطبوعات شوند. چرا که احساس می کنند مسائل سیاسی زیاد از حد ایشان تکراری شده است در کل می توان گفت اینگونه مطالب خوانندگان خود را تا حدودی از دست داده اند و مردم می خواهند لااقل زمانی که روزنامه می خوانند از این وضعیت فرار کنند و کمی آسایش و دوری از سیاست داشته باشندومطبوعات زمانی اهمیت بیشتری پیدامی کند که بدانیم قشرتحصیل کرده یک جامعه چقدر از اخبار مطبوعات بهره می برد ما می خواهیم بدانیم با توجه به اینکه جامعه ما جامعه ای با افکار سیاسی می باشد وقسمت اعظم ابعاد زندگی افراد با سیاست تلفیق شده است ومسائل سیاسی نفوذ بیشتری در افکار قشرتحصیکرده جامعه دارد وباتوجه به اینکه دراخبار سیاسی مطبوعات سانسورها وکنترل هایی انجام می شود تاچه میزان قشر تحصیلکرده ما از اخبار سیاسی دریک جامعه سیاسی بهره منده می شوند و آیا این بهره مند میزان بالایی دارد یا دانشجویان ترجیح می دهند به اخبار فرهنگی یا علمی اجتماعی رو آورند.

سوالات تحقیق :

1- آیا بین رشتة تحصیلی دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات کثیرالانتشار رابطه وجود دارد؟

2- آیا بین پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوهات کثیرالانتشار رابطه وجود دارد؟

3- آیا بین جنس دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه وجود دارد؟

آیا بین تنوع و تازگی مطالب روزنامه ها و میزان بهره مندی دانشجویان از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه وجود دارد؟

اهداف تحقیق :

هدف اصلی: بررسی رابطه بین رشته تحصیلی دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات به منظور شناخت بیشتر گرایش دانشجویان نسبت به مطبوعات سیاسی و توصیف وضعیت دانشجویان از نظر میزان بهره گیری جهت ارائه راهکارها.

اهداف فرعی:

1- بررسی رابطه بین پایگاه اقتصادی اجتماعی دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات.

2- بررسی رابطه بین جنس دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات .

3- بررسی رابطه بین تنوع و تازگی مطالب روزنامه ها و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات.

فرضیات تحقیق :

1- به نظر می رسد بین رشته تحصیلی دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه معنی داری وجود دارد.

2- به نظر می رسد بین پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه معنی داری وجود دارد.

3- به نظر می رسد بین جنس دانشجویان و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه معنی داری وجود دارد.

4- به نظر می رسد بین تنوع و تازگی مطالب روزنامه ها و میزان بهره مندی آنان از اخبار سیاسی مطبوعات رابطه معنی داری وجود دارد.

در رابطه با اهمیت این تحقیق باید گفت که در کشور ما مطالب سیاسی خوانندگان زیادی پیدا نکرد حتی در زمان پیروزی مشروطیت که اوج فعالیتهای سیاسی نشریات بود ما شاهد یک اتحاد کامل بین نشریات نبودیم با وجود زیاد بودن نشریات در آن زمان مشاهده
می شود که به غیر از چند روزنامه که به سیاست پرداخته اند سایرین اجتماعی و ادبی عمل
می کردند پس بدیهی است که این پایه و اساس تا امروز باقی مانده است. با این بررسی می توان عدم بهره مندی قشر تحصیلکرده جامعه را از اخبار سیاسی مطبوعات برطرف کرد.

به همین دلیل این روزها مطبوعاتی که به مطالب سیاسی کمتر و با شکل هیجان انگیز نمی پردازند با مخاطبان بیشتری مواجه هستند و وجود همین مخاطبان زیاد، پشتیبان مناسبی برای ادامه کار و حیات روزنامه هاست البته باید یادآورد شد که در بعضی موارد برخی از مسائل سیاسی هستند که خوانندگان زیادی می طلبند مانند زمانی که هویت و امنیت ملی جامعه یا ارزشهای فرهنگی کشور در خطر باشد و یا زمانی که مردم هدف مشترکی را دنبال می کنند در این زمان مطبوعات به مسائل سیاسی می پردازند و از محبوبیت بیشتری برخوردارند.

* این تحقیق درصدد است رابطة بین ویژگیهای اقتصادی ، اجتماعی، جنس و رشتة تحصیلی دانشجویان و گرایش آنان به اخبار سیاسی مطبوعات را بررسی کند که آیا رابطه ای وجود دارد؟ و آیا تنوع و تازگی مطالب سیاسی باعث گرایش دانشجویان با توجه به رشته تحصیلی آنان می شود؟

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها و مفاهیم بکار رفته در سؤالها و فرضیه ها:

میزان بهره مندی: یعنی مقدار ساعات یا زمانی از روز را که دانشجویان اختصاص به خواندن اخبار سیاسی مطبوعات می دهند و از آن بهره می گیرند.

پایگاه اقتصادی و اجتماعی: یعنی موقعیتی که یک دانشجو از نظر استقلال اقتصادی می تواند در آن قرار داشته باشد به عبارت دیگر میزان درآمد و نوع شغلی که دارد پایگاه اقتصادی اجتماعی او را معین می کند. میزان درآمد ماهیانه ـ نوع شغل- تحصیلات- وضعیت مسکن ، محل سکونت

تنوع : 1- عبارتست از مختلف بودن موضوعات و منطقه جغرافیایی که ارزشهای خبری در آن رعایت شده باشد.

2- پرداختن به موضوعات مختلف سیاسی مربوط به مناطق جغرافیایی داخل و خارج کشور

تازگی : یعن مدت زمانی از وقوع آن نگذشته باشد جایی مطرح نشده باشد و موضوع آن جدید باشد.

اهمیت و ضرورت تحقیق :

در بحث انگیزه انتخاب موضوع باید گفت روزنامه ها بیشتر مطالب آن سیاسی است و تا زمانی که مطالب سیاسی برای چاپ باشد این اخبار در الویت هستند ولی با دقت به میزان فروش این روزنامه ها می توان دریافت که مخاطبان زیادی ندارند یعنی همة اقشار ملت یا قشر دانشجو را دربرنمی گیرد جز افرادی که خط فکری و سیاسی خاص دارند با تعدادی از خریداران این مطبوعات که صحبت و سؤال شد که چرا این روزنامه ها را می خرید یا آیا هر روز می خرید یا نه می گفتند می خریم ببینیم چه چیزهایی دارد یا می گفتند که هر چند وقت یکبار آن را می خریم و یا می گفتند اگر ما این روزنامه را می خریم به خاطر وجود سایر مطالبی است که در آنها به چاپ می رسد پس تصمیم گرفتم که در این مورد به تحقیق بپردازم تا به صحت و سقم این دریافت ذهنی خود پی ببرم باتوجه به اینکه دانشجویان قشر مهمی ازنخبگان را تشکیل می دهند که در آینده وارد عرصه قدرت می شوندواین افراد اطلاعات خود را از روزنامه می گیرند می خواهم ببینم چقدر به روزنامه اعتمادمی کنند وبه آن تکیه دارند پس همانطور که گفته شد یکی از اهداف این تحقیق پی بردن به صحت و سقم دریافت ذهنی خود و همچنین تعیین نیاز مردم جامعه علی الخصوص دانشجویان نسبت به نوع مطالب منتشره در مطبوعات را دریابیم و پیدا کردن انگیزه خوانندگان از مطالعه یا عدم مطالعه مطبوعات علی الخصوص اخبار سیاسی آن است.

پیشینه تحقیق :

بر اساس مطالعات و بررسی پایان نامه های گوناگون، تعدادی از آنها که به نوعی مرتبط با موضوع تحقیق می باشند، به این ترتیب است:

- یکی از این تحقیقات توسط خانم بیتا بابایی را در سال تحصیلی 83-82 در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی تحت عنوان « بررسی تطبیقی میزان اعتماد دانشجویان علوم ارتباطات دانشگاه آزاد نسبت به اعتبار اخبار رسانه های مکتوب و تلویزیون صورت گرفت. در این تحقیق میزان اعتماد دانشجویان به اعتبار اخبار تلویزیون و اخبار روزنامه های یومیه در مقایسه با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد و محقق بر آن است که به سؤالات زیر پاسخ دهد:

1) آیا میزان اعتماد دانشجویان به اعبتار اخبار روزنامه ها بیش از اعتماد آنها به اخبار تلویزیون است؟

2) آیا بین مدت زمان تماشای اخبار تلویزیون در مقایسه با مدت زمان مطالعه اخبار و روزنامه ها و بی اعتمادی دانشجویان به اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟

3) آیا بین عدم وجود جاذبه محتوایی در اخبار تلویزیون در مقایسه با اخبار روزنامه ها و بی اعتمادی دانشجویان رابطه وجود دارد؟

4) آیا بین سوگیری در اخبار تلویزین در مقایسه با اخبار روزنامه ها و میزان بی اعتمادی دانشجویان به اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟

5) آیا بین درستی و نادرستی اخبار تلویزیون در مقایسه با اخبار روزنامه ها و میزاان بی اعتمادی دانشجویان به اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟

آنچه در نهایت از یافته های این پژوهش به دست آمده این است که دانشجویان اخبار تلویزیون را در مقایسه با اخبار روزنامه ها رسانه معتبری نمی دانند.

- محقق دیگری به نام آقای داریوش کریمی در سال 1379 در پایان نامه خود با عنوان « مطبوعات و توسعه سیاسی در ایران» به بررسی تأثیر مطبوعات بر روند توسعه و ایجاد فضای مناسب سیاسی پرداخته است و نتایج به دست آمده از بررسی تأثیر مطبوعات بر تحولات و توسعه سیاسی بیانگر این واقعیت است که مطبوعات همیشه در تحولات سیاسی و اطلاع رسانی به مردم نقش به سزایی را ایفا نموده است.

- خانم فاطمه قنبری در سال 1379 در پایان نامه خود تحت عنوان « بررسی نقش مطبوعات در جلب مشارکت سیاسی» فرضیات زیر را به آزمون گذاشت:

1- میان میزان استفاده از مطبوعات و میزان مشارکت سیاسی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد.

2- میان میزان اعتماد دانشجویان به مطبوهات و میزان مشارکت سیاسی رابطه معنادار وجود دارد.

3- میان علاقه مندی به تعدد و تکثیر مطبوعاتی و میزان مشارکت سیاسی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد.

4- میان آشکار و صریح بودن وابستگی مطبوعات به احزاب ، تشکل ها و گروههای سیاسی و میزان تحصیل دانشجویان به استفاده از مطبوعات رابطه معناداری وجود دارد.

5- میان تمایل به انتشار اخبار و مطالب سیاسی از سوی مطبوعات و میزان مشارکت سیاسی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.

6- میان تهییج و بسیج مردم توسط مطبوعات و میزان مشارکت سیاسی رابطه معناداری وجود دارد.

7- میان نوع جنسیت و میزان مشارکت سیاسی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.

8- میان نوع سن و میژان مشارکت سیاسی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.

یافته های پژوهش نشان داد که مطبوعات می توانند در جلب مشارکت سیاسی نقش برجسته ای ایفا کنند.

- پایان نامه دیگری در زمینه بررسی میزان بهره مندی از مطبوعات انجام شد که مربوط به آقای غلامرضا نریمان نژاد در مقطع کارشناسی ارشد بوده است. لازم به ذکر است جامعه آماری این پژوهش شهروندان خرّم آبادی بوده اند و فرضیات این تحقیق عبارتند از :

1- افراد متاهل کمتر از افراد مجرد زمان برای مطالعه مطبوعات صرف می کنند.

2-بین میزان درآمد خوانندگان و مطالعه مطبوعات رابطه معناداری وجود دارد.

3- بین میزان تحصیلات خوانندگان و مطالعه مطبوعات رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.

گزینش گر خبرتاثیر جنسیت در اعتبار منبع خبرقدرت منبع خبر

دانلود سلامت جسمانی و روانی و تفاوت‌های فردی

سلامت جسمانی و روانی و تفاوت‌های فردی

همان‌طور که می‌دانیم یکی از مهمترین مسائل و ویژگی‌های صحیح نظام تعلیم و تربیت توجه کامل به سلامت جسمانی و روانی و تفاوت‌های فردی ، توانائی‌ها و استعدادهای کودکان و تنظیم برنامه‌های آموزش متناسب با این استعدادها است که این امر قطعاً در فرآیند آموزش و پرورش کشور مفید خواهد بود اگر آموزش فراتر از میزان توانمندی کودک باشد، تلاش و کوشش معلم، مدرسه و

دسته بندی	علوم اجتماعی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	222 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	107

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه ...................................... 2

بیان مسئله ................................. 4

هدف پژوهش .................................. 6

ضرورت پژوهش ................................ 7

فرضیه پژوهش ................................ 8

تعاریف اصطلاحات ............................. 9

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق

مقدمه ...................................... 12

مفهوم و تعریف های مختلف هوش ................ 13

تعریف تربیتی هوش ........................... 18

تعریف تحلیلی هوش............................ 18

تعریف کاربردی هوش .......................... 19

انواع هوش از دیدگاه ثراندایک ............... 19

انواع هوش از دیدگاه اسپیرمن ................ 20

انواع هوش از دیدگاه ترستون ................. 20

تقسیم بندی هوش به انواع کلامی و عملی ........ 21

انواع هوش از دیدگاه اشترن برگ .............. 21

انواع هوش از دیدگاه گاردنر ................. 22

هوش از دیدگاه رشد .......................... 22

تاریخچه مطالعات مربوط به هوش ............... 23

تاریخچه آزمون های هوش ...................... 24

سیرتحول نظری های زیربنایی تست های هوش ...... 25

عوامل موثر بر هوش .......................... 31

محیط و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی............ 31

اهمیت خانواده .............................. 32

تاثیر محیط خانواده در هوش .................. 32

عوامل بیولوژیکی ............................ 33

خانواده با وضعیت اقتصادی مطلوب ............. 34

خانواده با وضعیت اقتصادی نامطلوب ........... 34

موفقیت اجتماعی خانواده ..................... 35

میزان تحصیلات والدین ........................ 37

کم خونی و فقر آهن و اثر آن بریادگیری ....... 38

غلبه طرفی .................................. 39

تفاوتهای جنسیتی............................. 41

سنجش و ارزیابی کودکان پیش دبستانی .......... 43

طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی کودکان بدو ورود به دبستان در ایران ......................................... 48

نتایج پژوهشهای انجام شده در ایران .......... 55

نتایج پژوهشهای انجام شده در خارج............ 59

فصل سوم: روش تحقیق

جامعه آماری................................. 64

نمونه و روش نمونه گیری ..................... 64

روش نمره گذاری ............................. 65

روایی و اعتبار تست ......................... 65

دستور اجرای آزمون .......................... 67

روش آماری .................................. 67

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه....................................... 69

جداول یک بعدی............................... 70

الف- توصیف متغیرها.......................... 70

ب- تحلیل داده ها............................ 79

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

محدودیت ها و مشکلات.......................... 105

پیشنهادها................................... 105

پیشنهادهای کاربردی.......................... 105

پیشنهادهای پژوهش ........................... 105

منابع و ماخذ ............................... 106

منابع انگلیسی

چکیده انگلیسی

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 1-3 ضرایب همسانی درونی به تفکیک گروه های جنسی 66

جدول 2- 3ضرایب همسانی درونی به تفکیک گروه های سنی 66

جدول 3-3 پایایی بازآزمایی آزمون دابرون- 2... 66

جدول (1-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب محل سکونت 70

جدول (2-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب متغیر جنسیت 71

جدول (3-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب سابقه آموزش قبل از دبستان 71

جدول (4-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب متغیر وضعیت زبان 72

جدول (5-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب متغیر دست غالب 73

جدول (6-4) متغیر تحصیلات پدر ............... 74

جدول (7-4) متغیر تحصیلات مادر .............. 74

جدول (8-4) شاخص‌های آماری مربوط به توزیع سن مادران کودکان 76

جدول (9-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب سن مادران 77

جدول (10-4) متغیر افراد خانواده............. 78

جدول (11-4) آماره‌های توصیفی نمره آمادگی تحصیلی کودکان برحسب متغیر جنسیت و سابقه آموزش ........................ 19

جدول (12-4) خلاصه جدول تحلیل واریانس دوراهه برای نمره آمادگی برحسب سابقه آموزش و جنسیت ........................ 80

جدول (13-4) آماره‌های توصیفی نمره آمادگی برحسب عوامل جنسیت و تحصیلات مادران......................................... 82

جدول (14-4) نتایج آزمون تحلیل واریانس دوراهه برای نمره آمادگی برحسب 83

جدول (15-4) آزمون شفه برای تحصیلات مادران ... 84

جدول (16-4) آماره‌های توصیفی نمره آمادگی برحسب متغیر جنسیت و تحصیلات پدران.......................................... 85

جدول (17-4) نتایج آزمون تحلیل واریانس دوراهه برای نمره آمادگی برحسب 86

جدول (18-4) آزمون شفه برای تحصیلات پدران .... 87

جدول (19-4) شاخص‌های توصیفی نمره آمادگی برحسب متغیر تعداد افراد خانواده ....................................... 88

جدول (20-4) آزمون لون برای همسانی واریانس .. 88

جدول (21-4) خلاصه تحلیل واریانس نمرات آمادگی تحصیلی برحسب متغیر تعداد افراد خانواده ................................. 89

جدول (22-4) آزمون شفه برای تعداد افراد خانواده 90

جدول (23-4) آماره‌‌های توصیفی نمره آمادگی برحسب متغیر سن مادر 91

جدول 24-4 آزمون لون برای همسانی واریانس .... 91

جدول (25-4) تحلیل واریانس نمرات آمادگی تحصیلی برحسب سن مادران 92

جدول 26-4 - آماره های توصیفی متغیر زبان و نمره آمادگی تحصیلی 93

جدول27-4: نتایج آزمون t برای نمره آمادگی تحصیلی کودکان یک زبانه و دو زبانه....................................... 94

جدول 28-4آماره های توصیفی متغیر دست غالب و نمره آمادگی تحصیلی 95

جدول29-4: نتایج آماری t برای نمره آمادگی تحصیلی کودکان دست راست و چپ............................................ 96

جدول 30-4 آماره های توصیفی متغیر محل سکونت و نمره آمادگی تحصیلی 97

جدول31-4: نتایج آزمون t برای نمره آمادگی تحصیل کودکان شهری و روستایی............................................ 98

فهرست نمودار

عنوان صفحه

نمودار (1-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب تحصیلات پدران 75

نمودار(2-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب تحصیلات مادران 75

نمودار (3-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب سن مادران 77

نمودار (4-4) توزیع فراوانی کودکان برحسب اینکه تعداد افراد خانواده آنها چند نفر است؟

............................................ 78

مقدمه :

همان‌طور که می‌دانیم یکی از مهمترین مسائل و ویژگی‌های صحیح نظام تعلیم و تربیت توجه کامل به سلامت جسمانی و روانی و تفاوت‌های فردی ، توانائی‌ها و استعدادهای کودکان و تنظیم برنامه‌های آموزش متناسب با این استعدادها است که این امر قطعاً در فرآیند آموزش و پرورش کشور مفید خواهد بود. اگر آموزش فراتر از میزان توانمندی کودک باشد، تلاش و کوشش معلم، مدرسه و والدین علاوه بر بی‌نتیجه بودن، ممکن است در بعضی موارد موجب بروز مشکلات جدیدی شود. براساس آمارهای موجود بیش از 10 درصد از کودکان هر جامعه به گونه‌ای از نارسایی‌های متفاوت جسمانی و روانی رنج می‌برند که بعضی از همین مشکلات می‌توانند به بروز معلولیت‌ها و بیماریهای جبران‌ناپذیری منجر گردند. همچنین طبق تحقیقات انجام شده، 50 تا 70 درصد موفقیت دانش‌آموزان در هر پایه تحصیلی منوط به آمادگی شناختی و سلامت جسمانی و روانی آنان است و 80 درصد اُفت تحصیلی نیز در مقطع ابتدایی در نتیجه مشکلاتی چون بینایی،‌شنوایی و هوش است که اگر به موقع تشخیص داده نشوند، نه‌تنها باعث مردودی و تکرار پایه‌ها توسط این دانش‌آموزان می‌شوند بلکه در اکثر موارد باعث بروز مشکلات و عوارض وخیم‌تر می‌شود. (کارشناس دفتر آموزش و پرورش 1384).

عقیده بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت بر این است که شخصیت هر انسان در 6 سال اول زندگی او شکل می‌گیرد، سالهای اولیه زندگی کودک از نظر تعلیم و تربیت چنان پراهمیت است که حتی یک ساعت تأخیر در آن زیان‌بار است و اگر گفته شود هر کسی فرزند دوران کودکی خودش است، اغراق نخواهد بود، بدین جهت نباید کودک را تنها به عنوان یک انسان کوچک در نظر گرفت و شاهد رشد و قد کشیدن او بود، برای پربار کردن این سالهای طلایی مراکز پیش دبستانی نقش مهمی را برعهده دارند هدف در ایجاد مراکز پیش دبستانی کمک به رشد حسی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان و در نهایت کمک به شکوفایی استعدادها و علایق آنان می‌باشد. کوشش برای تربیت و پرورش و پیشرفت کودکان بعنوان نسل فردا زمانی تحقق می‌یابد که استعدادها و نیازهای نونهالان خود را بشناسیم و آنگاه برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مادی و معنوی آنان بپردازیم. تعلیم و تربیت آنان رسالت سنگین و مسئولیت مهمی است که ما در مقابل کودکان خانواده جامعه و در نهایت در پیشگاه خداوند تبارک و تعالی به عهده داریم بنابراین همة مسئولین و آحاد مردم باید تلاش کنند تا متولیان تعلیم و تربیت کودکان، بتوانند کارآمد و توانمندتر شده و نیازهای کودکان را شناخته و با بکارگیری از روش‌های نوین تعلیم و تربیت و یافته‌های جدید روان‌شناسی تربیتی و ابزارهای نوین آموزش به رسالت و مسئولیتی که به عهدة آنهاست با درایت و شناختی نسبی گام بردارند. یکی از مسائل مهمی که باید در تعلیم و تربیت در نظر گرفت وجود تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان و شناخت توانایی‌ها و استعدادهای آنان می‌باشد. زیرا اگر آموزش بیش از حد توانایی کودک باشد کلاس معلم و مدرسه ووالدین اثر چندانی نداشته و حتی در بعضی از موارد موجب بروز مشکلات جدیدتری نیز خواهد شد (کارشناسی دفتر آموزشی و پرورشی ، 1384) .

بسیار بدیهی است که محیط و شرایط زندگی شامل نحوه زندگی مردم، ارزش های مهم مردم و نوع عملکرد تاثیر مشخص به روی مهارتان ذهنی و هوشی افراد دارد، مثلاً کشاورزان برنج در لیبر[1] یا در تخمین میزان برنج مسلط اند، بچه های اهالی بوسترانا[2] در گفتن داستان و حافظه خوبی از نظر حکایات دارند. فرهنگ ها بطور مشخص از یکدیگر از جهات مختلف متفاوت است و تفات های خاصی فرهنگی را نمی توان معلول علل منفرد و مشخص دانست. متن بررسی تفاوت های خاص فرهنگی در زیرگروههای جمعیتی یک جامعه فرهنگی کار بسیار سخت و دشواری است. اگر ما متوجه شویم که افرادی در محیط های متفاوت از نظر فرهنگی زندگی می کند دارای میزان های هوشی متفاوت هستند، در نتیجه بر این استنباط ساده میرسیم که تفاوت های محیطی باعث تفاوت در میزان بهرۀ هوش می گردد. از طرفی برعکس می توان اظهار داشت قابلیت های فردی است که باعث می شود افراد در محیط های تفاوت به سر برند، این قابلیت ها با آزمون های هوش قابل اندازه گیری و سنجش است. بررسی ها نشان داده است که پسران که بهره هوشی شان از بهره هوشی پدرانشان بالاتر است مایلند که در وضعیت و کلاس اجتماعی بالاتری قرار گیرند تا پسرانی که بهره هوشی شان پایین تر از پدرانشان دارند. این چنین استنتاجی شگفت انگیز نیست و گویای ارتباط مستقیم بین میزان بهرۀ هوشی و سال های تحصیل فرد دارد.(والر[3]،1971).

بیان مساله

در کشور ایران هر سال بیش از یک میلیون کودک به طور رسمی وارد اولین عرصه کسب علم و دانش یعنی دبستان می‌شود. با شروع سال تحصیلی کودک محیط خانه را ترک و وارد نظامی می‌شود که این نظام در تکوین ساختار سالم جامعه در آینده از جایگاه رفیعی برخوردار است. (دفترچه راهنمای اجرای سنجش آمادگی،سال 1384)

نظام آموزشی کشور هنگامی می‌تواند در شکل‌دهی ساختار تکاملی جامعه نقش موثر و ارزنده‌ای ایفا نماید که در آن تناسب رعایت شده باشد و این تناسب به دست نمی‌آید مگر این که دانش‌آموزان که اصلی‌ترین عنصر این نظام هستند ضمن برخورداری از سلامت جسمی و ذهنی در جایگاه آموزشی مناسب جایگزین شده باشد. سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با دیدگاه تشخیص تفاوت‌های فردی و با هدف جای‌دهی صحیح کودک در نظام آموزش از سال 1372 با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طرح سنجش سلامت جسمی و آمادگی تحصیلی کودکان بدو ورود به دبستان را به مرحله اجرا درآورد. اصل مهم در طرح سنجش این است که بکارگیری نیروی انسانی متخصص و هم‌چنین استفاده از آزمون‌های غربال‌گری و تشخیص دقیق تا حد امکان هر کودک را از نظر آموزش در محل جایگزینی نماید که شرایط آن با توجه به ویژگی‌های جسمی و ذهنی متضمن حداکثر بهره‌وری کودک از خدمات آموزش و پرورش باشد. در اسفند ماه سال 1375 طبق مصوبه شماره 127472/17779 مورخ 19/12/75 مقرر شد تا طرح سنجش زیر نظر شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان به اجرا درآیدو بعد از آن سال هر ساله به اجرا درآمد تحقیق حاضر مربوط به سنجش سال 1385 می‌باشد که به منظور شناخت بعضی از توانایی‌ها و استعدادهای کودکان برنامه‌ریزی شده است و از آنجایی که سلامت جسمانی به ویژه برخورداری از سلامت بینایی،‌شنوایی و همچنین آمادگی قبلی کودک برای شروع به تحصیل اهمیت بیشتری دارد، بنابراین در این طرح فقط وضعیت بینایی و شنوایی و آمادگی تحصیلی کودکان مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. (دفترچه راهنمای اجرای آموزش سنجش آمادگی، 1384).

مساله اساسی در پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر آزمون آمادگی تحصیلی کودکان 6 ساله شهر قزوین در سال 1385 می باشد. این عوامل شامل عوامل فردی – اجتماعی نظیر جنس تحصیلات والدین، تعداد افراد خانواده، یک زبانه یا دو زبانه بودن، شهری- روستایی بودن، راست دستی یا چپ دستی می باشد.

هدف پژوهش:

از مهمترین وظایف آموزش و پرورش در اختیار قرار دادن امکانات آموزشی برای کودکان لازم التعلیم است، که یکی از معیارهای موفقیت در این امر مهم تشخیص سطح آمادگی کودکان لازم‌التعلیم است. تعیین درجه آمادگی نوآموزان برای بهره‌مند شدن از فرصت‌های آموزش پیش‌بینی شده در برنامه با توجه به میزان موفقیت آنان در دروس موجب می‌شود که هم نیروی تعلیم دهنده به هدر نرود و هم نوآموزانی که نمی توانند همپای دیگر دانش‌آموزان در کلاس پیش روند از احساس ناکامی و شکست دور بمانند.

هدف پژوهش حاضر عبارت است از :

1- شناخت عوامل موثر بر تفاوتهای فردی نوآموزان در آزمون آمادگی تحصیلی نظیر جنسیت یک زبانگی – دوزبانگی، راست برتری، چپ برتری .

2- شناخت عوامل موثر اجتماعی و خانوادگی نوآموزان در آزمون آمادگی تحصیلی نظیر سن والدین، تحصیلات والدین، تعداد افراد خانواده، شهری – روستایی بودن.

ضرورت پژوهش:

انسانها در جستجوی و کنش متقابل با محیط هستند، میل به چالش دارند و مهمتر از همه، پدیده‌ها را تعبیر و تفسیر می‌کند، تعبیر و تفسیر پدیده‌هاست که در رفتار تأثیر می‌گذارد،‌نه خود پدیده‌ها. (جینزبرگ و اوپر، 1969)[4]

کودکان و بزرگسالان دائماً دانش خود از جهان را می‌سازند و بازسازی می‌کنند و می‌کوشند تا به تجارب معنایی بدهند و نیز در تلاشند تا دانش خود را در قالب ساختهایی به مراتب منسجم‌تر و کارآتر سازمان‌بندی کنند. ( یاسایی، 1370)

برای معلمان آموزش و پرورش شناخت توانایی‌ها و تفاوت‌های فردی نوآموزان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. توجه به رشد همه‌جانبه کودکان و نیازهای اجتماعی و هوشی و جسمی و عاطفی آنان، تدوین طرح و برنامه‌ریزی، استفاده از امکانات آموزشی و شناسایی تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان را میسر می‌سازد. کودکان منفعلانه دانش دریافت نمی‌کنند و تفکر صرفاً محصول تدریس مستقیم یا تقلید از دیگران نیست. جریان شناختی نیز اصولاً محصول رسش مغز قلمداد نمی‌شود. اکتساب دانش‌آموز در کلاس اول این محیط کوچک ولی آموزشی باید بگونه‌ای باشد که معلمان را به فعالیت کمتر و در عوض فراگیران را به فعالیت بیشتر وادار سازد و نشاط و پیشرفت در رشد را جایگزین یأس و شکست نماید و در نتیجه آموزش صحیح، از رنج و سردرگمی و ابهام رها گشته و به نظم و آرامش بیشتر، دست یافت. در آموزش نوآموزان، به این مطلب باید توجه داشت که کودک را دقیقاً در زمان مناسب یعنی زمانی که برخوردهای محیطی بیشترین تأثیر را در شکوفایی استعدادهای ذاتی کودک می‌گذارند، آموزش داد. در حال حاضر آنچه که معلم را با مشکلی روبه‌رو می‌سازد این است که هر ساله عده‌ای از کودکان که در کلاس درسش حضور دارند در فراگیری مطالب تدریس شده با شکست مواجهه می‌شوند و ناگزیر باید سال بعد همان تلاش را از سرگیرند:

جهت بهبود کیفیت آموزش و پرورش در دبستان و از بین بردن تأثیر نامطلوب عدم موفقیت در تجربۀ یادگیری نوآموزی که اولین بار در موقعیت آموزش قرار گرفته است، ابزاری در سال 69 تهیه شد که بوسیله آن آمادگی ذهنی و پیشرفت تحصیلی حدود شصت هزار کودک داوطلب ثبت نام در کلاس اول مورد بررسی قرار گرفت و اعتبار و روایی این تست محاسبه و نرمی برای مقایسه تهیه گردید. با توجه به اینکه ازمون آمادگی تحصیلی نقش بسیار مهمی در غربال کردن دانش آموزان در بدو ورود به مدرسه دارد، پژوهشهایی از این نوع که عوامل موثر با این آزمون را مورد بررسی قرار می دهند بسیار ضروری می باشند(دفترچه راهنمای اجرای آموزش سنجش آمادگی،1384).

فرضیه‌ها:

1- سابقة آموزش پیش از دبستان بر نمره آمادگی تحصیلی کودکان دختر و پسر تأثیر دارد.

2- تحصیلات مادران بر نمرة آمادگی تحصیلی دختران و پسران تأثیر دارد.

3- تحصیلات پدران بر نمره آمادگی تحصیلی دختران و پسران تأثیر دارد.

4- بین تعداد افراد خانوار و نمره آمادگی تحصیلی کودکان رابطه وجود دارد.

5- سن مادر بر نمرة آمادگی تحصیلی کودکان تأثیر دارد.

6- بین نمره آمادگی تحصیلی کودکان یک زبانه و دوزبانه تفاوت وجود دارد.

7- بین دانش‌آموزان دست راست و چپ از نظر نمرة آمادگی تحصیلی تفاوت وجود دارد.

8- بین دانش‌آموزان روستایی و شهری از نظر نمرة آمادگی تحصیلی تفاوت وجود دارد.

تعاریف عملیاتی و نظری اصطلاحات و متغیرها

آمادگی تحصیلی

تعریف عملیاتی: متغیر آمادگی تحصیلی برحسب نمره آمادگی تحصیلی که دانش‌آموزان در تست دابرون-2[5] کسب کرده‌اند مورد سنجش قرار گرفته‌اند این تست حاوی 71 سؤال می‌باشد که توسط سازمان آموزش و پرورش استان قزوین اجرا و نمره‌گذاری شده است و نمرات آن و مشخصات دانش‌آموزان توسط سازمان آموزش و پرورش استان قزوین وارد کامپیوتر شد و آن در اختیار پژوهشگر قرار گرفته است.

تعریف نظری : دارا بودن مهارتها، دانش، نگرش، انگیزه‌ها و سایر ویژگی‌های رفتاری است که شرط اولیه برای حداکثر استفاده از تحصیلات آموزشگاهی تلقی می‌شود.

آموزش پیش از دبستان

تعریف عملیاتی : کودکانی که به مهد کودک و یا پیش دبستان رفته‌اند و از آموزشهای مربوط به این دوران استفاده کرده اند در این پژوهش منظور از آموزش پیش از دبستان عبارتست از دوره 9 ماهه که دانش آموزان پیش دبستانی طبق آئین نامه آموزش و پرورش می گذرانند.

تعریف نظری: تعلیماتی است که در مراکز مهد کودک و پیش دبستانی به کودکان داده می‌شود مانند مفاهیم کمی و ریاضی و مفاهیم اجتماعی .....

سن مادر

در این تحقیق محدودة سنی مادران به طبقات 20 تا 35 -36 تا 45 -46 تا 70 تقسیم شده است.

زبـان

در این پژوهش 1 زبانه زمانی است که کودک با یک زبان آشنایی دارد و صحبت می‌کند و 2 زبانه یعنی کودک با دو زبان آشنایی دارد و برای مثال در خانواده زبان مادری زبان دیگری است و در بیرون از خانواده به زبان فارسی با او صحبت می‌شود.

تحصیلات والدین:

در این پژوهش سواد والدین در چهار طبقه:

بی‌سواد ـ ابتدایی ـ راهنمایی ـ دیپلم و بالاتر .

تعداد افراد خانوار

در این پژوهش تعداد افراد خانوار در 4 طبقه 3 نفری ـ 4 نفری ـ 5 نفری ـ 6 نفری و بالاتر طبقه‌بندی شده است.

دست غالب

کودک با کدام دست مسلط به نوشتن است راست یا چپ.

شهری و روستایی

کودک در داخل شهر زندگی می‌نماید یا در روستا.

مقدمه :

در گذشته، بسیاری از اقدامات برای رشد و تکامل کودکان خردسال بر دو عملکرد متکی بود:

آماده کردن کودکان برای ورود به دبستان و یا آزاد کردن خانواده ها از گرفتاری مراقبت از کودکان در روزهای کار. این دو عملکرد بخش مهمی از سیاست و اقدامات تربیتی رشد و تکامل کودکان خردسال را تعیین می کردند. اکنون در رشد و تکامل کودکان خردسال، بْعد سومی که تاکنون نادیده گرفته شده بود، بیشتر مورد تأکید قرار گرفته است و به عنوان پایه و اساس آن تلقی می شود و آن تندرستی و رفاه کلی کودک و رشد و تکامل احساس و ذهن او است.این بْعد اهمیت خود را در دنیای پرآشوب و تضاد و دستخوش تغییرات دائم نشان می دهد. همانگونه که تحقیقات مکرر نشان داده است، مراقبت برای رشد و تکامل کودکان خردسال راه گشای زندگی در آموزش، خوداتکائی و پژوهش است. رشد و تکامل کودکان خردسال، مراقبت برای رشد و تکامل کودکان خردسال نامیده می شود تا بیشتر بر مفاهیم رشد و تکامل تأکید شود. لیکن چه عبارت رشد و تکامل کودکان خردسال و چه مراقبت برای رشد و تکامل کودکان خردسال بکار رود، منظور فرایند تحقق یافتن حق هر کودک برای زنده ماندن، پشتیبانی، مراقبت و مطلوب ترین رشد و تکامل از آغاز بارداری به بعد است. کودک انسان، بی دفاع است و عدم آمادگی اش برای دنیای خارج بسیار طولانی است، طولانی تر از دورانی که برای موجودات شناخته دیگر وجود دارد. خردسالی دورانی پر از بیم و خطر و همچنین پْر از امکانات فوق العاده است. زمانی است برای اکتشاف، تجربه و تغییرات عمده. در این دورة حساس، کودک تمایل مثبتی به یادگیری و نیز علاقة زیادی به مشارکت در کارهای دنیای خارج پیدا می کند. (سازمان ملل متحد یونیسف، ترجمه: عالی پور، 1380).

مفهوم و تعریف های مختلف هوش

همچنان که افراد بشر از نظر شکل و قیافه ظاهری با یکدیگر تفاوت دارند، از نظر خصایص روانی مانند هوش، استعداد، رغبت و دیگر ویژگی‌های روانی و شخصیتی نیز بین آنها تفاوتهای آشکار وجود دارد. مطالعه نوشته‌های فلاسفه و دانشمندان قدیم نشان می دهد که انسان حتی از گذشته‌های بسیار دور از تفاوتهای فردی آگاه بوده است. چنانکه افلاطون در کتاب جمهوریت تفاوتهای فردی انسان ها را مورد توجه قرار داده و گفته است که هر فرد باید به شغلی متناسب با استعدادها و تواناییهایش گمارده شود. او دربارة تفاوتهای افراد، در کتاب جمهوریت خود چنین گفته است: «اشخاص به طور کاملاً یکسان به دنیا نمی آیند، بلکه از نظر استعدادهای طبیعی با یکدیگر تفاوت دارند، یک شخص برای نوع خاصی از شغل و دیگری برای شغلی دیگر مناسب است».( شریفی، 1383).

ارسطو شاگرد برجستة افلاطون نیز در نوشته های خود تفاوتهای فردی و گروهی انسانها را از نظر تواناییهای مختلف مورد توجه قرار داد و به تفاوتهای موجود بین گروههای نژادی اجتماعی، و جنسی اشاره کرد. در قرون وسطی تفاوتهای فردی چندان مورد توجه قرار نگرفت. تصمیمهای فلسفی در رابطه با ماهیت ذهن عمدتاً به طور نظری انجام می گرفت و روشهای تجربی در مشاهده و سنجش رفتار به کار بسته نمی‌شد. در این زمان روان شناس قوای ذهن که توسط سنت آگوستین و سنت توماس مطرح شده بود بر نظام آموزش قرن عصر حاکم بود. (شریفی، 1383).

براساس این نظریه، حافظه، تخیل و ارادة عناصر اساسی ذهن به شمار می روند و پرورش این قوا موجب می شود که انسان در همة زمینه ها توانایی و مهارتهای لازم را کسب کند. در اواخر قرن 18 و اوایل قرن 19 میلادی عده ای از دانشمندان تعلیم و تربیت مانند روسو، پستالوزی هربارت، و فروبل تفاوتهای فردی کودکان را از نظر علایق، فعالیتهای ذهنی و توانایی های یادگیری مورد توجه قرار دادند که در روشهای تعلیم و تربیت کودکان تأثیری عمیق برجای گذاشت.( شریفی،1383).

یکی از مسایل مهمی که در تعلیم و تربیت و رسیدن به اهداف پرورشی باید در نظر گرفت اصل تفاوت های فردی است. این اصل بدین معنا است که همه کودکان صرفنظر از تفاوت های درون فردی و بین فردی بتوانند از امکانات و فرصت های آموزشی مطابق با حداکثر توانایی ها و ظرفیت خود استفاده نمایند بدون توجه به این که ظرفیت و توانایی آموزشی آنان کم باشد یا زیاد. برای آنکه تفاوت های بین فردی و درون فردی دقیق تر اندازه گیری شوند، به وسایلی برای سنجش نیاز است تا بدین وسیله بتوان آموزش و پرورشی مبتنی بر شناخت همه جانبه کودکان و متناسب با توانایی ها و رغبت هایشان ارائه داد. براساس دیدگاه مرسوم، هوش عبارت است از برخی ویژگی های نسبتاً ثابت فرد که در تعامل بین محیط و وراثت شکل می گیرد(استرنبرگ[6] و گریگورنکو[7]، 1997).

پدیده هوش بارزترین فعالیت توان ذهنی در بشر می باشد که قدرت سازگاری او را در محیط میسر می سازد. مطالعه هوش از دیرباز مورد نظر روان شناسان بوده و در سالهای اخیر تحقیقات فراوان در این باب انجام گرفته است.(عظیمی، 1380)

یکی از تعریف‌هایی که خیلی زیاد مورد استفاده قرار گرفته تعریفی است که وکسلر در 1958 پیشنهاد کرده است. او هوش را به عنوان یک استعداد کلی شخص برای درک جهان خود و برآورده ساختن انتظارات آن تعریف کرد. بنابراین، از نظر وی هوش شامل توانایی های فرد برای تفکر منطقی، اقدام هدفمندانه و برخورد مؤثر با محیط است از نظر وکسلر هوش می تواند اجتماعی، عملی و یا انتزاعی باشد و نمی توان آن را از ویژگی هایی مانند پشتکار، علایق و نیاز به پیشرفت مستقل دانست. به نظر هامفریز[8] هوش عبارت است از خزانة مهارتهای ذهنی آدمی و بورینگ[9] عقیده داشت هوش چیزی است که به وسیلة آزمونهای هوش اندازه گیری می شود.( شریفی، 1383)

چندین راه برای تعریف هوش وجود دارد، سه نظر متداول:

- هوش عبارت است از توانایی یادگیری

- هوش عبارت است از توانایی فرد در تطبیق با محیط خود

- هوش عبارت است از توانایی تفکر انتزاعی (براونینگ[10]، 1990).

این سه تعریف مغایر یکدیگر نیستند، تعریف اول تأکید بر تعلیم و تربیت دارد. تعریف دوم بر شیوه مواجه افراد با موقعیت‌های جدید تأکید می کند، و تعریف سوم ناظر بر توانایی افراد در زمینه استدلال کلامی و ریاضی است. به این ترتیب، این سه توانایی با یکدیگر وجوه مشترکی دارند.

در زمینه هوش دو نظر کلی، تواناییهای ذهنی انسان دارای یک عامل مشترک است که اسپیرمن آن را عامل g [11] معرفی می کند. در نظریه چند عامل، چند عامل مجزا یا مهارتهای اساسی وجود دارد که هر فعالیتی با یک یا چند عامل از آنها درگیر است.( بامدادی ،صادق پور، 1387به نقل از سایت اینترنتی ام قاعد)

هوش، یکی از مفاهیم انتزاعی است که تغییر و تحول زیادی داشته است. عده ای هوش را محصول استعدادهای ذهنی و تعدادی هوش را توانایی یادگیری، خوب استدلال کردن، سازگاری با محیط و تحلیل اطلاعات می دانند. بینه عقیده داشت:« هوش چیزی است که به وسیلة تست او سنجیده می شود» و بورینگ[12] معتقد بود: «هوش چیزی است که به وسیلة آزمونهای هوش اندازه گیری می شود». کوششهایی که برای تدوین یک تعریف دقیق از هوش به عمل آمده اغلب با مشکل مواجه بوده و به تعریفهای بحث انگیزی منجر شده است. دلیل این امر آن است که هوش یک مفهوم انتزاعی است و درواقع هیچگونه پایة محسوس و عینی و فیزیکی ندارد. هیچ نقطه ای در مغز انسان وجود ندارد که بتوان آن را جایگاه هوش دانست. اصطلاح هوش فقط نامی است که به فرایندهای ذهنی فرضی یا مجموعة رفتارهای هوشمندانه اطلاق می شود و نظریه های هوش در عمل نظریه های مربوط به رفتار هوشمندانه است (شریفی، 1383).

چنین رفتاری شامل توانایی های مختلف و دیگر متغیرهای شخصیتی است که از فردی به فرد دیگر تفاوت می کند. بنابراین، هوش یک برچسب کلی برای گروهی از فرایندهاست که از رفتار ما و پاسخهای آشکار افراد استنباط می شود. به عنوان مثال، می توان فنون حل مسئله را مشاهده کرد و نتایج حاصله از به کار بستن این فنون را مورد سنجش قرار داد، اما هوش، که فرض می شود این فنون را به وجود می آورد به طور مستقیم قابل مشاهده و اندازه گیری نیست. مفهوم هوش تا اندازه ای شبیه اصطلاح «نیرو» در فیزیک است: نیرو را می توان از روی آثارش شناخت و از این طریق حضور آن را استنباط کرد. هوش نیز موجب می شود که شخص به محض برخورد با مسائل مختلف به شیوه های معین رفتار کند. (شریفی،1383)

دیدگاه بدیل دربارة هوش آن است که هوش یک نوع خبرگی رشد یابنده است و آزمونهای هوش نوعاً یک بعد محدود از خبرگی را اندازه می گیرد. دیدگاه تکوین خبرگی سهم عوامل ژنتیکی را منبع تفاوتهایی در توانایی تکوین مقدار مشخصی از خبرگی نمی داند. بسیاری از ویژگی های انسانی از جمله هوش، نشان دهندة تغییرات همگام و تعامل میان عوامل ژنتیکی و محیط است. اگر چه سهم ژن ها را در هوش افراد نمی توان به طور مستقیم اندازه گیری و یا حتی برآورد کرد. اما چیزی که اندازه گیری می شود بخشی از آن چیزی است که علائم تکوین خبرگی نامیده می شود.(استنبرگ[13]، ترجمه: حجازی و عابدینی، 1385)

یکی از قدیمی ترین تعریفهای هوش توسط بینه و سیمون[14] (1916) به صورت زیر مطرح شده است:

«قضاوت، و به عبارتی دیگر، عقل سلیم، شعور عملی، ابتکار، استعداد، انطباق خود با موقعیتهای مختلف، به خوبی قضاوت کردن، به خوبی درک کردن، به خوبی استدلال کردن اینها فعالیت های اساسی هوش به شمار می روند. در حالی که بینه و سیمون هوش را در اصل قضاوت درست در برخورد با مسائل تلقی می کنند، روانشناسان دیگر هوش را توانایی تفکر انتزاعی، توانایی یادگیری، استعداد حل مسئله یا توانایی سازگاری با موقعیت های جدید می دانند.( شریفی،1383)

وکسلر روان شناس آمریکایی هوش را این طور تعریف می کند:

- مجموعه شایستگی‌های فرد در تفکر عاقلانه رفتار منطقی و سودمند و اقدام موثر در سازش با محیط.

آلفرد بینه در سال 1857-1911 روان شناس فرانسوی می گوید:

- هوش آن چیزی است که آزمونهای هوش آن را می سنجد و باعث می شود که افراد عقب مانده ذهنی از افراد طبیعی و باهوش متمایز کند.(میلانی فر، 1387)

استرنبرگ (1985) عملکرد در آزمونهای هوش و در شاخص های موفقیت را به عنوان فرامؤلفه های تفکر مطرح می کند. بازشناسی مسائل، تعریف مسائل و تنظیم راهبردهای حل مسائل، بازنمایی اطلاعات، تخصیص منابع و نظارت و ارزیابی راه حلهای مسئله، تکوین این مهارتهای حاصل تعامل و تغییر همگام محیط و ژن است.

همانطور که افراد بشر از نظر شکل و قیافة ظاهری با یکدیگر متفاوت هستند، از لحاظ خصایص روانی مانند هوش، استعداد، رغبت و دیگر ویژگی های روانی و شخصیتی نیز با هم تفاوت دارند. حتی نوشته های فلاسفه و دانشمندان قدیم بیان می دارد که انسان درگذشته های دور به تفاوتهای فردی اعتقاد داشته است. افلاطون حتی برای گزینش سربازان و نظامیان مناسب برای مدینة فاضله خود گونه ای از «آزمون عملی» را پیشنهاد کرد. (آناستازی[15]، 1958، ترجمه: شریفی، 1376)

تعریف تربیتی هوشانواع هوش از دیدگاه اشترن برگهوش از دیدگاه رشد

دانلود مختصری از شرکت جابون

مختصری از شرکت جابون

بطوریکه اطلاع داریم کلیه وسایل الکتریکی که مورد استفاده روزانه قرار می گیرد شامل یک پریود طراحی و ساخت می باشد قدر مسلم انواع تابلوهای فشار قوی و فشار ضعیف و کنترل نیاز به طراحی و ساخت دارد که در طول دوره کارآموزی که در شرکت جابون مشغول به کار بوده ام توانسته ام در طول این مدت کوتاه از تجربه و تخصص عوامل اجرایی این کارخانه نهایت استفاده را ببرم

دسته بندی	اقتصاد
فرمت فایل	doc
حجم فایل	2554 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	75

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست

مختصری از شرکت جابون ………………….….……..…………

مقدمه .…….………….…….……………………………

مراحل ساخت تابلو

قسمت طراحی ………….….…….………………………….

قسمت فلز کاری ………….….…………….………………...

قسمت جوشکاری ………….….…………….……………….

قسمت پانچ ………..…………….……………….……...…

قسمت خم کاری ………….…….….………………………...

قسمت خم کاری………….……………….…………………

عملیات جوشکاری ………….……….………………………

نقاشی …….……………….…………………………….

شرح عملیات نقاشی ………….……………….……………...

مرحله رنگ کاری …………….….…………………………

روشهای تست رنگ ………………………….……………...

قسمت مونتاژ تابلو …………….……………………………

سپم ها (sepams) …………………………………….………………..

Sepam 100 LD

کاربرد ………….………………………………………

مزایا ………………..…………………………………..

عملکرد……………..……………………………………

مثالهایی از کاربرد……………………………………………………

Sepam 100 LA

کاربرد …………………………………………………………….

مزایا…………………………………………..…………………

عملکرد …………………..………………………………………

حفاظت فازی ……………………………………..………………..

حفاظت فازی در زمین ...……………..………………………………

Sepam 100 MI

کاربرد ……………………………..…………………………….

مزایا ………...……………………………………………………

توضیح ……………………………………………………………

انواع مختلف مدار از این نوع سپم ……………………………..………

Sepam 100 RT

کاربرد ……………...……………………………………………..

مزایا …………………………...…………………………………

اطلا عات واضح …………………………………………………….

عملکرد وابسته به اثرات محیط ……………...…………………………

نمایی از جایگاه قرار گرفتن CCT برروی این سپم ………………………..

حفاظت …………...………………………………………………عملکرد ……….……...……………………………………………

تشخیص منطقی …………...………………………………………..

ارتباطات ……….………………………………………………….

توابع تشخیص عملکرد ……….…..…………………………………

Fixed Advance UMI ……….………………………………….

Remote Advance UMI ……….……………………………….

Expert UMI ……….…..………………………………………

Sepam 2000

مزایا …...……….………………………………………………..

کاربرد ……………....….…………………………………………

ضمیمه

تابلوهای فشار ضعیف کشوئی سری N680 …………….………………..

شرحی در باره سلول این تابلوها ………….….…………………………

باسبارهای اصلی ……….………..…………………………………

باسبارهای فرعی ….……………………….…….…………………..

تجهیزات سلولها …...………………….…………………….………

تابلوهای کشوئی 1/1

قسمت متحرک کشو ……..…….……………….……………….……

وضعیتهای عملکرد ………….……………………………………...

تمام کشو 2/1

مدارهای کنترلی و کمکی ……………………………………………….

اتصالا ت قدرت و کمکی ………………………………………….…..

نکات قابل توجه در اجرا ….…...……………………………………..

مقدمه :

بطوریکه اطلاع داریم کلیه وسایل الکتریکی که مورد استفاده روزانه قرار می گیرد شامل یک پریود طراحی و ساخت می باشد . قدر مسلم انواع تابلوهای فشار قوی و فشار ضعیف و کنترل نیاز به طراحی و ساخت دارد که در طول دوره کارآموزی که در شرکت جابون مشغول به کار بوده ام توانسته ام در طول این مدت کوتاه از تجربه و تخصص عوامل اجرایی این کارخانه نهایت استفاده را ببرم . حال مراحلی که برای ساخت یک تابلو در این شرکت انجام می شود را به سمع و نظر شما می رسانم

مراحل ساخت تابلو :

به منظور ساخت تابلو مراحل مختلفی باید انجام گردد که در ذیل به اختصار شرح داده شده است .

الف ـ طراحی :

در اکثر کارخانجات تابلوسازی دفتری به عنوان دفترفنی وجود دارد که خواسته و نظریات کارفرما را برحسب سفارش ، بررسی و طبق درخواست کارفرما به طراحی مقدمات و تهیه نقشه های اجرایی که شامل قسمتهای مکانیکی و الکتریکی می باشد تهیه ودر اختیار مدیر پروژه قرار می گیرد . که پس ازبررسی و تائید نقشه ها به منظور ساخت به قسمتهای مختلف به شرح ذیل ارجاع می گردد .

ب ـ قسمت فلزکاری :

به منظور ساخت هرتابلو ابتدا باید سلول آن ساخته شود که دراین مرحله توسط گروه فلزکاری انجام می گیرد . برای ساخت سلول معمولاً ازدو نوع ورق 1ـ گالوانیزه 2ـ ورق روغنی با ضخامتهای بین 5/1 تا 3 میلیمتر استفاده می گردد که معمولاً از ورقهای گالوانیزه بیشتر برای بدنه تابلوها استفاده می گردد . این ورقها در مناطق شمالی و جنوبی کشور ( مناطق مرطوب ) که دارای قابلیت استحکام می باشد و احتیاجی به رنگ ندارد بیشترین استفاده را می کنند . اما از ورقهای روغنی بیشتر برای ساخت درب تابلو استفاده می شود .

1ـ قسمت جوشکاری : دراین قسمت برحسب نوع طراحی تابلو ورقها برش داده می شود . معمولاً عملیات برشکاری توسط دستگاه برش NC با مارک LVD بلژیک که به صورت نیمه اتوماتیک می باشد و قابل برنامه ریزی است می توان با این دستگاه ورقها را با ابعاد 1000 mm × 3000 وضخامت تا 6 mm را می توان برش داد . این دستگاه با ولتاژ 380 ولت تغذیه می شود .

2ـ قسمت پانچ : دراین بخش قطعات برش داده شده را جهت عملیات پانچ کاری آماده می کنند . این عملیات توسط دستگاه CNC با مارک LVC بلژیک که به صورت تمام اتوماتیک می باشد قابل برنامه ریزی است اجرا می شود . برنامه این دستگاه توسط گروه فنی طراحی شده و اطلاعات حاصله را برروی یک دیسکت ذخیره می کنند . در مواقعی که از این برنامه بخواهند استفاده کنند دیسکت را وارد قسمت کامپیوتری کرده و کاربر به وسیله مانیتوری که در گوشه دستگاه طراحی شده است می تواند عملیات را کنترل کند .

3ـ بخش خم کاری : در شرکت جابون از دو دستگاه برای خم کردن ورقها استفاده می شود . دستگاه 40 TON با مارک LVD به ولتاژ ورودی آن 380 V می باشد ورقها را با عرض 1250 mm خم می کند و به صورت نیمه اتوماتیک می باشد . دستگاه دیگری که عملیات خم کاری را انجام می دهد دستگاه 110 TON که ورقهای 3000 mm را خم کرده و به صورت اتوماتیک کار می کند وقابل برنامه ریزی می باشد .

5

4ـ دستگاه چند کاره : این دستگاه قادر است چند کار را انجام دهد که عبارتند از :

الف ـ خم زدن ورقها با طول کم مثلاً 300 mm

ب ـ پانچ زدن

ج ـ R زدن ( معمولاً سر شمشها را به حالت R در می آورند این کار بدین منظور می باشد که از آزاد شدن الکترونها جلوگیری شود ) .

این دستگاه ساخت ایتالیا می باشد و منبع تغذیه آن 380 V می باشد .

5 ـ استفاده از پرسهای ضربه ای : در بعضی از مواقع که قطر ورقها بیشتر از حد مجاز باشد جهت فرم دادن یا سوراخ کردن ورقها از این پرسها استفاده می شود این امر در شرایطی صورت می گیرد که دستگاه پانچ قادر به انجام کار مورد نیاز نباشد . همچنین در بعضی مواقع می توان از دستگاه هیدرولیکی برای خم کردن شمشها استفاده کرد . این دستگاه هم با منبع 380 V تغذیه می شود . که این دستگاه به دستگاه 3 کاره هیدرولیکی معروف است .

ج ـ عملیات جوشکاری :

در این کارخانه ( جابون ) برای اتصال قطعات سلول بهم توسط پیچ و مهره انجام می گیرد . ولی در بعضی مواقع که در اتصال ورقها و قطعات محدودیت می باشد از نقطه جوش یا جوش CO2 استفاده می گردد که در ذیل به اختصار شرح داده شده می شود .

6

1ـ نقطه جوش : برای اتصال دو قطعه ورق بهم دیگر از نقطه جوش استفاده می گردد طریقه استفاده از این جوش بدین صورت است که قطعه مورد جوشکاری را بین دو قطعه مسی که نوک آنها به صورت مخروطی می باشد قرار می دهیم بوسیله فشار روی پدال قطعه مسی بالایی با ورق اتصال داده می شود . پس از عبور جریان الکتریکی در نقطه اتصال دو ورق بهم متصل می گردد .

2ـ جوش CO2 : در مواقعی که نیاز به جوش پیوسته و یکنواخت داریم از این جوش استفاده می گردد و استفاده از این جوش بیشتر برای استحکام بالا و تمیز بودن جوش می باشد زیرا در جوشکاری با برق پس از اتمام الکترود جوشکاری دومرتبه باید از الکترود دیگری استفاده کرد بهمین دلیل فصل مشترک خط جوشکاری شده بهم دیگر به طور صددرصد متصل نمی گردد ولی در جوشکاری CO2 بدلیل اینکه از الکترود جوشکاری استفاده نمی گردد و از سیم مفتول استفاده می شود جوش ایجاد شده بطور پیوسته و منظم می باشد .

د ـ نقاشی :

7

پس از اتمام عملیات جوشکاری قطعات بدنه تابلوها جهت عملیات نقاشی به کارخانه شماره یک حمل می گردد . بمنظور جلوگیری از هرگونه اشتباه در سلولهای ساخته شده آنها را بوسیله کد مخصوصی که از یکدیگر مشخص می کنند . معمولاً بدنه تابلوها را به دو دلیل رنگ آمیزی می کنند اول اینکه بخاطر حفاظت در برابر رطوبت و استحکام بیشتر در تابلو و دوم بخاطر زیبایی تابلو .

شرح عملیا ت نقاشی : به منظور نقاشی تابلوها باید مراحل ذیل روی قطعات انجام گیرد .

1ـ مرحله شستشو

2ـ مرحله رطوبت گیری و خشک کردن

3ـ رنگ کاری

4ـ پخت رنگ داخل کوره

5ـ تست قطعه رنگ شده

مرحله اول که مربوط به شستشو می باشد در این حالت به دو روش انجام می گیرد یکی شستشو بوسیله پاششی و دیگری بوسیله غوطه ور کردن قطعه در وان شستشو .

در حالت اول شستشو به روش پاششی می باشد پس از قرار دادن قطعه برروی خط نقاله که دراین خط هر قطعه در مدت یک دقیقه حدود 1 متر را طی می کند وارد خط شستشو می گردد . این خط شامل پنج وان می باشد که نحوه کارهر کدام از آنها به شرح زیر می باشد .

8

مخزن شماره 1 مرسوم به مخزن چرم گیر می باشد . همانطور که اطلاع داریم اکثر ورقهای سیاه بنام ورقهای روغنی معروف می باشد و این بخاطر جلوگیری از زنگ زدگی و نرمی ورق در مواقع خم کاری می باشد . که اکثر ورقهای مورد استفاده از طریق ساخت داخل و توسط کارخانجات فولاد مبارکه تهیه و تامین می گردد . در این مخزن قطعات با آب گرم 60°c همراه با مواد چربی گیر مخلوط بوده که بتواند چربی ورقهای ساخته شده را کاملاً پاک نماید . گنجایش این مخزن ( وان ) 1300 لیتر می باشد .

مخزن شماره 2 که این مخزن برای شستشو دادن با آبکش کردن قطعات که از وان شماره یک خارج می گردد استفاده می شود دمای آب برای عملیات آبکش حدود 40°c می باشد و ظرفیت این مخزن 1300 لیتر می باشد .

مخزن شماره 3 بمنظور فسقاته کاری روی قطعات می باشد . نحوه کار بدین صورت است که از مواد اسیدی آماده استفاده می گردد که بوسیله اسپری که برروی سطح قطعه پاشیده می شود ( تا مقداری از روی سطح ورق خورده شود که این مقدار خوردگی حدود 6 میکرون می باشد ) این عمل به خاطر این انجام می گیرد که چنانچه آثاری از چربی یا روغن روی سطح ورق باقیمانده باشد کاملاً از بین برود و قطعه برای مراحل بعدی کاملاً آماده گردد.

مخزن شماره 4 این مخزن برای شستشو عملیات فسقاته کاری انجام می گیرد که به آبکش شماره 2 معروف می باشد .

9

مخزن شماره 5 به منظور یکنواخت کردن عملیات فسقاته کاری از محلول سیلر استفاده می گردد. زمان مورد نظر جهت این مرحله حدود25 دقیقه طول می کشد.

پس از عملیات شستشو قطعات باید کاملاً خنک گردد و هیچ گونه رطوبت نداشته باشد که رنگ کاملاً برروی قطعه جذب شود برای این کار قطعه را از تونل حرارتی عبور می دهند که زمان لازم برای خشک کردن قطعه حدود 10 دقیقه می باشد .

مرحله رنگ کاری : طریقه رنگ زدن قطعات به روش الکتروستاتیکی صورت می گیرد که این دستگاه یک میدان مغناطیسی برروی صفحه ایجاد می کنند در این حالت بار دستگاه و بار قطعه منفی می باشد و از این طریق رنگ بصورت یکنواخت روی سطح قطعه می چسبد . در سیستم رنگ آمیزی به دو روش اول که مربوط به رنگ مایع است در سه مرحله انجام می شود 1 ـ آستراول 2ـ رنگ دوم 3ـ رنگ سوم . این سه مرحله باید انجام گیرد تا رنگی که مدنظر سازنده است بدست آید که معمولاً ضخامت رنگ مایع 50-90 میکرون می باشد .

در رنگ کاری با روش پودری رنگ در یک مرحله انجام می گیرد و نسبت به رنگ مایع خیلی بهتر و آسانتر می باشد . این روش به طریقه الکتروستاتیکی و به وسیله دستگاه Gema Mas رنگ آن کنترل می شود . ضخامت رنگ پودری 70-110 میکرون می باشد . مدت زمانی که صرف عملیات رنگ کاری می شود حدود 5min دقیقه می باشد .

10

در مرحله چهارم بعد از رنگ کاری قطعات رنگ شده وارد کوره شده پخت می شود تا رنگ کاملاً تثبیت و خشک گردد . درجه حرارت لازم جهت خشک کردن رنگ معمولاً بین 180-200°c می باشد و برای رنگهای مایع درجه حرارت 155-170°c استفاده می شود حداکثر زمانی که قطعه در داخل کوره قرار می گیرد حدود بیست دقیقه است .

روش دوم : غوطه وری

این روش از نظرعملکرد شبیه روش قبلی است با این تفاوت که قطعات را بجای آنکه روی نقاله قرار دهند در سبدهای بزرگ فلزی قرار می دهند و آنها را داخل وان قرار می دهند و با مواد شوینده قطعات را شستشو داده و در بقیه مراحل مانند روش پاشش عمل می کند و در قسمت رنگ کاری یک اطاقک بزرگ وجود دارد که هم رنگ پودری و هم رنگ مایع می توان استفاده کرد و پس از عملیات رنگ کاری قطعات داخل کوره می شوند و با دمای قابل تنظیم رنگ قطعات پخته می شود پس از پایان عملیات نقاشی بمنظور کنترل کیفیت رنگ چند نمونه قطعه رنگ شده جهت آزمایش های مختلف برداشته و عملیات ذیل روی آنها انجام می گیرد .

روشهای تست رنگ :

1ـ ضربه مستقیم ( رانشی )

2ـ ضربه غیر مستقیم ( کششی )

3ـ چسبندگی ( کراسات )

4ـ خراش ( HARONESS )

11

5ـ آزمایش ( ASLT APRAY )

درروش اول و دوم جهت تعیین مقاومت رنگ در برابر ضربه( مستقیم و غیرمستقیم ) انجام می شود در این روش توسط دستگاه IEMPACT انجام می گیرد . بدین صورت که وزنه 2ω/in برروی قطعه رنگ شده رها می کنند تا مشاهده شود که آیا در اثر ضربه رنگ قطعه از بین می رود یا خیر .

در روش سوم ( CROSS – CUT ) میزان چسبندگی رنگ برروی قطعه مورد آزمایش قرار می گیرد . جدولی که برای سنجش چسبندگی رنگ سطح قطعه طبقه بندی شده و با استاندارد آمریکا مقایرت دارد و از 0B تا 5B تقسیم بندی شده که شرکت جابون موارد 5B و 4B را در مورد قبول و استاندارد خود می داند .

روش چهارم ـ فراش می باشد که توسط شیئی مانند تیغ برروی سطح قطعه رنگ شده کشیده می شود که در رنگ کاری مایع خراش بین 800 – 2000 می باشد و در رنگ کاری پودری حداکثر 2000 می باشد .

12

یکی از مهمترین آزمایشاتی که برروی قطعات نقاشی شده انجام می گیرد آزمایش با دستگاه SALT SPRAY می باشد . این دستگاه برای تست پایدار بودن رنگ در حالتهای جوی متفاوت رامورد بررسی قرار می دهد. این دستگاه شرایطی را ایجاد می کند که محیط داخل دستگاه حالت کنار دریا را بخود می گیرد . مثلاً قطعه ای که رنگ مایع خورده حداقل 200 ساعت برای رنگ پودری 500 ساعت می باشد . در این مدت اگر قطعه ای زودتر از ساعت مقرر زنگ بزند آن رنگ مورد قبول نمی باشد . پس از پایان تست و کنترل کیفیت قطعات نقاشی شده به کارخانه شماره 2 ارجاع می گردد تا عملیات مونتاژ قطعات الکتریکی صورت گیرد . که در این قسمت دو نوع تابلو مونتاژ می گردد.

قسمت مونتاژ تابلوها

دراین قسمت دو نوع تابلو مونتاژ می گردد :

1ـ تابلوهای فشار ضعیف ( LOW VOLTAG )

2ـ تابلوهای فشار متوسط ( MEDIUM VOLTAG )

تابلوهای L.V اصولاً با ولتاژ صفر تا 400 ولت تغذیه می شوند و شرکت جابون تحت لیسانس آ لستوم فرانسه به مونتاژتابلوها می پردازد

انواع تابلوهای فشار ضعیف به دو دسته عمده تقسیم می شوند :

1ـ تابلوهای فیکس

2 ـ تابلوهای کشویی

13

برای مونتاژ تابلوهای فشار ضعیف از نوع فیکس که شامل دو مرحله مکانیکی و الکتریکی می باشند در قسمت مکانیکی با استفاده از نقشه طرحهای مربوط به بدنه سلول از ورق گالوانیزه و پیچ و مهره به یکدیگر متصل می شوند . برای اتصال شینها به تابلو معمولاً از مقره های اتکایی استفاده می کنند . ابتدا قسمتهای قدرت و سپس مدار فرمان و تجهیزات اندازه گیری مانند : رله ها ، ترانسها و غیره … نصب می گردد . در قسمت مونتاژ الکتریکی به سیم کشی مدار قدرت و فرمان و همچنین وسایل اندازه گیری می پردازیم . طبق طراحی که برای مدارها شده عمل می کنیم تا تابلوتکمیل گردد . تابلوهای فیکس به سه مدل بارانی ، دیواری ، ایستاده تقسیم می شوند و تابلوهای تیپ کشویی به دو دسته عمده N660 و N680 تقسیم می شوند .

نوع N660 مربوط به تابلوهای توزیع و کنترل موتوری می باشند و همچنین تجهیزات کشویی شامل کلیدهای اتوماتیک و کنتاکتورها می باشد تیپ N660 دارای مشتقاتی می باشند که عبارتند ازN663 ،N663C ،N664 ،N664C ،N667R ،N669 و … .

برای مونتاژ تابلوهای کشویی در قسمت مکانیکی ، طبق شکل شماره 1 ابتدا قسمتهای پایه و کف سلول و ستونها نصب می گردد تا تابلو شکل و فرم ظاهری خود را بدست آورد . همچنین از ورقهای گالوانیزه برای مجزا کردن طبقه کشوها ( مدول ) استفاده می شود . هر سلول از دوازده مدول تشکیل شده است که این مدولها به سایزهای متفاوتی یافت می شود که عبارتند از : یک مدوله ، دو مدوله ، سه مدوله ، چهار مدوله، سپس وسایلی مانند باسبارهای عمودی و افقی ، شمشها ، مقرها و … نصب می گردد . بعدازآن قطعات مدار قدرت وفرمان وهمچنین وسایل اندازه گیری نصب می شود .

قطعات نشان داده شده در شکل زیر :

1ـ محافظ باسبار اصلی ( افقی )

2ـ بلوک باسبارفرعی ( عمودی )

3ـ کشوها 4ـ اتصال زمین

5ـ محفظه باسبار کمکی وارتباط بین سلولها

14

6ـ محافظ ریلی تابلو ( با درخواست کارفرما )

شکل شماره یک : نمایی از تابلوهای کشویی

محل مونتاژ کشو دریک قسمتی از کارخانه انجام می گیرد که معمولاً برای راحتی کار کشوها را بر روی میز کار مونتاژ می کنند و برای مرحله الکتریکی آماده می سازند .

15

در قسمت الکتریکی ابتدا مدارهای قدرت مانند ( اینترلایک ، دستگیره کشو ، اهرمهای مکانیکی ، سکسیونر و … نصب می شود . بعد از آن مدار فرمان سیم کشی می شود ( طبق نقشه ) . کشوها پس از نصب تجهیزات سیم کشی می شوند و خروجی آنها وارد سوکت می شود . سپس این کشو زمانی که وارد مدول خود می شود درون سلول یک سوکت مادگی وجود دارد که وقتی که سوکت نری وارد مادگی می شود . اتصال الکتریکی برقرار شده و مدار فرمان و قدرت عمل می کند . معمولاً این وکتها از حرف A تا R طراحی شده

قسمت جوشکاریمراحل ساخت تابلوقسمت فلزکاری

دانلود مختصری در مورد عناصر موسیقی

مختصری در مورد عناصر موسیقی

سلامت روانی نقش بسزایی در افراد دارد وعوامل بسیاری در بهبود سلامت روانی ویا کاهش آن دخیل هستند یکی از عوامل مهمی که امروزه بحث در مورد آن بسیار است موسیقی است موسیقی انواع بسیاری دارد که هر شکل ونوع از آن علاقمندان خاص خود را دارد انواع موسیقی مانند پاپ، راک، رپ، کلاسیک و هر کدام ریتم ومضامین خاص خود را دارد وافراد با توجه به روحیات خود به سمت ی

دسته بندی	هنر و گرافیک
فرمت فایل	doc
حجم فایل	1041 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	157

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول(مقدمه)

1-1 مقدمه............................... 3

2-1 موضوع تحقیق......................... 6

3-1 متغیرهای پژوهش...................... 6

4-1 بیان مسئله.......................... 6

5-1 فرضیه پژوهش ........................ 6

6-1 هدف پژوهش.......................... 7

7-1 ضرورت واهمیت پژوهش................. 8

8-1 تعاریف مفهومی متغیرها.............. 12

9-1 تعاریف عملیاتی متغیرها............. 13

فصل دوم: گستره نظری پژوهش

1-2 مقدمه............................... 15

2-2 دیدگاههای نظری وتاریخچه موضوع مورد پژوهش

- موسیقی چیست؟.......................... 16

- مختصری در مورد عناصر موسیقی........... 18

- چرا موسیقی برای سلامتی مفید است؟....... 24

- موسیقی باعث می شود که ما بهتر احساس کنیم. 25

- موسیقی بخش های غیر قابل نفوذ را متأثر می کند. 25

- موسیقی به عنوان یک عنصر سلامتی ........ 27

- هیجانها، علم و موسیقی................. 30

- تاریخ موسیقی راک...................... 33

- مشخصه های موسیقی پاپ.................. 45

- تاریخچه موسیقی پاپ.................... 51

- روانشناسی تم های موسیقی............... 56

- تعریف بهداشت روانی ................... 60

- ماهیت وتشخیص بیماری روانی............. 72

- دیدگاهها ونظریه ها در بهداشت روانی.... 76

- پیشگیری وروشهای تحقیق در بهداشت روانی 79

- موسیقی واسترس......................... 84

- موسیقی وسیستم ایمنی بدن............... 86

- موسیقی وآرامش ورهایی.................. 87

- نقش موسیقی در پرورش مهارت های فردی واجتماعی 89

- تأثیر موسیقی بر مهارت های احساسی واجتماعی 96

- موسیقی وتعبیر وتفسیر افراد از مسائل... 98

-تقویت تعامل اجتماعی.................... 99

- تنظیم وضعیت روحی وخلق و حد توسط موسیقی 100

- آیا موسیقی می تواند اثرات منفی داشته باشد؟ 101

-نقش موسیقی در رها کردن انرژی در روزشکاران 103

- تأثیر سازه های ضربه ای در ابتدای مسابقه ها 108

-موسیقی، ریتم قلب را تغییر می دهد....... 109

3-2 ادبیات (یا پیشینه پژوهش)........... 111

بررسی وضعیت روانی هنرجویان موسیقی و مقایسۀ آن با افراد عادی امیر قمرانی ، سمانه سادات جعفر طباطبایی 111

بررسی تاثیر موسیقی بر شدت درد مرحله اول زایمان در زنان نخست حامله بستری در یکی از زایشگاههای شهر ساری سال 1376 فریده رضائی ابهری، به راهنمایی : منصوریه یادآورنیکروش. 113

بررسی تفاوتهای شخصیتی موسیقی دانان و غیرموسیقی دانان شهر تهران در برخی عوامل شخصیتی آزمون 16PF درسال 1373-74 فیض الله افتخاری: به راهنمای: مریم سیف نراقی.............. 115

بررسی اثر موسیقی غیرفعال و حرکات خودانگیخته در مهارکردن پرخاشگری کودکان عقب مانده ذهنی – نویسنده: مریم سادات پور محمود................................... 117

بررسی تاثیر آموزش موسیقی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی سال تحصیلی83-1382 شهرستان نجف آباد سعید فخاری زاده : به راهنمایی : عزت الله نادری، استادمشاور: محمدرضا بهرنگی 118

بررسی تاثیر موسیقی بر میزان دردها مزمن مبتلا به سرطان بستری در بیمارستان سانترال شهر تهران (1376) علی یوسفی نژاد، به راهنمایی : روشن نژاد................................ 120

تاثیرات فیزیولوژیک و روانشناختی موسیقی کلاسیک و موسیقی پاپ بر دانش آموزان دختر دبیرستانی............ 122

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

1-3 جامعه آماری......................... 149

2-3 نمونه آماری......................... 149

3-3روش نمونه گیری....................... 149

4-3 ابزار پژوهش......................... 150

5-3 روش اجرا............................ 153

6-3 روش تحقیق و تحلیل داده ها........... 154

فصل چهارم: داده های آماری

1-4 داده های آماری...................... 156

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

1-5 بحث ونتیجه گیری..................... 161

2-5 محدودیت ها.......................... 166

3-5 پیشنهادات......................... 167

4-5 منابع فارسی......................... 168

6-5 ضمایم............................... 169

چکیده:

سلامت روانی نقش بسزایی در افراد دارد وعوامل بسیاری در بهبود سلامت روانی ویا کاهش آن دخیل هستند یکی از عوامل مهمی که امروزه بحث در مورد آن بسیار است موسیقی است.

موسیقی انواع بسیاری دارد که هر شکل ونوع از آن علاقمندان خاص خود را دارد انواع موسیقی مانند پاپ، راک، رپ، کلاسیک و ... هر کدام ریتم ومضامین خاص خود را دارد وافراد با توجه به روحیات خود به سمت یک یا چند نوع از انها گرایش پیدا می کنند.

با توجه به نقش مهم موسیقی بر سلامت روانی و همچنین تنوع بسیار اشکال مختلف موسیقی ،پژوهشی را در رابطه با مقایسه سلامت روانی دانشجویان علاقه مند به موسیقی پاپ وعلاقمند به موسیقی راک را انجام دادم تا متوجه شوم که آیا تفاوت معناداری بین سلامت روانی آنها دیده می شود یا خیر برای تعیین سلامت روانی آنها از پرسشنامه سلامت عمومی( GHQ) استفاده شد وسپس به وسیله آزمون t مستقل میانگین سلامت روانی آنها مورد آزمون قرار گرفت ونتیجه بدست آمده فرضیه پژوهش را رد وتفاوت معناداری را بین آنان نشان نداد این نتیجه با نتایج پژوهشهای دیگر مورد بررسی قرارگرفت ونشان داد که موسیقی وشکل و نوعی می تواند اثرات مثبتی روی افراد داشته باشد.

1-1 مقدمه:

هنر در طول تاریخ وسیله ای برای سازگاری، انعطاف، خلاقیت، عشق ودوستی وآرامش مردم بوده است.

در میان هنرها، موسیقی به دلیل داشتن انرژی، تحرک وجاذبه ذاتی، بسیار نافذ بوده وبه طرز فوق العاده ای بشر را به خود مشغول کرده است.

در تمام زوایای زندگی در هر برنامه فرصت وفراغتی موسیقی به شکل حضور دارد وچاشنی برنامه ها ویا همراه آنهاست.

اما با وجود استفاده های فراوان و رواج زیاد، عموم از واقعیت آن اطلاعات کافی ندارند وکمتر از آنچه مصرف می کنند وبه آن می اندیشند واز ضرورت وکیفیت آن می پرسند این وظیفه انسان امروزی است که بداند چه مصرف می کند وآنچه که مصرف می کند چه کیفیتی دارد ونیاز واقعی به آن چه قدر است وچگونه باید از آن استفاده کند طبیعی است که باید مطالعه کند، بخواند بحث وگفتگو کند وبرای افزایش اطلاعات آموزش ببیند وبه اندازه کافی موسیقی بشنود.

موسیقی یکی از ابزارهای تربیتی واثرگذار زندگی معاصر است وهر کس ناگزیر به شکلی از آن استفاده می کند.

پس فهم آن نیز جزء آموزش فکری مردم واز جمله وظایف آموزش وپرورش هر کشوری است.

موسیقی مانند یک زبان مکالمه وبه دلیل همگانی بودن ونیاز عمومی به آن در واقع نوعی زبان مادری ودرونی بشر است زبانی که هر روز به صورت های مختلف، کلمه ها ومفاهیم آن را می شنویم وحس می کنیم.

شایسته آن است که قواعد اجزا وترکیب وارکان این زمان رایج را بشناسیم وبافهیم ودرایت به دنیای زیبا، تصور الهام های آن وارد شویم وزیبایی ، تجربه های عرفانی والهی وسید روحی آن را احساس کنیم.

(کاربردهای موسیقی درمانی، دکتر علی زاده مهدی، 1380)

موسیقی نیازی فیزیولویک، ذهنی، احساسی، اجتماعی وفرهنگی در زندگی انسان است واز طریق این نیازها ریشه ای گسترده در تار وپود زندگی بشر پیدا کرده است موسیقی رابطه زیستی وفیزیولوژیک، مغز آدمی دارد رقیم، محرک بیولوژیک و ملودی مولد لذت، خوشی وخیال انگیزی است به این دلیل کوچک ترین کنش رتیمیک ونوای موزون روح وجسم را بر می انگیزد وتحریک می کند.

موسیقی نیازی شناختی است با توجه به موسیقی دنیایی ارزیابی ها رمز وراز صوت ها هماهنگی و وحدت اجزا و ارضای خیال انگیزی ها گشوده می شد وذهن از ورود به تصورهای تازه، الهام وخلق افکار جدید لذت می برد.

اما موسیقی بیش از هر چیزی نیازی عاطفی واحساسی است موسیقی سیستم عواطف( لیمبیک) مغز را به سرعت تحریک می کند وبه تحریک احساسی وفرافکنی حالت های درونی و هم حسی منجر می شود ودر بسیاری از مواقع زندگی که کلام وبیان پاسخگو نیست، می تواند موجب همدردی وهم حسی شود واز همه مهم تر احساس هارا وسعت بخشد.

همچنین موسیقی نیازی اجتماعی است وهمبستگی در ذات مطبوع آن وجود دارد هر جا موسیقی جاری است گروهی در کنار هم وگردهم جمع اند زیرا موسیقی به راحتی می تواند احساس ها وبیان مشترکی را در جمع به وجود آورد ونیروی عمومی را بر انگیزد موسیقی نیروی همدلی است به همین خاطر قدرت وحدت وپیوستگی دارد واز ان می تواند در تفاهم اجتماعی وسلیقه ملی بهره جست وصحبت وهمدلی را در جامعه تقویت کرد.

2-1 موضوع تحقیق:

مقایسه سلامت روانی دانشجویان 30-20 ساله علاقمند به موسیقی راک علاقمند به موسیقی پاپ.

3-1 متغیرهای پژوهش:

متغیرهای مستقل : علاقه مندی به موسیقی راک وعلاقه مندی به موسیقی پاپ

متغیروابسته: میزان سلامت روانی

4-1 بیان مسئله:

آیا بین سلامت روانی افرادی که در الویت اول علاقه مند گوش دادن به موسیقی راک هستند وافرادی که در الویت اول علاقمند به موسیقی پاپ هستند تفاوت وجود دارد؟

5-1فرضیه پژوهش

بین سلامت روانی افرادی که در الویت اول علاقه به گوش دادن موسیقی راک دارند وآنها که در الویت اول علاقه به گوش دادن موسیقی پاپ دارند تفاوت معنادار وجود دارد.

6-1هدف پژوهش

موسیقی در همه جا شنیده می شود در خانه ها، محل های کار، در ماشین ، بیمارستان ها، مدرسه ها، آموزشگاه ها ونیایشگاهها وهر حالی دیگر به گوش می رسد موسیقی در خانه شور ونشاط ، آرامش وادراک وفرصتهایی برای رفع خستگی به وجود می آورد موسیقی در مدرسه ها ودانشگاه ها به عنوان درس آموخته می شود که درک از محیط وزیبایی وکشف احساس و فکر را ارتقا می بخشد موسیقی در بیمارستان ها ومراکز درمانی شنیده می شود تااحساس راحتی ،خوشی، سلامتی وارتباط به وجود آورد وبیماری بهتر تحمل شود موسیقی در توان بخشی ها برای تقویت مهارت ها به کار می رود.

موسیقی آرام بخش در معابد، عبادتگاهها ونیایشگاهها وکلیسا ها شنیده می شود تا اثر افکار وتمرین های روحی وتمرکزی واحساس معنوی بهتر القا شود موسیقی اوقاتی لذت بخش، شور ونشاط و وسیله ای برای تخلیه هیجان کودکان وجوانان وفرصتی برای یادآوری خاطرات سالمندان وزمینه ای برای الهام وکشف اهل تفکر و واقهه است.

با توجه به مطالب گفته شد و وجود موسیقی در همه جا واثرات آن برروی ادراک واحساسات وعواطف وافکار هدف این پژوهش بررسی ومقایسه اثر دونوع موسیقی پاپ وراک بر روی سلامت روانی افراد می باشید تا متوجه شویم که آیا نوع موسیقی که افراد به آن علاقه دارند وروزانه به آن گوش می دهند برروی سلامت روانی آنها اثر می گذارد یا خیر قابل توجه است که بدانیم موسیقی پاپ موسیقی ساده وقابل درک است که عموم مردم به آن گوش می دهند و موسیقی راک از انواع موسیقی های هیجانی است که بعضی به طور افراطی به آن گوش می دهند.

هدف دیگر در این پژوهش بررسی راههای استفاده مناسب از موسیقی درجهت سلامت روانی بیشتر می باشد واینکه آیا افرادی که به موسیقی با نوع خاص که در اینجا موسیقی راک مد نظر می باشد وبیشتر به صورت آهنگهایی با رقم های هیجانی اجرا می شودو علاقمند هستند از سلامت روانی پایین تری نسبت به افرادی که به موسیقی های عامه پسند علاقه مندند برخوردارند ویا خیر این نوع خاص از موسیقی تأثیری بر روند سلامت روانی آنها داشته یا خیر؟

7-1 ضرورت واهمیت پژوهش

این پرسش همواره مطرح بوده است که هرکس باید روزانه چه اندازه موسیقی گوش دهد این سوال کلی مانند این است که بپرسیم هر کس روزانه چه قدر غذا یا پروتئین وچربی مصرف کند یک پاسخ کلی وجود دارد که برای مثال افراد سالم روزانه صد گرم پروتئین نیاز دارند اما این پاسخ برای هر کس معنا وکاربرد دقیق ندارد ممکن است برای فردی پنجاه گرم پروتئین هم زیاد باشد وبرای فرد دیگر صد وپنجاه گرم هم کافی نباشد.

در مورد موسیقی پاسخ کلی این است که شنیدن نیم ساعت موسیقی برای عموم کافی است اما ممکن است به دلایل درونی ونیازهای ذهنی ویا فیزیولوژیک این مقدار فرد لازم نباشد وبرای فرد دیگری یک ساعت هم باشد.

شنیدن موسیقی تا حدودی مانند خواندن کتاب به شرایط مختلف روحی، علاقه ونیاز وظرفیت عصبی فرد بستگی دارد برای استفاده از موسیقی نخست باید به موسیقی خوب، عادت کنیم وآثار ارزشمند هنرمندانی مانند ریوالدی، چایکوفسکی ، موتزارت رشتراوس، شوین،‌بتهوون ودیگر بزرگان را بفهمیم آثار ملی واصیل را خوب وباهوشیاری درک کنیم وتنها به موسیقی برای شور وحال ویا تفنن گوش نکنیم.

بی شک عموم مردم به موسیقی ساده وقابل درک مانند موسیقی پاپ نیاز دارند اما این دلیلی برای عظمت از فهم موسیقی خوب نیست باید شرایط درک وشناخت آثار زیبا وجدی از طریق رادیو وتلویزیون فراهم شود زیرا تنها با رشد فکری و آموزش است که مردم از شنیدن موسیقی هیجانی وموسیقی های ادوار خو وافراطی پرهیز می کنند وبی جهت وبی مقدار به آن گوش نمی دهند.

چرا مردم از خوردن غذاهایی که به بدن آنها نمی سازد حتی اگر برای آنها لذیذ باشد پرهیز می کنند؟ آیا مردم هر نوع غذای را هر وقت می خورند؟ آیا برای احتیاط فقط تجربه وشناخت کافی است؟ در مورد استفاده از موسیقی نیز تنها با شناخت و تمرین است که می توان درایت لازم برای مصرف موسیقی را به دست آورد.

هر کس در زندگی شخصی خود تا حدودی عواطف وروحیه خود را شناخته است ومی داند چگونه چقدر وچرا برانگیخته می شود. چه نوع ارتباط، چه غذا، چه فیلم چه مطلب وموضوعی وحتی چه نوع رفتار ویا چگونه فردی او را تحریک می کند وچه تاثیری به او می گذارد بنابراین با توجه به احساس ها، هیجان ها، نیازها وبه طور کلی با توجه به حال خود باید موسیقی را نیز جزء برنامه قرار دهد چرا که مصرف بیش از حد موسیقی هیجانی می تواند در بعضی از افراد موجب بی قیدی عاطفی، آشفتگی های ذهنی ونوسان خلقی شود. با توجه به این مطالب ضرورت این تحقیق تحقق می یابد.

همچنین شنیدن توأبا فهم وتفکر کمک می کند تاآدمی بادرک درستی از موسیقی تأثیر بپذیرد وهر موسیقی سبک وبی ارزش او را متأثر نسازد. اگر موسیقی به مفهوم واقعی وعلمی آن در مدارس و رسانه ها همگانی آموزش داده شود از ترویج ودلبستگی عموم به موسیقی غیر اصولی و بی مقدار کاسته می شود اگر فکر واندیشه با موسیقی علمی آشناشود وتمرین کافی انجام دهد، خواه ناخواه موسیقی باارزش را تمیز خواهد داد وگرایش آن به موسیقی سبک کم می شود.

اهمیت این پژوهش نیز به دلیل اهمیت تأثیراتی است که موسیقی بر روی افراد می گذارد ودرک درست از موسیقی وانتخاب موسیقی که بتواند مطابق با روحیات نیازهای افراد باشد خواهد توانست به سلامت روانی آنها کمک کند همچنین با توجه به تحقیقاتی که در زمینه های مختلف برای اثرات مختلف موسیقی به مغز،استرس،بیماریها و... انجام شده این پژوهش به بررسی اثر نوع خاصی از موسیقی بر روی سلامت روانی افراد می پردازد تا بتوان با توجه به نتایج آن متوجه این موضوع شد که آیا نوع موسیقی هم می تواند تأثیری منفی یا مثبت بر روی افراد داشته باشد یا خیر واگر اینطور است سعی داشت تادر آینده اثر انواع دیگر موسیقی را هم بر روی افراد بررسی کرد تا بتوان بهترین نوع آنها را شناسایی کرد وبه دیگران معرفی کرد همچنین نیزمی توان اثرات موسیقی های مختلف را برروی عوامل دیگری جز سلامت روانی بررسی کرد وتأثیر هر کدام را برروی عوامل دیگر ومثبت یا منفی بودن اثراتشان را متوجه شدو در اختیار دیگران نیز گذاشت چون با توجه به مطالبی که در ابتدا گفته شد موسیقی در همه جا هست وتقریباً هر روزه خواه ناخواه به گوش همه می رسد واز همه مهمتر امروز علاقه به موسیقی وگرایش به سمت این هنر بسیار زیاد شده پس چه بهتر با آگاهی بیشتر به آن گوش دهندواز اثرات مثبت آن در زندگی بهره مند شوند.

8-1 تعاریف مفهومی:

سلامت روانی: یعنی داشتن هدف انسانی در زندگی، سعی در حل عاقلانه مشکلات زندگی، سازگاری با محیط اجتماعی بر اساس موازین علمی واخلاقی وایمان کار ومسئولیت پذیری وپیروی از اصل نیکوکاری وخیرخواهی وهمچنین سازگاری با محیط اجتماعی است.(شفیع آبادی /1365)

موسیقی راک: راک اندرول یک نیک واژه است راک اندرول کردن معنی رقصیدن را داشته وبا علم به این که رقص بیان عشقبازی های افقی به شکل عمودی است به راحتی می توان به مفهوم این نیک واژه پی برد .چارلی جیلت درکتابش با عنوان آوای شهر می نویسد، در موسیقی ریتم اند بلوزواژه های rocking (جنبیدن) و rocking(چرخیدن، غلت خوردن) مفهومی سکسی داشتند.

موسیقی پاپ: موسیقی پاپ معمولاً به عنوان موسیقی تعریف می شودکه به شکل تجاری تهیه می شود ویا هدف تولید آن سودمالی است بنا به تعریف = فریت Simon Frith ، منتقد موسیقی وجامعه شناس متخصص موسیقی مردم پسند ، موسیقی پاپ به عنوان یک صنعت شناخته می شود نه هنرالبته این موسیقی را می توان در حیطه بازار، ایدئولوژی ، تولید وزیبایی شناسی هم معنا کرد در واقع «پاپ» طوری طراحی شده که برای همه جالب باشد واز هیچ جای خاصی نیامده وقرار هم نیست سلیقه خاصی را اعمال کند.

9-1 تعاریف عملیاتی متغیرها:

سلامت روانی: سلامت روانی در این پژوهش به وسیله تست GHQ بدست می آید وبه پرسشنامه سلامت عمومی 28-GHQ معروف است که نمره 33 وبالاتر بیانگر عدم سلامت روان ونمره پایین تر از 23 بیانگر سلامت روان می باشد.

نوع موسیقی راک یا پاپ (ملایم): پاسخ آزمودنیها به این سوال از طریق سوال درج شده در پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است.

1-2مقدمه

شواهد عینی نشان مید هند زمانیکه بتوان از موسیقی وهنرهای مربوط به آن صحیح استفاده کردآنها می توانند در آموزش ویادگیری، اثرات مثبت ومنافع بلند مدت داشته باشند تحقیقاتی در این زمینه انجام شده است به خاطر وسعت وعمق خود، حمایت قابل توجهی از این نتایج واثرات می کنند.

خوش بیانی از طریق موسیقی، یک کار طبیعی وذاتی به حساب می آید وکاربرد آن قطعاً ماورای یک سرگرمی وتفریح است در واقع بعضی از محققان اعتقاد دارند که موسیقی به خاطر کیفیت تکاملی ای دارد، سیستم بیولوژیکی انسان به طور ذاتی به آن وابسته است بنابراین گوش کردن به موسیقی به علت ارزش بیولوژیکی آن می تواند در به دست آوردن مهارت های دیگر به انسان کمک نماید بعضی از متخصصان در رشته عصب شناسی معتقد هستند همان گونه که موسیقی زیباشناسی زندگی محسوب می شود ودر شناخت زیبایی ها به انسان کمک می کند از نظر بیولوژیکی نیز بخش از زندگی انسان محسوب می گردد.

موسیقی چیست؟

ای کاش فقط یک جواب ساده برای این سوال وجود داشت چندین راه ساده برای تعریف موسیقی وجود دارد در این مورد تعاریف متفاوت وگاهاً متناقض و گیج کننده ای در مورد اینکه اصولا موسیقی چیست وچه چیزی باید باشد، وجود دارد البته، تلاش برای رفع این تناقض بیهوده است ما به جای تعریف موسیقی، شما را به بررسی عناصر موسیقی که در به وجود آوردن موقعیت بهتر سلامت موثر هستد دعوت می نماییم.

عجالتاً، قبول کنیم که موسیقی می تواند در لوح فشرده، نوار کاست یا یک برگ کاغذ ذخیره شود. ولی خود موسیقی قابل رویت نیست وشاهد به همین علت باشد که موسیقی تعاریف متفاوتی دارد ونمی توان یک تعریف کلی برای آن مشخص کرد.

فرایند تعریف موسیقی کار بس مشکلی است در این مورد، ما طنزی را به یاد شما می آوریم:«‌نوشتن درباره موسیقی، مانند رقصیدن درباره معماری است»

به راستی اگر قرار بود موسیقی با کلمات قابل وصف وتعریف باشد، چه دلیلی داشت که موسیقی وجود داشته باشد؟

هیچ نوشته ای وجود ندارد که بتواند بگوید چرا بعضی از اصوات باعث گریه می شوند وبعضی باعث خنده در این مورد، ما چندین تعریف متفاوت را در اختیارتان می گذاریم.

موسیقی این است:

مارک ترامو می گوید:« تمام قطعات موسیقی بر اساس قواعد موسیقی ساخته شده اند، در تمام فرهنگها آواز وجود داردهمه جوامع آوازهایی دارند که با مفاهیم و احساسات خاصی توام هستند وشاید به همین دلیل باشد که افراد به موسیقی به عنوان زبان مشترک رجوع می کند»به نظر بتهون،«موسیقی رابط بین روح و جسم» می باشد.

«زمانی که موسیقی ما را به وجد می آورد وما را وادار به رقصیدن می کند، فقط یک عامل حرکتی محسوب نمی شود موسیقی فقط در مدت چند دقیقه چنان اثری روی ما می گذارد که هیچ چیزی در زندگی. روزمره نمی توان آن اثر را داشته باشد.

موسیقی پرقدرت وبیش از حد شادی بخش است. ولی گذشته از همه اینها، به قول رابرت جوردن، موسیقی زیباست»

«تنها چیزی که در مورد موسیقی می توان گفت این است که موسیقی چیز عجیبی است موسیقی قابل رؤیت نیست، قابل لمس نیست ولی قابل احساس است همه ما فقط این را می دانیم که موسیقی از ارتعاشات ساخته می شود.که اشتباه بزرگ همه در همین است که موسیقی فقط ساخته ارتعاشات نیست هر چه هست می تواند همه شکافها راپر کند. پت متنی می گوید «موسیقی مانند خاطره ای است که همه آن را به یاد می آورند موسیقی همه را به یاد وقایع گذشته می اندازد به یاد آنچه قبل از شنیدن یک قطعه موسیقی وجود داشته، وبه یاد آنچه پس از شنیدن موسیقی اتفاق خواهد افتاد به همین دلیل، موسیقی، پرکننده شکافهاست» به گفته آرون کوپلند « موسیقی یک هنر بدون شکل است که همیشه خطر سقوط از آن وجود دارد».

شاید بهترین تعریف از موسیقی در بحث ما این باشد که «موسیقی بیان یکپارچه احساسات است» ماقصد داریم نشان دهیم که کدام یک از عناصر موسیقی اثر بیشتری بر سلامتی انسان دارد وچگونه می توانیم مشخص کنیم که کدام بخش از این راز که ما به عنوان موسیقی می شناسیم به سیستم عصبی ومغزی ما رسوخ می کنند وروح ما را تحت تأثیر قرار می دهند؟ (موسیقی و سلامتی / میترا چ.ام. لی/ ترجمه آذر عمرانی گرگری)

مختصری در مورد عناصر موسیقی

در تجارب کلینیکی موسیقی عنصر کلیدی ارتباط بین ذهن، جسم و روح می باشد عناصر اصلی موسیقی، عبارت اند از: ریتم، تن صدا هارمونی، ملودی، دینامیک وشدت وضعف صدا. درک این عناصر، می تواند چگونگی تحت تأثیر قرار گرفتن احساسات را توسط موسیقی توجیه نماید.

موسیقیدانان ونظریه پردازان موسیقی، زبان خاص ولازمی را برای توضیح صدا وموسیقی، ابداع کرده اند.

در این راستا، درک مفهوم ریتم اهمیت زیادی دارد موسیقی مانند جسم انسان ، طبیعتاً از مجموعه ای از ریتمها، تشکیل شده است.قلب، اعضای داخلی بدن، مغز وسیستم عصبی، همگی دارای ریتم هستند تمام وجود انسان با ریتم کنترل می شود در درون ریتم نیز، ریتم وجود دارد ما مجموعه باشکوهی از ریتم را در درون جسم خود داریم. روش راه رفتن، حرف زدن وکارهایی که انجام می دهیم با الگوهای ریتمی اداره می شودند.

بهترین تعریف ریتم، «واحد زمان وصدا» می باشدریتم، قدم یا گامی است که صدا با آن حرکت می کند هر ریتمی دارای ضرب یا زمان مشترکی است هر بخش از ریتم می تواند شکسته شود یا به ضربهای دیگر تقسیم شود.

در موسیقی، ریتم، روش ارایه عقیده موسیقیایی را زمانی که با عناصر تن صدا، شدت وضعف صدا، ملودی و هارمونی توام شود، به وجود می آورد. تن صدا مربوط به نامی است که ما به یک صدا می دهیم معمولا تن صدا در ارتباط آن با صداهای دیگر مشخص می شود واز آنجایی که تمام اصوات به یکدیگر مربوط هستندتن صدا قابل اندازه گیری می باشد تن صدا می تواند در طیف وسیع صدا از بالا تا پایین یا جایی بین این دو، قرار گیرد.

ملودی، مجموعه ای از تن صداست که برای زمان خاصی تنظیم شده است شما نیز می توانید با ردیف کردن گروهی از صدا ها در یک زمان، ملودی درست کنید البته این ملودی لزوماً زیبا نخواهد بود ولی در هر حال، یک ملودی است یک ملودی روشی را برای تشخیص قطعات موسیقی از یکدیگر ایجاد می کند یک ملودی در ساده ترین شکل خود، به معنی یک سری از تن صداهات در یک تجسسم وسیع تر، ملودی می تواند وسیله ای برای ارتباط با خداوند باشد.

ملودی پیامهایی به همراه خوددارد ریتم از این پیامها حمایت می کند هارمونی پیام را گسترش می دهد ولی پیام اصلی در ملودی است عکس العملهای احساسی ما نسبت به یک قطعه موسیقی، مربوط به ساختار ملودی است.هر کسی داستان زندگی خاصی دارد وهر کسی می تواند بر اساس داستان زندگی خود، با ملودی خاصی ارتباط بر قرار کند یک ملودی خوب، ملودی ای است که با هر بار گوش کردن به آن، درک واحساس جدیدی را در انسان ایجاد می کند احساس قبلی را دور می کند سلامتی ما می تواند عمیقاً تحت تأثیر ملودی قرار گیرد.

هارمونی، ابعاد جدیدی به تجربه یک ملودی، می افزاید ساده بگوییم هارمونی یک یا چند تن صدا را برای ایجاد صدای خاص در یک زمان، توأم می کند.

بعضی ها اعتقاد دارند که هارمونی حتماً می باید غنی و دلنشین باشد با وجود این، اهمیت واقعی هارمونی در این است که یک ایده موسیقیایی را تقویت می نماید.

در استفاده از موسیقی برای سلامتی، دانستن تئوری موسیقی اهمیت ندارد، کافی است بدانیم که در طبیعت، نظم وجود دارد وموسیقی نیز یک نظم است.

سرعت اجرای قطعات موسیقی را تمپو[1] یا تعداد ضرب در یک دقیقه می گویند.

مابه طور غریزی به دنبال قطعات موسیقی باسرعتهای متفاوت در ساعات مختلف روز هستیم آهنگسازان در ایجاد ملودیها، هارمونیها وموضوعات مختلف موسیقی از سرعتهای متفاوت ( تعداد ضرب در دقیقه) استفاده می کنند استفاده از تمپو، در اجرای موسیقی به عنوان نشان دهنده وضعیت روحی آهنگساز، کاملاً متداول است به عنوان مثال، در حال حاضر سرعت سازهای الکتریکی برای موسیقی رقص، خیلی منظم است اغلب در سرتاسر یک قطعه موسیقی، سرعت موسیقی به اندازه 125 تا 129 ضرب در دقیقه است تولید کنندگان این نسل از موسیقی بخوبی آگاه هستند که هر قطعه موسیقی بدون در نظر گرفتن کیفیت هارمونی وملودی، مردم را برای رقص به هیجان خواهد آورد به شرط آنکه ریتم وتمپو به قدر کافی منظم باشند معمولاً سرعت موسیقی رقص بین 123 تا 129 ضرب در دقیقه می باشد.

این موسیقی شامل چند چرخش وتکرار است ومفهوم اشعار یا ترانه ها، سطحی وبیشتر در مورد طبیعت است این موسیقی به خاطر تکراری که دارد، هم قابل پیش بینی است وهم محرک.

ملودی موسیقی رقص، قابل پیش بینی است ودر آن یک عنصر امن وجود دارد که بخش عمده آن به خاطر این است که ملودی قدرت تحریک ذهنی کمتری دارد وشنونده را به حرکت وا می دارد این نوع موسیقی، جسم را به شدت تحریک می کند و به حرکت وا می دارد به نظر می رسد که تکرار ملودی در این نوع موسیقی، موقعیت هشیاری را مدام تغییر می دهد که این تغییر به نوبه خود شنونده را تحت تأثیر قرار می دهد تحقیقات روی افرادی که قادر هستند مدت زیادی برقصند، نشان داده است که تغییر موقعیت هشیاری در آنها باعث می شود که آنها بتوانند برروی عناصر موسیقی تمرکز کنند اغلب استفاده از کلمات (شعر- ترانه) در موسیقی، بعد دیگری نیز به یک تجزیه موسیقی اضافه می کند این بعد در تمام نسلهای موسیقی واقعیت دارد اصولاً یک رابطه تکمیلی بین کلام وموسیقی وجود دارد این رابطه زمانی به اوج خود می رسد که شعر وموسیقی هماهنگی داشته ویکدیگر را کامل کنند شعر یا ترانه، بعد شاعرانه ای را به موسیقی می افزاید کلماتی که در اشعار می آیند می توانید تجربه موسیقی را به یک سطح جدیدی از زیبایی ودرک ارتقا دهند. با وجود این، گاهی اوقات نیز شعار یا ترانه می تواند مفهوم موسیقی را عوض کند یا مبهم سازد.

زمانی که عناصر موسیقی به روش درستی ترکیب شوند، حاصل آن یک تجربه موسیقی مطلوب ورضایت بخش خواهد بود این رضایت از شنیدن موسیقی، مطمئناً هدف عمده گوش کنندگان به موسیقی می باشد گذشته از این، موسیقی، خود باعث غنی ویکپارچه شدن سایر تجارب زندگی می شود گاهی اوقات این تجارب به بخشی از تجربه کلی زندگی تبدیل می شوند توضح رضایت حاصل از یک تجربه موسیقی، مشکل ترین تعریف یک تجربه موسیقی است این تجربه، غیر قابل لمس وماورای تعریف وتوضیح است.

تجربه موسیقی، غیر قابل لمس است چرا که هر یک از ما متکی به احساس وذوق سلیقه خود به هنگام گوش کردن به یک کارهنری هستیم. تجربه مطلوب یک قطعه موسیقی برای هر فردی، خاص خود فرد است. هر یک از ما تعریف خاصی از مطلوبیت داریم . با وجود این، در جوار کسانی که سلیقه مشترک با ما دارند، احساس آرامش می کنیم واز طریق تجارب مشترک، زمینه های مشترکی نیز بین افراد ایجاد می شود این زمینه های مشترک باعث می شوند که ما پی ببریم به اینکه چرا یک قطعه موسیقی خاص، شخصی را وادار به گریه می کند، در حالی که یک قطعه موسیقی دیگر ممکن است باعث شادی او شود.

کلمات وعلوم نمی توانند زیبایی موجود در این جهان را تشریح کنند از طرف دیگر، موسیقی، هم تجربه زیبایی را به وجود می آورد وهم آن را توجیه می کند. ممکن است، موسیقی جزو علوم نباشد ولی واقعیت این است که موسیقی خود، علم زیبایی است (موسیقی و سلامتی / میترا چ.ام. لی/ ترجمه آذر عمرانی گرگری) .

مختصری در مورد عناصر موسیقیهیجانها، علم و موسیقیموسیقی چیست؟

دانلود کلیات و مبانی نظری

کلیات و مبانی نظری

«یکی از مسائلی که در استراتژی ملی کشورها در نظر گرفته می شود، بررسی، مطالعه و تحلیل امکانات و توانایی های ناشی از عوامل مختلف جغرافیایی – انسانی یک کشور تحت عنوان «فرصت های ژئوپولیتیکی» و مشکلات و محدودیت های آن کشور تحت عنوان «تهدیدهای ژئوپولیتیکی» است که از آن به عنوان تدوین «کدهای ژئوپولیتیک» یاد می شود این عوامل ژئوپولیتیکی با توجه به نقشی که

دسته بندی	تاریخ و ادبیات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	3869 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	180

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده

مقدمه

فصل اول : کلیات و مبانی نظری

بخش اول : کلیات

1-1) بیان مسئله ............................... 2

1-2) سوالات اصلی................................ 3
1-3) فرضیه ها.................................. 3
1-4) قلمرو تحقیق............................... 4
1-6 ) اهداف پژوهش.............................. 4

1-7 ) روش کار تحقیق............................ 4

5) پیشینه تحقیق................................ 4

بخش دوم : مبانی نظری

1-2-1) مفهوم ژئوپولیتیک........................ 7

1-2-2-) کدهای ژئوپولیتیکی...................... 11

1-2-3) مفهوم تهدید و فرصت...................... 12

1-2-4) بحران های قومی (تبیین نظری)............. 14

1-2-5) آسیای مرکزی، نام و موقعیت............... 16

فصل دوم : جغرافیای سیاسی آسیای مرکزی و دریای خزر

2-1) موقعیت آسیایی مرکزی ...................... 19

2-2) روابط خارجی............................... 21

2-3)نقش آسیای مرکزی در امنیت جدید خاورمیانه.... 35

2-4) نگاهى به منابع انرژی آسیای مرکزی و حوزه خزر 38

2-5) سازمان های منطقه ای....................... 40

2-6)دریای خزر.................................. 50

2-7) رژیم حقوقی در یای خزر.................... 59

فصل سوم : جغرافیای طبیعی و انسانی قزاقستان

3-1) موقعیت جغرافیایی کشور قزاقستان............ 68

3-2) اقلیم..................................... 70

3-3) منابع آب.................................. 71

3-4) دریاچه آرال............................... 74

3-5) مشکلات زیست محیطی دریاچه آرال.............. 75

3-6)عوارض طبیعی................................ 78

3-7) بنادر مهم................................. 78

3-8) شهرهای مهم................................ 79

3-9) انتقال پایتخت از آلماتی به آستانه......... 83

3-10) اوضاع اقتصادی............................ 84

3-11) تولیدات کشاورزی.......................... 87

3-12) انرژی.................................... 89

3-13)پیشینیه تاریخی............................ 92

3-14) جغرافیای انسانی.......................... 99

3-15) ادیان و مذاهب............................ 107

3-16) اوضاع اجتماعی............................ 113

3-17) تلویزیون در جامعه قزاقستان............... 126

فصل چهارم : ژئوپولیتیک قزاقستان

4-1) چکیده ای از جغرافیای قزاقستان............. 128

4-2)موقعیت ژئوپولیتکی قزاقستان................. 130

4-3) کدهای ژئوپولیتیکی و تاثیر آن بر روابط کشورها 132

4-4) کدهای ژئوپولیتیک منفی یا تهدیدات ژئوپولیتیکی قزاقستان 133

4-4-2) تنگناهای جغرافیایی...................... 133

4-4-2) تنگناهای جمعیتی......................... 138

4-4-3) مشکلات اقلیمی............................ 141

4-5) کدهای ژئوپولیتیک مثبت یا فرصت های ژئوپولیتیکی 145

4-5-1) موقعیت جغرافیایی و ارتباطی.............. 145

4-6-2) منابع طبیعی متنوع و فراوان.............. 147

4-6-3)تولید وسیع غلات........................... 151

4-6-4) وسعت سرزمین و عمق استراتژیک............. 153

4-6-5) انتقال پایتخت از آلماتی به آستانه....... 154

4-6-6)در اختیار داشتن میراث استراتژیک شوروی سابق 155

4-6-7) نرخ با سوادی بالا........................ 157

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) جمع بندی و نتیجه گیری..................... 159

5-2) آزمون فرضیه ها............................ 161

5-3)پیشنهادات.................................. 164

منابع و ماخذ................................... 166

فصل اول

«یکی از مسائلی که در استراتژی ملی کشورها در نظر گرفته می شود، بررسی، مطالعه و تحلیل امکانات و توانایی های ناشی از عوامل مختلف جغرافیایی – انسانی یک کشور تحت عنوان «فرصت های ژئوپولیتیکی» و مشکلات و محدودیت های آن کشور تحت عنوان «تهدیدهای ژئوپولیتیکی» است که از آن به عنوان تدوین «کدهای ژئوپولیتیک» یاد می شود. این عوامل ژئوپولیتیکی با توجه به نقشی که در افزایش یا کاهش قدرت و منافع ملی یک کشور دارند هم می توانند به صورت عوامل مثبت (با کارکرد مثبت)، قدرت یک کشور را افزایش داده و هم می توانند به صورت عوامل منفی (با کارکرد منفی)، قدرت یا منافع ملی آن کشور را به چالش بکشانند. تدوین کدهای ژئوپولیتیک یا «استراتژی ژئوپولیتیکی» علاوه بر اینکه پایه و اساس سیاست خارجی کشور را تشکیل می دهد، همچنین مشخص می کند که یک کشور با توجه به وزنی که در سطح جهانی، منطقه ای یا محلی دارد چگونه قدرتی به حساب می آید و بر اساس آن کدامیک از کدهای سه گانه مذکور را می توان برای آن کشور تدوین نمود.

با پیدایش دولتهای جدید در آسیای مرکزی، قزاقستان از جمله کشورهایی است که بدلیل موقعیت و ویژگی های خاص ژئوپولیتیکی، مورد توجه قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفته است. در این پژوهش به مطالعه و بررسی ویژگی های یاد شده بر پایه ی تقسیم بندی فوق می پردازیم و کدهای ژئوپولیتیکی کشور قزاقستان را در دو قالب فرصت ها و تهدیدات بیان خواهیم کرد.

وضعیت ژئوپولیتیکی قزاقستان بدلایل مختلف با دیگر کشورهای آسیای میانه تفاوت دارد و این کشور را می توان مهمترین کشور این منطقه دانست زیرا این سرزمین همواره مکمل استراتژی اقتصادی و استراتژی دفاعی قدرتهای همجوار و قدرتهای فرامنطقه ای بوده است. اگر بر اساس نظریات جهانی ژئوپولیتیک، کشورهای شمال ایران را بخشی از سرزمین هارتلند به حساب آوریم، ایران به عنوان سرزمین حاشیه ای این کشورها از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به شرایط جدید کشورهای آسیای مرکزی و به دلیل موقعیت جغرافیایی این کشورها که محاط در خشکی بوده و جهت فعال شدن در اقتصاد بین الملل نیاز به سرزمین های مکمل خارجی خواهند داشت، خاک ایران می تواند گزینه ای بسیار مناسب برای این منظور باشد.

مطالعه منطقه آسیای مرکزی و شناخت فرصت ها و تهدیدات ژئوپولیتیکی این همسایه جدید اما تاریخی، می تواند قدمی هرچند کوچک در شناخت بهتر این کشور و یافتن زمینه های همکاری و فراهم آوردن شرایطی مناسب تر برای ترسیم و تنظیم بهینه روابط سیاسی - اقتصادی میهن عزیزمان، ایران اسلامی با این کشور و این منطقه مهم از جهان باشد.

1-2) سوالات اصلی

الف) فرصت های ژئوپولیتیکی قزاقستان کدامند؟

ب) تهدیدهای ژئوپولیتیکی قزاقستان کدامند؟

ج) جایگاه جهانی قزاقستان بر اساس استراتژی ژئوپولیتیکی (کدهای ژئوپولیتیکی جهانی، منطقه ای یا محلی) چیست؟

1-3) فرضیه ها

الف) به نظر می رسد در اختیار داشتن منابع طبیعی فراوان به خصوص منابع انرژی و نیز موقعیت جغرافیایی پیوند دهنده قزاقستان در میان روسیه، چین، سایر کشورهای آسیای مرکزی و ایران (از طریق دریای خزر از جمله فرصت های ژئوپولیتیکی این کشور باشد.

ب) عدم دسترسی مستقیم به آب های آزاد و تنگناهای جمعیتی شامل ناموزونی شدید جمعیت و تراکم جمعیت پایین، می تواند مهمترین تهدیدهای ژئوپولیتیکی این کشور به شمار رود.

ج) بر اساس استراتژی ژئوپولیتیکی قزاقستان، این کشور نمی تواند یک قدرت جهانی به حساب آید و احتمالا قدرتی منطقه ای یا محلی خواهد بود.

1-4) قلمرو پژوهش

قلمرو این پژوهش کشور قزاقستان و حوزه ژئوپولیتیکی محاط بر آن یعنی حوزه ژئوپولیتیکی آسیای مرکزی و قدرت های تاثیر گذار بر این حوزه شامل روسیه، چین، ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان و تا حدودی عربستان می باشند. همچنین بدلیل حضور جدی و نفوذ قابل توجهی که آمریکا و اروپا در این حوزه پیدا کرده اند (اگرچه پیوستگی جغرافیایی با این منطقه ندارند) در قلمرو این پژوهش مورد اشاره قرار می گیرند.

1-5) اهداف پژوهش

الف) ترسیم حوزه های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومی جدید ایران در آسیای مرکزی و در ارتباط با مهمترین کشور این حوزه، قزاقستان؛

ب) شناخت زمینه ها و فرصت های همکاری اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران و قزاقستان؛

ج) یافتن راهکارهای کاربردی برای تبدیل فرصت ها و تهدیدات ژئوپولیتیکی قزاقستان به فرصت های همکاری در بخش های مختلف اقتصادی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران با این کشور؛

1-6) روش کار تحقیق

روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و روش کار، بهره گیری از منابع مکتوب و دیجیتالی شامل کتب مرجع، سایت های اینترنتی، مجلات تخصصی و مصاحبه ها می باشد.

1-7) پیشینه تحقیق

با پایان یافتن دوران هفتاد ساله حاکمیت کمونیستی و ظهور پدیده شگرف فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که به همسایگی جدید ایران با دولتهای تازه استقلال یافته ی آسیای مرکزی (و قفقاز) منجر شد و اهمیت یافتن نقش ژئوپلیتیکی این مناطق در سطح بین المللی و منطقه ای، ضرورت مطالعه و تحقیق در این خصوص بویژه برای کشور ایران اجتناب ناپذیرگردیده است.

در سال های اخیر گرچه در این حوزه توسط مراکز مختلف مطالعاتی انجام گرفته و مقالاتی (عمدتا سیاسی) به رشته تحریر درآمده است، اما آنطور که باید و شاید خصوصا حول محور جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک این منطقه مطالعات و تحقیقات کافی صورت نگرفته است.

آنچه این پژوهش را از دیگر تحقیقات متمایز ساخته، توجه به ویژگیهای ژئوپولیتیکی مهمترین کشور منطقه آسیای مرکزی و فرصت های همکاری اقتصادی- سیاسی که در این منطقه و دریای خزر، برای جمهوری اسلامی ایران فراهم آمده است، می باشد. بویژه آنکه در سالهای اخیر سیاست خارجی کشورمان، در جهت بهره گیری از فرصتهای بدست آمده و توجه بیشتر به تحولات دریای خزر معطوف گردیده است.

بخش دوم : مبانی نظری

1-2-1) مفهوم ژئوپولیتیک

فزونی گرفتن تحقیقات جغرافیای سیاسی و ژئوپولیتیک در سالهای اخیر به خصوص پس از فروپاشی اتحاد شوروی مباحث یاد شده را به جمع مباحث کاربردی جاری در فرهنگ سیاسی زبان فارسی افزوده است و می توان گفت مفاهیم جغرافیای سیاسی و ژئوپولیتیک به تدریج در بستر اصلی مباحث دانشگاهی - مطبوعاتی دنیای فارسی زبان قرار می گیرد.

الف) ژئوپولیتیک و جغرافیای سیاسی

ژئوپولیتیک در مفهوم مصطلح خود از اواخر قرن نوزدهم و تحت تاثیر تحولات اروپا وارد ادبیات سیاسی - نظامی شد. «پیروز مجتهدزاده» ژئوپولیتیک و جغرافیای سیاسی را دو مبحث مکمل هم، از یک موضوع علمی می داند که به مطالعه نقش آفرینی «قدرت» سیاسی در محیط جغرافیایی می پردازد. به اعتقاد وی «جغرافیای سیاسی اثر تصمیم گیری های سیاسی انسان را روی اشکال جغرافیایی مربوط به محیط های انسانی مشخص شده (کشور)، همچون حکومت، مرز، مهاجرت، توزیع، نقل و انتقال و ...، مطالعه می کند». در حالیکه «ژئوپولیتیک یا سیاست جغرافیایی اثر محیط و اشکال محیط و اشکال یا پدیده های محیطی، چون موقعیت جغرافیایی، شکل زمین، منابع کمیاب، امکانات ارتباطی و انتقالی (زمینی، دریایی، هوایی و فضایی)، رسانه های ارتباط جمعی و ....، را بر تصمیم گیریهای سیاسی، به ویژه، در سطوح گسترده ی منطقه ای و جهانی، مطالعه و بررسی می کند». (مجتهد زاده، 1382، 128)

عزت الله عزتی معنای لغوی ژئوپولیتیک را سیاست زمین عنوان کرده و می گوید، «ژئوپلیتیک یا سیاست های جغرافیایی، نقش عوامل محیط جغرافیایی در سیاست ملل را مورد بررسی قرار می دهد.» (عزتی، 1372، 1)

«کارل هاوس هوفر» بنیانگذار مکتب آلمانی ژئوپولیتیک می گوید، ژئوپولیتیک، تحقیق در خصوص رابطه میان زمین و سیاست است. «ریمون آرون» در کتاب «جنگ و صلح» در تعریف خود ژئوپولیتیک را عبارت از طراحی جغرافیایی روابط استراتژیک همراه با تحلیل اقتصادی – جغرافیایی منابع و تفسیر نگرش های دیپلماتیک حاصل از حیات جوامع بشری و محیط زیست پیرامون آنها می داند. (ولدانی، 1381، 2)

بر اساس تعریف دایره المعارف بریتانیکا، ژئوپولیتیک عبارت از تحلیل نفوذ عوامل جغرافیایی بر روابط قدرت در سیاست بین الملل است. در دایره المعارف امریکانا نیز در تعریف دو واژه جغرافیای سیاسی و ژئوپولیتیک آمده است «در حالیکه جغرافیای سیاسی چشم انداز های سیاسی پدیده جغرافیا را مطالعه می کند، ژئوپولیتیک، چشم اندازهای جغرافیایی امر سیاسی را مطالعه می کند.

«جغرافیای سیاسی بطور کلی درگیر تحلیل فضایی پدیده های سیاسی است ضمن اینکه به تظاهرات و اختصاصات فضایی فرایند سیاسی نیز توجه دارد.» (میرحیدر، 1373، 3)

ساده ترین تعریفی که جغرافیدانان از جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک کرده اند این است که، «جغرافیای سیاسی اثر تصمیم گیری های سیاسی انسان روی چهره و اشکال جغرافیایی مربوط به محیط انسانی، همچون حکومت، مرز، مهاجرت، ارتباطات، توزیع، نقل و انتقال و غیره مطالعه می کند. درحالیکه ژئوپلیتیک به مطالعه اثر عوامل جغرافیایی روی سیاست های دگرگون شونده جهانی میپردازد» (تقوی اصل، 1384، 27).

از آنجا که بین عوامل جغرافیایی و سیاست دولت ها ارتباط وجود دارد، دولتها با توجه به اوضاع جغرافیایی کشور خود اقدام به سیاستگذاری می کنند. به همین دلیل مطالعات ژئوپولیتیکی اهمیت ویژه ای دارد. ژئوپولیتیک علاوه بر بررسی رابطه بین عوامل جغرافیایی و سیاست یک کشور، به تفسیر وقایع نیز می پردازد و می تواند تحولات آینده را تحلیل و گمانه زنی نماید. (sulivan, 1986, 2)

همانطور که ملاحظه می شود تفاوت ها بر سر میزان تمرکز و تاکید است. جغرافی دانان سیاسی بر تاثیرات سیاسی انسان بر محیط جغرافیایی (بر ایجاد یا بازسازی چشم انداز و نظم فضایی) تاکید دارند. اما محققین حوزه ژئوپولیتیک بر تاثیرات عینی و ذهنی عوامل جغرافیایی، اعم از عوامل جغرافیای طبیعی و یا جغرافیای انسانی، بر زندگی سیاسی تاکید می کنند.

ژئوپولیتیک در مفهوم جدید را می توان مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل روابط متقابل جغرافیا، قدرت ملی و سیاست های دولتی تعریف نمود که ابعاد متفاوتی از سطوح تحلیل (خرد و کلان) را در بر می گیرد و موجب آگاهی بیشتر از تحولات می شود. به زبان دیگر، طرفداران ژئوپولیتیک مدرن بر مبنای مفاهیم ژئوپولیتیک کلاسیک، اقدام به برقراری ارتباط بین عامل جغرافیایی و ابزار قدرت در سیاست خارجی می کنند. به نظر می رسد آثار و نوشته ها درباره ژئوپولیتیک به مقولات زیر قابل تقسیم باشند:

• § ژئوپولیتیک محیطی که بر جغرافیای اقتصادی و فیزیکی به مثابه فرصت ها و یا محدودیت ها تاکید می کند.
• § ژئوپولیتیک فضایی که بر پراکندگی عوامل فضایی و محلی به ویژه عامل ژئواستراتژیکی تاکید می کند.
• § ژئوپولیتیک فکری که ناظر بر اندیشه ژئوپولیتیک یعنی مفاهیم و مفروضات حوزه ژئوپولیتیک اعم از مفاهیم و مفروضاتی می باشد که به مسائل ذهنی یا عینی ارجاع دارند.

این مقولات سه گانه شامل آثاری نیز می شود که در حوزه اکوپولیتیک انتشار یافته اند. (واعظی، 1386، 19)

دیدگاه های متفاوتی در مورد تعریف مفهوم ژئوپولیتیک در میان اندیشمندان وجود دارد. ژئوپولیتیک در برداشت کلی به عنوان یک موضوع علمی مرکب از جغرافیا، تاریخ، علوم سیاسی، قدرت و روابط بین الملل می باشد و به نفوذ تعیین کننده محیط (یعنی عواملی مانند ویژگیهای جغرافیایی، عوامل فرهنگی و اجتماعی، و منابع اقتصادی) بر سیاست یک کشور اشاره دارد.

از مطالعه متون ژئوپولیتیک می توان چنیین استنباط نمود که ژئوپولیتیک روش و ابزاری در خدمت سیاست خارجی برای شناخت وتحلیل دقیق تر تحولات جاری و آینده است و مفاهیم متفاوتی را در عرصه های گوناگون همچون کسب قدرت، تاثیر عوامل جغرافیایی بر سیاست و استراتژی در بر می گیرد. در مجموع، می توان گفت با توجه به شرایط جهانی، ژئوپولیتیک اینک بیش از گذشته به عنوان عاملی برای واقع گرایانه ساختن سیاست خارجی کشور ها مورد توجه قرار گرفته است.

دیدگاه های مخالفی نیز در خصوص اهمیت ژئوپولیتیک در عصر جدید وجود دارد. برخی از اندیشمندان معتقدند به دلیل پیشرفت های فن آوری در زمینه های حمل و نقل، ارتباطات و اطلاعات، مفاهیم ژئوپولیتیک در روابط بین الملل دیگر چندان واجد اهمیت نیست و از «یک جهانی بودن» سخن به میان می آورند اما این نظریات هنوز نتوانسته اند در عمل در برنامه قدرت ها مورد توجه قرار گیرند.

ب) ژئوپولیتیک و ژئواستراتژی

ژئواستراتژی مفهومی بسیار مرتبط با ژئوپولیتیک دارد. می توانیم واژه ژئواستراتژی را کاربرد ژئوپولیتیک در برنامه ریزی نظامی در بالاترین سطح به منظور استفاده بهینه از منابع دفاع ملی تعریف کنیم. با توجه به گسترش حیطه عملیات نظامی در نیمه اول قرن بیستم وامکان نامحدود شدن جنگها، ژئو استراتژی وظیفه جغرافیای نظامی را در سطح کلان در چنین جنگ هایی بر عهده گرفت. ژئواستراتژی علم کشف روابط حاکم بین استراتژی و محیط جغرافیایی است.

مفهوم ژئواستراتژی پس از پایان جنگ سرد به لحاظ اهداف دچار تغییر و تحول گردید. با تجزیه و تحلیل همه جانبه ژئواستراتژی این امکان فراهم می شود که بسیاری از تحولات ژئوپولیتیکی و دگرگونی در روابط بین الملل را در سطح استراتژیک درک کرد.

ج) ژئوپولیتیک و ژئواکونومی

در جهان امروز، قدرت اقتصادی یکی از عوامل مهم وتعیین کننده جایگاه ونقش کشورها در نظام بین الملل می باشد، زیرا مفهوم سنتی قدرت بر پایه قابلیت های صرفا نظامی تغییر کرده و امروزه توانایی اقتصادی و تکنولوژیک نیز از ضروریات مفهوم جدید قدرت به حساب می آیند (ولدانی، 1381، 15).

در گذشته، قلمروهای ژئو استراتژیک توجیه سیاسی - نظامی داشتند، اما در جهان امروز قلمروهای ژئواستراتژیک باید توجیه اقتصادی - نظامی داشته باشند. به دلیل این چرخش قابل ملاحظه، ما شاهد تغییر در استراتژی های گوناگون قدرت ها به ویژه ایالات متحده آمریکا هستیم. بر اساس این تحولات بود که در اواخر دهه 1990 واژه «ژئواکونومی» (ژئوپولیتیک اقتصادی) مطرح شد. در این رابطه «برژینسکی» در مقاله خود تحت عنوان «ژئواستراتژی از راه ژئواکونومی» به این موضوع پرداخت (عزتی، 1385، 2). بسیاری از مناطق ژئواکونومی با قلمروهای ژئواستراتژیک قرن 21 انطباق دارد. مناطق ژئواکونومیک مناطقی با اهمیت اقتصادی بالا و تعیین کننده هستند که در این میان، حوزه خزر یکی از آن مناطق محسوب می گردد.

د) ژئوپولیتیک و ژئوکالچر

از دیگر مفاهیم موجود در تفکر پولیتیک که در حوزه ای خاص تر به کار می رود، مفهوم «ژئوکالچر» یا ژئوپولیتیک فرهنگی است که در اواخر دهه هشتاد از سوی «امانوئل والرستین» جامعه شناس مارکسیست آمریکایی مطرح شد.

در این راستا، ژئوکالچر مفهومی متناظر با ژئوپولیتیک است که به جای سیاست، بر فرهنگ تمرکز دارد. ژئوکالچر مفهومی است که بر تحمیل الگوهای فرهنگی از سوی قدرت های هسته ای بر کشورهای پیرامون و نیمه پیرامونی برای زایل ساختن فرهنگ های بومی آنها اشاره دارد. در تصور والرستین از ژئوکالچر در دوران جدید کشاکش های بین المللی دیگر صرفا ابعاد نظامی یا بین المللی ندارد، بلکه واجد ابعاد فرهنگی و معنوی نیز هست.

1-2-2) کدهای ژئوپولیتیکی

«یکی از مسائلی که در استراتژی ملی کشورها در نظرگرفته می شود، مشخص کردن شرح وظایف حکومت در امور سیاسی و به ویژه سیاست بین الملل است، که اصطلاحا" آن را «استراتژی ژئوپولیتیک» یا تدوین «کد ژئوپولیتیک» برای کشور می نامند، بدین صورت که یک کشور با توجه به وزنی که در سطح جهانی، منطقه ای و محلی دارد، شرح وظائف خود را دراستراتژی ملی اش تعیین می کند. اگر کشوری یک قدرت جهانی است، کدی جهانی و چنانچه یک قدرت منطقه ای است، کدی منطقه ای و اگر هیچ یک از دو ویژگی بالا را ندارد فقط کد محلی را برای خود تدوین می کند.» (فرجی، 1383، 16)

امروزه، کد ژئوپولیتیک را معادل روانشناسی سیاسی می دانند. در حالیکه کد ژئوپولیتیک در واقع می خواهد چهارچوبی را طراحی کند که استراتژی ملی در درون آن حرکت کند. کدهای ژئوپولیتیکی یک کشور ممکن است توانمندی ها یا آسیب پذیری های آن کشور را تشکیل دهند، که دولت ها براساس این عوامل، سیاست خارجی خود را تدوین می کنند.(علیپور، 1383، 66)

کدهای ژئوپولیتیک با توجه به نقشی که در افزایش یا کاهش قدرت ملی یک کشور دارند هم می توانند به صورت عوامل مثبت (با کارکرد مثبت)، قدرت یک کشور را افزایش داده و فرصت های ژئوپولیتیکی آن کشور به حساب آیند وهم می توانند به صورت عوامل منفی (با کارکرد منفی)، تهدیدات ژئوپولیتیکی محسوب شده و قدرت یک کشور را به چالش بکشانند.

1-2-3) مفهوم تهدید و فرصت

الف) تهدید

«باری بوزان» در کتاب جدید خود (چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت) که به همراه «پاپ دوویلد» و «اولی ویور» نوشته است پس از آنکه تهدید وجودی را از تهدیدات نازل تر تفکیک می کند در این ارتباط می نویسد، «تهدید وجودی را تنها می توان در ارتباط با سرشت خاص موجودیتی که مد نظر است فهمید... کیفیت گوهری هستی، در بخش های گوناگون و سطوح مختلف تحلیل بسیار متفاوت است و از همین رو، سرشت تهدیدات وجودی نیز با هم تفاوت بسیار دارد». وی در ادامه تهدید را به انواع نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی تقسیم می کند و سپس درتعریف تهدید سیاسی میگوید، «هر چیزی که شناسایی، مشروعیت یا اقتدار حاکمه دولت را مورد تردید قرار دهد می تواند تهدیدی وجودی برای حاکمیت (که اصل سازنده دولت است) باشد». (1386، 47)

باری بوزان در بخش اجتماعی ضمن نسبی دانستن تهدیدات معتقد است، «با توجه به سرشت خاص این گونه واحدها به دشواری می توان مرزهایی قطعی برای متمایز ساختن تهدیدات وجودی از تهدیدات نازل تر ترسیم کرد. واحدهای جمعی (ملت ها ومذاهب) طبعا در پاسخ به تحولات داخلی و خارجی تکامل و تغییر می یابند. اینگونه تحولات می تواند تهاجم آمیز یا بدعت گذارانه قلمداد شود و سرچشمه شان به عنوان تهدیدی وجودی اعلام گردد و یا اینکه به عنوان بخشی از تکامل هویت پذیرفته شود. (همان، 48)

باری بوزان همچنین موضوع مهاجرت را از جمله تهدیدات اجتماعی و تهدیدات برای هویت می انگارد و می نویسد، مهاجرت را می توان روی طیفی جای داد که در یک سر آن تهدیدهای عمدی، برنامه ریزی شده و سیاسی وجود دارد و در سر دیگرش تهدیدهای غیر عمدی وساختاری. مردم ممکن است به دلائل مختلفی، از جست و جوی فرصت اقتصادی گرفته تا فرار از فشارهای زیست محیطی وبهره مندی از آرزوهای مذهبی بطور فردی تصمیم به جابجایی بگیرند. ولی از این گذشته ممکن است به عنوان بخشی از برنامه های سیاسی برای همگون سازی جمعیت کشور مانند چینی کردن تبت و روسی کردن آسیای مرکزی و دولت های بالتیک از جایی به جای دیگر نقل مکان کنند. (همان، 187)

«مک کین لای» به نقل از «آلن اسکات» و همکارانش (در کتاب محدودیت های جهانی شدن) تهدید را آن چیزی می داند که موجد به دنبال داشتن کانون های نا امنی است و کانون های نا امنی را در حوزه سیاسی به طور مشخص فرو پاشی دولت ملتها و بر هم خوردن نظم حاکم می داند. وی کانون های ناامنی را در حوزه اجتماعی و روانشناختی موجب بروز منازعات تازه از ناحیه برخورد اقلیتهای نژادی – مذهبی یا ملی گراها عنوان می کند. (کین لای-لیتل، افتخاری، 1380، 55)

تهدید در هر یک از موضوعات امنیتی نشانگر میزان خدشه‌ای است که به احساس امنیت وارد می‌شود. (عبداله خانی-عصاریان نژاد، 1385، 1)

دائره المعارف «انکارتا 2007» معانی مختلفی برای تهدید ارائه می کند از جمله «در معرض مخاطره قرار دادن» و «کسی یا چیزی که موجب مشکل، آزار یا دردسر شود». ( Microsoft ® Encarta ® 2007.)

ب) فرصت

در علوم سیاسی فرصت را می توان به دو مفهوم کلی فرصت های ناشی از زمان (فرصت های تاریخی) و فرصت های ناشی از مکان و موقعیت (فرصت های ژئوپولیتیکی) تقسیم کرد. در جغرافیای سیاسی فرصت را عموما معادل امکانات و موقعیت های جغرافیایی گوناگونی می گیرند که می تواند قدرت و منافع ملی را افزایش داده و یا به تحقق اهداف ملی منتج گردد.

الهه کولایی در فصلنامه تخصصی امنیت بین الملل (2) می نویسد، «... برای همه نظام های سیاسی در ساختار کنونی قدرت در جهان حفظ منافع ملی و افزایش آن تابع بهره گیری از امکانات و ابزارهای متنوعی است که یا به صورت پایدار و یا ناشی از دگرگونی هایی است که در مراحل گوناگون تحولات جهانی و منطقه ای فراهم می آیند. فرصت ها یا امکانات به تحقق و افزایش منافع کشورها کمک می کنند. و آنها را در تامین اهداف ملی و ارتقای ارزش های متنوع خود یاری می رسانند (کولایی، 1384، مقاله دوم).

1-2-4) بحران های قومی (تبیین نظری)

با توجه به تحولات شتابنده نظام بین الملل و وضعیت خاص آسیای مرکزی (و قفقاز) این سوال مطرح میشود که ثبات در جوامع چند فرهنگی و چند فرقه ای چگونه ممکن است؟ در مورد این کشورهای مستعد آشوب، نظریه پردازان دموکراسی پیشنهاد می کنند که (لازم است) ثبات به تغییر تقدم یابد. از آنجا که به تجربه مشخص می شود که دموکراسی یک واقعیت اجتناب ناپذیر تاریخی است، پیشنهاد این دسته از نظریه پردازان آن است که دموکراسی «هم انجمنی و گروهی» جایگزین دموکراسی فردگرا شود. در این نگرش ثبات بر تغییر اولویت وتقدم می یابد و حل و فصل تعارض های قومی و فرقه ای در قالب دولت ملی جستجو می شود. (Williams, 1989, 1)

به طور تشریحی طرفداران حقوق عمومی و قانون اساسی گرایانی که تمایلات نومحافظه کارانه دارند، راه هایی برای حل وفصل مشکلات قومی- فرقه ای در دولت ملی مطرح می کنند. از جمله آنکه «لیپهارت» چهار مکانیسم و «نوردلینگر» شش مکانیسم زیر را برای رفع مشکلات مزبور در قالب دولت ملی پیشنهاد می کنند: «ائتلاف نخبگان گروه های مختلف، امتیاز دهی، امتحانات تناسبی، سیاست زدایی از جامعه، فدرالیسم و وتوی متقابل. (Lijphart, 1977, 12) نگرش نو محافظه کاری افرادی چون لیپهارت و نوردلینگر با دو ذهنیت محافظه کارانه دیگر از سوی «هانتینگتون» و «پارسونز» مواجه است.

هانتینگتون بعد ها خوش بینی نو محافظه کاران قانون اساسی گرا را تا حد زیادی نفی می کند. پیش بینی نظری او ناظر بر «برخورد تمدن ها» است. این نگرش حاکی از آن است که گرایشات قومی- فرقه ای و فرهنگی به احتمال زیاد زمینه ساز تعارض و برخورد فرهنگی می شود. (Huntington, 1993, 22 ) پارسونز نیز از جمله محافظه کاران نظریه سیستم ها است. او نیز معتقد است در جوامعی که تعارض فرهنگی وجود داشته باشد، به احتمال زیاد با بحران مواجه خواهند شد. در نتیجه، او دو نوع الگوی تحول را پیشنهاد می کند که به نام مدل ثبات و مدل تحول مشهورند. وی هر جامعه سیاسی را حاوی چهار نهاد اقتصادی، سیاسی، حقوقی، و فرهنگی می داند. در مورد جوامع با ثبات تصور او این است که این جوامع می توانند بدون دغدغه خاطر، تحول را از اقتصاد شروع کنند و به دیگر حوزه ها به ترتیب نمای زیر تسری دهند (از راست به چپ).

اقتصاد (نقطه آغازین) --------» سیاست --------» حقوق --------» فرهنگ (نقطه پایانی)

در نظر پارسونز، مدل تحول در جوامع نااستوار شکل معکوس پیدا می کند. ابتدا باید مشکل فرهنگی حل شود، سپس حوزه های کارکردی دیگر به شکل زیر فعال شوند.

اقتصاد (نقطه پایانی) «-------- سیاست «-------- حقوق «-------- فرهنگ (نقطه آغازین)

در نظر پارسوز هر یک از نهاد های تابعه فوق دارای کارکرد خاصی است. فرهنگ به همبستگی معنوی جامعه می انجامد و حقوق همبستگی بیرونی را تضمین می کند، نظام تابعه سیاسی زمینه را برای نیل به هدف هموار می سازد و اقتصاد کار ویژه انطباق گرایی نظام سیاسی را به عهده دارد.

1-2-5) آسیای مرکزی؛ حدود جغرافیایی و نام

مراجعه به آمار و نوشته هایی که اصطلاح آسیای مرکزی را به کار برده اند نشان دهنده آن است که نویسندگان مختلف آسیای مرکزی را به ناحیه مشخصی محدود نکرده اند. «علی اکبر ولایتی» وزیر خارجه اسبق در تعریف آسیای مرکزی چنین می نویسد، «امروز کلمه آسیای مرکزی به نقطه ای از آسیا اطلاق می شود که در گذشته نامهای دیگر داشته است. بخش اعظم آسیای مرکزی امروز همان ماوراءالنهر گذشته است». (ولایتی، 1371، 1)

نقشه ای که روی جلد مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز از نشریات وزارت امور خارجه چاپ شده است که قاعدتا نشانگر دیدگاه این وزارتخانه می باشد عبارت است از، جمهوری های ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان به انضمام افغانستان. (1372، شماره 1)

در فرهنگ «فارسی معین» ذیل ماده «آسیای مرکزی» چنین آمده است، «بخشی از آسیا که شامل کشورهای مغولستان، ترکستان، ایران، افغانستان و تبت می باشد». در این تعریف ترکستان مبهم است که در ذیل ماده ترکستان چنین آورده است: «ناحیه ای است در آسیا که از شمال به سیبریه، از مغرب به بحر خزر، از جنوب به افغانستان، هند و تبت از مشرق به مغولستان محدود است و بین اتحاد جماهیر شوروی (سابق) و چین تقسیم شده است».

در فرهنگ «تاریخ و جغرافیای عمید» اصطلاح آسیای میانه مترادف با آسیای مرکزی آمده است و محدوده آن را چنین تعیین کرده است، «متصرفات روسیه در شرق بحر خزر و شمال شرقی ایران شامل ترکمنستان و ازبکستان و تاجیکستان، این ناحیه را در قدیم خوارزم و ماورالنهر می گفتند».

ژئوپولیتیک و ژئوکالچرکدهای ژئوپولیتیکیتهدید

دانلود شیوه های ساخت و تزئین قلمدان

شیوه های ساخت و تزئین قلمدان

البته مسلم است که نمی توان تعریف مانع و جامعی که دربرگیرنده تمامیت این واژه باشد ارائه نمود و علت اصلی عدم توانمندی ، همان تنوع و تکثری است که در سرتاسر این واژه سایه افکنده است تنوع سلیقه ها و تکثر نظرها و عقاید از سویی و رفع نیازهای مادی و معنوی از سوی دیگر باعث گردید که هنر در قالبها، گونه ها ، شیوه ها و سبک های بیشماری به منحصه ی ظهور برسد که

دسته بندی	هنر و گرافیک
فرمت فایل	doc
حجم فایل	1238 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	130

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

عنوان صفحه

تقدیر و سپاس الف

پیشـگفتار ب

فصل اول

بخش اول : مقدمه 1

بخش دوم : واژه شناسی 4

بخش سوم : تاریخچه 6

فصل دوم

بخش اول : مواد اولیه ساخت قلمدان 10

بخش دوم : کاغذ و کاغذ گری 13

فصل سوم

ساخت قلمدان 18

بخش اول : شیوه های سنتی ساخت قلمدان 19

بخش دوم : ساخت و سازهای ابتکاری 26

فصل چهارم

تزئینات قلمدان 34

بخش اول : مراحل قبل از نقش آفرینی 36

الف- آماده سازی سطح قلمدان (بوم سازی) 36

ب- رنگ و رنگ سازی 41

بخش دوم : مراحل نقش آفرینی 48

انواع تزئین 50

شیوه های دیگر تزئین 73

بخش سوم : استادان مزین ساز 76

بخش چهارم : مراحل بعد از نقش آفرینی 83

بخش پنجم : بازسازی و تعمیر قلمدان 88

فصل پنجم

تصاویر 93

حسن ختام 101

فهرست منابع 103

بخش اول

مقدمه

در مقوله هنرشناسی اولین سوالی که مطرح می شود این است که هنر چیست ؟!

البته مسلم است که نمی توان تعریف مانع و جامعی که دربرگیرنده تمامیت این واژه باشد ارائه نمود و علت اصلی عدم توانمندی ، همان تنوع و تکثری است که در سرتاسر این واژه سایه افکنده است. تنوع سلیقه ها و تکثر نظرها و عقاید از سویی و رفع نیازهای مادی و معنوی از سوی دیگر باعث گردید که هنر در قالبها، گونه ها ، شیوه ها و سبک های بیشماری به منحصه ی ظهور برسد که هرکدام به گونه ای ، دربرگیرنده بخشی از آمالها ، آرزوها و گاهاً خواسته های درونی خالقان و آفرینندگان آن می باشد.

با تکامل اندیشه های اجتماعی ـ زیستی انسان ، هنر نیز به رشد بالنده ای دست یافت که توانست خود را به تدریج از دیواره غارها بیرون کشد و در فضایی قرار گیرد که جنبه کاربردی تری را از خود به نمایش می گذاشت .

نیازها باعث ابدا شده بود و ابداعات نیز آراسته به سلیقه ، ذوق ، استعداد و در نهایت هنر بود.

هنری که روز به روز همگام با تکامل انسان به کمال ذاتی خود نزدیکتر می شد و همسان با این تکامل، تقسیم پذیری آن به شاخه های گوناگون و متفاوت نیز به وقوع پیوست . شاخه هایی که در عین وحدانیت هنری بودنشان هرکدام برای خود دارای سبک و سیاقی مشخص و هدفی معین وسازنده و ارزشی در خور توجه بود. این ارزشهای هنری که در قالبهای گوناگونی ظهور پیدا کرده بود، زمانی به اوج خود رسید که زندگی گروهی به زندگی قبیله ای مبدل گشت و سپس قومیت گرایی و ملیت های متعددی پا به عرصه حضور گذاشتند که هریک از اینها سابقه ی هنری خویش را سند معتبری در جهت عینیت بخشیدن به پیشینه تاریخی خود و سبقت از دیگر ملل، مطرح می کردند.

با بررسی سابقه هنری اقوام و ملل مختلف به وضوح می توان دریافت که هنر با تمامی کمی ها و کاستی های خود در سرزمینهای دور و نزدیکی چون بین النهرین ، مصر ، هند ، یونان ، رم باستان ، خاور دور، ایران و بسیاری از نقاط دیگر به مرحله ظهور رسیده است و در همین سرزمینها بوده که از خود آثاری ارزشمند و گرانبها به جای گذاشته است.

قلمدان و هنر قلمدان سازی یکی از همین آثار ارزشمند و ارزنده است که امروزه دیگر از آن سخنی به میان نمی آید و کمتر کسی پیدا می شود که به ساخت آن ، رغبتی نشان دهد و این در حالی است که این هنر زیبا و ظریف سالیانی نه چندان دور از این ، مورد استفاده ی دانش پژوهان و دانش دوستان و اصحاب ذوق و هنر و قلم قرار می گرفته است و در راه تشویق و ترغیب دانش اندوزی و فراگیری علم و ادب رسالت مهم و ارزشمندی را ایفا می کرده است.

اگرچه در این زمان از آن همه ظرافت و اهمیت و ارزش کمتر اثری باقی مانده است ولی امید می رود با یاری اندیشمندان هنر دوست و هنرمندان اندیشمند ، غبار فراموشی و غربت از وجود چنین هنرهایی زدوده شود.

در این مجموعه سعی شده است ضمن بزرگداشت مقام والای مجموعه هنرهای اصیل سنتی یادمانی از هنر ارزشمند قلمدان سازی شود تا شاید بدین وسیله ضمن شناسایی فنون قلمدان سازی که نزد بسیاری گمنام و ناشناخته مانده است، گامی گرچه کوچک و ناچیز نیز در راه اعتلای نام این هنر ارزشمند که زمانی مایه فخر و مباهات فرهنگ این مرزو بوم بوده است برداشته شود.

بخش دوم

واژه شناسی

« قلمدان قوطی کوچک دراز مقوایی یا چوبی یا فلزی است که در قدیم ، قلم ، قلمتراش ، قیچی قط زن و دوات را در آن می گذاشتند . »[1]

این شا ید سلیس ترین تعریفی باشد که می توان از واژه ی «قلمدان » به لحاظ مفهوم کاربردی آن ارائه داد. در سایر فرهنگهای لغت نیز ، تعریفی نزدیک به آنچه نقل شد، آمده است. و با این تعریف از قلمدان به عنوان وسیله ای « جهت نگهداری » نام برده اند.

« قلمدان » در میان واژه های اروپایی معادل مشخصی ندارد ولیکن به لحاظ نوعیت ساخت شاید بتوان با پاره ای ملاحظات ، واژه ی انگلیسی lacquer و نیز واژه ی فرانسوی papier - mache را بدان اطلاق کرد. ا لبته ذکر این نکته ضروری است که واژه های مذکور هردو به یک فن اشاره داشته و در واقع هردو از یک منظر به «قلمدان و قلمدانسازی» نگریسته اند.

Lacquer که در فرهنگ لغت به معنای لاک و جلا ـ لاک و الکل زدن [2] آمده است به همان هنر « لاکی » اشاره دارد که در قدیم برای ساخت و پرداخت جلاهای روغنی ، قلمدانها ، رحل ها ی قرآن و حتی قابهای آینه و نیز دیگر اشیاء مربوط به صنایع دستی ایرانی ، از آن استفاده می شده است و papier -mache «پاپیه ماشه » نیز که اساساً واژه ای فرانسوی است و در فرهنگ لغت به معنای کاغذ فشرده آمده است به همان معنا و مفهومی اشاره می کند که واژه ی انگلیسی lacquer آن را در بر می گرفت با این تفاوت که «پاپیه ماشه » اصطلاحی است که امروزه به جای واژه ی «لاکی» به کاربرده می شود و در واقع کاربردی امروزی دارد . اما به لحاظ دستوری «قلمدان » واژه ای مرکب است که از ترکیب کلمه قلم « pen » و پسوند « دان » به وجود آمده است که این ترکیب از جمله ترکیبات فرجی است و این بدان معناست که مرکب فرجی در حکم مفرد است و باید که مانند یک کلمه تلفظ شود و جدا نویسی آن به هنگام کتابت جایز و مطلوب نیست و بایستی آن را متصل به هم و به صورت تک کلمه ای نوشت .

بخش سوم

تاریخچه

قلمدان ـ چونان بسیاری از هنرهای پیشین ـ تاریخ تولد معین و روشنی ندارد . در میان کتبی که در آنان از قلمدان سخن به میان آمده است کمتر می توان مطلبی را در زمینه ی تعیین زمانی دقیق جهت ظهور این هنر بدیع پیدا کرد. اما آنگونه که مسلم است و از قرآین پیداست هنر قلمدان سازی از دیرباز در ایران زمین به گونه های خاص خود مرسوم بوده است به نحوی که از این ابزار به نیات و جهات خاصی از جمله تشویق و ترغیب به آموختن سواد و گسترش دایره ی دانش اندوزی ، نگهداری ابزار الات مربوط به کتابت [3]، هدیه دادن به افرادی که یا مورد لطف و علاقه هدیه دهنده و یا باید به نوعی از آنان تقدیر و تشکر می شد [4] و مواردی دیگر مورد استفاده قرار می گرفته است.

در اثر تحقیقات و تفحصات قابل توجهی که در این زمینه صورت پذیرفته است محققان توانسته اند، قلمدانهایی را بیابند که مربوط به دوران پیش از اسلام است. با این تحقیق مسلم شده است که در دوران ساسانیان پیش از آنکه اسلام ظهور پیدا کند قلمدان سازی نیز رواج داشته است. قلمدانهای آن زمان بیشتر از موادی چون فولاد و مفرغ بوده و به صورت مشبک و غیر مشبک ساخته می شده است و به جهت زیبایی هرچه بیشتر بدنه و رویه آن را ، نقره کوبی و گاهاً طلاکاری می کردند.

با اوج گیری هنر فلزکاری در عهد سلجوقیان هنر قلمدان سازی نیز پا به پای آن رشد کرد. اما این رشد تنها به خاطر بالندگی هنر فلز کاری نبود بلکه تا اندازه ی بسیار زیادی باید آن را مرهون تشویق رجال و بزرگان کشور و همچنین دستان توانا و سحر آمیز هنرمندان آن زمان دانست ، چه که همین دو عامل باعث گردید که این هنر ارزنده رشد صعودی خود را با عزتی خاص در عصر تیموریان ادامه داده و همچنان راه ترقی و پیشرفت خود را بهتر از پیش بپیماید.

این رشد و بالندگی بدان درجه از تعالی رسید که امروزه برخی از قلمدانهای برنجی و پولادین عهد سلجوقیان و تیموریان در ارزنده ترین موزه های جهان با دقت و وسواسی خاص نگهداری و محافظت می شود تا مبادا گزندی بر این گوهرهای هنری ارزشمند وارد آید. البته این پایان دوران افتخار آمیز هنر قلمدان سازی در ایران نیست.

بلکه با روی کار آمدن دوران صفویه ، صنعت ساخت قلمدان دچار تحول و دگرگونی عظیمی گردید چه که در این دوران بود که هنرمندان به اهمیت استفاده از کاغذ در ساخت ابزاری چون قلمدان پی بردند و توانستند با استفاده از این روش، مشکل عظیم قلمدانهای دوران پیشین را که همان سنگینی قلمدانها بر حکم فلزی بودنشان بود را از بین ببرند و باعث رونق و پیشرفت سریع و غیر قابل تصور این هنر شوند.

قلمدانهایی که از این پس به وسیله کاغذ ساخته شد به علت سبکی وزن و نیز به دلیل نقش و نگارهای بسیار بدیع و زیبایی که در روی آنها به کار رفته بود، پیش از هرزمانی دیگر نظر هنردوستان و هنرپژوهان و نیز دانش طلبان و ادب دوستان را به خود جلب کرد.

بیشترین تزئینات قلمدانهایی که به وسیله ی مقوا ساخته شده بود را نقشهای گل و بلبل، تصاویر انسان ، جانواران و مناظر و درختان و طبیعت تشکیل می داد که هریک از این نقشها دارای ظرافت و دل انگیزی منحصر به فردی می باشند که در نوع خود بی نظیرند، و درست در همان زمان بود که به واسطه ی جلوگیری از آسیب هایی که ممکن بود بعدها به این نقشها و نگارها وارد آید، سرتاسر قلمدان را به روغنی به نام روغن کمان[5] آغشته می کردند، و بدین خاطر چنین قلمدانهایی را قلمدانهای روغنی نیز می نامیدند.

تکامل و تزئینات هنر قلمدان سازی بدان پایه از شکوه و ارزش و اهمیت خود رسید که دیگر از حکم ابزاری برای نگهداری قلمها و دواتها خارج شد و به وسیله ای کاملاً هنری و نفیس مبدل گشته که به تدریج توجه جهانگردان و سیاحان خارجی را به خود جلب کرد تا آنجا که بسیاری از جهانگردان از بردن قلمدانهای ایرانی به عنوان ارمغانی ارزشمند دربازگشت به کشورشان غفلت نمی ورزیدند.

در عصر قاجار، روند تکامل قلمدان سازی به اوج خودرسید، ولی در واقع باید این دوره را علی رغم پیشرفتهایی که در قلمدان سازی به وقوع پیوست دوره ی توقف و ایست این هنر دانست . چه که از این پس به علت تغییرات سیاسی و بروز برخی نابسامانی های اجتماعی ، اقتصادی و نیز ظهور تکنولوژیهای اولیه ای چون صنعت چاپ، سقوط تدریجی و در عین حال تاثر انگیز ارزش و مقام و اهمیت این هنر بدیع آغاز گردید و تا بدان جا ادامه یافت که به جز نامی و هراز گاهی یادی دیگر هیچ از آن باقی نماند. رشد روزافزون تکنولوژی و به عرصه آمدن ماشینهای چاپ و تحریر همه و همه باعث گردید که سرانجام در اواخر دوران قاجاریه شغل فروزان هنر قلمدان سازی آخرین نفسهای حیات ارزشمند خویش را بکشد و بعد از چندین قرن زندگانی با شکوه و سراسر تغییر و تحول و تکامل به ناگاه سر به زمین فراموشی گذاشت و اندک اندک چونان بسیاری از هنرهای دیگر، شمع وجودش به خاموشی گرایید و چونان نام و رسم صاحبانش، برای همیشه به تاریخ کهن هنرهای ملی این سرزمین پیوست.

شیوه های ساخت و تزئین قلمداناستادان مزین سازمراحل بعد از نقش آفرینی

دانلود سیستم توربین گازی

سیستم توربین گازی

ابتدا روغن هیدرولیک وارد فیلتر FH6 می­شود تا در آن آلودگی­ها و مواد زائد روغن گرفته شود در مسیر روغن هیدرولیک بعد از فیلتر دمپ ولو VH3 و سرو‌ولو 90TV قرار گرفته­اند و بعد از آنها نیز روغن هیدرولیک جهت باز و بسته کردن گایدون وارد سیلندر هیدرولیک می­شود

دسته بندی	صنایع نفت و گاز
فرمت فایل	doc
حجم فایل	5576 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	130

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست

عنوان صفحه

سیستم روغنکاری-------------------------------- 1

سیستم هیدرولیک-------------------------------- 11

سیستم Trip Oil---------------------------------- 18

سیستم IGV------------------------------------- 27

سیستم Starting --------------------------------- 31

سیستم سوخت گازوئیل---------------------------- 36

سیستم سوخت گاز-------------------------------- 47

سیستم هوای سیل-------------------------------- 53

سیستم اتمایزینگ و سیستم پرژ گازوئیل----------- 61

سیستم پرژ مسیر گاز---------------------------- 71

سیستم Cooling Water----------------------------- 74

سیستم تهویه و گرمایش کوپه‌ها------------------- 80

سیستم اطفاء حریق------------------------------ 85

سیستم Water Wash------------------------------- 89

Setting----------------------------------------- 97

DIAGRAM, SCHEM PP-LUB OIL-0416------------------------------ 108

DIAGRAM, SCHEM PP-LUB OIL-0416------------------------------ 109

DIAGRAM, SCHEM PP-HYDR SUPPLY-0434-------------------- 110

DIAGRAM, SCHEM PP-TRIP OIL- 0418 111

DIAGRAM, SCHEM PP- IGV- 0469----------------------------------- 112

DIAGRAM,SCHEM PP-STARTING MEANS- 0421-------------- 113

DIAGRAM, SCHEM PP- LIQ FUEL-0424--------------------------- 114

DIAGRAM, SCHEM PP-FUEL GAS- 0422-------------------------- 115

DIAGRAM, SCHEM PP-CL & SLG AIR- 0417-------------------- 116

DIAGRAM, SCHEM PP- ATOMIZING AIR- 0425--------------- 117

DIAGRAM, SCHEM PP- FUEL PURGE- 0477--------------------- 118

DIAGRAM, SCHEM PP- COOLING WATER- 0420------------- 119

DIAGRAM, SCHEM PP- FLOW- HEATING & VENT- 0436- 120

DIAGRAM, SCHEM PP- FIRE PROTECT- 0426----------------- 121

DIAGRAM, SCHEM PP- TURB & CPRSR WSHG- 0442------ 122

سیستم IGV

اجزاء تشکیل دهندة سیستم IGV:

1-­ فیلتر روغن هیدرولیک FH6

2-­ دمپ ولو هیدرولیکی مکانیکی VH3

3-­ سر و ولو 90TV

4-­ سیلندر هیدرولیک

5-­ گایدون

نحوة کار سیستم:

ابتدا روغن هیدرولیک وارد فیلتر FH6 می­شود تا در آن آلودگی­ها و مواد زائد روغن گرفته شود در مسیر روغن هیدرولیک بعد از فیلتر دمپ ولو VH3 و سرو‌ولو 90TV قرار گرفته­اند و بعد از آنها نیز روغن هیدرولیک جهت باز و بسته کردن گایدون وارد سیلندر هیدرولیک می­شود

ترتیب ورود روغن هیدرولیک به ولوهای VH3 و 90TV بسته به اینکه واحد در‌شرایط­بهره­برداری­ نرمال­ از گایدون­باشد­یا­در‌حالت­تریپ­آن­بصورت‌زیر­تغییر­

می­کند.

مرحلة چهارم	مرحلة سوم	مرحلة دوم	مرحلة اول
HYDRAULIC SILENDER	VH3	90TV	FH6	بهره­برداری نرمان
	HYDRAULIC SILENDER	VH3	FH6	حالت تریپ گایدون

در حالت بهره­برداری نرمال بر اثر فشار روغن TRIP OIL که پشت دمپ ولو VH3داریم این ولو در حالتی قرار می­گیرد که ورودی روغن هیدرولیک از سمت فیلتر به آن بسته می­شود در نتیجه روغن بطرف سرو ولو 90TV می­رود و سپس به نحوی در مسیرهای داخلی سرو ولو و سپس دمپ ولو هدایت می­شود که به یکی از مسرهای بالایی یا پایینی سیلندر هیدرولیک بسته به اینکه حالت بسته شدن و یا باز کردن گایدون مد نظر باشد هدایت می­شود.

اگر هدف بستن IGV باشد روغن پس از خروج از دمپ ولو وارد مسیر پایینی سیلندر هیدرولیک می­شود در نتیجه دیسک میانی سیلندر بطرف بالا هدایت می­شود و گایدون می­بندد در این هنگام بر اثر فشار صفحة میانی بطرف بالا، روغن قسمت بالای سیلندر از مسیر بالایی بطرف دمپ ولو رفته و از آنجا درین می­شود و در حالت باز شدن IGV نیز عکس مراحل بالا تکرار خواهد شد در هنگام تریپ این سیستم نیز سرولو توسط سیستم کنترل به نحوی قرار می­گیرد که هیچ روغنی به آن وارد و یا از آن خارج نمی­شود و بر اثر افت فشار روغن TRIP OIL پشت دمپ ولو، این ولو نیز به نحوی قرار می­گیرد که روغن هیدرولیک را مستقیماً بدون دخالت سرو به نیمة پایینی سیلندر هیدرولیک هدایت می­کند تا در نهایت منجر به بسته شدن گایدون شود و روغن قسمت بالای سیلندر نیز از طریق مسیر بالایی توسط دمپ ولو درین می­گردد.

نکته‌های تکمیلی:

1)­-­ LVDTهای 1,2 96TV در هر لحظه POSITION گایدون را مشخص و فیدیک مربوطه را جهت سیسم کنترل ارسال می­کند.

2)­-­ جهت تنظیم مقدار فلوی روغن به سیلندر هیدرولیک در هر 2 مسیر منتهی به آن یک ORIFICE (2.0 MM) نصب شده است.

3)­_­ در شکل ضمیمة این مطالب وضعیت VH3 و 90TV در سه حالت:

1-­ عمل کردن سیستم TRIP OIL

2-­ بسته شدن گایدون

3-­ باز شدن گایدون

مشخص شده است.

سیستم TRIP OIL

در ابتدا بصورت کلی بد نیست توضیحی دربارة تریپ توربین گاز در شرایط اضطراری و در ارتباط بین این سیستم با سایر سیستم­ها بطور خلاصه در چند سطر داده شود تا این سیستم بطور ملموس­تری قابل فهم باشد.

اگر مشکلی برای سیستم پیش بیاید که ادامة روند بهره­برداری از سیستم ممکن نباشد و یا خطری برای سلامت واحد رخ دهد این مشکلات توسط سوئیچ‌های مختلف و مدارهای حفاظتی حس می­شوند و سیگنال آنها به سیستم SPEED TRONIC فرستاده می­شود حال اگرمشکل در حدی باشد که باید منجر به توقف واحد شود SPEED TRONIC با ارسال فرمان به سیستم TRIP OIL موجبات این کار را فراهم خواهد ساخت. سیستم TRIP OIL نقش میانی در تریپ دادن توربین گاز دارد به اینصورت که می­تواند با عملیاتی که انجام می­دهد باعث تخلیة روغن سیلندرهای هیدرولیک مربوط به شود که در نهایت منجبر به تریپ واحد خواهد شد حال اینکه چگونه سیستم TRIP OIL روغن سیلندرهایی هیدرولیک این ولوها را در ین می­دهد و با توجه به چه پارامترهایی عمل می­کند مقوله­ای است که در این مبحث به آن می­پردازیم.

شکل زیر دیاگرام مراحل تریپ توربین گاز را نشان می­دهد.

انشعابات مسیر TRIP OIL:

مسیر TRIP OIL دارای یک مسیر اصلی می­باشد که مربوط به سیستم IGV می­باشد این مسیر سپس به 2 شاخة دیگر که مربوط به FUEL LIQ وGAS FUEL می­باشد تقسیم می­گردد.

همان‌طور که در شکل فوق مشخص است در صورت اشکال در سیستم IGV دو مسیر سوخت نیز حتماً با حفاظت TRIP OIL تاثیر می­پذیرند ولی مسیرهای مربوط به سوخت چون بصورت 2 شاخة موازی هستند می­توانند بصورت مستقل عمل کنند.

پس همیشه یکی از 2 مسیر مربوط TRIP OIL که مربوط به سیستم گاز یا گازوئیل است فشار­دار می­باشد بجز در حالت سوخت 2 گانه که فشار روغن TRIP OIL در هر 2 مسیر وجود دارد.

اجزاء تشکیل دهندة TRIP OIL:

1­-‌ ORIFICE موجود در ابتدای مسیر TRIP OIL

2­-‌ سلونوئید ولوهای (20TV-1) , (20FG-1) , (20FL-1)

3­-‌ سوئیچ­های فشار 63HL , 63HG

4­-‌ مجموعه­های ORIFICE , CHECK VALVE

5­-‌ MECANIKAL OVER SPEED TRIP

6-‌­ EMERJENCY TRIP VALVE VM3

1­- ORIFICE موجود در ابتدای مسیر TRIP OIL

این ORIFICE در ابتدای سیستم TRIP OIL که از هدر یاتاقان گرفته می­شود قرار دارد و سوراخ آن دارای بیشترین سطح مقطع در کل ORIFICEهای این سیستم می­باشد زیرا همانطور که در نقشه مشخص شده تمام روغن ورودی به سیستم TRIP OIL از این ORIFICE می­گذرد اندازة این ORIFICE طوری انتخاب شده که 3 پارامتر زیر را تامین می­کند.

1-­ مقدار سیال روغن به سیستم TRIP OIL را محدود می­کند

2-­ حجم کافی روغن جهت کلیة دستگاههای TRIP OIL را تامین می­کند

3-­ در صورت عملکرد سیستم TRIP OIL اختلالی در سیستم روغن کاری اصلی بوجود نمی­آید

2­- سلونوئید ولوهای (20TV-1) , (20FG-1) , (20FL-1)

این ولوها باتوجه به شکل

(فقط جنبة مفهومی دارد)

این ولوها از یک مگنت الکتریکی و یک فنر تشکیل شده­اند در حالت عادی که ولو برق داراست نیروی مغناطیسی به اندازه­ای در نظر گرفته شده که از نیروی فنر بزرگتر باشد که با غلبه بر آن موجب کشیده شدن فنر و بسته شدن مسیر درین روغن می­شود و در هنگامی که تریپ واحد توسط SPEED TRONIC صادر می‌شود برق ارسالی به سلونوئید قطع می­شود در نتیجه مگنت آن قطع شده و نیروی کششی فنر در مقابل یک نیروی صفر قرار می­گیرد بنابراین با جمع شدن فنری که کشیده شده بود مسیر درین بطرف تانک اصی روغن باز شده و سیستم بی­فشار می­گردد بی­فشار شدن سیستم TRIP OIL تاثیرات و روابطی با سیستم هیدرولیک و سوخت و هوا دارد که در نهایت بر اثر افت فشار هیدرولیک منجر به تریپ واحد خواهد شد.

حال با تلفیق 3 نقشة سوخت مایع، هیدرولیک و TRIP OIL نحوة ارتباط این سیستم­ها را با هم در توقف واحد شرح می دهیم البته توجه شود در ین قسمت فقط قسمتی ازنقشه گازوئیل که به TRIP OIL مربوط می­شود به جهت روشن­تر شدن مطالب بعنوان مثال مورد بحث قرار می­گیرد و بعداً جداگانه به شرح هر یک از نقشه­های IGV , LIQ FUEL , GAS FUEL خواهیم پرداخت.

همان‌طور که گفته شد با توجه به شکل بالا در حالت عادی سیستم TRIP OIL فشار دارا است. فشاردار بودن این سیستم باعث می­شود در DAMP VALVE که دارای 2 مسیر رفت و برگشت روغن به SHUT OFF گازوئیل است مسیر رفت روغن به SHUT OFF باز و مسیر برگشت آن که همان مسیر درین روغن هیدرولیک است بسته باشد.

با صدور فرمان تریپ توسط SPEED TRONIC به سلونوئید 20FL و درین روغن TRIP OIL توسط آن فشار روغن در DAMP VALVE افت می­کند در نتیجه نیروی فنر آن که تا این لحظه کوچکتر از نیروی فشار روغن TRIP OIL بود بزرگتر از آن خواهد شد بزرگتر شدن نیروی فنر از نیروی فشار TRIP OIL در دمپ­ولو باعث می­شود که اسپول آن به نحوی تغییر کند که مسیر رفت روغن هیدرولیک در ولو مذکور بسته و مسیر درین آن باز شود با تخلیة روغنِ سیلندر هیدرولیک در نهایت در SHUT OFF نیز نیروی فنر از نیروی فشار هیدرولیک بزرگتر خواهد شد که این پدیده منجر به هدایت ولو در جهت بستن لاین گازوئیل و توقف واحد خواهد گردید.

3­ سوئیچ­های فشار 63HL , 63HG

سوئیچ­های ‌63HL فشار روغن TRIP OIL رادر قسمت سوخت مایع تحت کنترل دارند چنانچه 2 عدد از آنها به SET خود برسند با تکمیل RANG مربوط به آلارم شماره 16

(LIQUID FUEL HYDRAULIC TRIP PRESSURE LOW) SET شده و توسط SPEED TRONIC در صفحة CRT نمایان می­شود. که در نهایت منجر به بازشدن سلونوئید 20FL و تریپ واحد خواهد شد.

در ضمن اگر یک سوئیچ از سه سوئیچ مذکور به SET تعیین شده برسد آلارم شماره 19 با تکمیل RANG آن تکمیل و ارسال خواهد شد در ضمن برای هر سوئیچ یک مسیر درین و یک والو ایزوله نیز در نظر گرفته شده که بوسیلة بستن ولوایزوله و بازکردن مسیر درین می­توان با بوجود آوردن افت فشار، سوئیچ مورد نظر را در شرایط تست قرار داد.

توضیحات فوق ار می­توان در مورد سوئیچ­های 63HG که مربوط به مسیر روغن TRIP OIL سوخت گاز می­باشند تعمیم داد که آلارمهای شماره 19 , 18 مربوط به آن می­باشند.

نکته:

می­دانیم که یکی از حفاظت­های سیستم CHANG سوخت می­باشد اما این تغییر فقط در هنگام افت فشار گاز انجام می­شود و تغییر از گازوئیل به گاز هیچ وقت بصورت AUTO انجام نمی­شود در ضمن بر اثر افت فشار روغن TRIP OIL و عمل کردن هر یک از سوئیچ­های موجود در سیسم TRIP OIL مربوط به گاز یا گازوئیل 63HL) یا (63HG تغیر سوخت انجام نمی­شود. البته در حال حاضر در تمام 6 واحد گازی موجود درنیروگاه منتظر قائم سیگنال مربوط به CHANG سوخت بعلت اینکه منجر به TRIP واحد می­شود FORCE شده است.

4­ مجموعه­های ORIFICE , CHECK VALVE

در سیستم TRIP OIL سه عدد مجموعه ORIFICE , CHECK VALVE وجود دارد که یکی پس از انشعاب مربوط به سلونوئید IGV و 2 تای دیگر در ابتدای هر یک از مسیرهای TRIP OIL مربوط به گازوئیل و گاز نصب شده­اند. برای توضیح کار این مجموعه­ها نقش ORIFICEها و نقش چک لوها را بطور جداگانه مورد بررسی قرار می­دهیم.

A)­ نقش ORIFICE ها:

هنگامی که از هر یک از سوخت­های گاز و یا گازوئیل استفاده می­کنیم سلونوئید مسیر TRIP OIL مربوط به سوختی که در مورد بهره­بردای قرار نگرفته باز می­باشد یعنی اگر از گاز استفاده کنیم مسیر 20FL و اگر از گازوئیل استفاده کنیم مسیر 20FG باز است. بنابراین افت فشاری در سیستم TRIP OIL بعلت درین شدن روغن توسط سلونوئید ایجاد می­شود برای جلوگیری از این افت فشار ORIFICEهایی قبل از هر یک از سلونوئیدها 20FG , 20FL تعبیه شده تا در صورت باز بودن مسیر درین دبی روغن خروجی را محدود کند

در ضمن ORIFICE نصب شده پس از انشعاب IGV نیز بیشتر نقش تنظیم کنندة دبی برای 2 مسیر مربوط به گاز و گازوئیل را برعهده دارد.

B)­ نقش چک ولوها:

با توجه به اینکه جهت باز بودن چک ولوها بطرف آغاز خط TRIP OIL است بنابراین هر سه چک ولو در حالت نرمال بهره­بردای بسته هستند ولی اگر افت فشار هیدرولیکی بعلت عمل کرد OVER SPEED TRIP یا تریپ دستی VM3 بوجود آید چون فشار در این قسمت کمتر می­شود بنابراین چک ولو­ها عمل کرده و روغن مربوط به خطوط سوخت را از طریق OVER SPEED TRIP یا VM3 که مسیر درین آنها باز شده تخلیه می­کنند تا واحد از مدار خارج گردد که البته در این حالت علاوه بر تخلیة سیلندرهای هیدرولیک و بستن SHUT OFF ها، سوئیچ­های 63HL , 63HG نیز عمل می­کنند و در نهایت سلونوئید ولوها نیز بر اثر سیگنال ارسالی SPEED TRONIC باز می­شوند.

شایان ذکر است اگر سلونوئید IGV عمل کند چک ولو مربوط به آن با توجه به موقعیتی که در نقشه قرار گرفته روغن کل سیستم را از طریق سلونوئید آن درین داده و موجب توقف واحد خواهد شد.

5­-‌ OVER SPEED TRIP:

این مکانیزم به دو صورت مکانیکی و الکترونیکی وجود دارد که حالت مکانیکی آن مربوط به سیستم TRIP OIL می­باشد که به توضیح آن می­پردازیم:

سیستم مکانیکی OVER SPEED شامل یک گوی گردان (گاورنر) می­باشد که به شفت اصلی توربین متصل است با افزایش دور توبین فاصله این گوی از مرکز دوران افزایش یافته بنحوی که در دوری که برای آن SET شده به قطعه­ای بنام OVER SPEED BOLT برخورد می­کند که تحریک آن باعث فعال شدن سوئیچ 12HA-1 و در نهایت درین روغن هیدرولیک و تریپ واحد توسط OVER SPEED TRIP می­شود در ضمن بوسیلة سیستم OVER SPEED TRIP می­توان بصورت دستی نیز واحد را تریپ داد که پس از هر بار عمل کردن OVER SPEED باید در محل حضور پیدا کرد و آنرا بصورت دستی با کشیدن دستة عصایی که در آن قرار دارد برای بهره­برداری مجدد REAST کرد.

6­ تریپ والو اضطراری دستی VM3:

این ولو برای تریپ دادن واحد بصورت اضطراری در نظر گرفته شده و مانند سایر قطعاتی که در سیستم TRIP OIL منجر به توقف واحد خواهند شد بر اساس درین دان روغن و ایجاد افت فشار عمل می­کند

والو فوق دارای 2 حالت TRIP , REAST می­باشد که قرار گرفتن در هر یک از 2 حالت مذکور کاملاً بصورت دستی انجام می­شود.

سیستم توربین گازیسیستم اطفاء حریقسیستم پرژ مسیر گاز

دانلود سبکها و روشهای مدیریت در معدن

سبکها و روشهای مدیریت در معدن

مدیریت به مفهوم کلی سابقه ای برابر با زندگی اجتماعی انسان دارد اولین کاربرد مدیریت توسط انسان غارنشین به شکل کار از طریق و توسط دیگران با رعایت اصل تقسیم کار آغاز شد با روی آمدن انسان به زندگی قبیله ای و نیاز به رهبری، مدیریت سنتی شکل گرفت با گسترش این نوع زندگی و نیاز به تصرف منابع تولید جدید بحث سازماندهی و تقسیم کار، نظارت و کنترل بوجود آمد که

دسته بندی	مدیریت
فرمت فایل	doc
حجم فایل	90 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	150

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

1 2 2 2 3 3 4 4 5 6 7 12 13 14 15 16 16 16 17 18 19 19

فصل اول-سبکها و روشهای مدیریت در معدن

1-1- تاریخچه مدیریت

1-2- دلایل موفقیت مدیران

1-3- عوامل شکست مدیران

1-4- انواع مکاتب مدیریت

1-4-1- پیدا کردن مدیریت آمریکائی

1-4-2-نارسایی کردن مدیریت آمریکائی

1-5-مکتب نئوکلاسیک یا مدیریت ژاپنی

1-5-1- تفاوت مدیریت کلاسیک و نئوکلاسیک‌

1-6-مکتب سیستمهای اجتماعی

1-7-روشهای مدیریت‌

فصل دوم -نوآوری و اهمیت آن در مدیریت معادن

2-1- مفهوم نوآوری و خلاقیت

2-2- خلاقیت و مدیریت

2-3- شخص نوآور و سازمان نوآور

2-4- نکات کاربردی در مدیریت

2-5-اهمیت نو آوری

2-5-1-فایده های خلاقیت و نو آوری

2-5-2- تکنولوژیها، محصولات و خدمات جدید

2-5-3- متغیرهای محیطی و نوآوری

2-6- نوآوران

2-6-1- عوامل روانی و اجتماعی

20 21 22 22 24 25 26 26 27 28 28 29 29 33 34 37 37 38 39 42 43 44

2-6-2- شایستگی متمایز

2-7- تأسیس و راه اندازی یک سازمان جدید

2-8- انتخاب یک سازمان

2-9- خلاصه

فصل سوم -نقش مدیران و مدیریت در معدن

3-1- مقدمه

3-2- عملکرد مدیریت و سازمان

3-3- فرآیند مدیریت

3-3-1- برنامه ریزی

3-3-2- در برنامه ریزی هشت گام زیر را باید طی کرد

3-3-3- عوامل عدم موفقیت برنامه

3-3-4- طبقه بندی برنامه ها

3-3-5- روش Dispathing

3-4-1- سازماندهی

3-5-1- رهبری

3-6-1- کنترل

3-2-6-هشت عنصر مهم در نظام کنترلی

3-7- تصمیم گیری

3-7-1- درخت تصمیم گیری

3-8- سطح مدیریت و مهارتهای مدیران

3-8-1- سطوح مدیریت

3-9- نقش مدیریت

44 44 45 45 47 48 48 51 52 53 54 54 55 57 57 58 58 59 61 62 63 65

3-9-1- نقشهای ارتباطی

3-9-2- نقش اطلاعاتی

3-9-3- نقشهای تصمیم گیری

3-10- چالشهای مدیریت

فصل چهارم -مدیریت بهره وری در سطح مؤسسات

4-1- مقدمه

4-2- اصول بنیادی طرح ایمپروشر (Improshare)

4-3- کنترل طرح ایمپروشر

4-4- تعریف اصطلاحات طرح ایمپروشر

4-5- سقف درآمدها و بازخرید

4-6- تغییرات تجهیزات سرمایه ای و تکنولوژیکی

4-7- اندازه گیری بهره وری با استفاده از اصول ایمپروشر:

4-8- بنیان اندازه گیری ایمپروشر

4-9- چند مورد اجرایی از مدیرت بهره وری در صنایع سنگین

4-9-1- شاخصهای بهره وری

4-9-2- شاخص روحیه کاری

4-9-3- بهره وری ارزش افزوده

4-9-4- بهره وری کارگران

فصل پنجم -مدیریت بر مبنای هدف

5-1- انواع روشهای مدیریت

5-2- منظور و مقصود از M.B.O

5-3- مراحل مدیریت بر مبنای هدف

65 65 65 66 66 66 68 68 69 70 70 72 73 74 75 76 77 77 78 79 80

5-3-1- تعیین نقشها و مأموریتها

5-3-2- اقدامات و نتایج مورد انتظار

5-3-3- تعیین شاخصها

5-3-4- تعیین هدفها

5-3-5- طرحهای عملیاتی

5-3-6- کنترل

5-4- لزوم تعریف نقشها و مأموریتها

5-5- تعیین اقدامات و نتایج مورد انتظار

5-6- شناخت و تعیین شاخصهای اثربخشی

5-7- انتخاب و تعیین هدفها

5-7-1- دسته بندی هدفها براساس اولویت

5-8- تهیه طرح عملیاتی

4-8-1- برنامه ریزی اجرایی

5-8-2- تنظیم برنامة اجرایی:

5-8-3- برنامه ریزی زمانی

5-8-4- بودجه بندی

5-8-5- تعیین مسئولیتها

5-8-6- بازنگری اصلاح

5-8-7- ایجاد مکانیسمهای کنترل

5-9- تعیین استانداردها

5-10- اثرات تکنیک M.B.O

83 84 84 85 85 85 86 86 86 89 90 92 93 94 95 104

فصل ششم -بهره وری و شاخصهای مهم در اندازه گیری آن

6-1-مفهوم بهره وری و اندازه گیری آن در واحدهای صنعتی

6-2- مفهوم بهره وری

6-3- شاخصهای بهره وری

6-3-2- بهره وری سرمایه

6-3-3- بهره وری مواد اولیه

6-3-4- بهره وری انرژی

6-3-5- محاسبه بهره وری کل

6-4- مدیریت بهره وری

6-5- سطوح بهره وری

6-6- بهره وری و رقابت

6-7- ارتقاء بهره وری

6-8- طرح ریزی واحدهای صنعتی

6-9- مراحل شکل گیری یک واحد صنعتی

نتیجه گیری

منابع و مراجع

1-1- تاریخچة مدیریت:

مدیریت به مفهوم کلی سابقه ای برابر با زندگی اجتماعی انسان دارد. اولین کاربرد مدیریت توسط انسان غارنشین به شکل کار از طریق و توسط دیگران با رعایت اصل تقسیم کار آغاز شد. با روی آمدن انسان به زندگی قبیله ای و نیاز به رهبری، مدیریت سنتی شکل گرفت. با گسترش این نوع زندگی و نیاز به تصرف منابع تولید جدید بحث سازماندهی و تقسیم کار، نظارت و کنترل بوجود آمد که یک نوع مدیریت نظامی است. قید و بندهای این نوع مدیریت باعث شد مدیریت مذهبی جایگزین مدیریت نظامی شود و به مرور مدیریت سیاسی جایگزین مدیریت مذهبی شد بعد از رنسانس صنعتی در اروپا ادارة امور به مدیران علمی واگذار شد. [1]

1-2- دلایل موفقیت مدیران:

در بررسی مؤسسة گالوروی 782 مدیر موفق در جهان دلایل موفقیت ایشان عبارتند از: 1- صداقت 2- جدّیت و سخت کوشی 3- توانایی کار با مردم. سایر پارامترها عبارتند از: مهارت در برنامه ریزی و سازماندهی – تخصص حرفه ای – ایجاد انگیزه در پرسنل – هدایت و رهبری مؤثر – انعطاف پذیری – هوشیاری و درک موقعیت – قضاوت منصفانه.

1-3- عوامل شکست مدیران:

درک نکردن موقعیت – عدم توانایی کار با دیگران – آگاه نبودن به آنچه در حول و حوش سازمان می گذرد – نداشتن انگیزه – مردود بودن در انگیزه – مخالفت با تغییر – متکی نبودن به خود – غیر مسئولانه برخورد کردن – ضعف در حل معزلات – عدم صداقت در رفتار و گفتار از عوامل شکست مدیران بوده اند.[1]

1-4- انواع مکاتب مدیریت:

مدیریت دارای سه مکتب کلاسیک، نئوکلاسیک و مکتب سیستمهای اجتماعی است.

الف- مکتب کلاسیک یا مدیریت علمی یا مدیریت تبلور یا مدیریت آمریکایی

در سال 1911 توسط فردیک تیلور تئوریسین اقتصاد صنعتی آمریکا ارائه شد. دارای چهار اصل به شرح زیر است:

1- کشف روش علمی هر جزء از کار کارگر بجای روشهای غیر علمی سنتی

2- انتخاب کارکنان با استفاده از روشهای علمی و انتخاب نیروی انسانی مناسب برای هر شغل همراه با تعلیم و آموزش او در ضمن خدمت.

3- همکاری صمیمانه و تسریک مساعی مدیر با کارکنان و تقسیم مساوی کار و مسئولیت بین مدیر و کارکنان.

4- ایجاد کنترل و برقراری تشویق و تنبیه بطوریکه هر کارگری که خوب کار کرد مورد تشویق و کارگری که به خوبی از انجام مسئولیتهای خود فارق نشد مورد تنبیه قرار گیرد. [1]

1-4-1- برای پیدا کردن مدیریت آمریکایی انجام موارد زیر پیشنهاد می شود:

1- بررسی مجموعه فعالیتهای شرکت، اندازه گیری دقیق زمان هر جزء کار و تعیین نحوة انجام آن.

2- استاندارد کردن کلیه ابزار، تجهیزات و مقررات و تعیین بهترین شیوة استفاده از آنها.

3- تخصصی کردن کارها در سازمان و ایجاد سرپرستهای جداگانه.

4- تهیه شرح وظایف هر کدام از کارکنان و تعریف شرح شغل.

5- تنظیم سیستم و پرداختن حقوق و دستمزد متناسب با کیفیت کار کارکنان.

علاوه بر تیلور که تئوریسین مدیریت کلاسیک می باشد دانشمندان دیگری نیز در تکوین مدیریت علمی اثرگذار بودند از جمله هنری فایبل که اصل تفکیک وظایف را مطرح کرد و مبتکر نمودار سازمانی بود و فرانک گیلبرت که روشهای متعددی برای تجزیه و تحلیل کار بوجود آورد و نمودار جریان کار به حرکت سنجی از نتایج فعالیتهای اوست. [1]

1-4-2- نارسایی مدیریت علمی:

پیروان این مکتب حدود فیزیکی، عملکرد پرسنل را بررسی می کنند و آنرا بصورت وزن،‌ آهنگ، سرعت، خستگی و … بیان می کنند. انسان و سازمان را با دید مکانیکی نگاه می کنند. کارکنان را بصورت ابزار و وسیله ای برای تولید می سنجند و بطور خلاصه به عوامل انسانی و اخلاقی توجه ندارند این تئوری در معدن زغالسنگ روسیه توسط آقای استتخف باعث شد تولید یک معدن 25 برابر افزایش پیدا کند. [1]

1-5- مکتب نئوکلاسیک یا روابط انسانی یا مدیرت ژاپنی:

بنیانگذار این نظریه آقای مایو استاد دانشگاه هاروارد همزمان سرپرست برنامه های تحقیقاتی وستر الکتریک شهر شیکاگو و قبل از مرگ مشاور صنعتی دولت بریتانیا بود او اعتقاد دارد کارکنان سازمان پیچ و مهره و یا لوازم کار نیستند. هویت و روحیه بخشیدن بر آنها می تواند اثرات شگفتی در کمیت و کیفیت تولید داشته باشد. در این مکتب مدیریت، مدیر نگرش خاصی به نیروی انسانی دارد، او ارتباط و شرایط کار و میزان تولید را بررسی می کند، نتایج مهمی که از این نظریه استخراج شده عبارتند از:

1- سطح تولید یک کارخانه بوسیلة هنجارهای اجتماعی تعیین می گردد نه مقررات فیزیکی سازمان

2- پاداش معنوی بزرگترین نقش را در ایجاد انگیزه دارد البته پاداش مادی نیز مؤثر است.

3- عمل و عکس العمل کارکنان بر مبنای خواسته های گروه است نه فرد.

4- رهبر غیررسمی گروه نقش اساسی در تعیین معیارها دارد.

5- در صورت مشارکت پرسنل در تصمیم گیریها نه تنها وظایف معمولی به بهترین وجه اجراء می شود بلکه رابطة حقیقی و صمیمی جهت به ثمر رساندن اهداف سازمان نیز ایجاد می کند.

یک مدیر خوب باید حداکثر استفاده را از سازمانش از گروههای غیررسمی ببرد. [1]

1-5-1- تفاوت مدیریت کلاسیک و نئوکلاسیک:‌

طرفدارن مدیریت نحوة کلاسیک توجه خاصی به انسان دارند و دیدگاه ماشین به این پارامتر در سازمان ندارند. اما طرفداران مدیریت علمی به افراد سازمان با دید اقتصادی نگاه می کنند و عقیده دارند افراد صرفاً تحت تأثیر انگیزه های مادی قرار می گیرند. احساس غرور و برتری، شخصیت و هویت دادن به افراد در مدیریت علمی جایگاهی ندارد.

1-6- مکتب سیستمهای اجتماعی:

این روش بر مبنای ریاضیات کاربردی، ‌مدلهای ریاضی، علوم هندسی و کامپیوتر بود. پایه گذار این مکتب آقای هربرت سایون، سازمان را بعنوان یک سیستم وفاق پذیر تعریف کرد که بقائش منوط به تعدیل در مقابل تغییرات محیط خارج است. هر سیستم دارای ورودی و خروجی می تواند باشد ورودی می تواند پول، نیروی انسانی، انرژی، اطلاعات و هر نوع تقاضا یا نیاز باشد و خروجی می تواند محصول، نیروی انسانی متخصص، اطلاعات و یا هر نوع عرضه باشد. برای تبدیل ورودی به خروجی مجموعة فعالیتها انجام می شود که به آن پردازش می گویند.

سیستم برای بقاء خود باید قدرت انطباق با شرایط محیط را داشته باشد و در هر لحظه با هر تغییری به نقطة تعادل برسد. همانطوریکه سیستم به سمت تعادل میل می کند ممکن است بسوی فناء نیز میل نماید این خاصیت در اثر عاملی بنام آنتروپی بوجود می آید. آنتروپی بی نظمیهای موجود در سازمان است. هر سازمان برای اینکه پایدار بماند مقداری از انرژی خود را برای مبارزه با بی نظمی صرف نماید.

برای اینکه یک سیستم پایدار بماند باید محصولی به جامعه عرضه کند که جامعه برای آن ارزش قائل باشد. اگر محصول تولیدی مورد نیاز جامعه نباشد در بهترین شرایط نیز سازمان محکوم به فناست.

تناسب اجزاء یکی از قابلیتهای یک سیستم خوب است، در صورت نبودن تناسب بین اجزاء سیستم متلاشی می شود، سیستم بصورت واحد با جمع اجزاء آن متفاوت است. بین اجزاء یک سیستم به راههای مختلف می توان ارتباط برقرار کرد و ترکیب مختلفی بوجود آورد هر ترکیب دارای خصوصیات مختلفی است بنابراین نحوة ارتباط بین اجزاء سیستم باید بگونه ای باشد که اهداف سازمان را پوشش بدهد. سیستم می تواند باز یا بسته عمل کند، سیستمی که از طریق ارتباط دائم با محیط خارج خود را هماهنگ می کند و با تغییرات محیط تغییر کرده بر محیط نیز اثر می گذارد و دائم در حال کنش و واکنش با محیط است را سیستم باز می گویند.

سیستم بسته دارای ارتباط محدود با محیط است، همیشه در حال تعادل بوده و تا وقتیکه یک فشار خارجی به آن وارد نشود در نقطة تعادل است، مشکل اساسی این سیستم توقف و رکود آن است. [6]

1-7- روشهای مدیریت:‌

1- مدیریت مبتنی بر هدف: در این شیوة مدیریت اهدافی بین مدیر و کنندة کار معین می شود، اهدافی که ضمن عملی بودن قابل اندازه گیری و ارزیابی نیز باشند. سپس برنامه ریزی هماهنگ و دقیقی با در اختیار داشتن ابزار قابل دسترس طراحی می شود. اساس این روش بر دسترسی بر اهداف تعیین شده، بطوریکه در محدودة زمانی خاصی بکمک تمام ابزار ممکن اهداف تحقق بیابد (در این روش مدیریت قبل از توجه به نیازهای فردی به نیازهای سازمانی توجه می شود و هرگونه تغییر در وظایف، روابط و مسئولیتها براساس اهداف سازمان شکل می گیرد) شعار اصلی طرفداران این روش مدیریت اینست که: هدف وسیله را توجیه می کند.

2- مدیریت اقتضائی: طرفداران این نظریه اعتقاد دارند شرایط این محیط روش مدیریت را دیکته می کند، استفاده از هر سبک مدیریت براساس شرایط محیط پی ریزی می شود. بهترین شیوه و رفتار برخورد مدیر، بسته به محیطی است که سازمان در آن قرار گرفته. در این روش مدیریت سازمانها را به دو گروه تقسیم می کنند:

الف- سازمانهای با تولید کم نیروی متخصص، مشاغل بسیار تخصصی

ب- سازمانهایی با تولید انبوه، یکنواختی در کارها

در گروه اول تأکید مدیریت بر جنبه های فنی استوار است، بنابراین مکتب نئوکلاسیک (اخلاقی) توصیه می شود.

در گروه دوم با توجه به وسعت کار، مدیریت کلاسیک یا علمی توصیه می شود. همچنین می توان بسته به شرایط محیط بعضاً از مدیریت کلاسیک یا نئوکلاسیک تواماً استفاده کرد.

3- مدیریت ترکیبی: طرفداران این روش مدیریت اعتقاد دارند بایستی دو مکتب مدیریت را با یکدیگر ترکیب کرد و ضمن توجه به اهداف سازمان به روابط انسانی نیز توجه داشت.

در این روش مدیریت شبکه ای از وظایف مدیر و روابط اجتماعی او ترسیم می کند.

برای هر تصمیم گیری مدیر باید تعیین کند تصمیمی که او گرفته در کدام قسمت نمودار قرار می گیرد. تصمیمی مناسب است که ضمن افزایش بازدهی تولید، مراعات روابط نیروی انسانی را نیز کرده باشد.

4- نظریه مدیریت مقداری: از ریاضیات در حل معزلات سازمان استفاده می شود مدیری که به این سبک اعتقاد داشته باشد از این طریق عمل می کند:

1- مشکل را بصورت یک معادلة ریاضی عرضه می کند.

2- مدل ریاضی برای موضوع می سازد.

3- برای این مدل راه حلهای متعددی پیدا می کند.

4- نتایج بدست آمده را با واقعیتها کنترل می کند.

5- راه حل انتخاب شده را به کار می بندد.

6- پیگیری نظارت و کنترل و در صورت نیاز اصلاح سیستم.

در این روش مدیریت از برنامه ریزی خطی، روش صف بندی، تصمیم گیری آماری، روش برنامه ریزی حمل و نقل، Simplex برای محاسبه سرمایه از NPV و IRR برای محاسبة مقدار تولید، تعیین نقطة سربه سری و بودجه بندی استفاده می کنند.

5- مدیریت مشارکتی: هیچ مدیری به تنهائی قادر نیست طرح مناسبی ارائه و خود به تنهائی اجرا کند. بنابراین او باید توانائی کارکنان را شناسائی و در زمینة مورد علاقه از این توان بهره گیری نماید.

در مشارکت سه نکته حائز اهمیت است:

1- پرسنل باید احساس مسئولیت کرده با تمام شخصیت و وجدان خود مشارکت را باور کرده باشد.

2- داوطلبانه دارای قسمتی از کار را که به آن علاقه و تخصص دارند را به عهده بگیرد.

3- پرسنل باید علاقه به کار گروهی داشته باشند و مسئولیت پذیر باشند.

مدیریت ژاپنی دارای سه اصل زیر است:

1- استخدام مادام العمر

2- زمینه سازی برای بروز خلاقیت و نوآوری

3- بهره مندی از مزایای پیشنهادی که داده شده و برای سازمان آیدی داشته.

6- مدیریت اسلامی: یعنی مدیریت الهی، آنچه که خدا می خواهد و منافع مخلوق را در بر دارد.

در مدیریت اسلامی مدیر باید خداجو، خدا ترس، صادق، صالح و رفاقت پیشه باشد، مدیر نباید متظاهر باشد ضمن آگاهی کاری باید طرز برخورد مناسب و عادلانه ای داشته باشد کارها براساس شور و مشورت انجام شود و تعیین کارها بصورت دسته جمعی و موازین و معیارهای دین اسلام است. زهد و تقوی همراه با بخشش و ارشاد باعث جلب رضایت خدا و خلق می شود. شناختن خویشتن، صبر و دوراندیشی رعایت نظم و ترتیب، توجه به اولویتها وارستگی ظاهری و توسعه گرا بودن از ویژگیهای مدیریت اسلامی است. [6]

فصل دوم

نوآوری و اهمیت آن در مدیریت معادن

2-1- مفهوم نوآوری و خلاقیت

افراد خلاق و نوآور در پی فرصتهایی هستند که مدیران اجرایی نمی توانند آنها را ببینند یا به آنها توجهی نمایند. مدیران در شرکتهای بزرگ به مسائل خاصی توجه می کنند و در برابر آنها واکنشهای احتیاط آمیز نشان می دهند ولی افراد خلاق و نوآور در پی فرصت بوده و می خواهند با پذیرفتن ریسک سنگین سود زیاد ببرند.

تغییرات سریعی که امروز در دنیا مشاهده می شود موجب پیدایش تعداد زیادی افراد و سازمانهای خلاق و نوآور شده است. افراد خلاق و نوآور در زمینه تولید دارای تواناییهای خاصی هستند یعنی با استفاده از عوامل تولید، مثل زمین، نیروی کار و سرمایه خدمات یا کالای جدیدی را عرضه می نمایند. برخی افراد خلاق و نوآور از اطلاعاتی استفاده می کنند که برای تولید چیزهای جدید در دسترس همگان قرار دارد. به طور مثال می توان به اقدام هنری فورد اشاره کرد که موضوع تقسیم کار را در صنعت اتومبیل (بخش مونتاژ) به کار برد.

2-2- خلاقیت و مدیریت

خلاقیت یا نوآوری با مدیریت تفاوت دارد. بطوریکه پژوهشگری به نام پال اوچ ویلگن می گوید: خلاقیت مستلزم ایجاد تغییراتی در تولید است، در حالی که مدیریت مستلزم عرضه محصول می باشد. در مدیریت به هماهنگی مستمر در فرآیند تولید توجه می شود که باید بین عوامل تولید برقرار باشد. خلاقیت یک پدیده گسسته است که در جهت ایجاد تغییر در فرآیند تولید حرکت کرده و متوقف شده تا زمانی که باز هم چیز جدیدی عرضه گردد.

با تعریف فوق کسانی که در مورد خلاقیت آنها هیچ شک و تردیدی وجود ندارد به صورت دائم نمی توانند چنین نقشی را ایفاء کنند. افراد خلاق نقشهای متفاوتی ایفا می کنند، مثلاً هنگامی که فرد به عنوان سرمایه دار (صاحب سرمایه) یا مدیر نقشی را قبول می کند در همان زمان می تواند به صورت فردی خلاق یا نوآور جلوه گر شود. (بسیاری افراد خلاق که می خواهند نوآور باقی بمانند می فهمند که باید سازمان یا چیزی را که خلق کرده اند ترک گویند) زیرا دارای چنان انرژی و نیرویی نیستند که بتوانند سازمانی را که تأسیس کرده اند اداره نمایند.

مسئله مهم این که نوآوری با پدیده تغییر ارتباط دارد یعنی افراد خلاق تغییر را پدیده ای بهنجار حساب کرده و فرد نوآور همیشه در پی تغییر است، به دنبال تغییر می گردد، در برابر تغییر واکنش نشان می دهد و چون فرصتی پیش می آید آنرا از دست نخواهد داد.

بقای هر سازمان منوط به ایجاد تغییر و تحول در آن سازمان است و پذیرش این تغییر مهمترین عامل گسترش یک سازمان است، خلاقیت و نوآوری باید تازگی داشته باشد، مفید و ثمربخش باشد به سادگی و سهولت قابل دسترس باشد دقت فرمائید برای ایجاد تحول شرایط محیط و برخورد پرسنل باید همزمان مورد مطالعه قرار گیرد وظیفة مدیر در این زمینه عبارتست از:

1- شناسایی ضرورت تحول

2- برقراری محیط مناسبی برای تحول که در آن پرسنل انگیزه برای تغییر داشته باشند

3- بررسی بودجه و زمان مناسب برای تغییر

4- ایجاد واحدی با اختیارات و امکانات کافی برای مبارزه با اینرسی منفی عوامل بیرونی و درونی

5- ارزیابی نتیجه حاصل از تفسیر [6]

2-3- شخص نوآور و سازمان نوآور

(معمولاً شخص نوآور با تعداد انگشت شماری کارمند نیمه وقت یا تمام وقت کاری را شروع می کند.) اگر درون یک سازمان بزرگ، شرکت یا سازمان کوچکتری به وجود آید این عمل را نوآوری سازمانی نامند. فرآیند بسط و گسترش قلمرو سازمان و ایجاد فرصتها و امکانات جدید در درون آن موجب ایجاد منابع جدید خواهد شد.

2-4- نکات کاربردی در مدیریت

علت پیدایش و بروز نوآوران بر یک اصل ساده استوار است: نوآوری و خلاقیت در نهاد نوع بشر به امانت گذارده شده است. خلاقیت یعنی ایجاد چیزی که هرگز پیش از آن وجود نداشته یا هرگز بدان گونه کار نکرده است. پس می توان نتیجه گرفت که شرکتها و (سازمانهای بزرگ که در پی کسب سود هستند افراد را تشویق و ترغیب نمایند تا بیشتر در جهت ابداع و نوآوری فکر کنند.)

2-5- اهمیت نوآوری

2-5-1- فایده های خلاقیت یا نوآوری:

نوآوری یا خلاقیت دست کم برای جامعه سه فایده دارد:

1- باعث افزایش رشد اقتصادی می شود.

2- بهره وری را بالا می برد.

3- باعث به وجود آمدن تکنولوژی، کالاها و خدمات جدید می گردد.

الف- رشد اقتصادی: پژوهشگری به نام دیوید برچ برآورد نمود در آمریکا بیش از چهار پنجم مشاغل جدید به وسیله سازمانهای کوچک به وجود می آید، سی درصد رشد اقتصادی متعلق به شرکتهایی است که بیش از پنج سال از عمرشان نمی گذرد. البته هر شرکت کوچک تازه تأسیس شغلی به وجود نمی آورد. سازمانهایی که باعث ایجاد شغل می شوند نسبتاً تازه تأسیس تر هستند. بعد از تأسیس به سرعت فعال می شوند و در نخستین سالهای فعالیت یا دوره جوانی رشد بسیار سریعی دارند و دامنه فعالیت خود را گسترش می دهند.

ب- بهره وری: بهره وری یعنی توانایی در به کارگیری مقدار کمتری نیروی کار و سایر مواد مصرفی و تولید یا ارائه خدمات بیشتر. در معادن ایران موضوع بهره وری مظلوم واقع شده و یک بسیج عمومی را برای بالا بردن بهره وری در سطح معادن می طلبد. یکی از علل توجه بیشتر به نوآوری و خلاقیت نقشی است که می توان بدان وسیله بهره وری را بالا برد. اصولاً بهره وری به بهبود فنون یا تکنیکهای تولید مربوط می شود و این کار از وظایف اصلی نوآوری و خلاقیت است که باید هدف پیشرفت یا شکوفایی سیستم اقتصادی را دنبال کند. دو کلید اصلی در افزایش بهره وری تحقیق و توسعه و سرمایه گذاری در ماشین آلات جدید می باشد. عامل مهم دیگر در افزایش بهره وری مقررات دولتی و سیاست دولت در زمینه اقتصاد کلان است (مالیات بندی، میزان مصرف و افزایش پول در جریان) با رشد تصاعدی نرخ بهره که نتیجه دخالت دولت در امور اقتصادی است نوآوری کاهش می یابد که افراد نوآور می توانند اثرات منفی مقررات را خنثی کنند. [1]

1-5-1-3- تکنولوژیها، محصولات و خدمات جدید: بسیاری از افرادی که توانسته اند تکنولوژیهای جدید یا خدمات تازه ای را ارائه کنند یا محصولات جدیدی را عرضه نمایند از کارکنان شرکتهای بزرگی بودند که نظرات آنها در آن شرکتها مورد توجه قرار نگرفت و مجبور شدند به صورت فردی خلاق یا نوآور در صحنه اقتصادی ظاهر شوند.

2-5-2- متغیرهای محیطی و نوآوری: برخی از جوامع (آمریکا، کره و بعضی از کشورهای آسیای جنوب شرقی مثل تایلند، مالزی و …) دارای تعداد زیادی نوآور هستند. برعکس در شوروی و چین تعداد بسیار کمی نوآور وجود دارد که تغییرات اخیر در این کشورها نشانگر این است که می خواهند نوآوری و خلاقیت را تشویق نمایند. برای درک موضوع سطوح مختلف نوآوری در جوامع مختلف باید متغیرهای اقتصادی و غیراقتصادی را که غیرمستقیم بر محیط جوامع مختلف اثر می گذارند بررسی کرد.

الف- متغیرهای اقتصادی: چون نوآوری و خلاقیت اصولاً موجب تشدید تغییرات اقتصادی می شود پس همان عوامل موجب رشد اقتصادی و افزایش توسعه می توانند موجب پیدایش نوآوران در جامعه شوند. دو نوع عامل اقتصادی ذی ربط می باشند، نخست انگیزه هایی است که در بازار وجود دارد یعنی نیازهای جدید اجتماعی باعث می شود یک نوآور درصدد برآید آنها را به روشهای نوین تأمین کند. روند خصوصی سازی می تواند به این عامل و تشویق نوآوری کمک کند. دومین عامل اقتصادی مربوط به سرمایه می باشد.

باید مقدار زیادی سرمایه وجود داشته باشد تا بتوان شرکت جدیدی راه اندازی کرد و سازمانهایی مثل بانکها هم باید بخواهند سرمایه خود را در مسیر نوآوری به مصرف برسانند که می توان برای این منظور از طریق مشارکت خصوصی با شرکتهای خارجی سرمایه سهامی کشور را افزایش داد.

ب- متغیرهای اجتماعی: هر چند شوروی سابق در زمان کنونی از آمریکا فقیرتر است ولی در قرن نوزدهم بیش از آمریکا ثروت داشت با این وجود افراد خلاق و نوآور نداشت که تأثیر متغیرهای اجتماعی (تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی) را می رساند. در آمریکا نوآوری مشروعیت دارد و سیستم اقتصادی و اجتماعی به گونه ای است که از افراد نوآور و خلاق استقبال می شود. در فرهنگ آمریکا به اصالت فرد تأکید می شود که تشویق خلاقیت را به دنبال دارد و برعکس در ژاپن به طور سنتی بر کار گروهی تأکید می شود. همچنین تفکیک طبقات مردم در بعضی جوامع مثل هند اجازه فعالیت فرد در رشته دیگر و نوآوری در زمینه های دیگر را نمی دهد. برداشتن مرزهای قومی و مالیاتهای سنگین برای درآمدهای شخصی و شرکتها نوآوری را رواج می دهد.[1]

2-6- نوآوران:

2-6-1- عوامل روانی و اجتماعی: در سالهای میانی 1980 توماس بگلی و دیوید بوید بین افراد خلاق و نوآور و کسانی که سازمانهای کوچک اداره می نمودند تفکیک قائل شدند و پنج بُعد زندگی آنها را مشخص کردند:

1- نیاز به کسب موفقیت: نوآوران همواره در پی هدفهای بلند پروازانه هستند و می خواهند هر چه بیشتر موفق شوند.

2- مرکز کنترل: یعنی این دیدگاه که فرد (نه شانس و سرنوشت) حاکم بر زندگی خویش است. نوآوران و مدیران هر دو چنین می اندیشند آنها خود را حاکم بر سرنوشت خود می دانند.

3- تحمل ریسک: نوآوران و افراد خلاقی که ریسک متوسط می پذیرند از کسانی که هیچ ریسکی را نمی پذیرند از محل سرمایه گذاریهای خود درآمد و بازده بیشتری به دست می آورند.

4- رویارویی با وضع مبهم: هر مدیری تا حدی با چنین وضعی رو به رو می شود زیرا بسیاری از تصمیمات براساس اطلاعات ناقص است ولی نوآوران با وضعی مبهم تر رو به رو هستند زیرا آنها دست به کارهایی می زنند که برای نخستین بار انجام می شود و زندگی خود را در گرو موفقیت آن اقدام می گذارند.

5- رفتار از نوع A : یعنی باید در زمانی به دست آوردهای بیشتری رسید و اگر ایجاب کند اعتراضات دیگران را هم نادیده گرفت.

بدیهی است نوآوران باید اعتماد به نفس، پویایی، خوشبین، جرأت و شهامت اقدامات شگرف را داشته و پا را از دریافت چک حقوق و امنیت آن فراتر گذارند. هدفهای دیگر نوآوران را که می توان ذکر کرد عبارتند از: ثروت، قدرت، حیثیت و اعتبار، امنیت شغلی، خودشکوفایی و خدمت به جامعه.

2-6-2- شایستگی متمایز:

تا امروز تحقیقات چندان زیادی در این زمینه انجام نشده تا مشخص شود که چرا بسیاری از افراد خواستار تأسیس و راه اندازی شرکتهای جدید هستند و در این میان تعداد انگشت شماری از آنها دست به چنین کاری می زنند. برای این وجه اختلاف می توان دو دلیل ارائه کرد: نخست، به طور حتم بین کسانی که در سمینارها شرکت می کنند و عقاید یا نظرات مفیدی که به وسیله افراد ابراز می گردد رابطه متقابل وجود دارد. دوم بسیاری از کسانی که نوآور هستند یا صاحب ابتکار عمل و خلاقیت می باشند آنچه را که تحلیل گران آنرا شایستگی متمایز می نامند ندارند. بین داشتن تمایل در تأسیس و راه اندازی شرکت بخصوص و داشتن شایستگی و صلاحیت لازم برای رقابت به صورت مؤثر تفاوت زیادی وجود دارد.[1]

2-7- تأسیس و راه اندازی یک سازمان جدید:

پی بردن به یک نیاز و داشتن نظری ویژه برای تأمین آن نیاز نمی تواند مبنایی چندان قوی برای تأسیس یک سازمان جدید باشد. به ویژه اگر این سازمان از نظر سرمایه با مشکل مواجه باشد و باید پولهایی قرض بگیرد. بیشتر شرکتهای موفق توانسته اند یک طرح تجاری خلق کنند یعنی یک سند رسمی که در برگیرنده نکات زیر است: مأموریت سازمان، شرحی از محصولات و خدماتی که ارائه می شود، تجزیه و تحلیل بازار، پیش بینی های مالی و برنامه ریزی مالی و شرحی از روشهای مدیریت که به منظور تأمین هدفهای شرکت برنامه ریزی شده اند. قبل از اینکه نوآوران بتوانند یک برنامه یا طرح تجاری بنویسند باید متوجه باشند که برای شروع کار با موانعی روبرو خواهند شد از این رو باید یک استراتژی تدوین نمایند، یک شکل قانونی از سازمان انتخاب کنند و فرهنگ سازمانی که در آن واحد تازه تأسیس مورد توجه قرار می گیرد نیز تعیین نمایند. [1]

2-8- انتخاب یک سازمان

نوآوران یعنی کسانی که می خواهند شرکتی را راه اندازی کنند باید از نظر حقوقی با نوع سازمان آشنا باشند از آنجا که یک مدیریت سالم لازمه یک سازمان یا هر سازمانی است افراد مؤسس باید از نظر قانونی و محدودیتهای مدیریتی به شکلهای سازمان و انواع شرکتها اطلاعات و آگاهی کافی داشته باشند.

2-9- خلاصه:

نوآور یا خلاق کسی است که موجب ایجاد تغییر در محیط می شود و این کار را نوعی فرصت به حساب می آورد. او برای تولید و عرضه کالاها و خدمات جدید از عوامل تولید استفاده می کند. نوآوری از مدیریت متفاوت است، زیرا به هنگام نوآوری و خلاقیت به ایجاد تغییر توجه می شود و شخص نوآور باید در بسیاری از موارد هر دو وظیفه را، یعنی وظیفه یک مدیر و یک سرمایه دار را بر عهده بگیرد. خلاقیت و نوآوری زمانی روی می دهد که فرد یا گروهی واحد جدیدی را تأسیس کنند یا مربوط به زمانی است که شرکتی در حال کار دست به کار نوعی فعالیت جدید شود و محصول یا خدمات جدیدی را عرضه کند که آنرا خلاقیت سازمانی گویند. در حال حاضر نوآوری یا خلاقیت یکی از زمینه های مهم تحقیق و پژوهش می باشد و در امر رشد اقتصادی جامعه، بهره وری آن و نیز عرضه تکنولوژی محصولات و خدمات جدید نقش مهمی ایفاء می کند. نوآوری در سطح ملی یا در سطح کشور به هر دو عامل اقتصادی (وجود سرمایه یا تأمین آن) و غیراقتصادی (تفاوتهای فرهنگی و اجتماعی) بستگی دارد. دو پژوهشگر به نامهای بگلی و بوید پنج ویژگی نوآوران را شناسایی نمودند که عبارت اند از: نیاز به پیشرفت، مرکز کنترل، تحمل ریسک تحمل ابهام و رفتار نوع A ، به علاوه موقعیتهای اجتماعی، مثل نبودن فرصت برای پیشرفت یا استخدام نیز موجب می شود برخی افراد به نوآوری روی آورند و ابتکار عمل به خرج دهند.

سبکها و روشهای مدیریت در معدننوآوری و اهمیت آن در مدیریت معادنمدیریت بهره وری

دانلود روانشناسی شغل

روانشناسی شغل

افراد جامعه کنونی بیش از پیش نسبت به تنیدگی و پیامدهای آن هوشیار شده اند والدین و فرزندان می دانند که هسته خانوادگی دگرگون شده زندگی عصر ما چنان است که در اغلب خانواده ها پدر و مادر هر دو باید کار کنند تا بتوانند هزینه های روز افزون را تامین کنند هشیاری فزاینده افراد نسبت به رویدادهای ضربه آمیز زندگی لزوم توجه را به واکنشهای افراد و شیوه ای که در

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	61 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	45

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

«فهرست مطالب»

عنوان	صفحه
فصل اول
مقدمه
بیان مسأله
هدف تحقیق
فرضیات تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق
پیشینه تحقیق
تعاریف عملیاتی
فصل دوم
مقدمه
تنیدگی حرفه ای
منابع وابسته به محیط کار
تنیدگی حرفه های کنترل و نگهبانی
تنیدگی وابسته به افراط یا تفریط در کار
منابع وابسته به تطبیق فرد با محیط
تنیدگی ارتباطی
الف- مدیران
ب- افراد تابع
سبک مدیریت و روابط انسانی
تامین بهداشت روانی
ویژگی های افرادی که سلامت روانی دارند
عملیاتی که سلامتی روانی را به خطر می اندازد
روابط میان فردی
خستگی ناشی از شغل
فشا رناشی از کار
اهمیت رضایت شغلی
نگرش کلی فرد نسبت به شغلش
فصل سوم
تعریف آمار
جامعه آماری
روش نمونه‌گیری آماری
روش جمع آوری اطلاعات
ابزار پژوهش
فصل چهارم
تفسیر نتایج و تجزیه و تحلیل نتایج کمی و کلی پژوهش
فصل پنجم
نتیجه گیری
فهرست منابع

فصل اول

مقدمه:

افراد جامعه کنونی بیش از پیش نسبت به تنیدگی و پیامدهای آن هوشیار شده اند. والدین و فرزندان می دانند که هسته خانوادگی دگرگون شده زندگی عصر ما چنان است که در اغلب خانواده ها پدر و مادر هر دو باید کار کنند تا بتوانند هزینه های روز افزون را تامین کنند. هشیاری فزاینده افراد نسبت به رویدادهای ضربه آمیز زندگی لزوم توجه را به واکنشهای افراد و شیوه ای که در رویارویی با عناصر نتیدگی را اتخاذ می کنند ضروری کرده است.

سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روانی را چنین تعریف می کند: بهداشت روانی در دوران مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمی، بهداشت تنها نبود بیماری باعث عقب ماندگی نیست.

معیار اصلی قضاوت درباره بهداشت روانی شخص این است که او بتواند با محیط خود مبادلات هماهنگ داشته باشد.

انسان سالم توانایی را دارد که به طور دائم به دنبال رفع نیازهای خود برود و در محیط به جستجو بپردازد. برای نیل به این هدف او به همکاری دو عنصر حیاتی نیاز دارد: شخص و محیط.

اگر خود شخص را کنار بگذاریم هرچه در اطراف باقی می ماند محیط محسوب خواهد شد. بنابراین برای هر شخص محیط های مختلفی وجود دارد: مدرسه، محیط کار، محل سکونت و غیره.

می توان عوامل تشکیل دهنده محیط کار را به دو گروه عمده تقسیم کرد: عوامل فیزیکی و عوامل انسانی.

جای تردید نیست که هر دو عامل می توانند بر بهداشت روانی مدیران اثر مثبت یا منفی داشته باشند.

امروزه استرس به عنوان مهمترین فاکتور به وجود آورنده امراض روحی، جسمی و رفتاری انسانها توجه پزشکان روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف نموده به طوری که باید عنوان نمود که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا می کند.

مدیران به واسطه سختی کار و مسئولیت زیاد عوامل تحت فشار می باشند، استرس بازده مدیران را کاهش می دهد و براساس یافته های مطالعات متعدد، استرس ضمن کاهش بازدهی کار مدیران لذت زندگی را از افراد سلب می کند. در نتیجه بر بازده کل نظام آموزشی اثر می گذارد.

بیان مسأله

عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفی و در هر گروه وجهی، اشخاص نامتعادلی زندگی می کنند. بنابراین در مورد همه اعم از کارگر، محصل، پزشک و مهندس، زارع استاد دانشگاه و غیره خطر ابتلا به ناراحتی های روانی وجود دارد. به عبارت دیگر هیچ فرد انسانی در برابر امراض مصونیت ندارد. البته دانستن اینکه هر شخص ممکن است گرفتار ناراحتی روانی شود خود به خود کافی نیست زیرا که بهداشت روانی فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده بلکه هدف اصلی آن پیشی گرفتن از وقوع ناراحتی ها می باشد. پیش گیری به معنای وسیع آن، عبارت می باشد از به وجود آوردن عواملی که مکمل زندگی سالم و نورمال است. به علاوه درمان اختلالات جزئی رفتار، به منظور جلوگیری از وقوع بیماری های شدید روانی است.

در سالهای اخیر در کشور ایران مانند سایر کشورهای جهان علاقه مخصوصی هم از طرف مقامات دولتی و هم از جانب مردم به امر بهداشت روانی نشان داده شده است. اگرچه هنوز مدت زمانی از این توجه و علاقه نگذشته ولی اثرات آن در بهبود اوضاع بیمارستان های روانی و به کار بردن روش های صحیح در پیشگیری مشاهده می گردد. با وجود این پیشرفت های محسوس می توان گفت که مردم ما هنوز از فهم و درک صحیح ماهیت و علل اختلالات روانی به درستی آگاهی ندارند. و متأسفانه آمارهای دقیق مربوط به این موضوع نیز در دسترس نیست. برحسب آمارهایی که کشورهای مختلف ارائه داده اند معلوم شده است که تعداد بیماران روانی به طور مداوم رو به ازدیاد می باشد. بعضی از تحقیقات ابتدائی در ایران نیز رشد روزافزون بیماری های روانی را تایید می کند.

گذشته از کسانی که در بیمارستان ها بستری شده اند ما به تعداد زیادی از بیماران روانی بر می خوریم که تحت هیچگونه درمانی قرار نگرفته و اغلب در میان خانواده ها و اجتماعات به سر می برند.»

احتیاج یعنی کششی که فرد را به عملی وادار می کند. احتیاج نه تنها جسمانی است بلکه دارای جنبه روانی نیز میباشد. در این صورت شدت احتیاج حالت روانی نیز شدید می گردد. هنگامی که احتیاج ارضاء شود، تنش کم شده حالت عاطفی آرامی، جانشین غلیان قبلی خواهد شد.

در صورت رفع نکردن احتیاج، حالت شدید هیجان روانی ادامه پیدا خواهد کرد. این هیجان تاثیرات مختلفی روی دستگاه های عضوی دارند. برای اینکه به درستی بتوانیم ماهیت احتیاجات روانی را بفهمیم باید اطلاعاتی در مورد دستگاه خود کار اعصاب داشته باشیم. زیرا این دستگاه وظیفه مهمی در ایجاد رفتار هیجانی دارد. در حالات شدید هیجانی، دستگاه مذکور به حالت آمده باش در می آید و اگر حالات هیجانی، مداوم و مزمن باشد این دستگاه فعالیت مداوم پیدا می کند و این وضع باعث خستگی می شود.

عواطف و افکار، نزدیکی زیادی با هم دارند، بدین معنی که طرز فکر افراد احساساتی و زودرنج، تحت تاثیر احساسات و عواطف آنها قرار گرفته، نحوه تفکر ادراک آنها را تغییر می دهد و اغلب آنها را از تفکر و تعقل صحیح و دقیق دور می نماید.

فصل اول

چمقدمه:

افراد جامعه کنونی بیش از پیش نسبت به تنیدگی و پیامدهای آن هوشیار شده اند. والدین و فرزندان می دانند که هسته خانوادگی دگرگون شده زندگی عصر ما چنان است که در اغلب خانواده ها پدر و مادر هر دو باید کار کنند تا بتوانند هزینه های روز افزون را تامین کنند. هشیاری فزاینده افراد نسبت به رویدادهای ضربه آمیز زندگی لزوم توجه را به واکنشهای افراد و شیوه ای که در رویارویی با عناصر نتیدگی را اتخاذ می کنند ضروری کرده است.

سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روانی را چنین تعریف می کند: بهداشت روانی در دوران مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمی، بهداشت تنها نبود بیماری باعث عقب ماندگی نیست.

معیار اصلی قضاوت درباره بهداشت روانی شخص این است که او بتواند با محیط خود مبادلات هماهنگ داشته باشد.

انسان سالم توانایی را دارد که به طور دائم به دنبال رفع نیازهای خود برود و در محیط به جستجو بپردازد. برای نیل به این هدف او به همکاری دو عنصر حیاتی نیاز دارد: شخص و محیط.

اگر خود شخص را کنار بگذاریم هرچه در اطراف باقی می ماند محیط محسوب خواهد شد. بنابراین برای هر شخص محیط های مختلفی وجود دارد: مدرسه، محیط کار، محل سکونت و غیره.

می توان عوامل تشکیل دهنده محیط کار را به دو گروه عمده تقسیم کرد: عوامل فیزیکی و عوامل انسانی.

جای تردید نیست که هر دو عامل می توانند بر بهداشت روانی مدیران اثر مثبت یا منفی داشته باشند.

امروزه استرس به عنوان مهمترین فاکتور به وجود آورنده امراض روحی، جسمی و رفتاری انسانها توجه پزشکان روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف نموده به طوری که باید عنوان نمود که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا می کند.

مدیران به واسطه سختی کار و مسئولیت زیاد عوامل تحت فشار می باشند، استرس بازده مدیران را کاهش می دهد و براساس یافته های مطالعات متعدد، استرس ضمن کاهش بازدهی کار مدیران لذت زندگی را از افراد سلب می کند. در نتیجه بر بازده کل نظام آموزشی اثر می گذارد.

بیان مسأله

عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفی و در هر گروه وجهی، اشخاص نامتعادلی زندگی می کنند. بنابراین در مورد همه اعم از کارگر، محصل، پزشک و مهندس، زارع استاد دانشگاه و غیره خطر ابتلا به ناراحتی های روانی وجود دارد. به عبارت دیگر هیچ فرد انسانی در برابر امراض مصونیت ندارد. البته دانستن اینکه هر شخص ممکن است گرفتار ناراحتی روانی شود خود به خود کافی نیست زیرا که بهداشت روانی فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده بلکه هدف اصلی آن پیشی گرفتن از وقوع ناراحتی ها می باشد. پیش گیری به معنای وسیع آن، عبارت می باشد از به وجود آوردن عواملی که مکمل زندگی سالم و نورمال است. به علاوه درمان اختلالات جزئی رفتار، به منظور جلوگیری از وقوع بیماری های شدید روانی است.

در سالهای اخیر در کشور ایران مانند سایر کشورهای جهان علاقه مخصوصی هم از طرف مقامات دولتی و هم از جانب مردم به امر بهداشت روانی نشان داده شده است. اگرچه هنوز مدت زمانی از این توجه و علاقه نگذشته ولی اثرات آن در بهبود اوضاع بیمارستان های روانی و به کار بردن روش های صحیح در پیشگیری مشاهده می گردد. با وجود این پیشرفت های محسوس می توان گفت که مردم ما هنوز از فهم و درک صحیح ماهیت و علل اختلالات روانی به درستی آگاهی ندارند. و متأسفانه آمارهای دقیق مربوط به این موضوع نیز در دسترس نیست. برحسب آمارهایی که کشورهای مختلف ارائه داده اند معلوم شده است که تعداد بیماران روانی به طور مداوم رو به ازدیاد می باشد. بعضی از تحقیقات ابتدائی در ایران نیز رشد روزافزون بیماری های روانی را تایید می کند.

گذشته از کسانی که در بیمارستان ها بستری شده اند ما به تعداد زیادی از بیماران روانی بر می خوریم که تحت هیچگونه درمانی قرار نگرفته و اغلب در میان خانواده ها و اجتماعات به سر می برند.»

احتیاج یعنی کششی که فرد را به عملی وادار می کند. احتیاج نه تنها جسمانی است بلکه دارای جنبه روانی نیز میباشد. در این صورت شدت احتیاج حالت روانی نیز شدید می گردد. هنگامی که احتیاج ارضاء شود، تنش کم شده حالت عاطفی آرامی، جانشین غلیان قبلی خواهد شد.

در صورت رفع نکردن احتیاج، حالت شدید هیجان روانی ادامه پیدا خواهد کرد. این هیجان تاثیرات مختلفی روی دستگاه های عضوی دارند. برای اینکه به درستی بتوانیم ماهیت احتیاجات روانی را بفهمیم باید اطلاعاتی در مورد دستگاه خود کار اعصاب داشته باشیم. زیرا این دستگاه وظیفه مهمی در ایجاد رفتار هیجانی دارد. در حالات شدید هیجانی، دستگاه مذکور به حالت آمده باش در می آید و اگر حالات هیجانی، مداوم و مزمن باشد این دستگاه فعالیت مداوم پیدا می کند و این وضع باعث خستگی می شود.

عواطف و افکار، نزدیکی زیادی با هم دارند، بدین معنی که طرز فکر افراد احساساتی و زودرنج، تحت تاثیر احساسات و عواطف آنها قرار گرفته، نحوه تفکر ادراک آنها را تغییر می دهد و اغلب آنها را از تفکر و تعقل صحیح و دقیق دور می نماید.

هدف تحقیق

بی گمان به مدیران و مسئولان سازمان ها به دنبال تحقق اهداف سازمانی خود می باشند و در این راستا کارکنان سازمان نقش مهمی جهت به ثمر رساندن این اهداف خواهند داشت، یکی از شرایطی که قادر است ضامن دستیابی به اهداف سازمانی باشد تاثیر سلامت روانی مدیران در رضایت شغلی کارکنان و معلمان می باشد تا کارایی و بازده کار آنها را افزایش دهد.

مدیرانی که از سلامت برخوردار نیستند برای سازمان تهدید محسوب می شوند زیرا در رضایت شغلی سایر کارکنان تاثیرات منفی می گذارند. هدف کلی از این تحقیق بررسی سلامت روانی مدیران در رضایت شغلی معلمان در مدارس ابتدایی می باشد.

فرضیات تحقیق

فرضیه اصلی: بین سلامت روانی مدیران و رضایت شغلی معلمان رابطه معنی دار وجود دارد.

فرضیات فرعی:

1- آیا بین سلام روانی مدیران با نحوه و خروج معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد؟

2- آیا بین سلامت روانی مدیران با عملکرد معلمان با دانش آموزان رابطه وجود دارد؟

3- آیا بین سلامت روانی مدیران با عملکرد آنان در بعد تهیه و تجهیزات آموزشی رابطه وجود دارد؟

4- آیا بین سلامت روانی مدیران با عملکرد آنان در بعد اداری ومالی رابطه وجود دارد؟

5- آیا بین سلامت روانی مدیران با مشارکت دادن معلمان در امور مدرس رابطه وجود دارد؟

«اهمیت و ضرورت تحقیق»

ضرورت این تحقیق در راستای افزایش بازدهی لازم است و در جهت عملکرد مدیران صورت می گیرد. رفتار موجود بشر تابع تمامیت وجود اوست بدین معنی که روان تابع تن است و هر فرد انسانی بر اثر ارتباط خصوصیات روانی و جسمی موجود دست به عملی می زند. زیرا سلامت روانی مدیر در رضایت شغلی معمان تاثیر بالایی دارد و یکی از عللی که سبب می شود معلمان با روحیه وارد کلاس شوند و انگیزه بالاتری داشته باشند این است که مدیر از سلامت روانی برخوردار باشد و یکی از عللی که سبب می شود معلمان کم روحیه باشند و با انگیزه کمتری وارد کلاس شوند و کلاس کارایی لازم را نداشته باشد و وجود کلاس برای آنها غیرقابل تحمل باشد این است که مدیران از سلامت روانی برخوردار نیستند و در این صورت است که سازمان کارایی و بازده لازم را نخواهد داشت.

«پیشینه تحقیق»

از میان انواع مدیریت، مدیریت آموزشی با اهمیت ترین و ظریفترین نوع مدیریت است که موضوع آن (انسان) است. انسانی که در مدارس وموسسات آموزشی وارد شده و نیازمند تعلیم و تربیت رشد ابعاد جسمانی عاطفی، اجتماعی، عقلانی و اخلاقی است.

عظمت توجه به مدیریت آموزشی تا آن حد است که در قرن بیست و یکم، هنر و علم اداره کردن گروه های کوچک و بزرگ انسانی، از شاخص ها و خصوصیات عمده تمدن معاصر اعلام شد. و این دانش در زمره یکی از رشته های تخصصی علوم انسانی درآمده است. در ایران نیز توجه به مدیریت آموزشی، و سرمایه گذاری در تربیت مدیران شایسته در سطوح عالی، میانیو اجرایی ضرورت دارد. (صافی، 1379، ص1)

1- جمشید نژاد (1375) تحقیقی تحت عنوان «بررسی و مقایسه استرس شغلی و رضایت شغلی در مدیران مدارس ابتدائی و متوسطه شهر اهواز» به عمل آورده که در آن از دو پرسشنامه سنجش استرس شغلی مدیران و رضایت شغلی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است.

در این تحقیق اطلاعات جمع آوری شده پس از تجزیه و تحلیل نتایج زیر را مشخص کرده است:

اکثر مدیران شغل خود را به عنوان مدیر مدرسه زیاد و یا خیلی زیاد استرس آور ارزیابی کرده اند که کمی بیش از این تعداد از شغل خود خشنود نبوده اند.

2- یادگاری، فردوس، بررسی تاثیر بهداشت روانی مدیران بر عملکرد معلمان، 1369 پایان نامه کارشناسی ارشد،

3- موسوی ده مدردی، علی، رابطه خشنودی شغلی را انگیزه پیشرفت با سلامت روانی سال 1377، کارشناسی ارشد.

4- یادگاری خندایی، فردوس، بررسی تاثیر بهداشت روانی مدیران بر عملکرد معلمان، سال 11370، پایان نامه کارشناسی ارشد.

(تفاوت عملیاتی)

1- استرس: Stress

استرس حالتی پویا و هیجان انگیز است که فرد با یک فرصت، محدودیت و یا تقاضای غیر عادی مواجه می شود واکنشهای احساسی، فیزیکی، و شناختی از خود نشان می دهد.[1]

2- عملکرد: Performance

عملکرد نتیجه واقعی و قابل اندازه گیری تلاش است. اگرچه تلاش منجر به عملکرد می گردد، این دو را نمی توان با یکدیگر برابر داشت و میان این دو تفاوت فاحشی وجود دارد. (سعادت، 1376/ ص 261)

3- روابط انسانی: احساس دوستی و یکدلی بین کارکنان، سازگاری آنها با یکدیگر، احترام قائل شدن برای یکدیگر و شاد شدن از پیشرفت دیگران و همین طور رقابت سالم برای انجام کارها روابط انسانی می گویند.[2]

4-رضایت شغلی: نگرش کلی فرد نسبت به شغلش را رضایت شغلی می گویند کسی که رضایت شغلی بالا دارد نگرش وی به کار مثبت و کسی که رضایت شغلی پایین دارد نگرش به کارش منفی خواهد بود. «رضایت شغلی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضاء نیازها و تمایلات و امیدها است که افراد از کار خود به دست می آورند»[3]

5- سلامت روانی: برخورداری از رفاه کامل روانی و پیشگیری از ابتلا به اختلالات و بیماری های روانی (تعریف نظری)

6- بهداشت روانی: به نمره ای اطلاق می شود که فرد در آزمون سلامت عمومی GHQ کسب می نماید (تعریف عملیاتی)

روانشناسی شغلتنیدگی حرفه های کنترل و نگهبانیتنیدگی ارتباطی